آشپزی کردی
| بخشی از تاریخ و فرهنگ کردها |
 |
آشپزی کردی (کردی: چێشتی کوردی) شامل طیف گسترده‌ای از غذاهایی می‌شود که توسط مردمان کرد تهیه می‌شود. به دلیل تقسیم کردستان در چهار کشور ایران، سوریه، ترکیه و عراق فرهنگ غذایی مردم کرد بسیار متنوع و گوناگون است.
خورش‌ها
- خورشت خلال بادام (کرمانشاه)
- خورشت بامیه (کرمانشاه)
- خورشت ریواس (کرمانشاه، ایلام، سنندج، مکریان، ارومیه)
- خورشت کنگر (کرمانشاه، ایلام، سنندج، مکریان، ارومیه)
- خورشت کدو حلوایی (کرمانشاه)
- خورش کَوَر
- خورشت فاسولیا (کردستان ترکیه)
- تپسی بادمجان (کردستان عراق)
- خورشت کفته نێرگزی (کردستان عراق)
- خورشت زردآلو (کردستان عراق)
- خورشت اردک (مکریان)
آش و سوپ
- آش عباسعلی (کرمانشاه)
- ترخینه
- هلیسه
- نیسکینه
- ماشینه
- دوکلیو (آش دوغ)
- آش ماست
- آش گزنه
- هه‌لیماو (آش بلغور)
- دانوله
- آش هالاو
- آش پریوله
کوفته
- کفته و گوشت (سنندج)
- کوفته شامی (کرمانشاه)
- کوفته ریزه (کرمانشاه)
- کوفته شیرین (کرمانشاه)
- دست‌پیچ کرمانشاهی (کرمانشاه)
- کفته باشوری (مواد گوشتی داخل خمیر برنج یا خمیر بلغور)
- کفته‌ی سنگه‌سیر
پلو و چلو
- سیب‌پلو (کرمانشاه)
- چلو گوشت (کرمانشاه)
- بریانی زرد
- هه‌رشته پلاو
- مه‌قلوو
- گوشتی بن چه‌شت
- دنده پلو
- کراشکه (په‌رده پلاوه یا ته‌چین)
کباب‌ها
- دنده‌کباب (کرمانشاه)
- جه‌رگ وه‌ز (سنندج، کرمانشاه، ایلام، لرستان)
- شانی کباب (شامی)
- کباب تاوه
- تاس کباب
- کباب سه‌سیخ
- شیش کباب
- ماهی کباب
- کباب گوشت
- کباب آرا قروه
شیرینی‌ها
- نان برنجی (کرمانشاه)
- کاک (کرمانشاه، سنندج)
- نان خرمایی (کرمانشاه، خانقین)
- بژی (کرمانشاه، ایلام، سنندج، مکریان)
- کولیره
- ناسکه
- قره‌پاپاغی
خوراک‌ها
- قاورمه
- محشی بادمجان
- باینجانه رشه‌ی زگ دراو (بادمجان شکم‌پاره)
- کفته کباب
- سنگه سیر
- قیسی و رون
- حلوای کوله‌که (حلوای کدوتنبل)
- یاپراخ (دلمه)
املت‌ها
- املت خرما (قصر شیرین و خانقین)
- املت ریواس (کرمانشاه)
- املت آلو (مکریان)
- قیقناخ (مکریان)
کوکو
- کوکو پاغازه (کرمانشاه)
نوشیدنی‌ها
- دوغ
- کفیر (کردهای علوی در ترکیه)
- ماستاو
- قهوه کردی
- شراب انگور
- شراب انار (دالاهو و درسیم)
- عرق کشمش
- عرق خرما (قصر شیرین و خانقین)
روغن
نان‌ها
- کلانه
- پپگه شوانه
- کلوچه (نان بسیار نازک با رگه هایی از مزه ی شیرینی که عمدتا در وعده صبحنانه یا با نوکاو خورده می‌شود)
- کِزکه (نان بلوط)
- گرده
- برساق
- نان تیری
- شلکینه
- کولیره
- کولیره مژگه
- نرمه فیس
- چِزِنک
- ساجی
- نان اورامی
- بزلمه (کردستان ترکیه)
- لاهماجون (کردستان ترکیه)
ترشی‌ها
- ترشی آلبالو (کرمانشاه)
- ترشی زو (کرمانشاه، کرند)
سایر
منابع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Kurdish cuisine». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۲ فوریه ۲۰۱۷.
کتاب‌شناسی
- اح‍م‍د، نسرین، خ‍واردن‍ی ک‍ه‌م چ‍ه‌وری، تهران: اح‍س‍ان، ۲۰۰۵م.=۱۳۸۴.
- اح‍م‍د، نسرین، خوانی ش‍ای‍س‍ت‍ه ب‍و ژه‌م‍ی ن‍ی‍وه‌روو ئ‍ی‍واره، تهران: اح‍س‍ان، ۲۰۰۵م.=۱۳۸۴.
- انصاف‌جوئی، محمد، آشپزی کُردستان (له‌سه‌ر خوانی کورده‌واری): غذاهای محلی سنندج، مهاباد، کرمانشان، اورامان و پیرامون، سنندج: گوران، ۱۳۷۸.
- پیشدادی، صباح، خواردن به تامی قارچک: چونیه‌تی دروست کردنی چیشتی جوراوجور به قارچک، مریوان: ئه‌وین، ۱۳۹۶.
- جعفری، لیلی، خوارده‌مه‌نی ئیلامی (غذاهای ایلامی)، ایلام: زانا، ۱۳۹۱.
- شیری، ملک، ۲۵ نوع غذا و دسر کُردی (به زبانی بسیار ساده)، تهران:ابریشمی‌فر، ۱۳۸۳.
- صادق‌وزیری، مهدخت، خوراک‌های بومی ایران: مناطق کردنشین استان‌های آذربایجان غربی، ایلام و ...، با مقدمۀ حسین خیراندیش و شهلا اسدزاده، با همکاری نوذر اسمعیلی، قم: ابتکار دانش، ۱۳۸۹.
- فرازمند، نسرین، دوئینه: آشپزی کُردی، قم: انتشارات محمد و آل محمد(ص)، ۱۳۹۹.
- کردبچه، لیلا، هنر آشپزی کُردی، تهران: صوراسرافیل، چاپ یکم: ۱۳۸۶؛ سنندج: نشر آمیار، چاپ دوم: ۱۳۹۵.
- محمودی، سروه، آشپزی کُردستان (غذاهای سنتی هورامان) به انضمام چند غذای رایج در کردستان، سنندج: کردستان، ۱۳۹۴.
- م‍ق‍ص‍ودی، ش‍ه‍رام، بفرمایید شیرینی‌ها و غذاهای کرمانشاهی (همراه با اطلس رنگی)، تهران: آقای کتاب، ۱۳۹۶.
- همزه‌ای، محمدرضا (فریبرز)، بررسی فرهنگ خوراک و هنر آشپزی مردم ایران: فرهنگ خوراک کُرد، جلد ۱، کرمانشاه: انتشارات دانشگاه رازی، ۱۳۹۰.
- همزه‌ای، محمدرضا (فریبرز)، بررسی فرهنگ خوراک و هنر آشپزی مردم ایران: هنر آشپزی کُرد، جلد ۲، کرمانشاه: انتشارات دانشگاه رازی، ۱۳۹۰.
- Duguid, Naomi, Taste of Persia :a cook's travels through Armenia, Azerbaijan, Georgia, Iran, and Kurdistan, New York: Artisan, 2016=1395.
 |
در ویکی‌انبار پروندههایی دربارهٔ آشپزی کردی موجود است. |
.svg){kind=small}
