صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۹۷۵٬۳۶۰ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

عَبدالله بن طاهر (۱۸۲–۲۳۰ هجری قمری / ۷۹۸–۸۴۴ میلادی) فرزند طاهر بن حسین، سومین امیر طاهری و از سرداران ایرانی‌تبار مأمون عباسی بود. وی نخست با سرکوب شورشیان در شام و مصر، قدرت مأمون را در آن نواحی تثبیت کرد و پس از مرگ حاکمان خراسان بزرگ، طلحه بن طاهر و علی بن طاهر و تاخت و تاز گستردهٔ خوارج در آن ناحیه، به فرمان مأمون، خلیفه عباسی، حکومت خراسان را به دست گرفت، و توانست ثبات را به شرق خلافت بازگرداند و طاهریان را به اوج قدرت رسانید. پس از مرگ طاهر بن حسین تا پایان عمر، در دوره مأمون و حتی مُعتَصِم، یکی از مقتدرترین شخصیت‌های سیاسی و نظامی پس از خلیفه بود. عبدالله پیش از حکومت از نزدیکان مأمون و مورد توجه و علاقهٔ وی بود و پس از مراجعت طاهر به خراسان، در بغداد ماند و مناصب طاهر را عهده‌دار شد. عبدالله در سال ۲۰۶ ه‍.ق/۸۲۱ م از سمت مأمون، مأمور به سرکوب شورش نَصر بن شَبَث در رِقه گشت که پیش از آن چندین سال طاهر بن حسین را به خود مشغول نگه داشته بود. عبدالله پس از وصول به رقه، به شدت به مقابله با نصر برخاست و وی را در محاصره گرفت و سرانجام با درگیری‌های نظامی و فشارهایی که بر نصر وارد ساخت، در سال ۲۰۸ ه‍.ق/۸۲۴ م، نصر را به تسلیم واداشت و او را به بغداد نزد مأمون فرستاد و قلعهٔ کیسوم، که مقر وی بود، را نیز ویران ساخت. عبدالله پس از این موفقیت، مأمور به سامان دادن به اوضاع مصر و سرکوب شورش‌های آنجا شد. او در سال ۲۱۰ یا ۲۱۱ ه‍.ق عازم مصر شد. ابتدا به سمت علی بن عبدالعزیز جِروی که مصر سفلی و حوزهٔ شرقی را تحت سلطه داشت، حرکت کرد که او با وقوف بر تحرکات عبدالله، به نزد وی رفت و اظهار اطاعت و بندگی در برابر خلیفه نمود.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… الیس چسبرو، مهندس آمریکایی، جریان رود شیکاگو را در اواسط سده نوزدهم میلادی معکوس کرد؟ (در تصویر)
… برخی نشخوارکنندگان مانند گاو و گوسفند، در فک بالایی خود دندان جلویی ندارند و از بالشتک دندانی استفاده می‌کنند؟
… گوستاوو پترو، رئیس‌جمهور کلمبیا، پیشتر چریک بود و در جریان صلح میان جنبش ۱۹ آوریل و دولت کلمبیا، مشمول عفو عمومی شد؟
… زبان مازندرانی تنها زبان زنده در میان زبان‌های ایرانی شمال غربی است که آثار مکتوب با قدمت بیش از هزار سال دارد؟
… سالانه حدود ۱۵۰ نفر توسط نارگیل کشته می‌شوند؟
… در میانه جنگ صلیبی سوم، ریچارد پادشاه انگلستان، برای برقراری صلح پیشنهاد ازدواج خواهرش با برادر صلاح‌الدین را داد تا حکومت اورشلیم به آنان واگذار شود؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۵ مهر ۱۴۰۲ خورشیدی) ۹۷۵٬۳۶۰ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

اویکا سیلینا

اویکا سیلینا (در تصویر) به عنوان نخست‌وزیر لتونی برگزیده شد.
توفند دانیل باعث جاری شدن سیل در مناطق مرکزی مدیترانه و فروریختن دو سد در لیبی شده و بیش از ۶۸۰۰ کشته برجای گذاشت.
زمین‌لرزه‌ای مراکش را لرزاند و بیش از ۲۹۰۰ کشته بر جای گذاشت.
ثارمان شانموگاراتنام به‌ عنوان رئیس‌جمهور جدید سنگاپور انتخاب شد.
آتش‌سوزی در ساختمان محل سکونت مهاجران غیرقانونی واقع در ژوهانسبورگ ۷۶ کشته برجای گذاشت.

یادبودها

امروز: چهارشنبه، ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۳ میلادی برابر ۵ مهر ۱۴۰۲ هجری خورشیدی و ۱۲ ربیع‌الاول ۱۴۴۵ هجری قمری (UTC)

روز جهانی گردشگری

رویدادها

۱۹۰۵ - فرمول «هم‌ارزی جرم و انرژی» (E=mc^۲) یکی از مشهورترین معادله‌ها در علم فیزیک، توسط آلبرت اینشتین انتشار یافت.
۱۹۳۹ - در جریان جنگ جهانی دوم و حمله نیروهای آلمان نازی به ورشو پایتخت لهستان، این شهر پس از ۱۹ روز مقاومت، تسلیم نیروهای آلمان شد.
۱۹۶۴ - پس از ماه‌ها تحقیق توسط «کمیسیون وارِن» در زمینه ترور «جان اف. کندی» رئیس‌جمهور آمریکا، این کمیسیون، نتیجه تحقیقات را در گزارشی منتشر نمود و یک عامل خودسر به نام «لی هاروی اسوالد» را عامل ترور معرفی کرد.
۱۹۹۶ - طالبان با تصرف کابل پایتخت افغانستان، ایجاد یک «دولت اسلامی» در آن کشور را اعلام کردند و نجیب‌الله رئیس دولت کمونیستی سابق افغانستان، توسط آنان به دار آویخته شد.

زادروزها

زادروز محمد بن عبداللّه بنیان‌گذار و پیامبر اسلام به روایت اهل سنت

۱۶۰۱ - زادروز لوئی سیزدهم شاه فرانسه
۱۸۷۱ - زادروز گراتزیا دلدا (در تصویر) نویسنده ایتالیایی اهل ساردنی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۲۶
۱۹۷۲ - زادروز گوئینت پالترو هنرپیشه آمریکایی، برندهٔ جایزه اسکار و گولدن گلوب
۱۹۷۶ - زادروز فرانچسکو توتی فوتبالیست ایتالیایی
۱۹۸۲ - زادروز لیل وین رپر آمریکایی
۱۹۸۴ - زادروز آوریل لوین خواننده، ترانه‌نویس، طراح مد و بازیگر کانادایی

درگذشت‌ها

۱۵۹۰ - درگذشت اوربان هفتم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم
۱۷۰۰ - درگذشت اینوسنت دوازدهم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم
۱۸۹۱ - درگذشت ایوان گانچاروف نویسنده روس
۱۹۱۷ - درگذشت ادگار دگا نقاش فرانسوی
۱۹۸۶ - درگذشت کلیف برتون نوازنده چیره‌دست گیتار بیس و دومین بیسیست گروه متالیکا
۲۰۰۵ - درگذشت رونالد گولیاس کمدین و بازیگر برزیلی

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای سپتامبر – یادبودهای بیشتر…