صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۷۷۰٬۸۲۸ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

رسالهٔ شرفیه (که در اصل به زبان عربی و با نام کامل الرساله الشرفیه فی النسب التألیفیه نوشته شده) یک رساله در مورد موسیقی است که صفی‌الدین ارموی آن را در قرن هفتم هجری نوشته‌است. این رساله، برخلاف رسالهٔ معروف دیگر ارموی — رسالهٔ الأدوار که پیش از رسالهٔ شرفیه نگاشته شده‌است — متأثر از علم موسیقی یونان است. رسالهٔ شرفیه همراه با الأدوار جزو آثار مرجع در مکتب منتظمیه است. از دید برخی منتقدان رسالهٔ شرفیه بهترین اثر ارموی است و اهمیتش از الأدوار نیز بیشتر است اما در عمل کمتر از آن مورد توجه بوده‌است.

رسالهٔ شرفیه متشکل از پنج مقاله است که در آن‌ها موضوعاتی مثل ماهیت صوت، نظریهٔ نسبت اعداد برای محاسبهٔ فواصل موسیقی، اختلاف بین فواصل مختلف موسیقی، ماهیت جنس در موسیقی و رابطه‌اش با فواصل نت‌ها، و مباحث مربوط به ایقاع (ضرب‌آهنگ موسیقی) و ادوار (گام‌های موسیقی) آمده‌است. این رساله همچنین به این دلیل که همزمان از افاعیل — که برای توصیف اوزان عروضی در شعر به کار می‌روند — و اتانین برای توصیف ضرب‌آهنگ موسیقی استفاده کرده مورد توجه بوده‌است.

رسالهٔ شرفیه خود موضوع شرح‌ها و ترجمه‌های بعدی نیز بوده‌است که از آن جمله می‌توان به شرح مولانا مبارکشاه بخاری، رسالهٔ درة التاج لغرة الدباج از قطب‌الدین شیرازی، و ترجمه‌های کارا دو وو و رودولف درلانژه به فرانسوی اشاره کرد. نسخه‌های خطی متعددی از این رساله موجود است که در کشورهای مختلف از جمله ایالات متحده، آلمان، بریتانیا، ترکیه، عراق و ایران نگهداری می‌شود. مهم‌ترین این‌ها نسخه‌ای است که در کتابخانهٔ دانشگاه ییل نگهداری می‌شود و تاریخ کتابت آن ۶۶۶ ه‍.ق است و احتمالاً دست کم بخشی از آن را خود ارموی کتابت کرده‌است.

ادامه... مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… اپیکور در نقد نظریهٔ اتمی دموکریت، گرچه پذیرفت که تمام وقایع جهان طبیعی نتیجهٔ حرکت‌ها و تعاملات اتم‌ها در فضای خالی است، ولی مبحث انحراف اتم را به آن افزود تا اختیار انسان را توجیه کند؟(در تصویر)
… محلول سرکه، ضد سم عروس دریایی جعبه‌ای است و در سواحل کوئینزلند استرالیا پست‌های سرکه تعبیه شده که بر روی آن‌ها نوشته؛ روی محل گزش بریزید، ماساژ ندهید؟
… انگکور وات با مجموع مساحت ۱۶۲٫۶ هکتار (۱٫۶۲۶ کیلومتر مربع) بزرگترین بنای مذهبی دنیا است؟
… محمدعلی عمویی پرسابقه‌ترین زندانی سیاسی ایران است که ۲۵ سال را در زندان‌های حکومت پهلوی و ۱۲ سال را نیز در زندان‌های جمهوری اسلامی ایران گذرانده‌است؟
… در اوج دوران محاصره برلین به‌طور متوسط هر ۳۰ ثانیه یک هواپیمای کمک‌رسانی در برلین غربی به زمین می‌نشست؟
… دیپلماسی قرض-تله در روابط دو جانبه برای توصیف نوعی از وام به کار می‌رود که در آن کشور وام‌دهنده معمولاً با اهدافی همچون استخراج امتیاز یا منابع به کشور وام‌گیرنده وام می‌دهد؟
… چانگ ای ۴ نخستین سطح‌نشین و ماه‌نورد بشری است که توانسته در سمت پنهان ماه، فرود نرم داشته باشد؟

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۲۸۰ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ هجدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۱۰ اسفند ۱۳۹۹ خورشیدی) ۷۷۰٬۸۲۸ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

درون‌مایه

علوم پایه

علوم کاربردی

علوم انسانی و فلسفه

فرهنگ و هنر

از میان خبرها

دنیاگیری کروناویروس

فرود استقامت در مریخ

پورفیریه به عنوان چهل و ششمین اسقف اعظم کلیسای ارتدکس صربی انتخاب شد.
مریخ ۲۰۲۰ ناسا، حاوی مریخ‌نورد استقامت و بالگرد نبوغ (انگاشت هنری در تصویر)، با موفقیت بر سطح مریخ فرود آمد.
طوفان زمستانی ۲۰۲۱ آمریکای شمالی دست‌کم ۷۰ کشته برجای گذاشت و چندین میلیون نفر بدون آب آشامیدنی و برق شدند.
نگوزی اکنجو–ایوه‌آلا به عنوان اولین زن و اولین آفریقایی به عنوان مدیر کل سازمان جهانی تجارت انتخاب شد.
در پی دومین استیضاح دونالد ترامپ ، سرانجام دومین دادگاه استیضاح دونالد ترامپ وی را تبرئه کرد.

یادبودها

امروز: یکشنبه، ۲۸ فوریه ۲۰۲۱ میلادی برابر ۱۰ اسفند ۱۳۹۹ هجری خورشیدی و ۱۶ رجب ۱۴۴۲ هجری قمری (UTC)

رویدادها

۲۰۲ پیش از میلاد - حکومت هان بر چین با تاجگذاری گائوزو آغاز شد و چهار سده تداوم یافت.
۱۸۸۱ - نیروهای امپراتوری روسیه شهر مرو را تصرف و ضمیمه قلمرو آن کشور کردند.
۱۹۲۱ - لنین رهبر شوروی با ایران و افغانستان پیمان دوستی دائمی، کمک متقابل و عدم مداخله در امور یکدیگر را امضاء کرد، که به موجب آن امتیازات استعماری امپراتوری روسیه ملغی شد.
۱۹۲۲ - امپراتوری بریتانیا با اعلامیه یکجانبه استقلال، به قیمومیت خود بر مصر خاتمه داد.

زادروزها

۱۵۳۳ - زادروز میشل دو مونتین، فیلسوف و نویسندهٔ فرانسوی.
۱۹۰۱ - زادروز لینوس پاولینگ، دانشمند، فعال صلح و نویسندهٔ آمریکایی؛ برندهٔ دو جایزه نوبل (شیمی سال ۱۹۵۴ و صلح سال ۱۹۶۲).
۱۹۴۸ - زادروز استیون چو، فیزیک‌دان تجربی آمریکایی؛ برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۹۷؛ دوازدهمین وزیر نیروی آمریکا.
۱۹۵۳ - زادروز پل کروگمن، اقتصاددان، مقاله‌نویس، نویسنده و روشنفکر آمریکایی؛ برندهٔ جایزه نوبل اقتصاد سال ۲۰۰۸.

درگذشت‌ها

۱۹۱۶ - درگذشت هنری جیمز، نویسندهٔ آمریکایی-بریتانیایی
۱۹۲۵ - درگذشت فریدریش ابرت، سیاست‌مدار سوسیال دموکرات آلمانی؛ آخرین صدراعظم امپراتوری آلمان و اولین رئیس‌جمهور آلمان.
۱۹۸۶ - ترور اولاف پالمه نخست وزیر سوئد (در تصویر) در ایران بیشتر او را به عنوان میانجی جنگ ایران و عراق می‌شناسند.
۲۰۱۳ - درگذشت دونالد آرتور گلایزر ، فیزیکدان و نورئوبیولوژیست آمریکایی؛ برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۶۰.

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای فوریه – یادبودهای بیشتر...

جستجو

منوی ناوبری

صفحهٔ اصلی