صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۷۶۵٬۱۰۶ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

تویوتومی هیده‌یوشی (تولد ۱۵۳۶ یا ۱۵۳۷ – مرگ ۱۸ سپتامبر ۱۵۹۸) یک سامورایی و یکی از سه رهبر متحدکنندهٔ ژاپن در دوران آشوب‌زدهٔ سنگوکو بود. اواخر قرن شانزدهم میلادی کشور ژاپن بر اثر جنگ‌های داخلی میان قدرتمندان ولایتی، دایمیوها، تجزیه شده بود و آن‌ها برای کسب قدرت نهایی در حال نبرد با یکدیگر بودند. در سال ۱۵۶۸ اودا نوبوناگا، با جنگ‌های متمادی علیه دایمیوهای رقیب، پایهٔ وحدت ملی را بنیان گذاشت. اما این تویوتومی هیده‌یوشی بود که کار را به اتمام رساند، هرچند میوهٔ آن را توکوگاوا ایه‌یاسو چید. هیده‌یوشی در یک خانوادهٔ فقیر کشاورز متولد شد و با واسطهٔ یکی از آشنایانش به خدمت اودا نوبوناگا درآمد. نوبوناگا وی را آشیگارو (سرباز پیادهٔ تفنگ‌دار) کرد و پس از گذشت چند سال به خاطر جدی بودن در کارش در رأس آشیگاروهای خاندان اودا قرار گرفت. هیده‌یوشی یک مذاکره‌کننده بسیار موفق بود و قبل از نبردها با جنگ‌سالاران طرف مقابل گفتگو می‌کرد و سعی می‌کرد تا آنها را متقاعد کند که به نوبوناگا ملحق شوند. پس از مرگ نوبوناگا، وی خود را به عنوان جانشین مطرح کرد. در سال ۱۵۸۵ هیده‌یوشی توانست مقام کانپاکو (بالاترین مشاور امپراتور) را کسب کند و تا سال ۱۵۹۱ این مقام را عهده‌دار بود و به مقام دایجو-دایجین (صدرالاعظمی ژاپن) نیز رسید و تا هنگام مرگ این مقام را برعهده داشت. پس از وحدت تمامی ژاپن در سال ۱۵۹۲ هیده‌یوشی به کره حمله برد تا پیش‌درآمدی برای هجوم به چین باشد. جنگ هفت سالهٔ تهاجم ژاپن به کره (۱۵۹۸–۱۵۹۲) پس از مرگ هیده‌یوشی در سال ۱۵۹۸ با عقب‌نشینی کامل ژاپن پایان یافت. هیده‌یوشی به عنوان کسی که بیشترین پیشرفت اجتماعی را در تاریخ ژاپن داشته‌است، شهرت دارد. محدود کردن اجازهٔ حمل سلاح به افراد طبقهٔ سامورایی از جمله میراث‌های فرهنگی به‌یادگارمانده از اوست.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… روزانه سه مرتبه فوران جرم از تاج خورشید در قالب باد خورشیدی در فضا منتشر می‌شود که سرعت مافوق صوت معادل ۲۵۰ تا ۷۰۰ کیلومتر بر ثانیه دارند؟(در تصویر)
… هواداران باشگاه فوتبال کاردیف سیتی یک شادی خاص به نام آیت‌الله دارند که از مرگ و تشییع سید روح‌الله خمینی الهام گرفته شده‌است؟
… به ترکیبات لاک ناخن ماده غلظت‌دهنده اضافه می‌کنند تا با تکان دادن بطری، از حالت سکون روان‌وردی به واسطه عدم حرکت به گران‌روی مناسب برسد؟
… موساد، تحت هدایت اسحاق شامیر و طی عملیات داموکلس بسیاری از مهندسان هوافضایِ نازی مقیم مصر را به وسیلهٔ بمب‌های پستی، ترور و آدم‌ربایی هدف قرار داد؟
… برندون لی پسر ۲۸ ساله بروس لی سر صحنه فیلمبرداری به ضرب گلوله کشته شد؟
… از مدل اس‌اس‌جی اتوموبیل دوزنبرگ تنها دو دستگاه ساخته شد که یکی از آنها به گری کوپر و دیگری به کلارک گیبل واگذار شد؟
… استفاده از شیرین‌کننده مصنوعی سیکلامات سدیم در اتحادیه اروپا و ۱۳۰ کشور جهان رایج و در عین‌حال در آمریکا و کره جنوبی ممنوع است؟

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۲۸۰ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ هجدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۴ بهمن ۱۳۹۹ خورشیدی) ۷۶۵٬۱۰۶ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت