صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۹۷۵٬۳۲۳ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

عَبدالله بن طاهر (۱۸۲–۲۳۰ هجری قمری / ۷۹۸–۸۴۴ میلادی) فرزند طاهر بن حسین، سومین امیر طاهری و از سرداران ایرانی‌تبار مأمون عباسی بود. وی نخست با سرکوب شورشیان در شام و مصر، قدرت مأمون را در آن نواحی تثبیت کرد و پس از مرگ حاکمان خراسان بزرگ، طلحه بن طاهر و علی بن طاهر و تاخت و تاز گستردهٔ خوارج در آن ناحیه، به فرمان مأمون، خلیفه عباسی، حکومت خراسان را به دست گرفت، و توانست ثبات را به شرق خلافت بازگرداند و طاهریان را به اوج قدرت رسانید. پس از مرگ طاهر بن حسین تا پایان عمر، در دوره مأمون و حتی مُعتَصِم، یکی از مقتدرترین شخصیت‌های سیاسی و نظامی پس از خلیفه بود. عبدالله پیش از حکومت از نزدیکان مأمون و مورد توجه و علاقهٔ وی بود و پس از مراجعت طاهر به خراسان، در بغداد ماند و مناصب طاهر را عهده‌دار شد. عبدالله در سال ۲۰۶ ه‍.ق/۸۲۱ م از سمت مأمون، مأمور به سرکوب شورش نَصر بن شَبَث در رِقه گشت که پیش از آن چندین سال طاهر بن حسین را به خود مشغول نگه داشته بود. عبدالله پس از وصول به رقه، به شدت به مقابله با نصر برخاست و وی را در محاصره گرفت و سرانجام با درگیری‌های نظامی و فشارهایی که بر نصر وارد ساخت، در سال ۲۰۸ ه‍.ق/۸۲۴ م، نصر را به تسلیم واداشت و او را به بغداد نزد مأمون فرستاد و قلعهٔ کیسوم، که مقر وی بود، را نیز ویران ساخت. عبدالله پس از این موفقیت، مأمور به سامان دادن به اوضاع مصر و سرکوب شورش‌های آنجا شد. او در سال ۲۱۰ یا ۲۱۱ ه‍.ق عازم مصر شد. ابتدا به سمت علی بن عبدالعزیز جِروی که مصر سفلی و حوزهٔ شرقی را تحت سلطه داشت، حرکت کرد که او با وقوف بر تحرکات عبدالله، به نزد وی رفت و اظهار اطاعت و بندگی در برابر خلیفه نمود.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… گوستاوو پترو، رئیس‌جمهور کلمبیا، پیشتر چریک بود و در جریان صلح میان جنبش ۱۹ آوریل و دولت کلمبیا، مشمول عفو عمومی شد؟ (در تصویر)
… الیس چسبرو، مهندس آمریکایی، جریان رود شیکاگو را در اواسط سده نوزدهم میلادی معکوس کرد؟
… برخی نشخوارکنندگان مانند گاو و گوسفند، در فک بالایی خود دندان جلویی ندارند و از بالشتک دندانی استفاده می‌کنند؟
… زبان مازندرانی تنها زبان زنده در میان زبان‌های ایرانی شمال غربی است که آثار مکتوب با قدمت بیش از هزار سال دارد؟
… سالانه حدود ۱۵۰ نفر توسط نارگیل کشته می‌شوند؟
… در میانه جنگ صلیبی سوم، ریچارد پادشاه انگلستان، برای برقراری صلح پیشنهاد ازدواج خواهرش با برادر صلاح‌الدین را داد تا حکومت اورشلیم به آنان واگذار شود؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۴ مهر ۱۴۰۲ خورشیدی) ۹۷۵٬۳۲۳ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

اویکا سیلینا

اویکا سیلینا (در تصویر) به عنوان نخست‌وزیر لتونی برگزیده شد.
توفند دانیل باعث جاری شدن سیل در مناطق مرکزی مدیترانه و فروریختن دو سد در لیبی شده و بیش از ۶۸۰۰ کشته برجای گذاشت.
زمین‌لرزه‌ای مراکش را لرزاند و بیش از ۲۹۰۰ کشته بر جای گذاشت.
ثارمان شانموگاراتنام به‌ عنوان رئیس‌جمهور جدید سنگاپور انتخاب شد.
آتش‌سوزی در ساختمان محل سکونت مهاجران غیرقانونی واقع در ژوهانسبورگ ۷۶ کشته برجای گذاشت.

یادبودها

امروز: سه‌شنبه، ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۳ میلادی برابر ۴ مهر ۱۴۰۲ هجری خورشیدی و ۱۱ ربیع‌الاول ۱۴۴۵ هجری قمری (UTC)

رویدادها

۱۹۶۰ - نخستین مناظره تلویزیونی از سری مناظرات تاریخی بین دو نامزد ریاست‌جمهوری آمریکا، ریچارد نیکسون و جان اف. کندی که بین ۸۵ تا ۱۲۰ میلیون بیننده را به خود اختصاص داد، روی آنتن تلویزیون رفت.
۱۹۶۹ - گروه بیتلز آخرین آلبوم ضبط شده خود به نام «اَبی رُود» را ارائه کرد. آلبوم «بگذار باشد» گرچه زودتر از این آلبوم ضبط شده بود، به سال ۱۹۷۰ به بازار آمد.
۱۹۸۲ - هواپیمای پهن پیکر بوئینگ ۷۶۷ (در تصویر) برای نخستین بار در این روز به پرواز درآمد.

زادروزها

۱۸۴۹ - زادروز ایوان پاولف عصب‌شناس، فیزیولوژیست، روان‌شناس و پزشک روس، برندهٔ جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی سال ۱۹۰۴
۱۸۸۸ - زادروز تی. اس. الیوت شاعر، نمایشنامه‌نویس و منتقد آمریکایی
۱۸۸۹ - زادروز مارتین هایدگر فیلسوف آلمانی
۱۸۹۸ - زادروز جورج گِرشوین آهنگساز آمریکایی
۱۸۹۷ - زادروز پل ششم از پاپهای کلیسای کاتولیک روم
۱۹۳۲ - زادروز مانموهان سینگ سیزدهمین نخست‌وزیر هند
۱۹۸۱ - زادروز سرنا ویلیامزتنیسور زن آمریکایی

درگذشت‌ها

۱۹۴۰ - درگذشت والتر بنیامین فیلسوف، مترجم، نویسنده و زیبایی‌شناس آلمانی، از اعضای مکتب فرانکفورت
۱۹۴۵ - درگذشت بلا بارتوک آهنگساز و پیانیست برجستهٔ مجار
۱۹۷۳ - درگذشت آنا مانیانی بازیگر ایتالیایی سینما و تئاتر
۱۹۷۸ - درگذشت کارل مان گیورگ سیگبن فیزیکدان سوئدی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک (۱۹۲۴)
۱۹۹۰ - درگذشت آلبرتو موراویا رمان‌نویس ایتالیایی
۲۰۰۸ - درگذشت پل نیومن بازیگر و کارگردان آمریکایی، برندهٔ جایزه اسکار
۲۰۱۹ - درگذشت ژاک شیراک رئیس‌جمهور فرانسه از سال ۱۹۹۵ تا سال ۲۰۰۷

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای سپتامبر – یادبودهای بیشتر…