اکبر جوجه

لوگوی اکبر جوجه

اکبر جوجه، نام یک رستوران زنجیره‌ای و نیز لقب علی‌اکبر کلبادی نژاد بنیان‌گذار این رستوران‌ها و ابداع‌کننده این غذاست. این نام اکنون به صورت نام یک غذای مازندرانی درآمده است.

تاریخچه

بیش از ۶۰ سال پیش در منطقه ای به نام گلوگاه۱ جوانی مازنی به نام علی اکبر کلبادی (که به اشتباه گلبادی هم گفته می شود) با جثه نحیف و لاغر،به همراه همسرش (صنمبر عظیمی) در سال ۱۳۲۳ در ملکی اجاره ای ، قهوه خانه ای بر پا کردند.

آن ها با کمترین امکانات و پشتکاری وصف ناشدنی شروع به سرو صبحانه کردند؛ صبحانه ای که شامل چای،پنیر محلی،کره گوسفندی،تخم مرغ محلی و نان های خوشمزه و معروف به کمبه می شد. پرسنل پاسگاه چشمه بلبل و افراد بومی و مسافران عبوری از جمله مشتریان پروپا قرص نان محلی بودند؛ نان هایی با عطر و بو و مزه ای به یاد ماندنی که توسط همسر حاج اکبر تهیه می شد. پس از مدتی به دلیل استقبال مشتریان، شروع کردند به پخت غذاهایی از قبیل چلو جوجه و چلو تخم مرغ. قهوه خانه در مسیر جاده مشهد قرار داشت و کیفیت و کمیت عالی و قیمت منصفانه غذاهای اکبر آقا یا به عبارتی مش اکبر دلیلی بود برای اینکه رانندگان کامیون و اتوبوس ناهار را در این قهوه خانه میل کنند.

معروفترین غذایی که در این قهوه خانه عرضه می شد،چلو جوجه مخصوص رانندگان بود و بقیه غذاها برای افرادی با درآمد کم وشاگرد شوفرها بود که مقدار عرضه ی غذا به حدی بود که کارگران را به راحتی سیر می کرد. گاهی هم به دلیل سرمای هوا در زمستان مش اکبر با کمبود جوجه مواجه می شد و به اجبار کبک را جایگزین می کرد. در این میان همسر حاج اکبر با پخت نان محلی و رب انار و فروش آنها به مشتریها کم رونق بودن کار و کاسبی را جبران می کرد. کیفیت چلو جوجه ها هم که به دلیل عشق اکبر آقا به مشتریان و استفاده از رب انار مخصوص محلی و غلظت و مزه و استفاده از جوجه رسمی و کره محلی زبانزد خاص و عام بود(تخم مرغ و به اصطلاح نیمرو هم اگر با عشق و علاقه پخت شود خوشمزه می شود). کم کم لقب اکبر جوجه(که خود مشتریان این لقب را برای ایشان انتخاب کرده بودند) بر سر زبان ها افتاد و حالا این لقب به دلیل طبخ جوجه بود یا به مناسبت قد و قامت کوچک اکبر آقا بماند…در ابتدای کار هر روز برای ناهار از یک دیگ ۱۰ الی ۱۲ نفری برای پخت برنج استفاده میکردند. شیوه پخت برنج و جوجهء مش اکبر خاص و معروف بود و بیشتر معروفیت مش اکبر به دلیل جوجۀ سرخ شده با کره گوسفندی بود که با چلو و رب انار و پیاز سرو می شد.آغاز عرضه ی این غذا حدود سال ۱۳۳۰ بود. بعد از چند سال حاج اکبر و همسرش به دلیل انتقال جاده قدیم به جاده جدیدو محدود بودن مکان ، تصمیم به جابه جایی گرفتند و مکان دیگری یعنی جادۀ شوسه یا همان جادۀ امروزی که مسیر ارتباطی استانهای مازندران و گلستان است را انتخاب کردند . ایجاد جاده ی جدید (شوسه)در سال ۱۳۴۲ بود و مشتریان مش اکبر روز به روز بیشتر می شدند و کار پخت غذا از روزی ۲۰ پرس به ۲۰۰۰ پرس انتقال یافت.

در نتیجه مش اکبر و همسرش برای راحتی و آسایش مشتریان و رونق کار خود رستوران را بزرگتر کردند.ساخت ساختمان جدید ۴۰ روز به طول انجامید و بناها به طور شبانه روزی در این مکان کار می کردند؛ در این مدت به دلیل نبود مکانی مناسب برای پذیرایی از مشتریان، همسر مش اکبر منزل مسکونی خود را که در جوار رستوران بود، به سالن غذا خوری تبدیل کرد و تمام این فعالیت ها در حالی انجام می شد که حاج اکبر در بستر بیماری بود. بالاخره ساخت ساختمان تمام شد و در کنار آن باغچه ای را برای پرورش جوجه در نظر گرفتند. دیگ های بزرگ جانشین قابلمه های کوچک شدند؛ اتاق پخت برنج و جوجه جدا شد و روزانه تعداد بسیار زیادی جوجه ذ بح و پس از پر کندن و تمیز کردن برای پخت آماده می شد، اگر امروزه رستوران های زنجیره ای اکبر جوجه با حدود ۵۰۰ نفر پرسنل در استانهای مازندران،گلستان و سمنان (البته به استثنای یک سری از رستورانها که با تقلب و حیله و بدون هیچ گونه مدرک و سندی و صرفاً به دلیل پخت جوجه نام خود را اکبر جوجه گذاشته اند وبه خصوص در تمامی جاده های منتهی به شمال کشور و حتی خارج از کشور مستقر هستند)مشغول پخت و ارئه چلو جوجه با همان کیفیت می باشند، همگی آنها اعتبار خود را مدیون زحمت ها،پشتکار و صبوری اکبر آقا و صنمبر خانم هستند.هم اکنون فرزندان و نواده های اکبر آقا با تاسیس ۱۴ شعبه در شهرستانهای ساری، گرگان، بابل،آمل، نوشهر،خلیل شهر، قائمشهر، گرمسار، چالوس، بهشهر، گلوگاه ، بابلسر و کلارآباد که در سایت www.akbarjoojeh.com آدرس و شماره تلفن آنها ثبت شده، مشغول فعالیت هستند و فرزند ارشد ایشان حمید رضا کلبادی در سال ۱۳۶۴ اکبر جوجه را رسماً به ثبت رسانید و با تاسیس اولین شعبه اکبر جوجه در شهرستان ساری در سال ۱۳۷۰ و فرزند دیگرشان سیروس کلبادی با تاسیس شعبه گرگان در سال ۱۳۷۱ و ثبت اکبر جوجه در بخش ”ثبت اختراعات” راه و هدف علی اکبر کلبادی و صنمبر عظیمی را ادامه می دهند.

گلوگاه در شرقي‌ترين نقطه استان مازندران و در جنوب شرقي درياي مازندران و خط‌الرأس شمالي رشته کوه البرز، يعني (جهان مورا) در مختصات جغرافياي۵۳درجه و ۴۸دقيقه طول شرقي، ۳۶درجه و ۴۵دقيقه عرض شمالي و در شرق شهرستان بهشهر و غرب استان گلستان واقع شده و مساحت آن با اراضي زراعتي جنگل ، مرتع ، باير و داير حدود ۶۵کيلومترمربع است. ارتفاع مرکز شهر حدود ۴۰متر از سطح درياي آزاد و ۶۷متر از سطح درياي خزر است. شهرستان گلوگاه با وسعت ۴۲۶ کيلومترمربع در منتهي‌اليه شرقي مازندران و راه آهن تهران- گرگان از يک کيلومتري شمال آن و جاده آسفالت تهران- گرگان از شمال شهر مي‌گذرد و به اين دليل از نظر ارتباطي جايگاه مهمي دارد. شهر گلوگاه از شمال به خليج گرگان، از جنوب به جنگل و رشته کوه البرز، از غرب به شهرستان بهشهر و از شرق به رودخانه ملو در (شهرستان بندرگز) استان گلستان محدود مي‌شود.در زبان فارسي واژه گلوگاه به معني شاهراه و گلو آمده است . شايد به همين دليل بوده است که از قديم مرز و نقطه اتصال تبرستان و استرآباد(گرگان کنوني) اين منطقه بوده است و امروزه نيز گلوگاه پيونددهنده سه استان شمالي يعني مازندران، گلستان و حتي سمنان است.. اين شهرستان داراي دو بخش مرکزي و کلباد و چهار دهستان کلباد غربي، کلباد شرقي، آزادگان و توسکا چشمه و يک شهر و ۲۴ آبادي داراي سکنه است.

رستوران

در سال ۱۳۲۳ رستوران اکبر جوجه در جادّهٔ قدیم شهرستان گلوگاه (واقع در شرق استان مازندران) افتتاح شد. کار این رستوران به سرعت رونق گرفت و وی با همکاری برادرانش به تدریج شعبه‌هایی در نقاط مختلف مازندران و گلستان راه‌اندازی کرد.

در دهه ۷۰ تعداد زیادی رستوران تحت عنوان اکبر جوجه افتتاح شد که این امر شکایت برادران کلبادی را، به عنوان صاحبان نام تجاری اکبر جوجه، به همراه داشت. امروزه رستورانهای زنجیره‌ای اکبر جوجه در استان‌های مختلف ایران شعبه دارند و بیشترین شعبه‌ها در استان مازندران و گلستان واقع شده‌اند و همگی دارای لوگوی هماهنگ، با ذکر نام اکبر جوجه و برادران کلبادی، هستند.

رستوران‌های اکبر جوجه در سال ۲۰۰۹ برنده جایزه مقام سوم نوآوری در نمایشگاه تکنوپل روسیه شدند.

غذا

این غذا هم‌اکنون به صورت یکی از غذاهای محلی مازندران درآمده است. ابتدا جوجه‌های محلی بیت و یک روزه در آب و لیمو خوابانده می‌شود و سپس با روغن سرخ می‌شوند و به همراه برنج زعفرانی و مقداری رب انار شیرین سرو می‌شود.

شکایت

در اسفند ۱۳۹۵، جمعی از رستوران‌داران کشور شکوائیه‌ای را از اداره مالکیت صنعتی به دلیل انحصاری کردن یک غذای محلی (اکبر جوجه) به نام یک فرد خاص را به کمیسیون اصل ۹۰ مجلس ارائه کردند.

در بخشی از این شکوائیه آمده‌است:

غذای محلی و معروف اکبر جوجه از دهه چهل در نواحی شمال کشور و در مجالس و رستورانها به عنوان غذای محلی مانند سایر غذاها از قبیل میرزاقاسمی، جوجه ناردون، فسنجان و بسیاری دیگر از غذاهای محلی مورد طبخ قرار می‌گیرد. اما متأسفانه اداره مالکیت صنعتی در اقدامی غیرمرسوم و شائبه برانگیز اقدام به ثبت نام اکبر جوجه در قالب علامت کرده و مالکیت تبلیغ و توزیع این غذا را در انحصار یک شخص قرار داده‌است.

در بخش دیگری از این نامه اعتراضی با تأکید بر اینکه اداره مالکیت صنعتی با ثبت نام غذای اکبرجوجه در قالب علامت تجاری عملاً دیگر رستوران داران را از تبلیغ وطبخ این غذای محلی منع کرده و توزیع غذای فوق را منحصراً در اختیار یک شخص قرار داده عنوان شده‌است: اگر رستوران داری غذای اکبر جوجه را تبلیغ یا توزیع کند مالک این علامت قانوناً حق داشته علیه وی شکایت و کلیه تبلیغاتی که نام اکبر جوجه در آن ذکر شده را جمع‌آوری و امحا کند در حالیکه حق طبیعی هر رستوران داری است که غذاهای مورد عرضه را به صور مختلف تبلیغ کند که متأسفانه مالک این علامت با حق قانونی ایجاد شده برای وی، علیه رستوران دارانی که بدون اجازه اقدام به تبلیغ غذای اکبرجوجه کنند به شدت برخورد می‌کند. رستوران داران در پایان این نامه انحصاری کردن نام این غذای محلی را بر خلاف رویه مرسوم و اصل رقابت آزاد دانسته و از مراجع ذی صلاح خواستار رسیدگی به این معضل شده‌اند.

منابع

http://www.akbarjoojeh.com/2016/05/24/43093/

• یزد فردا
• مازندونومه