آشپزی شیرازی
شیراز، یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران، با معماری دلانگیز، شاعران نامدار و باغهای سرسبز شناخته میشود. این شهر علاوه بر جاذبههای گردشگری، در هنر آشپزی نیز جایگاه ویژهای دارد. آشپزی شیرازی، بازتابی از طبیعت معتدل و فرهنگ مهماننواز مردمان این دیار است. استفاده از سبزیهای معطر، طعمهای ملایم و تنوع غذاهای سنتی، بخشی جدانشدنی از هویت فرهنگی شیراز را شکل دادهاند.
آشپزی شیرازی با طعمهای ملایم، ترکیب هوشمندانه ترشی و شیرینی، و استفاده فراوان از سبزیهای معطر مانند نعنا، ترخون و شوید شناخته میشود. مواد اولیه اغلب ساده و در دسترساند؛ مانند برنج، گوشت، حبوبات، بادمجان و سیب زمینی یا به گویش شیرازی آلو. سبک طبخ بیشتر به صورت آبپز یا دمپز است و غذاها سبک و سازگار با مزاج معتدل مردم منطقهاند. این آشپزی بیشتر بر تازگی مواد و تعادل مزهها تکیه دارد.
پیشینه
[ویرایش]پیشینه آشپزی شیرازی ریشه در تاریخ کهن و فرهنگ غنی این منطقه دارد. شیراز، از دوران پیش از اسلام تا دورههای صفوی و زندیه، یکی از مراکز مهم فرهنگی، سیاسی و هنری ایران بوده و این جایگاه، تأثیر مستقیمی بر تنوع و غنای خوراکهای محلی گذاشته است.
در دوران سلسله زندیه، که شیراز پایتخت ایران بود، دربار کریمخان زند به غذاهای سنتی و مجلسی اهمیت زیادی میداد. در این دوره، غذاهایی چون شیرازی پلو و کلم پلو شکل رسمیتری به خود گرفتند و در کنار غذاهای مردمی، جزو سفرههای مهمانی و اعیانی شدند.
همچنین، موقعیت جغرافیایی شیراز در جنوب ایران و دسترسی به انواع میوهها، سبزیها و ادویههای محلی، باعث شد آشپزی این منطقه سبکی لطیف، متعادل و در عین حال خوشعطر پیدا کند. پیوند عمیق با آیینها و فصلها هم باعث شده غذاهای شیرازی اغلب با مناسبتهای خاص همراه باشند، مثل آش سبزی در نوروز یا فالوده شیرازی در تابستان.
در کل، آشپزی شیرازی تلفیقی از سادگی روستایی، ذوق هنری شهری، و تأثیرات تاریخیِ چند دوره حکومتی است.
فهرست غذاها
[ویرایش]فارسی | نام انگلیسی | نوع | ترکیبات | تصویر | فارسی | نام انگلیسی | نوع | ترکیبات | تصویر |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
کلمپلو | Kalampolo | غذا | گوشت، سبزیجات برنج، کلم |
![]() |
اشکنه | Eshkenh | غذا | تخممرغ نان پیاز، آب، ادویه |
![]() |
باقلاپلو | Baghla Polo | غذا | باقالا، برنج سبزیجات گوشت |
![]() |
دوپیازه آلو | DoPiyaz | غذا | سیب زمینی، پیاز گوجه |
![]() |
ترشی | Torshi | چاشنی | میوهجات سبزیجات سرکه، آب |
![]() |
حلوا | Halva | دسر | آب، آرد، شکر هل، گلاب |
![]() |
خاگینه | Khagine | دسر | تخممرغ نعنا، زردچوبه |
![]() |
خورش قیمه | Khoresh | غذا | لپه، گوشت آب سیبزمینی |
![]() |
سمبوسه | Sambose | غذا | نان، گوشت سبزیجات حبوبات |
![]() |
شربت | Sharbat | نوشیدنی | آب، شکر طعم دهنده |
|
شله زرد | Shole Zard | دسر | آب، برنج زعفران ادویهجات |
![]() |
آبگوشت | AbGosht | غذا | آب، گوشت سبزیجات حبوبات |
![]() |
شیربرنج | ShirBerenj | چاشنی | شیر، شکر برنج، شیره |
![]() |
شیرینپلو | Shirin Polo | غذا | برنج، پرتغال زعفران، فلفل سیاه |
![]() |
عدسپلو | Adas Polo | غذا | عدس، ادویهجات برنج، سبزیجات |
هلیم | Halim | میانوعده | گندم، جو عدس، گوشت |
||
شیرازی پلو | shirazipolo | غذا | برنج همراه با مرغ، خلال بادام و پسته، زرشک، و گلاب | دمپخت عدس | Dampokht adas | غذا | برنج، عدس، سبزی | ||
فرنی | Kheer | غذا | آرد برنج، گندم شیر، شکر |
![]() |
عدسی | Adasi | غذا | عدس، پیاز، نعنا آرد، ادویهجات |
![]() |
کاچی | Kachi | دسر | آرد، شکر، گلاب روغن، زعفران |
![]() |
کباب | Kabab | غذا | کباب، ادویهجات | ![]() |
کوفته هلو | Koofte holoo | غذا | گوشت و آلو آب، ادویهجات |
کلوچه | Koloche | میانوعده | آرد گندم شکر، روغن |
![]() | |
کوفته | Kofteh | غذا | سبزیجات، گوشت آب، برنج |
آلبالوپلو | Albalo Polo | غذا | آلبالو، برنج آب، سبزیجات |
![]() | |
دلمه | Dolme | غذا | گوشت، سبزی برگ مو، سیبزمینی |
![]() |
دمپختک | Dampokhtak | غذا | برنج، رب، پیاز روغن، فلفل |
|
یخنی عدس | yakhni adas | غذا | عدس، گوشت، سیبزمینی | کوکو | KoKo | غذا | سبزیجات، تخممرغ آرد، سیبزمینی |
![]() | |
زرشکپلو | Zershk Polo | غذا | مرغ، زرشک، برنج رب، ادویهجات |
![]() |
سبزیپلو | Sabzi Polo | غذا | برنج، سبزیجات زعفران، ماهی |
![]() |
کتلت | Kotlet | غذا | گوشت، سیبزمینی پیاز، تخممرغ |
![]() |
سالاد شیرازی | Salad shirazi | غذا | گوجه، خیار، پیاز، آبغوره | ![]() |
کلهجوش | KalJosh | غذا | پیاز، کشک زردچوبه، روغن، گردو |
لوبیاپلو | Loobiya Polo | غذا | برنج، لوبیا سبز، گوشت | ![]() | |
میرزاقاسمی | Mirza Ghassemi | غذا | بادنجان، ادویهجات تخممرغ سبزیجات |
![]() |
نخودپلو | Nokhod Polo | غذا | نخود، برنج حبوبات، سبزیجات |
|
یتیمچه | Yatimche | غذا | بادنجان، گوجه سیبزمینی، پیاز |
ترخینه | Tarkhine | غذا | گندم، دوغ سبزی، حبوبات |
||
تهچین | Tachin | غذا | برنج، ماست تخم مرغ، زعفران |
![]() |
کباب چنجه | Kabab Chenje | غذا | ![]() | |
فسنجان | Fesenjan | غذا | گردو، رب انار، گوشت | ترشی بادمجان شیرازی | torshi bademjan | چاشنی | بادمجان کبابی، سیر و سبزی معطر | ||
قورمهسبزی | Ghorme Sabzi | غذا | سبزی، گوشت، لوبیا | ![]() |
املت | TokhmeMorgh Gojeh | غذا | تخم مرغ، گوجه | ![]() |
کشک بادمجان | Kashk Bademjan | غذا | بادنجان، کشک، نعنا گردو، پیاز، سیر |
![]() |
هلیم بادمجان | Halim Bademjan | غذا | گوشت، بادمجان برنج، پیاز، آب |
|
آش دوغ | yogurt soup | غذا-میانوعده | دوغ، سبزیجات، نخود، نمک و فلفل | آب پیازک | Ab piazak | غذا | پیاز، روغن، ماست، تخم مرغ، شنبلیله، نعناع خشک | ||
قنبرپلو | Ghanbarpolo | غذا | گوشت، برنج، رب انار | شکر پلو | Shekarpolo | غذا | برنج، شکر، زعفران | ||
حلوای کاسه | Halva | دسر | آرد برنج، آرد سفید، گلاب دو شیشه، زعفران، زرده تخم مرغ | شکر پنیر | Shekarpanir | شیرینی | شکر و آب و پودر هل |