پرش به محتوا

باباطاهر: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←‏تبار قومی: خرابکاری لطفا مراقبت در سطح بالا کنید
برچسب‌ها: واگردانی دستی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
Parvaneh adib (بحث | مشارکت‌ها)
افزودن مطلب
برچسب‌ها: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۱: خط ۱:
{{بهبود منبع}}
{{بهبود منبع}}
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده۴
|نام = باباطاهر
|نام = باباطاهر
|تصویر = babatahr.png
|تصویر = babatahr.pn
|توضیح تصویر = نگاره‌ای از باباطاهر
|توضیح تصویر = نگاره‌ای از باباطاهر
|نام اصلی = باباطاهر عریان<ref name=loghatnaameh>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی = http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-ba7fb2d00328490e96587ae64b139b2d-fa.html |عنوان = باباطاهر |ناشر = [[لغت‌نامه دهخدا]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱ نوامبر ۲۰۱۴ |archiveurl = https://web.archive.org/web/20141101142044/http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-ba7fb2d00328490e96587ae64b139b2d-fa.html |archivedate = ۱ نوامبر ۲۰۱۴ |dead-url = yes}}</ref><ref name=britannica>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.britannica.com/EBchecked/topic/47335/Baba-Taher-Oryan |عنوان =Bābā Ṭāher ʿOryān | ناشر = [[دانشنامه بریتانیکا|Encyclopædia Britannica]]|تاریخ = |تاریخ بازدید = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴}}</ref>
|نام اصلی = باباطاهر عریان<ref name=loghatnaameh>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی = http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-ba7fb2d00328490e96587ae64b139b2d-fa.html |عنوان = باباطاهر |ناشر = [[لغت‌نامه دهخدا]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱ نوامبر ۲۰۱۴ |archiveurl = https://web.archive.org/web/20141101142044/http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-ba7fb2d00328490e96587ae64b139b2d-fa.html |archivedate = ۱ نوامبر ۲۰۱۴ |dead-url = yes}}</ref><ref name=britannica>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.britannica.com/EBchecked/topic/47335/Baba-Taher-Oryan |عنوان =Bābā Ṭāher ʿOryān | ناشر = [[دانشنامه بریتانیکا|Encyclopædia Britannica]]|تاریخ = |تاریخ بازدید = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴}}</ref>
|زمینه فعالیت = [[شعر]]، [[موسیقی]]
|زمینه فعالیت = [[شعر]]، [[موسیقی]]
|ملیت = [[ایرانی‌ها|ایرانی]]
|ملیت = [[ایرانی‌ها|ایرانی]]
|تاریخ تولد = ۳۲۶ خورشیدی
|تاریخ تولد = ۳۲۶ خورشیدی_۳۹۰هجری
|محل تولد = [[استان همدان|همدان]]
|محل تولد = [[استان همدان|همدان]]
|والدین =
|والدین =
|تاریخ مرگ = ۴۱۱ خورشیدی
|تاریخ مرگ = ۴۱۱ خورشیدی_۴۴۷هجری
|محل مرگ = [[همدان]]<ref name=loghatnaameh/>
|محل مرگ = [[همدان]]<ref name=loghatnaameh/>
|محل زندگی = <nowiki>]]</nowiki><ref name=loghatnaameh/>
|محل زندگی = <nowiki>]]</nowiki><ref name=loghatnaameh/>
خط ۴۵: خط ۴۵:
|امضا =
|امضا =
|دین={اسلام<nowiki>}</nowiki>}}
|دین={اسلام<nowiki>}</nowiki>}}
'''باباطاهر''' یا '''باباطاهر عریان همدانی'''،<ref name=loghatnaameh/><ref name=britannica/> [[عارف]]، [[شاعر]] [[ایرانی‌ها|ایرانی]] و [[دوبیتی]]‌سرای اواخر سده چهارم و اواسط سده پنجم هجری [[ایران]]، در دوران [[طغرل بیک|طغرل بیک سلجوقی]] می‌زیسته‌است.<ref name=iranica>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.iranicaonline.org/articles/baba-taher-oryan |عنوان =BĀBĀ ṬĀHER ʿORYĀN | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴}}</ref> «بابا» لقبی بوده که به پیروان وارسته می‌داده‌اند و برای صفت [[عریان]] دلایل گوناگونی ذکر شده‌است.<ref name=cgie>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = https://www.cgie.org.ir/fa/article/226033/بابا-طاهر |عنوان =باباطاهر | ناشر =[[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|تاریخ = ۲۰ خرداد ۱۳۹۹|تاریخ بازدید = ۷ ژانویه ۲۰۲۱}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=چرا باباطاهر را «عریان» می‌نامیدند؟|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/2765106/چرا-باباطاهر-را-عریان-می-نامیدند|وبگاه=خبرگزاری مهر {{!}} اخبار ایران و جهان {{!}} Mehr News Agency|تاریخ=2015-05-31|بازبینی=2022-05-05|کد زبان=fa}}</ref> اشعار باباطاهر به زبان لری سروده شده اند <ref name=iranicaonline>[http://www.iranicaonline.org/articles/baba-taher-oryan Most traditional sources call it loosely Lorī, while the name commonly applied from an early date to verses of this kind, fahlavīyāt, presumably implies that they were thought to be in a language related to the Middle Iranian dialect Pahlavi.]</ref><ref name=ToolAutoGenRef1>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = https://www.vajehyab.com/dehkhoda/باباطاهر|عنوان =باباطاهر| ناشر =[[لغت‌نامه دهخدا]]}}</ref> <ref>نشانی=https://fa.wikishia.net/view/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%B1</ref><ref>http://www.dezfoolnews.ir/fa/News/13884/%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88-%DB%8C%D8%A7-%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C-%DA%A9%D8%AC%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%9Fنشانی=</ref>اغلب منابع او را اهل [[همدان]] معرفی کرده‌اند و خود او در چندین دوبیتی از همدان و الوند یادکرده است.<ref name=iranicaonline>[http://www.iranicaonline.org/articles/baba-taher-oryan Most traditional sources call it loosely Farsi, while the name commonly applied from an early date to verses of this kind, fahlavīyāt, presumably implies that they were thought to be in a language related to the Middle Iranian dialect Pahlavi.]</ref><ref name=ToolAutoGenRef1>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = https://www.vajehyab.com/dehkhoda/باباطاهر|عنوان =باباطاهر| ناشر =[[لغت‌نامه دهخدا]]}}</ref>. مسلک درویشی و فروتنی او که شیوهٔ [[عارفان]] است سبب شد تا وی گوشه‌گیر شده، گمنام زیسته و تفصیلی از زندگانی خود باقی نگذارد.<ref>تاریخ ادبیات شفق ص ۱۰۸ و ۱۰۹</ref>
'''باباطاهر''' یا '''باباطاهر عریان همدانی'''،<ref name=loghatnaameh/><ref name=britannica/> [[عارف]]، [[شاعر]] [[ایرانی‌ها|ایرانی]] و [[دوبیتی]]‌سرای اواخر سده چهارم و اواسط سده پنجم هجری [[ایران]]، در دوران [[طغرل بیک|طغرل بیک سلجوقی]] می‌زیسته‌است.<ref name=iranica>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.iranicaonline.org/articles/baba-taher-oryan |عنوان =BĀBĀ ṬĀHER ʿORYĀN | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴}}</ref> «بابا» لقبی بوده که به پیروان وارسته می‌داده‌اند و برای صفت [[عریان]] دلایل گوناگونی ذکر شده‌است.<ref name=cgie>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = https://www.cgie.org.ir/fa/article/226033/بابا-طاهر |عنوان =باباطاهر | ناشر =[[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|تاریخ = ۲۰ خرداد ۱۳۹۹|تاریخ بازدید = ۷ ژانویه ۲۰۲۱}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=چرا باباطاهر را «عریان» می‌نامیدند؟|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/2765106/چرا-باباطاهر-را-عریان-می-نامیدند|وبگاه=خبرگزاری مهر {{!}} اخبار ایران و جهان {{!}} Mehr News Agency|تاریخ=2015-05-31|بازبینی=2022-05-05|کد زبان=fa}}</ref> اشعار باباطاهر به زبان لری سروده شده اند <ref name=iranicaonline>[http://www.iranicaonline.org/articles/baba-taher-oryan Most traditional sources call it loosely Lorī, while the name commonly applied from an early date to verses of this kind, fahlavīyāt, presumably implies that they were thought to be in a language related to the Middle Iranian dialect Pahlavi.]</ref><ref name=ToolAutoGenRef1>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = https://www.vajehyab.com/dehkhoda/باباطاهر|عنوان =باباطاهر| ناشر =[[لغت‌نامه دهخدا]]}}</ref> <ref>نشانی=https://fa.wikishia.net/view/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%B1</ref><ref>http://www.dezfoolnews.ir/fa/News/13884/%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88-%DB%8C%D8%A7-%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C-%DA%A9%D8%AC%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%9Fنشانی=</ref>اغلب منابع او را اهل [[همدان]] معرفی کرده‌اند و خود او در چندین دوبیتی از همدان و الوند یادکرده است.<ref name=iranicaonline>[http://www.iranicaonline.org/articles/baba-taher-oryan Most traditional sources call it loosely Farsi, while the name commonly applied from an early date to verses of this kind, fahlavīyāt, presumably implies that they were thought to be in a language related to the Middle Iranian dialect Pahlavi.]</ref><ref name=ToolAutoGenRef1>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = https://www.vajehyab.com/dehkhoda/باباطاهر|عنوان =باباطاهر| ناشر =[[لغت‌نامه دهخدا]]}}</ref>. مسلک درویشی و فروتنی او که شیوهٔ [[عارفان]] است سبب شد تا وی گوشه‌گیر شده، گمنام زیسته و تفصیلی از زندگانی خود باقی نگذارد.به گفتار تعدادی از عارفان ،شاعران و بزرگان سرناسر دنیا باباطاهر یکی از بزرگترین سخنگویان و صاحبدلان دردمند بوده و نغمه هایی که شاهد سوز درونی می باشد سروده است و مقدار زیادی از محبوبیت این شاعر بزرگ بی گمان به علت سادگی افکار او و نزدیک بودن لهجه ی او به زبان صحیح و روان فارسی و آهنگ دلنشین الفاظ و سادگی وزن آن بوده است.<ref>تاریخ ادبیات شفق ص ۱۰۸ و ۱۰۹</ref> از وی به غیر از دیوان شعر و دوبیتی های معروفش مجموعهدای از کلمات قصار به زبان عربی نیز به جا مانده است. دوبیتی های وی تاکنون به زبان فرانسه،انگلیسی،ترکی آذری و آلمانی ترجمه و منتشر گردیده است.


== زندگی‌نامه ==
== زندگی‌نامه ==

نسخهٔ ‏۳۰ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۰۳:۲۱

الگو:جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده۴ باباطاهر یا باباطاهر عریان همدانی،[۱][۲] عارف، شاعر ایرانی و دوبیتی‌سرای اواخر سده چهارم و اواسط سده پنجم هجری ایران، در دوران طغرل بیک سلجوقی می‌زیسته‌است.[۳] «بابا» لقبی بوده که به پیروان وارسته می‌داده‌اند و برای صفت عریان دلایل گوناگونی ذکر شده‌است.[۴][۵] اشعار باباطاهر به زبان لری سروده شده اند [۶][۷] [۸][۹]اغلب منابع او را اهل همدان معرفی کرده‌اند و خود او در چندین دوبیتی از همدان و الوند یادکرده است.[۶][۷]. مسلک درویشی و فروتنی او که شیوهٔ عارفان است سبب شد تا وی گوشه‌گیر شده، گمنام زیسته و تفصیلی از زندگانی خود باقی نگذارد.به گفتار تعدادی از عارفان ،شاعران و بزرگان سرناسر دنیا باباطاهر یکی از بزرگترین سخنگویان و صاحبدلان دردمند بوده و نغمه هایی که شاهد سوز درونی می باشد سروده است و مقدار زیادی از محبوبیت این شاعر بزرگ بی گمان به علت سادگی افکار او و نزدیک بودن لهجه ی او به زبان صحیح و روان فارسی و آهنگ دلنشین الفاظ و سادگی وزن آن بوده است.[۱۰] از وی به غیر از دیوان شعر و دوبیتی های معروفش مجموعهدای از کلمات قصار به زبان عربی نیز به جا مانده است. دوبیتی های وی تاکنون به زبان فرانسه،انگلیسی،ترکی آذری و آلمانی ترجمه و منتشر گردیده است.

زندگی‌نامه

از خاندان، تحصیلات و زندگی باباطاهر اطلاعات درستی در دسترس نیست، اما بنا به نوشتهٔ راوندی در راحةالصدور، باباطاهر در سال ۴۴۷ هجری با طغرل سلجوقی دیدار کرده و مورد احترام وی نیز قرار گرفته‌است. در یکی از دوبیتی‌های مشهورش[۱۱] سال تولدش را به حروف ابجد گنجانیده که پس از محاسبه توسط میرزا مهدی‌خان کوکب به سال ۳۲۶ هجری رسیده‌است، اما رشید یاسمی با استناد به همان دو بیتی و اشاره به اهمیت عدد ۱٬۰۰۰ نزد اغلب ملل بر آن رفته‌است که مقصود باباطاهر از واژهٔ الف سال ۱۰۰۰م بوده و در نتیجه مقارن سال‌های ۳۹۰ و ۳۹۱ (برابر با ۱٬۰۰۰ میلادی) زاده شده‌است.[۴] او پس از ۸۵ سال زندگی، در همدان وفات یافته‌است.[۲][۳]

آرامگاه

آرامگاه باباطاهر عریان در همدان

آرامگاه باباطاهر در شمال شهر همدان و در میدانی به نام وی قرار دارد. حمدالله مستوفی به سال ۷۴۰ ه‍.ق در نام بردن از همدان این شهر را به نام همدان باباطاهر اسم می‌برد که نشان از مشهور بودن همدان به نام باباطاهر است.[نیازمند منبع] این آرامگاه در سال ۱۳۴۴ ساخته شده و در سال ۱۳۸۳ بازسازی شده‌است.[۲] بنای مقبره باباطاهر در گذشته چندین بار بازسازی شده‌است. در قرن ششم هجری برجی آجری و هشت ضلعی بوده‌است. در دوران حکومت رضاشاه پهلوی نیز بنای آجری دیگری به جای آن ساخته شده بود. درجریان این بازسازی لوح کاشی فیروزه‌ای رنگی مربوط به سده هفتم هجری به دست آمد که دارای کتیبه‌ای به خط کوفی برجسته و آیاتی از قرآن است و هم‌اکنون در موزه ایران باستان نگهداری می‌شود. احداث بنای جدید در سال ۱۳۴۴ خورشیدی به همت انجمن آثار ملی و شهرداری وقت همدان و توسط مهندس محسن فروغی انجام شده‌است. این بنای تاریخی طی شماره ۱۷۸۰ در تاریخ ۲۱ فروردین ۱۳۷۶ به ثبت آثار تاریخی و ملی ایران رسیده‌است. در اطراف بنای جدید فضای سبز وسیعی احداث شده‌است.[۴]

برخی از بزرگانی که درجوار مزار باباطاهر آرمیده‌اند:

آرامگاه منسوب به باباطاهر در خرم‌آباد

آرامگاهی نیز به نام آرامگاه باباطاهر در خرم‌آباد منسوب به این شاعر است که با شماره ۱۴۴۷۳ در اسفند ۱۳۸۴ ثبت ملی شده‌است.[۱۲][۱۳]

تبار قومی

در بسیاری از منابع اشعار او به زبان لری نزدیکتر دانسته شده‌است.[۶][۷] [۱۴][۱۵] نام پدر باباطاهر را برخی فریدون ضبط کرده اند و او را طاهربن فریدون بختیاری نوشته اند [۱۶]

دو بیتی را هم به او منسوب میدارند :

عزیزا مردی از نامرد نائی فغان و ناله از نامرد نائی

حقیقت بشنو از "پور فریدون" که شعله از تنور سرد نائی

بااین حال برخی معتقدند که اشعار او به زبان راجی سروده شده‌است.[۱۷]

آثار باباطاهر

برخی معتقدند ترانه‌ها یا دو بیتی‌های باباطاهر در بحر هزج مسدس محذوف سروده شده‌است.[۱۸] البته اطلاق عنوان فهلویات بر این نوع دوبیتی‌ها احتمالاً نشان می‌دهد که آن‌ها در زبان پهلوی و مربوط به گویش ایران میانه آن باشد.[۳][۷] با این حال روبن آبراهامیان خاورشناس ارمنستانی به این نتیجه رسید که گویش بکار رفته در دوبیتی‌های باباطاهر گرایش نزدیکی با گویش مورد استفاده توسط یهودیان معاصر همدان دارد.[۳][۱۹] گویش یهودیان همدان در شاخه شمال غربی زبان‌های ایرانی طبقه‌بندی شده‌است.[۲۰] دو قطعه و چند غزل و مجموعه کلمات قصار به زبان عربی از آثار دیگر اوست. کتاب سرانجام شامل دو بخش عقاید عرفاً و صوفی و الفتوحات الربانی فی اشارات الهمدانی است. تعداد دوبیتی‌های وی تا ۳۵۴ دوبیتی برشمرده‌اند. صرف نظر از مطالب فوق، به عقیده بسیاری از محققان اشعار بابا طاهر به گویش لری سروده شده اند، که با توجه به لر تبار بودن بابا طاهر می توان نتیجه گرفت عقیده این دسته از محققان نسبت به نظریه های دیگر مستدل تر و صحیح تر است. مستدل چند نمونه از دوبیتی‌های باباطاهر:[۲۱][۲۲]

مکن کاری که بر پا سنگت آیوجهان با این فراخی تنگت آیو
چو فردا نامه خوانان نامه خوانندتو را از نامه خواندن ننگت آیو
* * *
مو آن رندم که نامم بی قلندرنه خون دیرم نه مون دیرم نه لنگر
چو روز آیه بگَردم گِرد گیتیچو شو گَرده به خشتی وانهم سر
* * *
ز دست دیده و دل هر دو فریادکه هر چه دیده وینه دل کنه یاد
بسازم خنجری نیشش ز پولادزنم بر دیده تا دل گرده آزاد
* * *
خداوندا که بوشم با که بوشممژه پراشک خونین تا که بوشم
همم کز در برانن سو ته آیمتو کم از در برانی وا که بوشم
* * *
هزارت دل بغارت برده ویشههزارانت جگر خون کرده ویشه
هزاران داغ ویش از ویشم اشمرهنی نشمرده از اشمرده ویشه
* * *
چه خوش بی مهربونی هر دو سر بیکه یک سر مهربونی دردسر بی
اگر مجنون دل شوریده‌ای داشتدل لیلی از او شوریده‌تر بی
* * *
خداوندا به فریاد دلم رسکس بی کس تویی مو مانده بی کس
همه گویند طاهر کس ندارهخدا یار منه چه حاجت کس
— باباطاهر عریان

نگارخانه

جستارهای وابسته

پانویس

  1. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام loghatnaameh وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام britannica وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ «BĀBĀ ṬĀHER ʿORYĀN». Encyclopædia Iranica. دریافت‌شده در ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ «باباطاهر». دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ۲۰ خرداد ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۲۱.
  5. «چرا باباطاهر را «عریان» می‌نامیدند؟». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۵-۰۵-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۰۵.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ Most traditional sources call it loosely Lorī, while the name commonly applied from an early date to verses of this kind, fahlavīyāt, presumably implies that they were thought to be in a language related to the Middle Iranian dialect Pahlavi. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «iranicaonline» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ «باباطاهر». لغت‌نامه دهخدا.
  8. نشانی=https://fa.wikishia.net/view/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%B1
  9. http://www.dezfoolnews.ir/fa/News/13884/%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88-%DB%8C%D8%A7-%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C-%DA%A9%D8%AC%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%9Fنشانی=
  10. تاریخ ادبیات شفق ص ۱۰۸ و ۱۰۹
  11. مو آن بحرم که در ظرف آمدستم مو آن نقطه که در حرف آمدستم
    به هر اَلفی اَلِف قَدّی برآیه اَلِف قَدّم که در اَلف آمدستم
  12. پایگاه خبری یافته- شماره ثبت مقبره باباطاهر خرم‌آباد اشتباه درج شده‌است!
  13. «مقبره باباطاهر، خرم‌آباد». وبگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان لرستان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۸ فروردین ۱۳۹۰.
  14. نشانی=https://fa.wikishia.net/view/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%B1
  15. http://www.dezfoolnews.ir/fa/News/13884/%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88-%DB%8C%D8%A7-%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C-%DA%A9%D8%AC%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%9Fنشانی=
  16. مقصود، جواد (۱۳۵۵). باباطاهرعریان. تهران:انجمن اثار ملی. ص. ۴.
  17. مصطفوی دهکردی، سید اسدالله. دیوان باباطاهر عریان (عارف سوته‌دل همدان)، با مقابلهٔ شانزده نسخهٔ خطی قدیمی و نسخهٔ چاپی خاورشناسی کلمان هوآر و براساس لهجه‌شناسی علمی به ضمیمهٔ ادبیات راجی و ترجمهٔ ارمنی، انگلیسی، فرانسه و آلمانی، تهران: حیدری، ۱۳۵۲.
  18. ادیب طوسی، محمد امین، «فهلویات للی»، نشریهٔ دانشکدهٔ ادبیات تبریز، ۱۳۳۷ ه‍. ش
  19. R. Abrahamian, Dialecte des Israélites de Hamadan et d’Ispahan et dialecte de Baba Tahir, Paris, 193
  20. http://www.iranicaonline.org/articles/hamadan-ix
  21. The Lament of Baba Tahir: Being the Rubaiyat of Baba Tahir, Hamadani (Uryan) By Elizabeth Curtis Brenton. Pages: 23, 33, 35, and 43
  22. [۱]

منابع

  • ادیب طوسی، محمدامین، «فهلویات لری»، نشریه دانشکده ادبیات تبریز، ۱۳۳۷ش
  • صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، تهران، ۱۳۳۶ش
  • گبینو، ژ.آ. سفرنامه، ترجمة عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران، ۱۳۶۷ش
  • برخی محققان زبان وی را راژی یا راجی و رازی دانسته‌اند که از گویش‌های قدیمی اهالی ری هستند.
  • آذربیگدلی، لطفعلی، آتشکده، به کوشش جعفر شهیدی، تهران، ۱۳۳۷ش
  • هدایت، رضاقلی، ریاض العارفین، تهران، ۱۳۱۶ش
  • بهار، مهرداد، جستاری چند در اساطیر ایران نشر فکرروز، تهران (ص۲۸۳).
  • اذکایی، پرویز، همدان نامه (بیست گفتار دربارهٔ مادستان) ص ۳۳۶. نشر مادستان سال۱۳۸۰.

پیوند به بیرون