پازند
پازند در اصطلاح یعنی ثبت تلفظ کلمات پهلوی با خط اوستایی (دین دبیره).
ابهام زیاد در خط پهلوی به علت بکار بردن یک حرف برای چند صوت و نیز ننوشتن برخی واکه‌های کوتاه، باعث شد که پس از به وجود آمدن خط اوستایی که خطی کامل و دارای املای پُر[۱] بود، متون پهلوی با آن خط آوانگاری شود تا همه بتوانند متون پهلوی را بدون اشتباه بخوانند. این شیوه که اولین‌بار توسط دانشمندی پارسی [۲] به نام«نریوسنگ» انجام شد. بعد از وی توسط افراد دیگر پازند نام گرفت[۳]. پازند زبان مستقلی نبوده و صرفاً بیانگر این شیوهٔ خاص نگارش متون پهلوی است و چون خط منبع اصلی آن (پهلوی) تلفظ صحیح کلمه را نشان نمی‌داد، بعضاً تفاوت‌هایی برحسب ویژگی‌های لهجه‌ای نیز در آن دیده می‌شود.
اشارهٔ تمثیلی ناصرخسرو (۳۹۴–۴۸۱ ه. ق) به زند و پازند:
ای خوانده کتاب زند و پازند
زین خواندنِ زند تا کی و چند؟
دل پر ز فضول و زند برلب
زردشت چنین نبشت در زند؟
پانویس[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- عریان، سعید. فرهنگ پهلوی. چاپ اول تهران: ۱۳۷۷.
