پازند
پازند در اصطلاح یعنی ثبت تلفظ کلمات پهلوی با خط اوستایی (دین دبیره).
ابهام زیاد در خط پهلوی به علت بکار بردن یک حرف برای چند صوت و نیز ننوشتن برخی واکههای کوتاه، باعث شد که پس از به وجود آمدن خط اوستایی که خطی کامل و دارای املای پُر[۱] بود، متون پهلوی با آن خط آوانگاری شود تا همه بتوانند متون پهلوی را بدون اشتباه بخوانند. این شیوه که اولینبار توسط دانشمندی پارسی [۲] به نام«نریوسنگ» انجام شد. بعد از وی توسط افراد دیگر پازند نام گرفت[۳]. پازند زبان مستقلی نبوده و صرفاً بیانگر این شیوهٔ خاص نگارش متون پهلوی است و چون خط منبع اصلی آن (پهلوی) تلفظ صحیح کلمه را نشان نمیداد، بعضاً تفاوتهایی برحسب ویژگیهای لهجهای نیز در آن دیده میشود.
اشارهٔ تمثیلی ناصرخسرو (۳۹۴–۴۸۱ ه. ق) به زند و پازند:
ای خوانده کتاب زند و پازند
زین خواندنِ زند تا کی و چند؟
دل پر ز فضول و زند برلب
زردشت چنین نبشت در زند؟
پانویس[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- عریان، سعید. فرهنگ پهلوی. چاپ اول تهران: ۱۳۷۷.
نوشتههای پارسی میانه | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
دینی | |||||||||||||||
غیر دینی |
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
تاریخ | |
---|---|
مفاهیم | اهورامزدا • ایزدان • اهریمن • امشاسپندان • سوشیانس • هوشیدر • زروان • اشه • هوم • مغ • دیوها • اردویسور اناهید • فَروَهَر • هوشیدرماه • آتش • پل چینود • فرشگرد • توحید • موبد • سپنتا مینیو • معجزه • ظهور • گروتمان • ماهپایه • روشنی بیپایان • فلسفه زرتشت • وهومن • اشه وهیشته • شهریور • سپندارمذ • هوروتات • اَمُرداد • آثروانان • آتش بهرام |
نیروهای شر | |
افراد مهم | گشتاسبشاه • کرتیر • تنسر • پاول پارسی • فهرست موبدان • آذرباد مهراسپندان • بابک خرمدین • فرهنگِ مِهر • جاماسپ • دستور داراب پالن • دستور دهالا • پشوتنجی دوسابایی مارکار • مزدک • ارداویراف • زرتشت بهرام پژدو • مازیار • اردشیر بابکان • شاپور دوم • انوشیروان • ارباب کیخسرو • بهرام گور آنکلساریا • مانکجی لیمجی هاتریا • ماهداد • زوبین مهتا • جمشیدجی نوشروانجی تاتا • مهربابا • رستم شهزادی • جهانگیر اوشیدری • رستم گیو • اسفندیار یگانگی • اردشیر یگانگی • فرنگیس یگانگی • میرزا سروش لهراسب • بوذرجمهر مهر |
آیینها و مکانهای مقدس | نماز • جشنها • خویدوده • گاهنبار • سدرهپوشی • آیینهای طهارت • درون • برسم • کستی • ور • گاهشماری زرتشتی • کعبه زرتشت • آتشکدهها • استودان • برج خاموشان • چکچک • پیوکانی • زادروز زرتشت • درگذشت زرتشت • زایش زرتشت • بدرود با گذشتگان • سیروزه • ارجگذاری به روان جاویدان • نیایشگاه آدریان • آتشکده نوبهار • آتشکده کرکویه • آذر برزینمهر (آتشکده کشمر) • آتشکده آذرفرنبغ • آتشکده آذرگشنسب • آفرینگان • برشنوم • موسیقی زرتشتی • بردگوری • کوشک ورجاوند • آتشکده یزد • دریاچه فرزدان • سرو کشمر • دشتانستان • قلعه آتشگاه |
نوشتههای دینی | اَوستا • گاهان • هفت هات • خردهاوستا • بندهشن • دینکرد • جاماسپی • زادسپرم • شایست نشایست • زند • پازند • مینوی خرد • ارداویرافنامه • ویرازگان • دادستان دینی • آفرینگان • یشت • ماتیکان گجستک ابالیش • ادبیات پهلوی • دبستان مذاهب • دینکردنامه |
اوستاشناسان | اوستاشناسی • ابراهیم پورداوود • مری بویس • گلدنر • دارمستتر • دالا • اشپیگل • بنونیست • انکتیل دوپرون • ویندیشمن • هارله • هوگ • پییر لکوک • گراردو نیولی • جلیل دوستخواه • رشید شهمردان |
مکانهای اساطیری | |
شخصیتها | لهراسب • گشتاسبشاه • جاماسب • فرشوشتر • مشی و مشیانه • آرش شواتیر • فراهیم • ویونگهان • تهمورث • هوشنگ • ییمه • اسفندیار • پشوتن • بندو • گرهمه • ارجاسب • توربراتور • زریر • آبتین (آتبین) • پوروچیستا • اردت فذری |
جانوران مرتبط | |
اشیا مرتبط |