ملای جزیری
 | این مقاله نیازمند تمیزکاری است. لطفاً تا جای امکان آنرا از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید، سپس این برچسب را بردارید. محتویات این مقاله ممکن است غیر قابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد. |
شیخ احمد جزیری متولد ۱۵۶۶ میلادی، در کردستان عثمانی(ترکیه امروزی) و از خاندان کُرد و با علم و فضیلت، در شهر جزیره ابن عمر، متولد شدهاست. ملا احمد مشهور به «ملای جزیری» منسوب به جزیره ابن عمر(جیزره) واقع در ساحل رود دجله و واقع در استان شرناق امروزی می باشد و نیز ملقب به (نیشانی)Nîşanî میباشد.[۱][۲][۳]
مه لای جزیری در دوران خردسالی و طبق معمول و مرسوم آن دوران، در مساجد و مدارس جزیره نزد بزرگان دین به تحصیل علوم دینی و حفظ قرآن و ریاضی پرداختند. بعد از اتمام دروس ابتدائی در جزیره برای ادامه تحصیل علوم و معرفت به نقاط مختلف کوردستاناز جملە حکاری، عمادیه، دیاربکر و حصن کیفا مسافرت کرده تا نزد علما و مشایخ بزرگ آن مناطق اصول الدین و فقه و حدیث و فلسفه (علم کلام، النحو و الفلک) کسب فیض نماید.
مه لای جزیری در کنار زبان مادری بر زبانهای عربی و ترکی و فارسی نیز مسلط بود، زبان عربی را بخاطر آنکه زبان قرآن بود به آن اهمیت فراوان میدادند و در نظم و اشعار خود از آیات قرآن استفاده مینمود. و فارسی را نیز به خاطر آنکه زبان ادب و کتابت و انشاء است آن را به خوبی فرا گرفت و در خلال یادگیری آن به فراگیری اشعار فارسی مانند حافظ شیرازی و جامی را نیز فرا گرفت. و بعد از ان که اجازهٔ نامه تدریس و تعلیم را دریافت نمود به زادگاهش شهر جزیره برگشت و در مدرسه الحمراء به معلم و مدرسی توانا تبدیل شد. ملای جزیری شاعری پایه بلند بوده، تمامی اشعار او غرامی و عرفانی و به زبان کُردی است و از ایشان به عنوان پدر اشعار نوین کُردی نیز یاد می شود .
مهمترین اثر وی دیوان ملای جزیری میباشد که بی شک در رتبهٔ دیوان حافظ شیرازی است و در بلندترین جایگاه فصاحت و بلاغت قرار گرفتهاست که حتی غربیها و از جمله مستشرقین روسی و آلمانی را نیز به اهتمام ورزیدن به این اثر بی نظیر واداشتهاست.
دیوان ملا در برلن، روسیه، آلمان و سوریه به چاپ رسیدهاست. در سال ۱۳۶۱ شمسی دیوان ملای جزیری همراه با مقدمه و شرح مفصلی که استاد عبدالرحمن شرفکندی «ههژار» بر آن نوشته توسط مؤسسه سروش در تهران به چاپ رسیدهاست.
ایشان بعد از ۷۵ سال سعی و تلاش در عرصه فرهنگ و ادبیات دینی و ملی در سال (۱۰۵۰ق) دار فانی را وداع و در جنوب مدرسه حمراء واقع در جزیره بوتان دفن گردیدند.
منابع
[ویرایش]- ↑ Blau, Joyce (2008). "Jaziri". Encyclopedia Iranica. XIV.
- ↑ Kreyenbroek, Philip G. (2005). Kreyenbroek, Philip G. (ed.). On The Kurdish Language. Routledge. p. 56. ISBN 9781134907663.
- ↑ Shakely, Ferhad (1996). Sperl, Stefan (ed.). The Kurdish Qasida. Brill Publishers. p. 336. ISBN 9789004102958.
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانههای ملی | |
| سایر | |
| سرودهها و تألیفات | آلکوک (۱۹۴۵/۱۳۲۵) • بَیتی سَرمَر (۱۹۵۷/۱۳۳۶) • ههژار بو کوردستان (۱۹۶۶/۱۳۴۴) • هَنبانهبورینَه (۱۹۹۰/۱۳۶۹) • چیشتی مجیور (شلمشوربا) (۱۹۹۷/۱۳۷۲) |  |
|---|---|---|
| ترجمهها | مم و زین از احمد خانی (۱۹۶۰/۱۳۳۸) • شرفنامه از شرفخان بدلیسی (۱۹۶۰/۱۳۳۸) • رباعیات خیام از حکیم عمر خیام (۱۹۶۸/۱۳۴۶) • عشیرهٔ گاوان (هوزی جاوان) از مصطفی جواد (۱۹۷۳/۱۳۵۱) • قانون در طب از ابنسینا (۱۹۷۹/۱۳۵۷) • پنج انگشت یک مشت است از بریژیت ونگور بورسکی (۱۹۸۰/۱۳۵۸) • آری اینچنین بود برادر از علی شریعتی (۱۹۸۰/۱۳۵۸) • پدر، مادر، ما متهمیم از علی شریعتی (۱۹۸۱/۱۳۵۹) • عرفان، برابری، آزادی از علی شریعتی (۱۹۸۱/۱۳۵۹) • شرح دیوان ملای جزیری از ملای جزیری (۱۹۸۲/۱۳۶۱) • آثارالبلاد و اخبارالعباد از زکریای قزوینی (۱۹۸۷/۱۳۶۶) • قرآن پیروز (۲۰۰۰/۱۳۷۹) • یک، جلوش تا بینهایت صفرها از علی شریعتی (۲۰۰۱/۱۳۸۰) • تاریخ اردلان از مستوره اردلان (۲۰۰۲/۱۳۸۱) • تاریخ سلیمانیه (شهرزور) و منطقههای آن از محمدامین زکیبیگ (۲۰۱۴/۱۳۹۳) • فرهنگلغت عمید از حسن عمید (چاپنشده) • روابط فرهنگی ایران و مصر (چاپنشده) • | |
| نوشتارهای وابسته | ||
