نجم‌الدین رازی

تصوف ابوبکر عبدالله بن محمد بن شاهوار بن انوشیروان الرازی
عنوان	نجم‌الدین رازی
متولد	۵۷۳/۱۱۷۷
درگذشته	۶۵۴/۱۲۵۶
ملیت	ایرانی
دوران	دوران طلایی اسلام
فقه	تصوف
علاقه اصلی	تصوف
اثر معروف	مرصاد العباد من المبدأ الی المعاد
تأثیرگیرندگان احمد نجم‌الدین کبری

نجم‌الدین رازی با نام کامل‌ترِ ابوبکرْ عبدالله بن محمد بن شاهوار بن انوشیروان الرازی، همچنین مشهور به نجم‌الدین دایه یا نجم رازی، از چهره‌های تأثیرگذار و مطرح در تاریخ تصوف در ایران و جهان اسلام است.

پراهمیت‌ترین کتاب نجم رازی به نام مرصادالعباد به تصحیح دکتر محمدامین ریاحی است. با وجود کثرت تالیفات نجم رازی، مرصادالعباد تحقیقاً شاهکار او است. چرا که از نظر نثر یکی از زیباترین و شورانگیزترین نوشته‌های عرفانی است که در نیمه نخست قرن هفتم هجری، هنگام هجوم مغول تألیف شده‌است. این اثر به قدری مهم و پردامنه است که عرفای قدر اول بعد از نجم رازی از جمله مولوی و حافظ همگی به نحوی متأثر از آن هستند.

نجم الدین رازی در هنگام جنگ با مغولان کشته شد.

آثار دیگر نجم رازی از جمله رساله عشق و عقل (معیار الصدق فی‌مصداق العشق، به تصحیح دکتر تقی تفضلی) و نیز مرموزات اسدی در مرموزات داودی (به تصحیح دکتر شفیعی کدکنی) است. نجم رازی چند اثر دیگر دارد به نامهای: تفسیر عربی نجم رازی به نام "بحر الحقایق و المعانی فی تفسیر سبع المثانی، منارات السائرین الی الله و مقامات الطائرین بالله (به عربی)، رسالةالطیور (به تصحیح دکتر محمدامین ریاحی)، سراج القلوب، حسرت‌الملوک و تحفةالحبیب.

منابع

• مرصاد العباد: نجم‌الدین رازی، مصحح: عزیزالله علیزاده، تهران: فردوس، ۱۳۸۷، وزیری، ۴۰۰ صفحه. شابک: ۹-۳۴۲-۳۲۰-۹۶۴-۹۷۸
• نجم رازی (بهار ۱۳۸۶)، مرصادالعباد، به کوشش به اهتمام محمدامین ریاحی.، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
• نجم رازی (۱۳۶۲)، رسالةالطیور، به کوشش به اهتمام محمدامین ریاحی.، تهران: توس
• نجم‌الدین دایه در دانشنامه ایرانیکا