صائب تبریزی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جهان بینش140 (بحث | مشارکتها) جز جایگزینی با اشتباه‌یاب: کثیرالشعر⟸کثیر الشعر، ظفرخان⟸ظفر خان |
Luckie Luke (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده |
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده |
||
|نام = صائب |
|نام = صائب |
||
|تصویر =Saib Tabrizi.jpeg |
|تصویر =Saib Tabrizi.jpeg |
||
|توضیح تصویر = |
|توضیح تصویر = |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
|زمینه فعالیت = [[شعر]] |
|زمینه فعالیت = [[شعر]] |
||
|ملیت = {{پرچم|ایران}}ی |
|ملیت = {{پرچم|ایران}}ی |
||
|تاریخ تولد = [[ |
|تاریخ تولد = [[۱۵۹۲ (میلادی)|۱۵۹۲]]<ref name="iranica">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/saeb-tabrizi|عنوان=ṢĀʾEB TABRIZI|ناشر=دانشنامهٔ ایرانیکا|تاریخ بازدید=۱۰ مارس ۲۰۱۶}}</ref> |
||
|محل تولد = [[تبریز]]<ref name="iranica"/> |
|محل تولد = [[تبریز]]<ref name="iranica"/> |
||
|والدین = |
|والدین = |
||
|تاریخ مرگ = [[ |
|تاریخ مرگ = [[۱۶۸۶ (میلادی)|۱۶۷۶]]<ref name="iranica"/> |
||
|محل مرگ = [[اصفهان]]<ref name="iranica"/> |
|محل مرگ = [[اصفهان]]<ref name="iranica"/> |
||
|محل زندگی = |
|محل زندگی = |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
|تأثیرگذاشته بر = |
|تأثیرگذاشته بر = |
||
|تأثیرپذیرفته از = |
|تأثیرپذیرفته از = |
||
| |
|وبگاه = |
||
|گفتاورد = |
|گفتاورد = |
||
|امضا = |
|امضا = |
||
}} |
}} |
||
[[پرونده:Islamic Manuscript-A note by Saib Tabrizi - صائب تبریزی.jpg|بندانگشتی| یادداشتی از صائب تبریزی در جُنگ [[خاندان شیخ‌الاسلام اصفهان#میرزا محمد فیاض سبزواری|میرزا محمد فیاض سبزواری]]]] |
[[پرونده:Islamic Manuscript-A note by Saib Tabrizi - صائب تبریزی.jpg|بندانگشتی| یادداشتی از صائب تبریزی در جُنگ [[خاندان شیخ‌الاسلام اصفهان#میرزا محمد فیاض سبزواری|میرزا محمد فیاض سبزواری]] ]] |
||
'''میرزا محمّدعلی صائب تبریزی''' (زادهٔ |
'''میرزا محمّدعلی صائب تبریزی''' (زادهٔ ۱۰۰۰ هجری/۱۵۹۲ میلادی در [[تبریز]]<ref name="iranica"/> درگذشتهٔ ۷–۱۰۸۶ هجری/۱۶۷۶ میلادی در [[اصفهان]]<ref name="iranica"/><ref>روزنامه اطلاعات ۶ تیر ۱۳۹۳</ref>) بزرگ‌ترین [[غزل]]سرای سده یازدهم هجری و نامدارترین شاعر زمان [[ایران صفوی|صفویه]] است. او در دربار صفوی به عنوان ملک الشعرایی رسید و به او شاه شاعر سبک هندی می‌گویند. |
||
== زندگی‌نامه == |
== زندگی‌نامه == |
||
'''میرزا محمّدعلی صائب تبریزی''' در سال |
'''میرزا محمّدعلی صائب تبریزی''' در سال ۱۰۰۰ هجری در تبریز زاده شد.<ref name="iranica"/> پدر او تاجری معتبر بود. عمویش، شمس‌الدین تبریزی معروف به [[شیرین‌قلم]]، از خوشنویسان برجستهٔ روزگار خود به شمار می‌رفت و به احتمال بسیار صائب که خط خوشی داشت، نزد وی خوشنویسی آموخته بود.<ref name="امیری فیروزکوهی، ص۳۱ (مکرّر)">امیری فیروزکوهی، ص۳۱ (مکرّر)</ref> خانوادهٔ صائب جزو هزار خانواری بودند که به دستور [[شاه عباس اول]] صفوی از [[تبریز]] کوچ کرده و در محله عباس‌آباد [[اصفهان]] ساکن شدند،<ref>قهرمان، ص ۷</ref> و این مردم را تبارزه (تبریزی‌های) اصفهان می‌نامیدند. |
||
صائب در [[اصفهان]] به آموختن علوم عصر پرداخت. در جوانی به [[حج]] رفت و در بازگشت به [[مشهد]] سفر کرد. |
صائب در [[اصفهان]] به آموختن علوم عصر پرداخت. در جوانی به [[حج]] رفت و در بازگشت به [[مشهد]] سفر کرد. |
||
صائب در سال |
صائب در سال ۱۰۳۴ ه.ق از اصفهان عازم [[هندوستان]] شد و بعد به [[هرات]] و [[کابل]] رفت. حکمران [[کابل]]، خواجه احسن‌الله مشهور به ظفرخان، که خود شاعر و ادیب بود، مقدم صائب را گرامی داشت. ظفرخان پس از مدتی به خاطر جلوس شاه جهان، عازم [[دکن]] شد و صائب را نیز به همراه خود برد. |
||
در سال |
در سال ۱۰۴۲ ه.ق صائب به [[ایران]] بازگشت و در [[اصفهان]] اقامت گزید. [[شاه عباس دوم]] صفوی به او مقام [[ملک‌الشعرا]]یی داد. صائب هشتاد سال زندگی کرد و در [[اصفهان]] دیده از جهان فروبست. درگذشت او در سال ۱۰۸۶ یا ۱۰۸۷ ه.ق بوده‌است.<ref name="قهرمان، ص ۸">قهرمان، ص ۸</ref> آرامگاه او در [[اصفهان]]، در محلهٔ لَنبان، در محلی است که در زمان حیات او معروف به تکیه میرزا صائب بود. مقبرهٔ صائب در باغچه‌ای در اصفهان در خیابانی که به نام او نامگذاری شده‌است، قرار دارد.این خیابان اکنون نیز به این نام موجود است. |
||
صائب تبریزی شاعری |
صائب تبریزی شاعری کثیرالشعر بود، شمار اشعار صائب را از شصت هزار تا صد و بیست هزار بیت گفته‌اند. آثار صائب جز سه چهار هزار بیت قصیده و یک مثنوی کوتاه و ناقص به نام [[قندهارنامه]] و دو سه قطعه، همگی [[غزل]] است. افزون بر فارسی وی هفده غزل به [[ترکی آذربایجانی]] نیز دارد.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/azerbaijan-x Azeri Literature in Iran]</ref> |
||
== سبک و شیوهٔ صائب == |
== سبک و شیوهٔ صائب == |
||
صائب سبکی را به کمال رساند که چند سده پس از او [[سبک هندی]] نامیده شد.<ref name="قهرمان، ص |
صائب سبکی را به کمال رساند که چند سده پس از او [[سبک هندی]] نامیده شد.<ref name="قهرمان، ص ۸"/> او اسلوب معادله یا «مدعا مثل» را بیش از دیگر شاعران هم‌روزگارش به کار برده‌است. نازکی خیال و لطافت اندیشه و مضمون سازی‌های ظریف و معنی‌های بیگانه و باریک در شعر وی دیده می‌شود. ابیات غزل وی استقلال معنایی دارند و در یک غزل از چندین موضوع سخن گفته‌است. |
||
صائب را شاعر تک‌بیت‌ها نیز گفته‌اند. از بیت‌های مشهور اوست: |
صائب را شاعر تک‌بیت‌ها نیز گفته‌اند. از بیت‌های مشهور اوست: |
||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
{{پایان شعر}} |
{{پایان شعر}} |
||
نازک‌خیالی در تصویر صائب |
نازک‌خیالی در تصویر صائب |
||
سوی چمن چو آب روان شو که غنچه‌ها|چون ماهیان تشنه دهان باز کرده‌اند (صائب، صیادان معنی: |
سوی چمن چو آب روان شو که غنچه‌ها|چون ماهیان تشنه دهان باز کرده‌اند (صائب، صیادان معنی: ۶۴) |
||
آثار<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.persian-man.ir/senior/poets/صائب-تبريزی/|عنوان= |
آثار<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.persian-man.ir/senior/poets/صائب-تبريزی/|عنوان=زندگی نامه میرزا محمّدعلی متخلّص به صائب تبريزی|بازبینی=2017-12-10}}</ref> |
||
مرآت الجمال - ابیاتی در وصف معشوق است |
مرآت الجمال - ابیاتی در وصف معشوق است |
||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
== اشاره به زادگاه == |
== اشاره به زادگاه == |
||
صائب تبریزی در غزلیات خود به زادگاهش تبریز اشاره کرده‌است:<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://ganjoor.net/saeb/divan-saeb/ghazalkasa/sh5533|عنوان=غزل شمارهٔ |
صائب تبریزی در غزلیات خود به زادگاهش تبریز اشاره کرده‌است:<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://ganjoor.net/saeb/divan-saeb/ghazalkasa/sh5533|عنوان=غزل شمارهٔ ۵۵۳۳|ناشر=گنجور|تاریخ بازدید=۱۰ مارس ۲۰۱۶}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://ganjoor.net/saeb/divan-saeb/ghazalkasa/sh4823|عنوان=غزل شمارهٔ ۴۸۲۳|ناشر=گنجور|تاریخ بازدید=۱۰ مارس ۲۰۱۶}}</ref> |
||
{{شعر}} |
{{شعر}} |
||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
=== نمونه غزل پارسی === |
=== نمونه غزل پارسی === |
||
{{شعر}} |
{{شعر}} |
||
{{ب|دل آزاده از طول امل بسیار می‌پیچد | که مصحف بر خود از شیرازه زنار می‌پیچد}} |
{{ب|دل آزاده از طول امل بسیار می‌پیچد | که مصحف بر خود از شیرازه زنار می‌پیچد}} |
||
{{ب|کدامین |
{{ب|کدامین بی ادب زد حلقه بر این در گلستان را | که هر شاخ گلی بر خویشتن چون مار می‌پیچد}} |
||
{{ب| حجاب آب و گل گردیده سنگ راه یکتایی| و گرنه رشته تسبیح بر زنار می‌پیچد}} |
{{ب| حجاب آب و گل گردیده سنگ راه یکتایی| و گرنه رشته تسبیح بر زنار می‌پیچد}} |
||
{{ب|به این بی ناخنی چون می‌خراشم سینه خود را| صدای تیشه فرهاد در کوهسار می پیجد}} |
{{ب|به این بی ناخنی چون می‌خراشم سینه خود را| صدای تیشه فرهاد در کوهسار می پیجد}} |
||
{{ب|نمی‌دانم چه می‌ریزد ز کلک نامه پردازم | که هر سطری به خود از درد چون طومار می‌پیچد}} |
{{ب|نمی‌دانم چه می‌ریزد ز کلک نامه پردازم | که هر سطری به خود از درد چون طومار می‌پیچد}} |
||
{{ب|از این بوستان سرا با دست خالی می‌رود بیرون| |
{{ب|از این بوستان سرا با دست خالی می‌رود بیرون| سبک دستی که بر هر دامنی چون خار می‌پیچد}} |
||
{{ب|به دور چشم او انگشت زنهاری است هر مژگان| که از بیمار بد خو روز شب غمخوار می‌پیچد}} |
{{ب|به دور چشم او انگشت زنهاری است هر مژگان| که از بیمار بد خو روز شب غمخوار می‌پیچد }} |
||
{{ب|مخور صائب فریب فضل از عمامه زاهد |که در گنبد ز بی مغزی صدا بسیار می‌پیچد}} |
{{ب|مخور صائب فریب فضل از عمامه زاهد |که در گنبد ز بی مغزی صدا بسیار می‌پیچد}} |
||
{{پایان شعر}} |
{{پایان شعر}} |
||
* |
*یک نمونه دیگر |
||
{{شعر}}{{ب|آب خضر و می شبانه یکی‌ست | مستی و عمر جاودانه یکی‌ست}} |
{{شعر}}{{ب|آب خضر و می شبانه یکی‌ست | مستی و عمر جاودانه یکی‌ست}} |
||
| خط ۱۳۲: | خط ۱۳۳: | ||
== پانویس == |
== پانویس == |
||
{{پانویس|اندازه=ریز| |
{{پانویس|اندازه=ریز|۲}} |
||
== منابع == |
== منابع == |
||
* امیری فیروزکوهی، سیدکریم. مقدمه بر ''دیوان صائب با حواشی و تصحیح بخطّ خود آن استاد''، انتشارات انجمن آثار ملی، تهران، 1345 |
|||
* |
* امیری فیروزکوهی، سیدکریم. مقدمه بر ''دیوان صائب با حواشی و تصحیح بخطّ خود آن استاد''، انتشارات انجمن آثار ملی، تهران، ۱۳۴۵ |
||
* |
* کریمی، دکتر امیربانو. ''دویست و یک غزل صائب''، انتشارات زوّار، چاپ سوّم، تهران، ۱۳۷۱ |
||
* قهرمان، محمد. ''مجموعه رنگین گل'' (گزیده اشعار صائب تبریزی)، [[انتشارات سخن]]، چاپ اول، تهران، زمستان ۱۳۷۱ |
|||
* دائرةالمعارف فارسی (به سرپرستی غلامحسین مصاحب) |
* دائرةالمعارف فارسی (به سرپرستی غلامحسین مصاحب) |
||
{{درگاه|ادبیات آذربایجانی|ادبیات فارسی}} |
{{درگاه|ادبیات آذربایجانی|ادبیات فارسی}} |
||
| خط ۱۴۸: | خط ۱۵۰: | ||
[[رده:اهالی اصفهان]] |
[[رده:اهالی اصفهان]] |
||
[[رده:اهالی تبریز]] |
[[رده:اهالی تبریز]] |
||
[[رده:درگذشتگان |
[[رده:درگذشتگان ۱۶۷۷ (میلادی)]] |
||
[[رده:زادگان |
[[رده:زادگان ۱۶۰۱ (میلادی)]] |
||
[[رده:شاعران اهل تبریز]] |
[[رده:شاعران اهل تبریز]] |
||
[[رده:شاعران ترک‌زبان ایران]] |
[[رده:شاعران ترک‌زبان ایران]] |
||
[[رده:شاعران دوره صفویان]] |
[[رده:شاعران دوره صفویان]] |
||
[[رده:شاعران سبک هندی]] |
[[رده:شاعران سبک هندی]] |
||
[[رده:شاعران سده |
[[رده:شاعران سده ۱۷ (میلادی) اهل ایران]] |
||
[[رده:شاعران فارسی‌زبان]] |
[[رده:شاعران فارسی‌زبان]] |
||
[[رده:شاعران فارسی‌زبان اهل ایران]] |
[[رده:شاعران فارسی‌زبان اهل ایران]] |
||
[[رده:شاعران فارسی‌زبان سده |
[[رده:شاعران فارسی‌زبان سده ۱۱ (قمری)]] |
||
نسخهٔ ۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۸:۱۴
صائب | |
|---|---|
| پرونده:Saib Tabrizi.jpeg | |
| نام اصلی | میرزا محمّدعلی صائب تبریزی |
| زاده | ۱۵۹۲[۱] تبریز[۱] |
| درگذشته | ۱۶۷۶[۱] اصفهان[۱] |
| آرامگاه | اصفهان محلهٔ لنبان |
| لقب | شاعر سبک هندی |
| زمینه کاری | شعر |
| ملیت |  ایرانی |
| دوره | صفویه |
| سبک نوشتاری | سبک هندی |
| بنیانگذار | سبک هندی |
| دیوان اشعار | دیوان صائب تبریزی |
| دلیل سرشناسی | غزل‌سرایی |
میرزا محمّدعلی صائب تبریزی (زادهٔ ۱۰۰۰ هجری/۱۵۹۲ میلادی در تبریز[۱] درگذشتهٔ ۷–۱۰۸۶ هجری/۱۶۷۶ میلادی در اصفهان[۱][۲]) بزرگ‌ترین غزل‌سرای سده یازدهم هجری و نامدارترین شاعر زمان صفویه است. او در دربار صفوی به عنوان ملک الشعرایی رسید و به او شاه شاعر سبک هندی می‌گویند.
زندگی‌نامه
میرزا محمّدعلی صائب تبریزی در سال ۱۰۰۰ هجری در تبریز زاده شد.[۱] پدر او تاجری معتبر بود. عمویش، شمس‌الدین تبریزی معروف به شیرین‌قلم، از خوشنویسان برجستهٔ روزگار خود به شمار می‌رفت و به احتمال بسیار صائب که خط خوشی داشت، نزد وی خوشنویسی آموخته بود.[۳] خانوادهٔ صائب جزو هزار خانواری بودند که به دستور شاه عباس اول صفوی از تبریز کوچ کرده و در محله عباس‌آباد اصفهان ساکن شدند،[۴] و این مردم را تبارزه (تبریزی‌های) اصفهان می‌نامیدند.
صائب در اصفهان به آموختن علوم عصر پرداخت. در جوانی به حج رفت و در بازگشت به مشهد سفر کرد.
صائب در سال ۱۰۳۴ ه.ق از اصفهان عازم هندوستان شد و بعد به هرات و کابل رفت. حکمران کابل، خواجه احسن‌الله مشهور به ظفرخان، که خود شاعر و ادیب بود، مقدم صائب را گرامی داشت. ظفرخان پس از مدتی به خاطر جلوس شاه جهان، عازم دکن شد و صائب را نیز به همراه خود برد.
در سال ۱۰۴۲ ه.ق صائب به ایران بازگشت و در اصفهان اقامت گزید. شاه عباس دوم صفوی به او مقام ملک‌الشعرایی داد. صائب هشتاد سال زندگی کرد و در اصفهان دیده از جهان فروبست. درگذشت او در سال ۱۰۸۶ یا ۱۰۸۷ ه.ق بوده‌است.[۵] آرامگاه او در اصفهان، در محلهٔ لَنبان، در محلی است که در زمان حیات او معروف به تکیه میرزا صائب بود. مقبرهٔ صائب در باغچه‌ای در اصفهان در خیابانی که به نام او نامگذاری شده‌است، قرار دارد.این خیابان اکنون نیز به این نام موجود است.
صائب تبریزی شاعری کثیرالشعر بود، شمار اشعار صائب را از شصت هزار تا صد و بیست هزار بیت گفته‌اند. آثار صائب جز سه چهار هزار بیت قصیده و یک مثنوی کوتاه و ناقص به نام قندهارنامه و دو سه قطعه، همگی غزل است. افزون بر فارسی وی هفده غزل به ترکی آذربایجانی نیز دارد.[۶]
سبک و شیوهٔ صائب
صائب سبکی را به کمال رساند که چند سده پس از او سبک هندی نامیده شد.[۵] او اسلوب معادله یا «مدعا مثل» را بیش از دیگر شاعران هم‌روزگارش به کار برده‌است. نازکی خیال و لطافت اندیشه و مضمون سازی‌های ظریف و معنی‌های بیگانه و باریک در شعر وی دیده می‌شود. ابیات غزل وی استقلال معنایی دارند و در یک غزل از چندین موضوع سخن گفته‌است.
صائب را شاعر تک‌بیت‌ها نیز گفته‌اند. از بیت‌های مشهور اوست:
| پاکان ستم ز جور فلک بیشتر کشند | گندم چو پاک گشت خورَد زخم آسیا | |
| همچو کاغذباد گردون هر سبک‌مغزی که یافت | در تماشاگاه دوران می‌پراند بیشتر | |
| اظهار عجز نزد ستم پیشه ابلهیست | اشک کباب موجب طغیان آتش است | |
| به فکر معنی نازک چو مو شدم باریک | چه غم ز موی‌شکافان خرده‌بین دارم | |
| پر در مقام تجربت دوستان مباش | صائب غریب و بی‌کس و بی‌یار می‌شوی | |
| کلید قفل اجابت زبان خاموش است | قبول نیست دعا، تا دعا توانی کرد |
نازک‌خیالی در تصویر صائب سوی چمن چو آب روان شو که غنچه‌ها|چون ماهیان تشنه دهان باز کرده‌اند (صائب، صیادان معنی: ۶۴)
آثار[۷]
مرآت الجمال - ابیاتی در وصف معشوق است
آرایش نگار - ابیاتی مربوط به آینه و شانه
میخانه - اشعاری در باب می و میخانه
واجب الحفظ - برگزیده غزلهایش
اشاره به زادگاه
صائب تبریزی در غزلیات خود به زادگاهش تبریز اشاره کرده‌است:[۸][۹]
| ز خاک پاک تبریزست صائب مولد پاکم | از آن با عشقباز شمس تبریزی سخن دارم |
| صائب از خاک پاک تبریزست | هست سعدی گر از گل شیراز |
نمونهٔ غزل‌ها
نمونه غزل پارسی
| دل آزاده از طول امل بسیار می‌پیچد | که مصحف بر خود از شیرازه زنار می‌پیچد | |
| کدامین بی ادب زد حلقه بر این در گلستان را | که هر شاخ گلی بر خویشتن چون مار می‌پیچد | |
| حجاب آب و گل گردیده سنگ راه یکتایی | و گرنه رشته تسبیح بر زنار می‌پیچد | |
| به این بی ناخنی چون می‌خراشم سینه خود را | صدای تیشه فرهاد در کوهسار می پیجد | |
| نمی‌دانم چه می‌ریزد ز کلک نامه پردازم | که هر سطری به خود از درد چون طومار می‌پیچد | |
| از این بوستان سرا با دست خالی می‌رود بیرون | سبک دستی که بر هر دامنی چون خار می‌پیچد | |
| به دور چشم او انگشت زنهاری است هر مژگان | که از بیمار بد خو روز شب غمخوار می‌پیچد | |
| مخور صائب فریب فضل از عمامه زاهد | که در گنبد ز بی مغزی صدا بسیار می‌پیچد |
- یک نمونه دیگر
| آب خضر و می شبانه یکی‌ست | مستی و عمر جاودانه یکی‌ست | |
| بر دل ماست چشم، خوبان را | صد کمان‌دار را نشانه یکی‌ست | |
| پیش آن چشم‌های خواب‌آلود | نالهٔ عاشق و فسانه یکی‌ست | |
| پلهٔ دین و کفر چون میزان | دو نماید، ولی زبانه یکی‌ست | |
| گر هزار است بلبل این باغ | همه را نغمه و ترانه یکی‌ست | |
| پیش مرغ شکسته‌پر صائب | قفس و باغ و آشیانه یکی‌ست |
نمونه غزل ترکی
| مین دل محزونیله بیر تازه قربانیز هله | زخم تیر غمزه مستینله بیجانیز هله | |
| اولمادان غم چکمه ریز دور زمانیندان سنین | ناله و آه ائتمه ده دل ایندی حیرانیز هله | |
| لطف ائدرسن، گر چه سن اغیاره هر دم دوستیم | روز و شب بیز فرقتینله زار و نالانیز هله | |
| عید وصلینه مشرف اولمادان اغیار دون | دستینی بوس ائیله دیک بیز اونلا شادانیز هله | |
| دام دوزخ ایچره اغیار اولماسین اصلاً خلاص | صائبا بیز جنت دلداره مهمانیز هله |
پیوند به بیرون
 |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به صائب تبریزی در ویکیگفتاورد موجود است. |
- [۱] اشعار برگزیدهٔ صائب تبریزی
- موج شراب و موج آب بقا یکی‌ست، صائب تبریزی، شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی
- دیوان کامل اشعار صائب تبریزی
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ «ṢĀʾEB TABRIZI». دانشنامهٔ ایرانیکا. دریافت‌شده در ۱۰ مارس ۲۰۱۶.
- ↑ روزنامه اطلاعات ۶ تیر ۱۳۹۳
- ↑ امیری فیروزکوهی، ص۳۱ (مکرّر)
- ↑ قهرمان، ص ۷
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ قهرمان، ص ۸
- ↑ Azeri Literature in Iran
- ↑ «زندگی نامه میرزا محمّدعلی متخلّص به صائب تبريزی». دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۱۰.
- ↑ «غزل شمارهٔ ۵۵۳۳». گنجور. دریافت‌شده در ۱۰ مارس ۲۰۱۶.
- ↑ «غزل شمارهٔ ۴۸۲۳». گنجور. دریافت‌شده در ۱۰ مارس ۲۰۱۶.
منابع
- امیری فیروزکوهی، سیدکریم. مقدمه بر دیوان صائب با حواشی و تصحیح بخطّ خود آن استاد، انتشارات انجمن آثار ملی، تهران، ۱۳۴۵
- کریمی، دکتر امیربانو. دویست و یک غزل صائب، انتشارات زوّار، چاپ سوّم، تهران، ۱۳۷۱
- قهرمان، محمد. مجموعه رنگین گل (گزیده اشعار صائب تبریزی)، انتشارات سخن، چاپ اول، تهران، زمستان ۱۳۷۱
- دائرةالمعارف فارسی (به سرپرستی غلامحسین مصاحب)
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
| سایر | |
