سبک هندی
![]() | این نوشتار کامل نیست. |
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
این مقاله نیازمند ویکیسازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوهنامه، محتوای آن را بهبود بخشید. |
سبک هندی نمونهای از سرایش شعر در ادبیات فارسی است که از قرن نهم هجری به بعد بهوجود آمد. به علت استقبال دربار ادب پرور هند از شاعران پارسی گوی، و همچنین به علت عدم توجه پادشاهان صفوی به اشعار متداول مدحی، گروهی از گویندگان به هندوستان رفتند و در آنجا به کار شعر و شاعری پرداختند. اینان بهواسطهٔ دوری از مرکز زبان و تمایل به اظهار قدرت در بیان مفاهیم و نکات دقیق و حس نوجویی و تفنن دوستی و به سبب تأثیر زبان و فرهنگ هندی و دیگر عوامل محیط، سبکی به وجود آوردند که سبک هندی نامیده میشود. برخی از ادبا این سبک را سبک اصفهانی نیز نامیدهاند. این سبک تقریباً از قرن نهم تا سیزدهم هجری ادامه داشت و از ویژگیهای آن، تعبیرات و تشبیهات و کنایات ظریف و دقیق و باریک و ترکیبات و معانی پیچیده و دشوار را میتوان نام برد.
سبک هندی از رودکی شروع میشود اما برخی نقطه آغاز آن را از زمان خاقانی میدانند. بسامد سبک هندی اما در سرودههای رودکی و خاقانی بسیار پایین است. بابا فغانی را حافظ کوچک مینامند و او نیز از فعالان در عرصه سبک هندی بهشمار میآید.[۱]
عوامل پیدایش سبک هندی[ویرایش]
- مذهب
- سفر به هند
- توسعهٔ اصفهان
- رفاه اقتصادی
- علاقهٔ شاهان صفوی به فرهنگ[۲]
ویژگیهای سبک هندی[ویرایش]
- خیالپردازی به افراط؛
- فراوانی تمثیل و ارسال المثل که شاعران سبک هندی برای توجیه ادعاهای عجیب و غریب خود از تمثیل استفاده میکنند؛
- به کار بردن لغات محاوره و الفاظ بازاری در شعر؛
- بیان احوال شخصی و عواطف و احساسات مربوط به زن و فرزند و خویشاوندان.
- تزاحم تصویری یا ایماژهای مرکب و تودرتو.
سرایندگان سبک هندی[ویرایش]
از میان گویندگانی که به این سبک شعر سرودهاند نام اینان در خور ذکر است:
- کلیم کاشانی
- نظیری نیشابوری
- عرفی شیرازی
- عبدالقادر بیدل دهلوی
- صائب تبریزی
- غنی کشمیری
- وحید قزوینی
- طالب آملی
- ناطق مکرانی
- صابر کرمانی
- تأثیر تبریزی
- قاسم مشهدی
- مسیح کاشانی
- سلیم تهرانی
- واعظ قزوینی
- رفیع مشهدی
- حزین لاهیجی
- قدسی مشهدی
- غلامرضا قدسی
- دانش مشهدی
- ظفرخان حسن
- محمدعلی شیرازی
- نجیب کاشانی
- میرنجات اصفهانی
- یاور همدانی
- محمد قهرمان
تک بیتیها[ویرایش]
از گویندگان این سبک، تک بیتیهای نغز و دلاویزی برجای ماندهاست که اغلب صورت ضربالمثل پیدا کردهاست.
؛
؛
؛
؛
ما ز آغاز و ز انجام جهان بیخبریم | اول و آخر این کهنه کتاب افتادهاست | |
روزگار اندر کمین بخت ماست | دزد، دائم در پی خوابیدهاست | |
عدو شود سبب خیر گر خدا خواهد | خمیر مایهٔ دکان شیشهگر سنگ است | |
؛
اظهار عشق را به زبان احتیاج نیست | چندان که شد نگه به نگه آشنا بس است | |
؛
خفته را گر خفتگان بیدار نتوانند کرد | چون مرا بیدار کرد از خواب، خواب دیگران؟ | |
؛
نرمی ز حد مبر که چو دندان مار ریخت | هر طفل نی سوار کند تازیانهاش | |
پانویس[ویرایش]
- ↑ وبگاه خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) عدم توجه دانشگاه به سبک هندی
- ↑ سبکشناسی شعر، سیروس شمیسا، نشر میترا، چاپ سوم از ویرایش دوم، تهران، ۱۳۸۶، صفحهٔ ۲۷۳
منابع[ویرایش]
- سبکشناسی شعر، سیروس شمیسا، نشر میترا، چاپ سوم، ۱۳۸۶|سایت خانهٔ کتاب
- سبکشناسی شعر پارسی از رودکی تا شاملو، محمد غلامرضایی، انتشارات جامی، چاپ پنجم، ۱۳۹۵|سایت خانهٔ کتاب
- سبک هندی و ناگفتههای آن|پایگاه مجلات تخصصی نور
- سبک هندی و جایگاه آن در ادبیات فارسی|پایگاه مجلات تخصصی نور
- سبکشناسی در شعر: سبک هندی، مهدی نصیری دهقان، انتشارات امیرصدرا، چاپ اول، ۱۳۹۷|سایت خانهٔ کتاب
- چهار فرضیه در علل نبود تفکر بنیادین در شعر سبک هندی|وبسایت کهننامهٔ ادب فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
- سبک هندی|وبسایت رشد
- دوگانگی سبکی در سبک هندی|پایگاه مجلات تخصصی نور
- نگاهی جامعهشناختی به انسجامگریزی غزل سبک هندی|پایگاه مجلات تخصصی نور
- سبک هندی و جایگاه آن در ادبیات فارسی|وبسایت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
- دورۀ بازگشت و سبک هندی، احمد خاتمی، انتشارات پایا، تهران، ۱۳۸۵|وبسایت خانهٔ کتاب