جبار باغچه‌بان
جبار باغچه‌بان | |
|---|---|
 | |
| زاده | جبار عسگر زاده ۹ مه ۱۸۸۶ ایروان، امپراتوری روسیه (ارمنستان کنونی) |
| درگذشته | ۲۵ نوامبر ۱۹۶۶ (۸۰ سال) تهران، ایران |
| پیشه | آموزگار ناشنوایی |
| فرزند(ان) | ۳ (شامل ثمین (زاده:۱۳۰۴)، ثمینه (زاده:۱۳۰۶) و پروانه) |
| وبگاه | |
جبار عسگر زاده ملقب به جبار باغچه‌بان (۱۹ اردیبهشت ۱۲۶۴، ایروان – ۴ آذر ۱۳۴۵، تهران) بنیان‌گذار نخستین کودکستان و نخستین مدرسه ناشنوایان ایران در تبریز است. او همچنین اولین مؤلف و ناشر کتاب کودک در ایران است.[۱]
زندگی و فعالیت‌ها
میرزا جبار عسگرزاده به سال ۱۹ اردیبهشت ۱۲۶۴ در شهر ایروان پایتخت کنونی جمهوری ارمنستان است به دنیا آمد و جدّش از مردم تبریز یا ارومیه[۲][۳] بود. او ابتدا در تبریز کودکستانی را تحت عنوان «باغچه اطفال» دایر کرد و به همان خاطر خود را باغچه‌بان نامید.
او مدرسه ناشنوایان را در سال ۱۳۰۳ با وجود مخالفت‌های زیاد از جمله رئیس فرهنگ وقت دکتر محسنی در تبریز دایر کرد.[۴] این کلاس جنب باغچه اطفال باغچه‌بان در کوچه انجمن در ساختمان معروف به عمارت انجمن تأسیس شد.[۱]
او از سال ۱۳۰۷ خورشیدی علی‌رغم دشواری‌های وسیع چاپ و کلیشه، چاپ کتاب‌های ویژه کودکان را با نقاشی‌هایی که خود می‌کشید آغاز کرد. یکی از کتاب‌های وی با عنوان «بابا برفی» توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به چاپ رسیده و شورای جهانی کتاب کودک آن را به عنوان بهترین کتاب کودک انتخاب کرد.[۱][۵] ثمین باغچه‌بان، ثمینه باغچه‌بان و پروانه باغچه‌بان، فرزندان جبار باغچه‌بان هستند.
در کتاب فارسی خوانداری چهارم دبستان، درس دهم:باغچه اطفال، تکه‌ای نوشته شده‌است که:شبی اندیشه‌های خود را به صورت شعری درآوردم. برای اینکه در جستجوی مداد و کاغذ، چراغی روشن نسازم و کسی را بیدار نکنم، قطعه زغالی از منقل کرسی برداشتم و با آن شعرم را بر دیوار نوشتم
ابتکارات
ابتکارات ویژه باغچه‌بان در آموزش عبارت بودند از[۶][۷]:
- روش شفاهی در تعلیم ناشنوایان
- آموزش روش حساب ذهنی به ناشنوایان
- گاهنجار (گاه‌نما) وسیله‌ای برای نشان دادن پستی و بلندی‌های اقیانوس‌ها روی نقشه به کودکان
- الفبای گویا
- گوشی استخوانی یا تلفن گنگ
آثار
- برنامه کار آموزگار - ۱۳۰۲
- الفبای آسان - ۱۳۰۳
- الفبای دستی مخصوص ناشنوایان - ۱۳۰۳
- خانم خزوک - ۱۳۰۷
- زندگی کودکان - ۱۳۰۸
- گرگ و چوپان - ۱۳۰۸
- پیر و ترب - ۱۳۱۱
- بازیچه دانش - ۱۳۱۱
- دستور تعلیم الفبا - ۱۳۱۴
- علم آموزش برای دانشسراها - ۱۳۲۰
- بادکنک - ۱۳۲۴
- الفبای خودآموز برای سالمندان - ۱۳۲۶
- پروانه‌نین کتابی - ۱۳۲۶
- الفبا - ۱۳۲۷
- اسرار تعلیم و تربیت یا اصول تعلیم الفبا - ۱۳۲۷
- الفبای گویا - ۱۳۲۹
- برنامهٔ یک‌ساله - ۱۳۲۹
- کتاب اول ابتدایی - ۱۳۳۰
- حساب - ۱۳۳۴
- کتاب اول ابتدایی - ۱۳۳۵
- آدمی اصیل و مقیاس واحد آدمی - ۱۳۳۶
- درخت مروارید - ۱۳۳۷
- خیام آذری - ۱۳۳۷
- رباعیات باغچه‌بان - ۱۳۳۷
- روش آموزش کر و لال‌ها - ۱۳۴۳
- من هم در دنیا آرزو دارم - ۱۳۴۵
- بابا برفی - ۱۳۴۶
- عروسان کوه - ۱۳۴۷
- زندگینامهٔ باغچه‌بان به قلم خودش - ۱۳۵۶
- شب به سر رسید - ۱۳۷۳
- کبوتر من - ۱۳۷۳
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ صمد سرداری‌نیا (۱۳۷۹)، «جبار باغچه‌بان»، مشاهیر آذربایجان، تبریز: انتشارات شایسته
- ↑ زندگی‌نامه جبار باغچه بان - به قلم خودش، تهران، چاپ، ارژنگ، ۱۳۵۶ - پدرم از اهالی (رضائیه) ارومیه بوده که برای قنادی و بنایی به ایروان رفته بودیم
- ↑ پیشگامان تاریخ و فرهنگ آذربایجان - امیر چهره گشا - تکدرخت - ۱۳۹۱ - صفحهٔ ۳۱ - شمارهٔ ۱ پاورقی
- ↑ طراحی ساختمان این مدرسه را معمار نوگرای ایرانی، پل آبکار انجام داد. (منبع: کتاب تهران، جلد اول، انتشارات روشنگران: زمستان ۱۳۷۰، ص۸۸.)
- ↑ «کودک و فرهنگ کتابخوانی». Deutsche Welle. دریافت‌شده در ۲ آوریل ۲۰۰۸.
- ↑ ابداع طرحهای نو توسط باغچه‌بان - ۱۳۸۲/۱۰/۰۷به نقل از فرنوش زیدآبادی (گروه فرهنگ و جامعه) رادیو فرهنگ
- ↑ «روز ملی ناشنوایان، هفته جهانی بزرگداشت ناشنوایان». IRIB. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ آوریل ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲ آوریل ۲۰۰۸.
پیوند به بیرون
 |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به جبار باغچه‌بان در ویکیگفتاورد موجود است. |
جستارهای وابسته
- آذریهای ارمنستان
- آموزگاران اهل ایران
- آموزگاران زبان
- استادان دانشگاه آذری اهل ایران
- افراد مربوط به زبان اشاره
- اهالی امپراتوری روسیه مهاجرتکرده به ایران
- اهالی ایروان
- پژوهشگران ادبیات اهل ایران
- خانواده باغچه‌بان
- درگذشتگان ۱۹۶۶ (میلادی)
- درگذشتگان ۱۹۷۶ (میلادی)
- زادگان ۱۸۸۴ (میلادی)
- زادگان ۱۸۸۶ (میلادی)
- شاعران مرد اهل ایران
- مخترعان اهل ایران
- مخترعان سده ۲۰ (میلادی)
- مدرسهسازان اهل ایران
- مدفونان در شهر ری
- نویسندگان آذریتبار اهل ایران
- نویسندگان آذریزبان
- نویسندگان ادبیات کودک اهل ایران
- نیکوکاران اهل ایران