پرش به محتوا

سنگ‌نوشته خشایارشا در ترکیه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

۳۸°۳۰′۸″ شمالی ۴۳°۲۰′۲۴″ شرقی / ۳۸٫۵۰۲۲۲°شمالی ۴۳٫۳۴۰۰۰°شرقی / 38.50222; 43.34000

سنگ‌نوشته خشایارشا در ترکیه (XVa)
اطلاعات کلی
دورههخامنشیان
تاریخ ساخت۴۸۵–۴۶۵ پیش از میلاد (دوران زمامداری خشایارشا)
منسوب بهخشایارشا
محل اکتشافنزدیکی دریاچه وان ترکیه
کاشفزوج جهانگرد ایرانی، خانم و آقای قیدی[نیازمند منبع]
تاریخ کشف۱۲۸۶
محل نگهداریدر صخره‌ای نزدیک به شهر وان ترکیه واقع است.
کاربردیادبود و ثبت
تاریخ رونمایی۱۳۸۶
اطلاعات فیزیکی
جنسسنگ
اندازه۲۷ سطر و ۳ ستون
ویژگی بارزکتیبه از چپ به راست به سه زبان پارسی باستان، اکدی و ایلامی نوشته شده‌است.
کتیبه در سال ۱۲۸۶ خورشیدی کشف شد.

سنگ‌نوشتهٔ خشایارشا در نزدیکی دریاچه وان ترکیه، بر فراز صخره‌ای و در ارتفاع ۲۰ متری از سطح زمین و در نزدیکی یک قلعه واقع شده‌است. این کتیبه در اصل توسط داریوش بزرگ آماده‌سازی شده‌است اما به دلائلی تکمیل نشده و خالی رها شده‌است، اما خشایارشا پسر داریوش بزرگ، در دوران زمامداری خود آن را تکمیل کرده و به یادگار گذاشته‌است. این کتیبه ۲۷ سطر و ۳ ستون دارد و از چپ به راست و به سه زبان پارسی باستان، اکدی و عیلامی نوشته شده‌است.

اکتشاف

[ویرایش]
زاویه دیگر

تقریباً ۱۰۰ سال پیش (سال ۱۲۸۶ خورشیدی) طرحی از روی این کتیبه آماده شده بود که متخصصان زبان‌های باستانی از روی این طرح اقدام به خواندن و ترجمهٔ این کتیبه کرده بودند. نخستین بار رونالد گراب کِنت (زبان‌شناس) در سال ۱۹۰۸ (میلادی) این کتیبه را خوانده و ترجمه کرده بود. اما همان‌طور که گفته شد همه دانشمندان تا پیش از تلاش زوج جهانگرد ایرانی، از جایگاه دقیق این کتیبه بی‌اطلاع بودند و هیچ عکسی هم از این کتیبه در دسترس نبوده‌است. نتیجه سفر زوج ایرانی بازیابی موضع دقیق کتیبه خشایارشا در دریاچه وان و تهیه عکس و فیلم کامل از این کتیبه بود.[۱]

متن کتیبه

[ویرایش]
XV-سنگ‌نوشتهٔ خشایارشا در وان ترکیه
۱ 𐎲𐎥 𐎺𐏀𐎼𐎣 𐎠𐎢𐎼𐎶𐏀𐎭𐎠 𐏃𐎹 𐎶𐎰𐎡/𐏁𐎫
۲ 𐎲𐎥𐎠𐎴𐎠𐎶 𐏃𐎹 𐎡𐎶𐎠𐎶 𐎲𐎢𐎷/𐎡𐎶
۳ 𐎠𐎭𐎠 𐏃𐎹 𐎠𐎺𐎶 𐎠𐎿𐎶𐎠𐎴𐎶
۴ 𐎠𐎭𐎠 𐏃𐎹 𐎶𐎼𐎫𐎡𐎹𐎶 𐎠𐎭𐎠 𐏃𐎹
۵ 𐏁𐎡𐎹𐎠𐎫𐎡𐎶 𐎠𐎭𐎠 𐎶𐎼𐎫𐎡𐎹𐏃𐎹𐎠
۶ 𐏃𐎹 𐎧𐏁𐎹𐎠𐎼𐏁𐎠𐎶 𐎧𐏁𐎠𐎹𐎰𐎡𐎹𐎶
۷ 𐎠𐎤𐎢𐎴𐎢𐏁 𐎠𐎡𐎺𐎶 𐎱𐎽𐎢𐎴𐎠𐎶 𐎧/𐏁𐎠𐎹𐎰𐎡𐎹𐎶
۸ 𐎠𐎡𐎺𐎶 𐎱𐎽𐎢𐎴𐎠𐎶
۹ 𐎳𐎼𐎶𐎠𐎫𐎠𐎼𐎶 𐎠𐎭𐎶 𐎧𐏁𐎹𐎠𐎼𐏁𐎠
۱۰ 𐎧𐏁𐎠𐎹𐎰𐎡𐎹 𐎺𐏀𐎼𐎣 𐎧𐏁𐎠𐎹𐎰𐎡𐎹
۱۱ 𐎧𐏁𐎠𐎹𐎰𐎡𐎹𐎠𐎴𐎠𐎶 𐎧𐏁𐎠𐎹𐎰𐎡𐎹 𐎭/𐏃𐎹𐎢𐎴𐎠𐎶
۱۲ 𐎱𐎽𐎢𐎺 𐏀𐎴𐎠𐎴𐎠𐎶 𐎧𐏁/𐎠𐎹𐎰𐎡𐎹
۱۳ 𐎠𐏃𐎹𐎠𐎹𐎠 𐎲𐎢𐎷𐎡𐎹𐎠 𐎺/𐏀𐎼𐎣𐎠𐎹𐎠
۱۴ 𐎯𐎢𐎼𐎡𐎹 𐎠𐎱𐎡𐎹 𐎭𐎠𐎼𐎹/𐎺𐏃𐎢𐏁
۱۵ 𐎧𐏁𐎠𐎹𐎰𐎡𐎹𐏃𐎹𐎠 𐎱𐎢𐏂 𐏃/𐎧𐎠𐎶𐎴𐎡𐏁𐎡𐎹
۱۶ 𐎰𐎠𐎫𐎡𐎹 𐎧𐏁𐎹𐎠𐎼𐏁𐎠
۱۷ 𐎧𐏁𐎠𐎹𐎰𐎡𐎹 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁 𐎧𐏁𐎠𐎹/𐎰𐎡𐎹
۱۸ 𐏃𐎹 𐎶𐎴𐎠 𐎱𐎡𐎫𐎠 𐏃𐎢𐎺 𐎺/𐏁𐎴𐎠
۱۹ 𐎠𐎢𐎼𐎶𐏀𐎭𐎠𐏃 𐎺𐎿𐎡𐎹 𐎫𐎹
۲۰ 𐎴𐎡𐎲𐎶 𐎠𐎤𐎢𐎴𐎢𐏁 𐎢𐎫𐎠 𐎡𐎶 𐎿𐎫/𐎠𐎴𐎶
۲۱ 𐏃𐎢𐎺 𐎴𐎡𐎹𐏁𐎫𐎠𐎹 𐎣𐎫𐎴𐎡𐎹
۲۲ 𐎹𐎴𐎡𐎹 𐎮𐎡𐎱𐎡𐎶 𐎴𐎡𐎹 𐎴𐎡𐎱𐎡𐏁𐎫/𐎠𐎶
۲۳ 𐎠𐎤𐎢𐎴𐎢𐏁 𐎱𐎿𐎠𐎺 𐎠𐎭𐎶 𐎴𐎡/𐎹𐏁𐎫𐎠𐎹𐎶
۲۴ 𐎡𐎶𐎠𐎶 𐎮𐎡𐎱𐎡𐎶 𐎴𐎡𐎱/𐎡𐏁𐎫𐎴𐎡𐎹
۲۵ 𐎶𐎠𐎶 𐎠𐎢𐎼𐎶𐏀𐎭𐎠 𐎱𐎠/𐎬𐎢𐎺
۲۶ 𐏃𐎭𐎠 𐎲[𐎥𐎡𐎲𐎡𐏁 𐎢𐎫𐎠𐎶𐎡/𐎹
۲۷ 𐎧𐏁𐏂𐎶 𐎢𐎫𐎠 𐎫𐎹𐎶𐎡𐎹 𐎣𐎼𐎫𐎶


خشایارشا در کتیبه آورده‌است:

اهورامزدا خداییست بزرگ، بزرگترین خدایان
که زمین را آفرید
که آسمان را آفرید
که مردم را آفرید
که شادی را برای مردم آفرید
که خشایارشا را شاه کرد
یگانه فرمانروای بسیاری
من خشایارشا، شاه بزرگ، شاه شاهان
شاه مردمان بسیار
شاه در این زمین دور و پهناور
پسر داریوش شاه هخامنشی
گوید خشایارشا: داریوش شاه که پدرم بود، به خواست اهورامزدا بناهای زیبایی ساخت و او دستور داد این کتیبه کنده شود.
اما نوشته‌ای در آن کنده نشد
پس از آن من دستور دادم این نوشته کنده شود.
باشد که اهورامزدا و خدایان دیگر مرا نگاه دارند، شهریاری مرا، و آنچه که من ساخته‌ام.

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. «کتیبه گمشده خشایارشا در دریاچه وان ترکیه بازیابی شد». خبرگزاری میراث فرهنگی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ اکتبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۰ فروردین ۱۳۹۰.