قاووت

قاووت

خاستگاه	ایران
منطقه	کرمان

قاووت، که در لهجه کرمانی به آن قُووِتو و در بعضی از لهجه‌ها قُوَّتو، قُویت یا قُبیت و در گویش چهاردولی به آن قاوییت می‌گویند، از سوغاتی‌های راور، رفسنجان، سیرجان، بم، زرند و کرمان است که قدمتی طولانی دارد. این پودر خوراکی که در واقع باید آن را نوعی شیرینی به حساب آورد در انواع مختلفی تولید می‌شود و طعم‌های متفاوتی دارد. یک نوع آن ترکیب نخود، نارگیل و شکر است، نوع دیگر به جای نخود از پسته استفاده می‌شود. اما معروفترین و کاملترین نوع قووتوی کرمان قهوه‌ای رنگ است و معمولاً شامل قهوه، شکر، تخم خرفه، خشخاش، جو، بذر کتان، گشنیز، روپاس، سیاه‌دانه، جدوا، هل باد، هل رسمی، موردانه، کنجد، تخم کاهو می‌باشد. برخی از این مواد را برشته کرده و سپس آن‌ها را مخلوط و آسیاب می‌کنند.

با توجه به ترکیبات موجود در قاووت، این سوغات مغذی شیرین می‌تواند منبع خوب اسیدهای چرب غیراشباع و ترکیبات ضداکساینده باشد. در سال‌های اخیر به دلیل وجود ترکیبات مغذی شامل استرول‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی، اسیدهای چرب، ترکیبات فنولیک و … در بخش‌های مختلف گیاهان دارویی و مغزی‌ها و تأثیرات مفید آن‌ها بر عملکرد قلب و عروق بدن، به خصوص در افراد با ریسک بالای بیماری‌های قلبی، توجه ویژه‌ای به مصرف این گونه مواد غذایی معطوف شده‌است. ترکیبات پلی فنولی گروه بزرگی از مواد طبیعی گیاهی می‌باشند که معمولاً در میوه‌ها، سبزی‌ها، برگ‌ها، آجیل‌ها، دانه‌ها، ریشه و سایر قسمتهای گیاه دیده می‌شوند. ترکیبات فنولی با داشتن خاصیت ضداکسایشی و ضدرادیکالی می‌توانند نقش مهمی در حفظ کیفیت مواد غذایی و سلامتی انسان ایفا نمایند.

در حال حاضر قاووت به‌طور گسترده‌ای در استان کرمان مصرف داشته و بخاطر اجزاء تشکیل دهندهٔ آن با طیف وسیعی از اثرات درمانی به فروش می‌رسد که به نظر می‌رسد چنین خواصی جهت تأیید نیاز به مبانی معتبر علمی دارند. نتایج به دست آمده در پژوهشی نشان داد که نمونه‌های قاووت با داشتن مقادیر قابل توجهی ترکیبات فنولی دارای پتانسیل ضداکسایشی مطلوبی می‌باشند که می‌تواند به عنوان منبع مناسب ترکیبات ضداکسایشی مورد استفاده قرار گیرد.

استفاده

بسیاری از اهالی استان کرمان معمولاً روزانه چند قاشق از قووتو را مصرف می‌کنند. برخی نیز آن را در آب جوش می‌ریزند و استفاده می‌کنند. گرچه می‌توان آن را با شیر یا چایی نیز مصرف کرد. معمولاً رسم است هنگامی که خانمی زایمان می‌کند به او قووتو می‌دهند و از میهمانانش نیز با قووتو پذیرایی می‌کنند.