سیاه‌دانه
| سیاه‌دانه | |
|---|---|
| |
| سیاه‌دانه دمشقی (راست) و سیاه‌دانه (چپ) | |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | گیاهان |
| رده: | دولپه‌ای‌ها |
| راسته: | گل‌های ساعت |
| تیره: | آلالگان |
| سرده: | سیاه‌دانه‌ها |
| گونه: | N. sativa |
| نام علمی | |
| Nigella sativa | |
سیاه‌دانه، یا «سُنیز» (انگلیسی: Nigella Sativa) گیاهی یک‌ساله و گلدار و بومی جنوب غربی آسیا است از تیرهٔ آلاله‌ها و شمارهٔ گلبرگ‌های آن از پنج تا هشت است و دانه‌های سیاه‌رنگ آن در برگه‌های وسط گل قرار گرفته و بوی مخصوصی دارد.[۱] تخم سیاه‌دانه را بر روی خمیر نان می‌پاشند.
سیاه‌دانه از راستهٔ گل‌های ساعت (Ranunculales) و تیرهٔ آلالگان (Ranunculaceae) است. دانه‌اش دارای اثر قاعده‌آور، ضد کرم، ضد باکتری، مسهل و زیادکننده ترشحات شیر است.[۲]
در ایران این گیاه به‌ویژه در اراک و اصفهان به فراوانی می‌روید.[۲]
سیاه‌دانه از دیرباز تا امروزه به شکل‌های گوناگون ازجمله «عصاره، روغن، دانه و…» به عنوان نوعی داروی گیاهی برای کمک به درمان برخی بیماری‌ها در طب سنتی کاربرد داشته و دارد.[۳]
سیاه‌دانه مزه‌ای تلخ و ادویه‌ای دارد با کمی ته‌مزهٔ توت فرنگی. از سیاه‌دانه در شیرینی‌جات و شربت‌ها و لیکورها استفاده می‌شود. بر گونه‌ای از نان پاکستانی معروف به نان پیشاوری همیشه سیاه‌دانه می‌پاشند.
نام‌های دیگر[ویرایش]
سیاه‌دانه، سیه‌دانه، سیاه‌تخمه، سونیچ سیاه، سنوخ سیاه، کمون اسود، شهنیز، شنیز، شونوز، شنز، شینیز، سنیز، شویز، کمون هندی،[۴] نان‌خواه، نانخه، نانخاة، نانوخیه،[۵] بوغنج، بزغنج، سیاه‌بیرغ، شنبیذ، شونانا، کالنجی و قالیز.[۶]
در هندی به آن کلونجی می‌گویند و در عربی حبةالمبارکة، حبةالسودا و حبةالخضراء.[۷]
منابع[ویرایش]
- ↑ لغتنامه دهخدا. مدخل شونیز. منبع آن: حاشیهٔ برهان چ معین از گل گلاب ص ۲۰۰
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۱ آوریل ۲۰۰۷.
- ↑ «خواص سیاه‌دانه».
- ↑ عصر ایران، جنسینگ ایرانی را بشناسید
- ↑ لغتنامه دهخدا. مدخل سیاه‌دانه.
- ↑ لغتنامه دهخدا. مدخل شونیز. منبع آن: حاشیهٔ برهان چ معین از گل گلاب ص ۲۰۰
- ↑ لغتنامه دهخدا. مدخل شونیز.
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Nigella sativa». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۱ آوریل ۲۰۰۷.
