پشمک

پَشمک تنقلاتی حجیم است که از شکر تهیه می‌شود.

پشمکی با دو رنگ

پرونده:Pink and blue cotton candy.jpg

آبى وصورتى پشمک.

پشمک با عبور جریان هوای گرم و مرطوب از روی شکر درست می‌شود. هنگامی که هوای گرم به شکر برخورد می‌کند آن را به صورت نیمه جامد در می‌آورد. پس از آن به دلیل برخورد جریان ممتد هوای گرم با بلورهای نیمه جامد شکر و همچنین وجود رطوبت هوا، بلورها به صورت رشته‌هایی بلند و باریک درمی‌آیند. برای مصرفِ بلافاصله پس از تولید، این رشته‌ها را بیش‌تر به دور تکه‌ای از چوبی خیس می‌پیچند و برای مصارف به صورتی دیگر پشمک را به شیوه‌های گوناگونی بسته‌بندی می‌کنند. گاهی به شکر مورد استفاده در فرایند تولید پشمک موادی دیگر را مانند اسانس‌های میوه‌ها، قهوه، کاکائو و زعفران می‌افزایند. پشمک سفید رنگ است اما گاهی به آن موادی رنگی می‌افزایند و پشمک‌هایی رنگی یا رنگارنگ تولید می‌کنند.

تاریخچه

ویلیام موریسون و جان واتون آمریکایی برای نخستین بار پشمک و ماشین ساخت آن را در سال ۱۸۹۷ میلادی اختراع کردند. آن دو این اختراع خود را نخستین بار در نمایشگاه جهانی سال ۱۹۰۴میلادی رونمایی کردند که بسیار مورد استقبال تماشاگران این نمایشگاه قرار گرفت. پس از آن نمایشگاه این خوراکی جدید در فرهنگ‌های گوناگون با نام‌های متفاوتی شناخته شد که یا برگرفته از شکل آن بود یا از روش ساخت آن. امروزه این خوراکی با نام‌های متفاوتی مانند آبنبات پنبه‌ای (انگلیسی آمریکایی: Cotton candy)، آبنبات ابریشمی (انگلیسی بریتانیایی: Candy floss)، چرخ‌شکر (هلندی: Suikerspin)، پشمک (فارسی: پشم + مکیدن) در زبان‌های گوناگون شناخته می‌شود. تولید پشمک به صورتی که امروزه شناخته می‌شود توسط ماشینی با قطعات مکانیکی و چرخان صورت می‌گیرد که توسط ژوزف لزکو، دندانپزشکی اهل نیواورلئان لوئیزیانا در سال ۱۹۲۱ میلادی اختراع شده است. پس از سال ۱۹۷۰ میلادی پشمک به صورت صنعتی تولید و بسته‌بندی شد. در ایالات متحده آمریکا روز ۷ دسامبر هر سال روز ملی پشمک (انگلیسی: National Cotton Candy Day) نام گذاری شده است.

انواع پشمک

گاهی پشمک‌ها فقط از شکر تولید می‌شوند. طعم این گونه از پشمک با طعم شکری که از آن ساخته شده فرق چندانی ندارد. پشمک‌هایی که برای مصرفِ بلافاصله پس از تولید ساخته می‌شوند بیش‌تر از این گونه‌اند. در گونه دیگر تولید پشمک، به شکری که پشمک از آن تولید می‌شود ماده یا مواد دیگری (مانند کاکائو، قهوه، زعفران، هل، رنگ‌های خوراکی) اضافه می‌کنند. برای تولید پشمک‌های بسته‌بندی شده، بیش‌تر از این روش استفاده می‌شود.

روش تولید پشمک

پشمک آمریکایی

برای تولید پشمک به این روش از دستگاه‌های ویژه‌ای استفاده می‌شود. در این دستگاه‌ها دو ظرف کاسه‌ای شکل وجود دارد، یکی بزرگ‌تر است که بدنه دستگاه را تشکیل می‌دهد و دیگری کوچک‌تر است و در میان ظرف بزرگتر قرار می‌گیرد. ظرف کوچک‌تر به شکل کاسه‌ای با لبه برگردانده شده (به منظور جلوگیری از خروج مواد اولیه) است. بر روی بدنه این ظرف تعداد زیادی سوراخ‌های ریز قرار دارد. این ظرف با سرعت زیاد به دور محوری که از مرکز مقطع دایره‌ای آن می‌گذرد، می‌چرخد. بر اثر این چرخش به همه محتویات درون این ظرف، نیروی گریز از مرکز وارد می‌شود. در زیر ظرف کوچک‌تر یک المنت گرمایی وجود دارد. با گرم‌تر شدن ذرات شکر، این ذرات از حالت جامد به جالت مایع تغییر فاز می‌دهند. چون نیروی گریز از مرکز به همه محتویات ظرف کوچک‌تر وارد می‌شود؛ بلافاصله پس از مایع شدن شکر (و حل شدن افزوده‌های احتمالی دیگر در آن)، این مایع از راه سوراخ‌های ریز روی بدنه این ظرف به بیرون پرتاب می‌شود. به علت ویژگی‌های فیزیکی شکر مذاب، این مایع به سرعت سرد می‌شود و ردی که بر جای می‌گذارد همان الیاف پشمک است. این الیاف بین ظرف بزرگ‌تر و ظرف کوچک‌تر قرار می‌گیرند. معمولاّ در این روش یک تکه چوب را خیس می‌کنند و در فضای بین دو ظرف قرار می‌دهند. اولین الیافی که به این سطح خیس برخورد می‌کنند در آب روی آن حل می‌شوند و به تکه چوب می‌چسبند. با چرخاندن تکه چوب، الیاف دیگری که تولید می‌شوند روی الیاف پیشین قرار می‌گیرند.

نگارخانه

• 
  پشمک ایرانی
• 
  ساخت پشمک
• 
  دستگاه ساخت پشمک
• 
  مردی در حال فروش پشمک
• 
  دختری در حال خوردن پشمک
• 
  کیوسک پشمک فروشی در ژاپن
• 
  فروشگاه پشمکی در هند
• 
  چرخنده ظرف ساخت پشمک

منبع

دستگاه پشمک ساز خانگی و صنعتی