ویکی‌پدیا:یادبودهای برگزیده/مه

ژانویه - فوریه - مارس - آوریل - مه - ژوئن - ژوئیه - اوت - سپتامبر - اکتبر - نوامبر - دسامبر

راهنمای ویرایش یادبودهای برگزیده امروز چهارشنبه، ۱۳ نوامبر، ۲۰۲۴ است؛ الآن ‏۱۱:۱۷ به زمان هماهنگ جهانی (UTC) است.

روز جهانی کارگر، در ایران: روز معلم

رویدادها

۱۵۴۴ - تصرف مجارستان به دست نیروهای عثمانی.
۱۸۹۶ - ناصرالدین شاه قاجار (در تصویر) در حرم شاه عبدالعظیم در شهر ری به دست میرزا رضا کرمانی کشته شد.
۱۹۲۵ - قبرس مستعمرهٔ انگلستان شد.
۱۹۵۲ - گشایش ساختمان تازهٔ آرامگاه سعدی در شیراز.

زادروزها

۱۲۱۸ - زادروز رودلف یکم پادشاه آلمان از سال ۱۲۷۳ تا زمان مرگش
۱۶۷۲ - زادروز ژوزف ادیسون نویسنده و شاعر انگلیسی
۱۷۶۹ - زادروز آرتور ولزلی سیاستمداراهل بریتانیا، از برجسته‌ترین چهره‌های نظامی قرن ۱۹ میلادی
۱۸۵۲ - زادروز سانتیاگو رامون کاخال‏ زیست‌شناس اسپانیایی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۱۹۰۶
۱۹۰۰ زادروز اینیاتسیو سیلونه، نویسنده و روزنامه‌نگار ایتالیایی
۱۹۰۸ زادروز جووانینو گوارسکی، نویسنده، روزنامه‌نگار، کاریکاتوریست و طنزپرداز ایتالیایی
۱۹۸۱ - زادروز الکساندر هلب بازیکن فوتبال اهل بلاروس
۱۹۸۲ - زادروز داریو سرنا بازیکن فوتبال اهل کرواسی

درگذشت‌ها

۱۲۷۵ - ترور و قتل ناصرالدین شاه قاجار به ضرب گلوله میرزارضا کرمانی در حرم شاه‌عبدالعظیم
۱۳۵۸ - ترور مرتضی مطهری روحانی شیعه، رئیس شورای انقلاب، از نظریه‌پردازان نظام جمهوری اسلامی ایران و استاد فلسفهٔ و کلام اسلامی و تفسیر قرآن به دست اعضای گروه فرقان.
۴۰۸ - درگذشت آرکادیوس امپراتور روم شرقی از سال ۳۹۵ میلادی تا زمان مرگ
۱۰۹۹ - درگذشت ال سید قهرمان ملی و رهبر نظامی کستیلی اسپانیایی
۱۸۷۳ - درگذشت دیوید لیوینگستون پزشک اسکاتلندی و کاشف اکثر مناطق مرکزی و جنوبی قاره آفریقا، یکی از قهرمانان ملی بریتانیا در اواخر سدهٔ نوزدهم
۱۹۰۴ - درگذشت آنتونین دورژاک آهنگساز بوهمی
۱۹۴۵ - درگذشت یوزف گوبلس وزیر رایش برای تبلیغات و روشنگری مردم از ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵، از نزدیک‌ترین دوستان و همکاران آدولف هیتلر
۱۹۷۸ - درگذشت آرام خاچاتوریان آهنگ‌ساز و رهبر ارکستر ارمنستانی
۱۹۹۴ - درگذشت آیرتون سنا قهرمان سه دوره مسابقات فرمول یک برزیلی
۲۰۱۰ - درگذشت محمد بهمن‌بیگی پایه‌گذار آموزش عشایر ایران

رویدادها

۱۹۷۷ - نخستین کنفرانس جهانی اقتصاد و تجارت با شرکت نمایندگان ۵۲ کشور آغاز به کار کرد.
۱۹۹۴ - نلسون ماندلا، پس از برگزاری اولین انتخابات ریاست‌جمهوری چندنژادی در آفریقای جنوبی، اعلام پیروزی کرد.

زادروزها

۱۶۶۰ - زادروز الساندرو اسکارلاتی آهنگساز ایتالیایی و پدر دومنیکو اسکارلاتی
۱۷۲۹ - زادروز کاترین دوم روسیه امپراتریس روسیه
۱۸۶۰ - زادروز تئودور هرتسل، روزنامه‌نگار و نویسنده اتریشی و بنیان‌گذار جنبش صهیونیسم
۱۹۱۱ - زادروز میرزا تورسون‌زاده قهرمان ملی، شاعر و سیاستمدار برجستهٔ اهل تاجیکستان
۱۹۴۲ - زادروز ژاک روگ هشتمین رئیس کمیتهٔ بین‌المللی المپیک
۱۹۷۲ - زادروز دواین جانسون قهرمان کشتی ۸ دورهٔ جهان و بازیگر آمریکایی
۱۹۷۵ - زادروز دیوید بکهام فوتبالیست بریتانیایی
۱۹۸۵ - زادروز لی‌لی آلن خواننده و ترانه‌سرای انگلیسی

درگذشت‌ها

۱۵۱۹ - درگذشت لئوناردو داوینچی، دانشمند و هنرمند ایتالیایی دورهٔ رنسانس
۱۹۴۵ - درگذشت مارتین بورمان معاون و جانشین آدولف هیتلر
۱۹۵۷ - درگذشت جوزف مک‌کارتی سیاستمدار و سناتور آمریکایی
۱۹۶۹ - درگذشت فرانتس فون پاپن صدراعظم پیشین آلمان (جمهوری وایمار)
۲۰۱۱ - درگذشت اسامه بن لادن بنیان‌گذار و رهبر گروه تروریستی القاعده
۲۰۱۴ - درگذشت محمدرضا لطفی (در تصویر) نوازندهٔ برجسته و سرشناس تار، سه‌تار و ردیف‌دان، موسیقی‌دان و آهنگساز، همچنین پژوهشگر و مدرس موسیقی سنتی ایرانی و پایه‌گذار گروه شیدا

رویدادها

۱۴۹۴ - کریستف کلمب، کاشف و دریانورد ایتالیایی، به جزیرهٔ جامائیکا رسید و نام سانتیاگو بر آن نهاد.
۱۵۱۵ - نیروی دریایی پرتغال در جزیرهٔ هرمز مستقر شدند.
۱۸۵۱ - سانفرانسیسکو در آتش سوخت و در این حادثه ۳۰ نفر کشته شدند.
۱۹۵۲ - برای اولین بار از هواپیمای جت جهت حمل بار و مسافر استفاده شد.
۱۹۷۹ - مارگارت تاچر (در تصویر)، از حزب محافظه کار انگلستان، با پیروزی در انتخابات، اولین نخست‌وزیرِ زن این کشور شد.
۱۳۸۱ خورشیدی - حادثه پارک شهر تهران و غرق‌شدن قایق حامل دختران دانش‌آموز رخ داد.

زادروزها

۱۴۶۹ - زادروز نیکولو ماکیاولی متفکر، سیاست‌مدار و نویسنده دوران رنسانس
۱۸۹۲ - زادروز جرج پاجت تامسون فیزیک‌دان انگلیسی، برندهٔ جایزه نوبل سال ۱۹۳۷، پسر جوزف تامسون
۱۸۹۸ - زادروز گلدا مایر سیاست‌مدار و نخست‌وزیر اسرائیل
۱۹۰۲ - زادروز آلفرد کاستلر فیزیکدان فرانسوی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۶۶
۱۹۰۳ - زادروز بینگ کرازبی خواننده و بازیگر آمریکایی
۱۹۳۳ - زادروز جیمز براون خواننده آمریکایی، مشهور به پادشاه فانک

درگذشت‌ها

۱۲۷۰ - درگذشت بلای چهارم پادشاه مجارستان، کرواسی و دوک اشتایرمارک
۱۴۸۱ - درگذشت محمد دوم هفتمین و بزرگترین پادشاه دولت عثمانی
۱۷۵۸ - درگذشت بندیکت چهاردهم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم
۱۸۵۶ - درگذشت آدلف آدام آهنگساز و منتقد موسیقی اهل فرانسه
۱۹۸۷ - درگذشت دالیدا خواننده مصری‌تبار فرانسوی

در ایران: بزرگداشت شیخ صدوق، روز شیراز

رویدادها

۱۸۹۹ - کارخانهٔ داروسازی بایر آلمان، آسپرین را به صورت پودر و برای اولین بار، وارد بازار کرد.
۱۹۰۲ - پیر و ماری کوری موفق به جداسازی رادیوم شدند.
۱۹۵۳ - ارنست همینگوی برای کتاب پیرمرد و دریا، به دریافت جایزه پولیتزر نائل آمد.
۱۹۷۰ - در جریان تظاهراتی در مخالفت با جنگ آمریکا در ویتنام، چهار دانشجو در دانشگاه کِنت در ایالت اوهایو بر اثر تیراندازی گارد ملی آمریکا کشته شدند.

زادروزها

۱۰۰۶ - زادروزخواجه عبدالله انصاری، ادیب، عارف و اندیشمند ایرانی
۱۸۲۵ - زادروز توماس هنری هاکسلی زیست‌شناس انگلیسی
۱۸۸۱ - زادروز الکساندر فیودورویچ کرنسکی سیاستمدار روسی
۱۹۲۸ - زادروز حسنی مبارک چهارمین رئیس‌جمهور مصر
۱۹۲۹ - زادروز آدری هپبورن (در تصویر)، هنرپیشهٔ مشهور آمریکایی بلژیکی‌تبار
۱۹۲۹ - زادروز رونالد گولیاس کمدین و بازیگر برزیلی
۱۹۸۷ - زادروز سسک فابرگاس بازیکن فوتبال بارسلونا و تیم ملی اسپانیا

درگذشت‌ها

۱۴۸ (قمری) قتل جعفر صادق - امام ششم شیعیان

۱۷۹۹ - درگذشت تیپو سلطان مسلمان مبارز ضداستعمار اهل میسو
۱۹۳۸ - درگذشت جیگارو کانو ابداع‌کنندهٔ ورزش رزمی جودو اهل ژاپن
۱۹۴۵ - درگذشت فدر فون بک فیلد مارشال آلمانی در دوره رایش سوم
۱۹۵۵ - درگذشت ژرژ انسکو آهنگساز رومانیایی، نوازنده ویلن و پیانو، رهبر ارکستر، معلم موسیقی
۱۹۸۰ - درگذشت یوسیپ بروز تیتو رئیس‌جمهور یوگسلاوی

رویدادها

۱۷۱۱ ـ سپکتیتور نخستین مجلهٔ جهان به زبان انگلیسی، منتشر شد.

زادروزها

۱۷۴۷ - زادروز لئوپولد دوم امپراتور مقدس روم ،پادشاه اتریش و فرمانروای مجارستان
۱۸۱۳ - زادروز سورن کییرکگور فیلسوف دانمارکی
۱۸۱۸ - زادروز کارل مارکس، فیلسوف و متفکر انقلابی آلمانی
۱۸۴۶ - زادروز هنریک سینکیه‌ویچ روزنامه‌نگار و رمان‌نویس لهستانی، برندهٔ جایزه ادبی نوبل سال ۱۹۰۵
۱۸۶۴ ـ زادروز نلی بلی (الیزابت کوکران)، روزنامه‌نگار و نویسندهٔ آمریکایی
۱۹۱۱ - زادروز غلامحسین بنان (در تصویر)، خوانندهٔ ایرانی
۱۹۸۸ - زادروز ادل خواننده و ترانه‌نویس بریتانیایی
۱۹۸۹ - زادروز کریس براون خوانندهٔ آمریکایی

درگذشت‌ها

۵۹۲ - درگذشت بهرام چوبین، از افسران ارتش ایران در دوره ساسانیان
۱۷۰۵ - درگذشت لئوپولد یکم امپراتور مقدس روم و پادشاه مجارستان
۱۸۲۱ - درگذشت ناپلئون بناپارت امپراتور سابق فرانسه
۱۹۷۷ - درگذشت لودویگ ارهارد دومین صدراعظم آلمان غربی
۲۰۱۰ - درگذشت عمرو یارادوآ رئیس‌جمهور نیجریه

رویدادها

۱۶۸۴ - لویی چهاردهم، پادشاه وقت فرانسه، کاخ سلطنتی و دفتر اختصاصی خود را به کاخ ورسای انتقال داد.
۱۹۳۷ - در پی انفجار هیندنبورگ آلمان، کشتی هوایی زیپلین، بزرگترین کشتی هوایی دنیا، دچار آتش‌سوزی شد و ۳۵ نفر کشته شدند.
۱۹۶۱ - علی امینی طی اعتصاب و تظاهرات خیابانی معلمان تهران و کناره‌گیری جعفر شریف امامی از نخست‌وزیری، نخست‌وزیر ایران شد.
۱۹۹۴ - تونل مانش، میان فرانسه و انگلستان، توسط سران دو کشور رسماً گشایش یافت.

زادروزها

۱۷۵۸ - زادروز ماکسیمیلیان روبسپیر انقلابی فرانسوی
۱۸۵۶ - زادروز زیگموند فروید فیزیولوژیست و عصب‌شناس اتریشی و بنیان‌گذار مکتب روانکاوی
۱۹۱۵ - زادروز اورسن ولز (در تصویر) کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس، هنرپیشه و تهیه‌کنندهٔ فیلم، تئاتر، رادیو و تلویزیون
۱۹۵۳ - زادروز تونی بلر نخست‌وزیر پیشین انگلیس
۱۹۶۱ - زادروز جرج کلونی بازیگر، فیلم‌نامه‌نویس، تهیه‌کننده و کارگردان آمریکایی برندهٔ جایزه اسکار

درگذشت‌ها

۱۸۵۹ - درگذشت الکساندر فون هومبولت بنیان‌گذار جغرافیای نوین
۱۸۶۲ - درگذشت هنری دیوید تورو فیلسوف آنارشیست آمریکایی
۱۹۱۰ - درگذشت ادوارد هفتم پادشاه بریتانیای کبیر، ایرلند و مستعمرات بریتانیا و امپراتور هندوستان
۱۹۴۹ - درگذشت موریس مترلینک نویسنده، شاعر و فیلسوف بلژیکی، برندهٔ جایزه ادبی نوبل سال ۱۹۱۱
۱۹۵۲ - درگذشت ماریا مونته سوری نخستین پزشک زن ایتالیایی
۱۹۷۰ - درگذشت بدیع‌الزمان فروزانفر استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
۱۹۹۲ - درگذشت مارلنه دیتریش هنرپیشهٔ آلمانی-آمریکایی
۲۰۰۴ - درگذشت حسین منزوی شاعر نامدار ایرانی

در ایران: روز بیماریهای خاص و صعب العلاج

رویدادها

۱۲۷۰ - حکم میرزای شیرازی دربارهٔ تحریم تنباکو
۱۹۵۴ - با فتح دژ دین‌بین‌فو به دست داوطلبان مسلح ویتنامی به رهبری ژنرال جیاپ، به استعمار فرانسه در هندوچین پایان داده شد.
۱۹۹۶ - مجلس نمایندگان روسیه دوما، انحلال شوروی را غیرقانونی خواند.

زادروزها

۱۷۱۱ - زادروز دیوید هیوم فیلسوف اسکاتلندی، از پیشروان مکتب تجربه‌گرایی
۱۸۳۳ - زادروز یوهانس برامس آهنگساز و پیانیست آلمانی دورهٔ رمانتیسیسم
۱۸۴۰ - زادروز پیوتر ایلیچ چایکوفسکی آهنگساز سرشناس روس
۱۸۶۱ - رابیندرانات تاگور (در تصویر) شاعر، نویسنده، نقاش و آهنگساز بنگالی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۱۳
۱۸۶۷ - زادروز ولادیسلاو ریمونت رمان‌نویس لهستانی و برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۲۴
۱۸۹۲ - زادروز یوسیپ بروز تیتو رئیس‌جمهور یوگسلاوی

درگذشت‌ها

۱۳۵۹ - درگذشت فرخ‌رو پارسا ، نخستین وزیر زن در تاریخ معاصر ایران.
۹۷۳ - درگذشت اتوی یکم پادشاه آلمان، ایتالیا و دوک زاکسن
۱۸۲۵ - درگذشت آنتونیو سالیری نوازنده و موسیقی‌دان ونیزی
۱۸۴۰ - درگذشت کاسپار داوید فریدریش نقاش منظره‌پرداز آلمانی، از پیشگامان جنبش رمانتیسیسم
۱۹۳۲ - درگذشت پل دومر چهاردهمین رئیس‌جمهور فرانسه
۱۹۴۱ - درگذشت جیمز فریزر منتقد اسطوره‌گرای انگلیسی
۲۰۱۱ - درگذشت ویلارد بویل فیزیکدان کانادایی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۰۹

در ایران: روز بزرگداشت شیخ کلینی

رویدادها

۱۳۵۹ - تصویب رسمی نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران
۱۵۲۵ - با غارت شهر رم، در پی یورش آلمان و اسپانیا، دوران رنسانس در ایتالیا پایان گرفت.
۱۷۹۴ - آنتوان لاوازیه، پدر علم شیمی نوین، به جرم حمایت از حکومت پادشاهی در افزایش مالیات‌ها، به حکم دادگاه انقلاب فرانسه، گردن زده شد.
۱۸۸۶ - جان پمبرتون، داروشناس آمریکایی، نوعی نوشیدنی با نام کوکاکولا ساخت.
۱۹۴۵ - پس از اعلام تسلیم بی‌قید و شرط آلمان نازی، جنگ جهانی دوم در قارهٔ اروپا، رسماً پایان یافت.
۱۹۷۹ - هجده‌تن از مقامات حکومت پهلوی، از جمله فرخ‌رو پارسا وزیر آموزش و پرورش کابینه هویدا، به حکم دادگاه انقلاب تیرباران شدند.
۲۰۱۸ - اعلام رسمی خروج آمریکا از برجام توسط دونالد ترامپ رئیس جمهور وقت ایالات متحده.

زادروزها

۱۷۳۷ - زادروز ادوارد گیبون، تاریخ‌نگار انگلیسی
۱۸۲۸ - زادروز هنری دونانت تاجر و فعال اجتماعی سوئیسی، برندهٔ اولین جایزه صلح نوبل در سال ۱۹۰۱ به همراه فردریک پاسی
۱۸۸۴ - زادروز هری ترومن سی و سومین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا
۱۸۹۹ - زادروز فریدریش آوگوست فون هایک (در تصویر) اقتصاددان و فیلسوف سیاسی، برندهٔ جایزه نوبل اقتصاد سال ۱۹۷۴
۱۹۵۴ - زادروز جان میشل تالبوت خواننده و گیتاریست آمریکایی
۱۹۵۵ - زادروز ملس زناوی رئیس‌جمهور اتیوپی و از سال ۱۹۹۵ تا زمان مرگ خود در سال ۲۰۱۲ نخست‌وزیر اتیوپی
۱۹۷۵ - زادروز انریکه ایگلسیاس خواننده و ترانه سرای اسپانیایی

درگذشت‌ها

۱۸۷۳ - درگذشت جان استوارت‌میل فیلسوف، اقتصاددان و سیاستمدار بریتانیایی
۱۸۸۰ - درگذشت گوستاو فلوبر نویسندهٔ مشهور فرانسوی
۱۹۰۳ - درگذشت پل گوگن نقاش و مجسمه‌ساز فرانسوی، از مهمترین چهره‌های سبک پسادریافتگری
۱۹۳۶ - درگذشت اسوالد اشپنگلر فیلسوف آلمانی
۱۹۸۸ - درگذشت رابرت آنسون هاین‌لاین نویسندهٔ آمریکایی سبک علمی-تخیلی

در ایران: روز دختر (زادروز فاطمه معصومه)

رویدادها

۱۵۰۲ - کریستف کلمب، دریانورد ایتالیایی، چهارمین و آخرین سفر دریایی خود را از کادیس در اسپانیا به سمت نیمکرهٔ غربی، به امید یافتن راهی به آسیا آغاز نمود.
۱۹۲۷ - قانون کاپیتولاسیون، که در دورهٔ قاجار به عنوان امتیاز به اتباع پاره‌ای از دول اعطا شده بود، لغو گردید.
۱۹۶۰ - ادارهٔ مواد غذایی و دارویی آمریکا، قرص ضد بارداری خوراکی را جهت مصرف، مورد تأیید قرار داد.

زادروزها

۱۳۴۷ - زادروز رضا عطاران بازیگر و کارگردان ایرانی
۱۸۳۷ - زادروز آدام اوپل بنیانگذار شرکت اوپل
۱۸۶۰ - زادروز جیمز بری نویسنده و نمایش‌نامه‌نویس اسکاتلندی
۱۸۷۴ - زادروز هاوارد کارتر باستان‌شناس و مصرشناس مشهور بریتانیایی، کاشف مقبرهٔ توت‌عنخ‌آمون
۱۸۸۳ - زادروز خوزه ارتگا یی گاست فیلسوف لیبرال و نظریه‌پرداز اسپانیایی، از پیشگامان رنسانس اسپانیا
۱۹۳۶ - زادروز گلندا جکسون سیاستمدار بریتانیایی، نماینده مجلس و بازیگر پیشین سینما، برندهٔ دو جایزه اسکار
۱۹۴۵ - زادروز یوپ هاینکس بازیکن آلمانی فوتبال باشگاه بایرن مونیخ

درگذشت‌ها

۱۷۰۷ - درگذشت دیتریش بوکسته‌هود نوازندهٔ ارگ و آهنگساز دانمارکی
۱۸۰۵ - درگذشت فریدریش شیلر فیلسوف، تاریخ‌دان، نمایشنامه نویس و شاعر شهیر آلمانی
۱۹۳۱ - درگذشت آلبرت آبراهام مایکلسون (در تصویر) فیزیک‌دان آمریکایی، برندهٔ جایزه فیزیک نوبل سال ۱۹۰۷
۱۹۷۷ - درگذشت جیمز جونز، نویسندهٔ آمریکایی
۱۹۸۶ - درگذشت تنزینگ نورگای کوهنورد نپالی از اولین فاتحان اورست به همراه سر ادموند هیلاری

رویدادها

۱۸۷۲ - ویکتوریا وودهال، به عنوان اولین زن در تاریخ آمریکا، نامزد پست ریاست جمهوری این کشور شد.
۱۹۳۳ - حملهٔ نازی‌ها به کتابخانه‌ها و کتاب‌فروشی‌های سراسر آلمان و سوزاندن کتاب‌های نویسندگان یهودی و دیگر نویسندگان غیرآلمانی در مراسم کتاب‌سوزان نازی‌ها.
۱۹۴۰ - آلمان نازی به بلژیک، لوکزامبورگ و هلند حمله کرد.
۱۹۹۴ - نلسون ماندلا (در تصویر)، پس از پیروزی در انتخابات، با ادای سوگند، نخستین رئیس‌جمهور سیاه‌پوست آفریقای جنوبی شد.
۱۹۹۷ - زمین‌لرزه‌ای با بزرگای گشتاوری ۷٫۳ بخش زیرکوه شهرستان قائنات در استان خراسان را لرزاند و دست‌کم ۱٬۵۶۷ نفر کشته و حدود ۲٬۳۰۰ تن زخمی بر جای گذاشت.
۲۰۰۶ - جورجو ناپولیتانو رئیس‌جمهور ایتالیا شد.

زادروزها

۲۱۳ - زادروز کلودیوس گوتیکوس امپراتور روم
۱۸۷۸ - زادروز گوستاف اشترزمان سیاست مدار آزادی‌خواه، صدراعظم آلمان، برندهٔ جایزه صلح نوبل سال ۱۹۲۶ به همراه آریستید بریان
۱۸۹۹ - زادروز فرد آستر رقصنده، طراح رقص، خواننده و بازیگر فیلم و تئاتر برادوی اهل آمریکا
۱۹۵۷ - زادروز سید ویشس نوازندهٔ گیتاربیس انگلیسی
۱۹۶۰ - زادروز بونو خوانندهٔ ایرلندی گروه راک یوتو

درگذشت‌ها

۱۷۷۴ - درگذشت لوئی پانزدهم پادشاه فرانسه
۱۸۲۹ - درگذشت توماس یانگ فیزیک‌دان برجستهٔ انگلیسی
۱۸۴۹ - درگذشت هوکوسائی نقاش و چاپ‌گر ژاپنی سبک اوکی‌یوئه
۱۹۷۷ - درگذشت جوآن کراوفورد هنرپیشهٔ آمریکایی سینما، تئاتر و تلویزیون، برندهٔ جایزه اسکار
۱۹۹۹ - درگذشت شل سیلور استاین، شاعر، آهنگساز، کاریکاتوریست و نویسندهٔ آمریکایی

رویدادها

۳۳۰ - پایتخت امپراتوری روم شرقی توسط کنستانتین یکم، به بیزانتیوم (قسطنطنیه، استانبول کنونی، در تصویر) منتقل شد.
۱۹۴۹ - کشور سیام در جنوب‌شرق آسیا به تایلند تغییر نام داد.
۱۹۵۸ - خسرو روزبه ریاضی‌دان، استاد دانشکده افسری و عضو جنجالی سازمان مخفی افسران حزب توده ایران پس از سال‌ها گریز و مبارزه زیرزمینی و یکسال پس از دستگیری، تیرباران شد.
۱۹۶۷ - دادگاهی در استکهلم سوئد چند تن از مقامات دولت وقت آمریکا را که بدون ضرورت منطقی به جنگ ویتنام ادامه می‌دادند، مجرم جنگی شناخت.
۱۹۹۷ - ابررایانه دیپ بلو ساخت شرکت آی‌بی‌ام برای نخستین بار قهرمان شطرنج جهان گری کاسپارف را شکست داد.

زادروزها

۱۳۵۶ - زادروز مریم میرزاخانی ریاضیدان ایرانی، اولین زن برندهٔ جایزه فیلدز
۱۸۸۸ - زادروز ایروینگ برلین آهنگساز و ترانه سرای آمریکایی
۱۹۰۴ - زادروز سالوادور دالی نقاش فراواقع‌گرای اسپانیایی
۱۹۱۶ - زادروز فرنگیس یگانگی بنیان‌گذار و نخستین مدیرعامل سازمان صنایع دستی ایران
۱۹۱۶ - زادروز کامیلو خوزه سلا نویسنده و شاعر اسپانیایی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات ۱۹۸۹
۱۹۱۸ - زادروز ریچارد فاینمن فیزیکدان آمریکایی، برندهٔ جایزه فیزیک نوبل ۱۹۶۵
۱۹۳۰ - زادروز ادسخر دیکسترا دانشمند هلندی علوم رایانه، برندهٔ جایزه تورینگ سال ۱۹۷۲
۱۹۸۴ - زادروز آندرس اینیستا فوتبالیست اسپانیایی

درگذشت‌ها

۱۹۷۶ - درگذشت آلوار آلتو بزرگترین معمار فنلاند، از بنیانگذاران معماری مدرن
۱۹۸۱ - درگذشت باب مارلی خوانندهٔ صاحب سبک رِگِی، ترانه‌سرا، نوازندهٔ گیتار و فعال اجتماعی
۲۰۰۱ - درگذشت داگلاس آدامز نویسندهٔ انگلیسی، خالق کتاب راهنمای مسافران کهکشان

روز جهانی زن در ریاضیات (به افتخار روز تولد مریم میرزاخانی)

روز جهانی پرستار، در اسرائیل: یوم یروشالاییم

رویدادها

۱۳۵۸ - لغو کاپیتولاسیون در ایران
۱۹۲۶ - تیم اکتشافی روئال آمونسن برای نخستین بار، با هواپیمایی از روی قطب شمال گذشتند.
۱۹۴۱ - کنراد تسوزه، مهندس آلمانی، «Z3»؛ نخستین کامپیوتر کاملاً خودکار قابل برنامه‌ریزی جهان را، در شهر برلین به نمایش گذاشت.
۱۹۴۹ - اتحاد شوروی پس از یازده ماه به محاصره برلین پایان داد.
۱۹۸۱ - فرانسوا میتران، از حزب سوسیالیست فرانسه، رئیس‌جمهور این کشور شد.
۲۰۰۸ - زمین‌لرزهٔ ۸ ریشتری در استان سیچوآن در چین، ۶۹٬۰۰۰ کشته، ۳۷۴٬۰۰۰ زخمی و ۴٫۸ میلیون بی‌خانمان برجای گذاشت.

زادروزها

۱۴۹۶ - زادروز گوستاو اول پادشاه سوئد
۱۸۲۰ - زادروز فلورانس نایتینگل (در تصویر) پرستار انگلیسی، بنیان‌گذار حرفه پرستاری نوین
۱۸۹۵ - زادروز جیدو کریشنامورتی نویسنده و سخنران هندی
۱۹۰۷ - زادروز کاترین هپبورن بازیگر آمریکایی سینما، تلویزیون و تئاتر، برندهٔ چند جایزه اسکار
۱۹۱۰ - زادروز دوروتی هاجکین شیمی‌دان انگلیسی، برندهٔ جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۶۴
۱۹۳۷ - زادروز جرج کارلین استندآپ کمدین، منتقد اجتماعی، بازیگر و نویسندهٔ آمریکایی، برندهٔ پنج جایزه گرمی برای جُنگ‌های کمدی

درگذشت‌ها

۱۸۸۴ - درگذشت بدریخ اسمتانا آهنگساز چک
۱۹۳۵ - درگذشت یوزف پیلسودسکی سیاست مدار لهستانی
۱۹۷۰ - درگذشت نلی زاکس شاعر آلمانی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال۱۹۶۶
۱۹۹۴ - درگذشت اریک اریکسون روان‌شناس آمریکایی
۲۰۰۸ - درگذشت ایرنا سندلروا مددکار اجتماعی لهستانی

رویدادها

۱۲۷۰ - لغو امتیاز تنباکو در پی فتوای میرزای شیرازی
۵۹۰ - بزرگمهر بختگان اندیشمند ایرانی و وزیر انوشیروان، به دستور خسرو پرویز کشته شد.
۱۶۰۷ - انگلیسی‌ها با ورود به ویرجینیای آمریکا، نخستین مستعمره خود در قاره آمریکا به نام جیمزتاون را بنیان نهادند.
۱۶۴۸ - قلعه سرخ هندوستان (در تصویر) تکمیل شد.
۱۸۴۶ - کنگره ایالات متحده آمریکا، اعلان جنگ این کشور به همسایه جنوبی خود مکزیک را تصویب کرد.

زادروزها

۱۶۵۵ - زادروز اینوسنت سیزدهم از پاپهای کلیسای کاتولیک رم
۱۷۱۷ - زادروز ماریا ترزا، اتریش فرمانروای اتریش، ملکهٔ مجارستان، کرواسی و بوهم
۱۷۹۲ - زادروز پیوس نهم از پاپهای کلیسای کاتولیک رم
۱۸۵۷ - زادروز رونالد راس ‏زیست‌شناس انگلیسی، برنده جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۱۹۰۲
۱۹۰۷ - زادروز دافنه دوموریه رمان‌نویس و نمایشنامه‌نویس انگلیسی
۱۹۵۰ - زادروز استیوی واندر آهنگساز و خواننده آمریکایی و یکی از خلاق‌ترین چهره‌های موسیقی عامه‌پسند
۱۹۸۶ - زادروز رابرت پتینسون بازیگر، مدل، نوازنده و تهیه کننده انگلیسی

درگذشت‌ها

۹۹۵ - درگذشت شاه طهماسب یکم
۱۸۳۲ - درگذشت ژرژ کوویه زیست‌شناس فرانسوی و بنیانگذار دیرینشناسی
۱۸۷۸ - درگذشت ژوزف هانری دانشمند و فیزیکدان سرشناس آمریکایی
۱۹۳۰ - درگذشت فریتیوف نانسن سیاح، دیپلمات سیاسی و دانشمند نروژی و برنده جایزه صلح نوبل سال ۱۹۲۲
۱۹۳۸ - درگذشت شارل ادوارد گیوم فیزیک‌دان سویسی، برنده جایزه فیزیک نوبل سال ۱۹۲۰
۱۹۶۱ - درگذشت گری کوپر بازیگر سرشناس آمریکایی صاحب دو جایزه اسکار در بخش رقابتی و یک جایزه اسکار افتخاری

در ایران: روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی

رویدادها

۱۷۹۶ - ادوارد جنر، پزشک انگلیسی، با تزریق نخستین واکسن بیماری آبله به یک بیمار هشت ساله، ایمن‌سازی (واکسیناسیون) را بنیان نهاد.
۱۸۱۱ - پاراگوئه، پس از ۲۷۶ سال از اسپانیا جدا شده و به استقلال دست یافت.
۱۹۴۸ - منشور استقلال اسرائیل، هم‌زمان با پایان قیمومیت بریتانیا بر فلسطین، به امضا رسید.
۱۹۵۵ - پیمان ورشو، میان اتحاد جماهیر شوروی و هفت کشور سوسیالیستی اروپایی متحد آن، در ورشو پایتخت لهستان امضا شد.
۱۹۷۳ - اسکای لَب (در تصویر)، نخستین ایستگاه فضایی ایالات متحده، در مدار زمین قرار گرفت.

زادروزها

۱۳۱۶ - زادروز کارل چهارم پادشاه بوهم و امپراتور امپراتوری مقدس روم
۱۷۷۱ - زادروز رابرت اوون اصلاح‌گر سوسیالیست بریتانیایی
۱۹۴۳ - زادروز اولافور راگنار گریمسون متخصص ژئوفیزیک و رئیس‌جمهور ایسلند از ۱ اوت ۱۹۹۶ تا ۱ اوت ۲۰۱۶
۱۹۴۴ - زادروز جرج لوکاس کارگردان، تهیه‌کننده و فیلم‌نامه‌نویس آمریکایی
۱۹۵۵ - زادروز پرویز مشکاتیان آهنگساز، موسیقی‌دان و نوازندهٔ سنتور
۱۹۶۹ - زادروز کیت بلانشت بازیگر و کارگردان تئاتر استرالیایی
۱۹۸۴ - زادروز مارک زاکربرگ مؤسس آمریکایی وب‌گاه شبکه اجتماعی آنلاین فیس‌بوک

درگذشت‌ها

۱۶۱۰ - درگذشت هانری چهارم پادشاه فرانسه از ۱۵۸۹ تا هنگام مرگ
۱۶۴۳ - درگذشت لوئی سیزدهم پادشاه فرانسه از ۱۶۱۰ تا ۱۶۴۳
۱۹۱۲ - درگذشت اگوست استریندبرگ نویسندهٔ سوئدی
۱۹۴۰ - درگذشت اما گلدمن آنارشیست، از توسعه دهندگان فلسفه سیاسی آنارشیسم
۱۹۸۷ - درگذشت ریتا هیورث بازیگر آمریکایی
۱۹۹۸ - درگذشت فرانک سیناترا بازیگر و خوانندهٔ آمریکایی

رویدادها

۱۶۶۵ - یک هیئت فرانسوی، مرکب از پنج نفر که از سوی لوئی چهاردهم، پادشاه وقت فرانسه، جهت عقد یک قرارداد مودت با شاه عباس دوم (در تصویر) اعزام شده بودند، به اصفهان آمدند.
۱۹۱۷ - تظاهرات وسیعی در میدان بهارستان تهران، که علیه وثوق الدوله رئیس‌الوزراء وقت انجام شده بود، به زد و خورد تظاهرکنندگان و مأموران مسلح دولت انجامید.

زادروزها

۱۵۶۷ - زادروز کلودیو مونته‌وردی آهنگساز ایتالیایی
۱۸۵۶ - زادروز فرانک باوم، نویسنده و روزنامه‌نگار آمریکایی، خالق سری کتابهای جادوگر شهر اُز
۱۸۵۹ - زادروز پیر کوری فیزیک‌دان فرانسوی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۰۳، همسر ماری کوری، پدر ایرن ژولیو کوری
۱۸۹۱ - زادروز میخائیل بولگاکف داستان‌نویس روس
۱۹۱۴ - زادروز تنزینگ نورگای اولین فاتح قله اورست به همراه ادموند هیلاری
۱۹۸۶ - زادروز اندی ماری بازیکن تنیس اهل کشور اسکاتلند
۱۹۸۸ - اتحاد جماهیر شوروی خروج نیروهای خود از افغانستان را آغاز نمود.

درگذشت‌ها

۳۹۲ - درگذشت والنتینیان دوم امپراتور روم از ۳۷۵ تا ۳۹۲
۱۸۸۶ - درگذشت امیلی دیکینسون شاعر آمریکایی
۱۹۲۴ - درگذشت پل دو کونستنت دیپلمات و سیاستمدار اهل فرانسه، از مدافعان حکمیت بین‌المللی، برندهٔ جایزه صلح نوبل سال ۱۹۰۹
۱۹۶۷ - درگذشت ادوارد هاپر نقاش و چاپگر واقع‌گرای آمریکایی
۲۰۰۸ - درگذشت ویلیس اوژن لمب فیزیکدان آمریکایی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۵۵
۲۰۱۲ - درگذشت کارلوس فوئنتس نویسندهٔ مکزیکی

روز جهانی مبارزه با ترس از همجنس‌گرایی، در آمریکا: روز نیروهای مسلح، در مالزی: روز معلم

رویدادها

۱۷۷۰ - ماری آنتوانت شاهزادهٔ ۱۴ سالهٔ اتریشی به عقد ازدواج لویی شاهزادهٔ ۱۵ سالهٔ فرانسوی درآمد.
۱۸۰۴ - ناپلئون بوناپارت با رأی پارلمان فرانسه، امپراتور این کشور شد.
۱۸۷۵ - در پی وقوع زمین‌لرزهٔ شدیدی در ونزوئلا و کلمبیا، ۱۶ هزار تن جان باختند.
۱۹۲۰ - ژان دارک (تصویر) که قرن‌ها قبل توسط کلیسای کاتولیک به جرم ارتداد در آتش سوزانده شده بود، توسط پاپ ژان پل اول تبرئه شده و لقب «قدیس» به وی داده شد.
۱۹۶۶ - مائو آغاز انقلاب فرهنگی در چین را اعلام کرد.

زادروزها

۱۶۱۱ - زادروز اینوسنت یازدهم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک روم
۱۹۰۵ - زادروز هنری فوندا بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر اهل آمریکا
۱۹۵۳ - زادروز پیرس برازنان بازیگر ایرلندی‌تبار آمریکایی
۱۹۵۶ - زادروز اولگا کوربوت ژیمناست اهل بلاروس، برندهٔ ۴ مدال طلای المپیک
۱۹۶۶ - زادروز جنت جکسون خواننده، رقصنده، ترانه‌سرا و بازیگر اهل آمریکا، خواهر مایکل جکسون
۱۹۸۶ - زادروز مگان فاکس مدل و بازیگر آمریکایی

درگذشت‌ها

۱۱۷۵ - قتل آقامحمدخان قاجار بنیان‌گذار دودمان قاجاریه در ایران
۱۳۸۸ - درگذشت محمدتقی بهجت از عرفای نامدار و از مراجع تقلید
۱۷۰۳ - درگذشت شارل پرو شاعر و داستان‌سرای فرانسوی
۱۸۳۰ - درگذشت ژوزف فوریه ریاضی‌دان و فیزیک‌دان فرانسوی
۱۹۲۶ - درگذشت محمد ششم سی‌وششمین و آخرین پادشاه امپراتوری عثمانی
۱۹۴۲ - درگذشت برونیسلاو مالینوفسکی انسان‌شناس اهل لهستان
۱۹۵۳ - درگذشت جنگو راینهارت نوازندهٔ گیتار جاز اهل بلژیک
۲۰۱۰ - درگذشت رانی جیمز دیو ترانه‌سرا و خوانندهٔ آمریکایی

رویدادها

۱۹۵۴ - در آمریکا قانون جدایی دانش‌آموزان سیاه‌پوست و سفیدپوست لغو شد. (جزئیات بیشتر)
۲۰۰۴ - ازدواج همجنس‌گرایان در ماساچوست آمریکا قانونی اعلام شد.

زادروزها

۱۷۴۹ - زادروز ادوارد جنر (در تصویر)، پزشک انگلیسی، کاشف واکسن بیماری آبله
۱۸۳۶ - زادروز ویلهلم اشتاینیتس شطرنج‌باز اتریشی آمریکایی، نخستین قهرمان رسمی شطرنج جهان از سال ۱۸۸۶ تا سال ۱۸۹۴
۱۸۸۶ - زادروز آلفونسو سیزدهم پادشاه اسپانیا
۱۹۶۱ - زادروز انیا سولیست (تک‌خوان) ایرلندی، برندهٔ چهار جایزه گرمی

درگذشت‌ها

۱۵۱۰ - درگذشت ساندرو بوتیچلی نقاش فلورانسی دوران رنسانس
۱۷۲۷ - درگذشت کاترین اول همسر دوم پتر کبیر
۱۸۳۸ - درگذشت شارل-موریس دو تالیران-پریگور دیپلمات فرانسوی
۱۹۸۷ - درگذشت گونار میردال اقتصاددان، جامعه‌شناس و سیاستمدار اهل سوئد، برندهٔ جایزه نوبل اقتصاد سال ۱۹۷۴ به همراه فریدریش آوگوست فون هایک
۲۰۱۲ - درگذشت دونا سامر خوانندهٔ آمریکایی، معروف به ملکهٔ موسیقی دیسکو
۲۰۱۳ - درگذشت خورخه رافائل ویدلا چهل و سومین رئیس‌جمهور آرژانتین از سال ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۱

روز جهانی موزه

رویدادها

۱۹۵۳ - ژاکلین کاکرن، خلبان نیروی هوایی آمریکا، با یک جت جنگنده، برای اولین بار در تاریخ، دیوار صوتی را شکست.
۱۹۷۴ - هند نخستین بمب اتمی خود را آزمایش کرد.

زادروزها

۱۳۶۷ - زادروز ماندانا کریمی بازیگر و مدل ایرانی بالیوود
۱۰۴۸ - زادروز عمر خیام (در تصویر)، ریاضی‌دان، فیلسوف و شاعر ایرانی
۱۸۶۸ - زادروز نیکلای دوم واپسین تزار روسیه، پادشاه لهستان و گرانددوک فنلاند
۱۸۷۲ - زادروز برتراند راسل ریاضی‌دان، فیلسوف و نویسندهٔ انگلیسی
۱۸۸۳ - زادروز والتر گروپیوس معمار برجستهٔ آلمانی و بنیان‌گذار مدرسهٔ مشهور باوهاوس
۱۹۲۰ - زادروز ژان پل دوم رهبر کلیسای کاتولیک و حاکم واتیکان
۱۹۷۸ - زادروز ریکاردو کاروالیو فوتبالیست اهل پرتغال

درگذشت‌ها

۱۲۹۱ - درگذشت یپرم‌خان از انقلابیون و یکی از رهبران نظامی انقلاب مشروطه
۱۷۹۹ - درگذشت پی‌یر بومارشه نمایش‌نامه‌نویس، مخترع، موسیقی‌دان، دیپلمات، سرمایه‌گذار و انقلابی قرن هجدهم میلادی فرانسوی-آمریکایی
۱۹۰۹ - درگذشت ایساک آلبنیس آهنگساز و نوازنده پیانو اهل اسپانیا
۱۹۱۱ - درگذشت گوستاو مالر رهبر ارکستر و آهنگساز برجستهٔ دورهٔ رمانتیک پسین
۱۹۲۲ - درگذشت چارلز لاورن زیست‌شناس فرانسوی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی سال ۱۹۰۷
۱۹۹۳ - درگذشت هاینریش آلبرتز، سیاستمدار آلمانی
۲۰۰۷ - درگذشت پی‌یر-ژیل دوژن فیزیک‌دان فرانسوی، برندهٔ جایزه فیزیک نوبل سال ۱۹۹۱

رویدادها

۷۴۹ - ابومسلم خراسانی در جنگ با امویان، به پیروزی دست یافت.
۱۵۳۶ - آن بولین همسر دوم هنری هشتم پادشاه انگلستان و مادر ملکه الیزابت اول، به جرم زنا گردن زده شد.

زادروزها

۱۴۸ (قمری) زادروز علی بن موسی الرضا - امام هشتم شیعیان

۱۷۶۲ - زادروز یوهان گوتلیب فیشته فیلسوف ایدئالیست آلمانی
۱۸۶۴ - زادروز ناتانیل هاثورن نویسنده آمریکایی
۱۸۸۰ - زادروز محمد مصدق (در تصویر) دولتمرد ایرانی، نخست‌وزیر ایران (از سال ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۳) و از بانیان ملی شدن نفت ایران
۱۸۹۰ - زادروز هوشی مین، رهبر ویتنام در جنگ با فرانسه و آمریکا
۱۹۲۵ - زادروز مالکوم ایکس رهبر جنبش ملی‌گرایانه سیاهان آمریکا
۱۹۲۵ - زادروز پل پوت رهبر جنبش خمر سرخ و حاکم کامبوج از ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۹
۱۹۷۹ - زادروز آندره‌آ پیرلو فوتبالیست ملی پوش ایتالیا
۱۹۷۹ - زادروز دیگو فورلان فوتبالیست اهل اروگوئه

درگذشت‌ها

۱۸۹۵ - درگذشت خوزه مارتی رهبر جنبش استقلال کوبا در مبارزه با امپراطوری اسپانیا
۱۸۹۸ - درگذشت ویلیام اوارت گلدستون چهار بار نخست‌وزیر بریتانیا
۱۹۳۵ - درگذشت توماس ادوارد لورنس معروف به لورنس عربستان، محقق، باستان‌شناس و متخصص تدابیر جنگی انگلیسی
۱۹۹۴ - درگذشت ژاکلین کندی اوناسیس همسر رئیس‌جمهور جان اف.کندی، سی و پنجمین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا

در تیمور شرقی: روز استقلال

رویدادها

۱۹۲۷ - بریتانیا حکومت عبدالعزیز آل سعود بر حجاز و نجد را به رسمیت شناخت.
۱۹۲۷ - چارلز لیندبرگ، هوانورد آمریکایی، برای پیمودن عرض اقیانوس اطلس، از نیویورک برخاست. او روز بعد، پس از ۳۳٫۵ ساعت پرواز، در پاریس فرود آمد.

زادروزها

۱۷۹۹ - زادروز انوره دو بالزاک، نویسندهٔ فرانسوی و از بزرگ‌ترین رمان‌نویسان دنیا
۱۸۰۶ - زادروز جان استوارت‌میل (در تصویر) فیلسوف و اقتصاددان انگلیسی
۱۹۲۱ - زادروز ولفگانگ بورشرت، شاعر و نویسندهٔ آلمانی
۱۹۳۵ - زادروز خوزه موخیکا رئیس‌جمهور اروگوئه از ۱ مارس ۲۰۱۰ تا ۱ مارس ۲۰۱۵
۱۹۴۶ - زادروز شر خواننده و بازیگر آمریکایی، برندهٔ جوایز جشنواره کن، اسکار، گولدن گلوب، گرَمی و اِمی
۱۹۸۱ - زادروز ایکر کاسیاس فوتبالیست اسپانیایی

درگذشت‌ها

۱۵۰۶ - درگذشت کریستف کلمب، دریانورد و کاشف ایتالیایی
۱۸۳۴ - درگذشت ماری ژوزف لافایت سیاستمدار و ژنرال فرانسوی
۱۹۴۰ - درگذشت ورنر فون هایدنشتام شاعر و نویسنده سوئدی
۱۹۴۷ - درگذشت فیلیپ لنارت فیزیکدان آلمانی مجاری الاصل، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۰۵
۱۹۸۹ - درگذشت جان هیکس اقتصاددان انگلیسی
۲۰۰۲ - درگذشت استفان جی گولد دیرین‌شناس، زیست‌شناس تکاملی و مورخ علم اهل آمریکا

در ایران: بزرگداشت ملاصدرا

رویدادها

۱۸۷۱ - کمون پاریس علیه دولت ملی فرانسه شورید.
۱۹۹۱ - راجیو گاندی (در تصویر)، سیاست‌مدار و نخست‌وزیر سابق هندوستان، در جریان مبارزات انتخاباتی ترور شد.
۱۹۹۸ - ژنرال سوهارتو رئیس‌جمهور سابق اندونزی به مدت سه دهه، در پی اعتراضات گسترده مردمی، مجبور به کناره‌گیری از قدرت شد.
۲۰۰۳ - زمین‌لرزه‌ای در شمال الجزایر بیش از دو هزار کشته، ده هزار زخمی و حدود ۱۵۰٬۰۰۰ بی‌خانمان بر جای گذاشت.

زادروزها

۱۴۷۱ - زادروز آلبرشت دورر نقاش معروف دوران اصلاحات پروتستانی اهل آلمان
۱۵۲۷ - زادروز فیلیپ دوم پادشاه اسپانیا
۱۶۸۸ - زادروز الکساندر پوپ شاعر و منتقد انگلیسی
۱۸۴۴ - زادروز هانری روسو نقاش پسادریافتگر خودآموختهٔ فرانسوی
۱۹۱۶ - زادروز هارولد رابینز نویسندهٔ آمریکایی
۱۹۲۱ - زادروز آندره ساخاروف فیزیکدان اهل شوروی، برندهٔ جایزه صلح نوبل

درگذشت‌ها

۱۳۶۲ - کشته شدن محمد بروجردی یکی از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
۱۴۷۱ - درگذشت هنری ششم پادشاه انگلستان بین سال‌های ۱۴۲۲ تا ۱۴۶۱ و از ۱۴۷۰ تا ۱۴۷۱ و پادشاه فرانسه از ۱۴۲۲ تا ۱۴۵۳
۱۷۸۶ - درگذشت کارل ویلهلم شیله داروساز آلمانی-سوئدی، کاشف چند عنصر
۱۹۴۹ - درگذشت کلاوس مان نویسندهٔ آلمانی و پسر توماس مان
۱۹۶۴ - درگذشت جیمز فرانک فیزیکدان آلمانی، برندهٔ جایزه فیزیک نوبل سال ۱۹۲۵
۲۰۰۰ - درگذشت جان گیلگد بازیگر، خواننده و کارگردان انگلیسی، برندهٔ جایزه اسکار
۲۰۱۴ - درگذشت علی‌رضا سلیمانی کشتی‌گیر آزادکار ایرانی در دسته سنگین‌وزن، دارندهٔ مدال طلای جهانی کشتی

روز جهانی تنوع زیستی، در اسرائیل: روز اورشلیم

رویدادها

۱۹۶۰ - وقوع شدیدترین زمین‌لرزه سدهٔ بیستم میلادی در جنوب شیلی، جان ۵۷۰۰ تن را گرفت و امواج حاصل از آن تا ساحل غربی ایالات متحده و همچنین سواحل هاوایی و ژاپن پیش رفت.
۱۹۷۲ - ریچارد نیکسون با رفتن به مسکو، نخستین رئیس‌جمهور آمریکایی شد که از شوروی دیدن می‌کند.

زادروزها

۱۸۱۳ - زادروز ریشارد واگنر آهنگساز معروف آلمانی
۱۸۴۴ - زادروز مری کست نقاش آمریکایی قرن نوزدهم
۱۸۵۹ - زادروز آرتور کانن دویل نویسندهٔ انگلیسی، خالق شخصیت شرلوک هولمز
۱۹۰۷ - زادروز لارنس الیویه بازیگر تئاتر لندن، برندهٔ جایزه اسکار
۱۹۰۷ - زادروز هرژه نویسنده و کاریکاتوریست بلژیکی، خالق ماجراهای تن‌تن
۱۹۲۱ - زادروز جلیل شهناز (در تصویر) از سرشناس‌ترین نوازندگان تار و سه تار سدهٔ اخیر در ایران
۱۹۸۷ - زادروز نواک جوکوویچ تنیس‌باز حرفه‌ای صرب

درگذشت‌ها

۹۰۳ - درگذشت شاه اسماعیل یکم از پادشاهان صفوی
۳۳۷ - درگذشت کنستانتین یکم امپراتور روم
۱۵۴۵ - درگذشت شیرشاه سوری معروف به شیرخان، بنیان‌گذار پادشاهی کوتاه‌مدت سوری در شمال هند
۱۶۶۷ - درگذشت الکساندر هفتم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم
۱۸۸۵ - درگذشت ویکتور هوگو شاعر و رمان‌نویس فرانسوی، خالق بینوایان
۱۹۶۷ - درگذشت لنگستون هیوز شاعر، داستان‌نویس، نمایشنامه‌نویس و داستان کوتاه‌نویس آمریکایی
۲۰۱۰ - درگذشت مارتین گاردنر نویسندهٔ علمی اهل آمریکا

رویدادها

۱۳۶۱ - سالروز آزادسازی خرمشهر در عملیات بیت‌المقدس
۳۳۴ (پیش از میلاد) - نیروهای ایران در نبرد گرانیک در کنار رودی به همین نام، از سپاه اسکندر مقدونی شکست خوردند و این شکست مقدمه‌ای برای فتح ایران توسط اسکندر شد.
۱۲۲۰ - شروع محاصره نیشابور توسط جبه نویان در پی حمله مغول به نیشابور.
۱۴۹۸ - جیرولامو ساونارولا کشیش فلورانسی به اتهام «کفر» اعدام شد.
۱۸۴۴ - علی‌محمد باب شیرازی برای نخستین بار در دیدار با ملاحسین بشرویه اعلان قائمیت کرد و خود را باب‌الله خواند.
۱۹۳۴ - بانی و کلاید، زوج قانون‌شکن و سارق معروف آمریکایی، در درگیری با پلیس کشته شدند.
۱۹۹۷ - محمد خاتمی (در تصویر) در هفتمین دورهٔ انتخابات ریاست‌جمهوری ایران با کسب حدود هفتاد درصد آرا، به‌عنوان رئیس‌جمهور این کشور انتخاب شد. این پیروزی منجر به ورود اصلاح‌طلبان به عرصهٔ حاکمیت و پیدایش جنبش دوم خرداد شد.

زادروزها

۱۷۰۷ - زادروز کارل لینه گیاه‌شناس و پزشک سوئدی، پایه‌گذار نظام امروزی طبقه‌بندی گیاهان و جانوران
۱۸۹۱ - زادروز پار لاگرکویست شاعر و نویسنده سوئدی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۵۱
۱۹۰۸ - زادروز جان باردین فیزیک‌دان آمریکایی، برندهٔ دو جایزه نوبل فیزیک و مدال افتخار انجمن مهندسان برق و الکترونیک IEEE
۱۹۵۱ - زادروز آناتولی کارپف قهرمان سابق شطرنج جهان اهل روسیه
۱۹۹۱ - زادروز لنا مایر-لاندروت خواننده آلمانی

درگذشت‌ها

۱۴۹۸ - درگذشت جیرولامو ساونارولا کشیش ایتالیایی و رهبر فلورانس در سال‌های ۱۴۹۴ تا ۱۴۹۸، از مخالفان سرسخت رنسانس در تاریخ
۱۵۲۴ - درگذشت شاه اسماعیل صفوی، بنیان‌گذار دودمان صفوی
۱۸۵۷ - درگذشت آگوستین لویی کوشیریاضیدان فرانسوی، از پایه‌گذاران آنالیز ریاضی
۱۹۰۶ - درگذشت هنریک ایبسن شاعر، نمایش‌نامه‌نویس و درام‌نویس نروژی
۱۹۳۷ - درگذشت جان دیویس راکفلر سرمایه‌دار بزرگ آمریکایی
۱۹۴۵ - درگذشت هاینریش هیملر فرمانده اس‌اس آلمان نازی
۲۰۰۹ - درگذشت رو مو هیون شانزدهمین رئیس‌جمهور کره جنوبی
۲۰۱۱ - درگذشت ناصر حجازی مربی و بازیکن فوتبال ایرانی

در اریتره: روز استقلال

رویدادها

۱۸۴۴ - نخستین پیغام تلگرافی توسط مبدأ آن ساموئل مورس، از شهر واشنگتن دی‌سی به بالتیمور مخابره شد.
۱۸۸۳ - پل بروکلین، یکی از کارهای برجستهٔ مهندسی سدهٔ نوزدهم میلادی که بروکلین را به منهتن در ایالات متحده پیوند می‌دهد، گشایش یافت.
۱۹۴۱ - نبردناو بیسمارک آلمان در نخستین مأموریت جنگی خود، رزمناو انگلیسی هود را، با شلیک نخستین توپ خود به انبار مهمات آن، غرق کرد.
۱۹۸۲ - نیروهای مسلح ایران (در تصویر) طی عملیات بیت‌المقدس پس از ۵۷۸ روز، خرمشهر را که توسط نیروهای عراقی اشغال شده بود، آزاد ساخته و مسیر جنگ ایران و عراق را تغییر دادند.
۲۰۱۴ - تیراندازی در موزه یهودی بلژیک توسط عوامل داعش

زادروزها

۱۶۸۶ - زادروز گابریل دانیل فارنهایت دانشمند آلمانی
۱۸۱۹ - زادروز ملکه ویکتوریا ملکه پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند
۱۹۰۵ - زادروز میخائیل شولوخف نویسنده روس و مؤلف دن آرام و برندهٔ جایزهٔ ادبیات نوبل سال ۱۹۶۵
۱۹۴۰ - زادروز جوزف برودسکی شاعر روسی، برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۸۷
۱۹۴۱ - زادروز باب دیلن خواننده و ترانه‌سرای موسیقی بومی و راک آمریکایی
۱۹۷۳ - زادروز روسلانا خواننده موسیقی پاپ اهل اوکراین

درگذشت‌ها

۱۵۴۳ - درگذشت نیکلاس کوپرنیک ستاره‌شناس، ریاضیدان و اقتصاددان لهستانی
۱۹۴۵ - درگذشت روبرت ریتر فون گرایم فیلد مارشال آلمانی در دوره رایش سوم، آخرین فرمانده کل لوفت‌وافه در جنگ جهانی دوم
۱۹۵۹ - درگذشت جان فاستر دالس وزیرخارجه آمریکا در زمان ریاست جمهوری دوایت د.آیزنهاور
۱۹۷۴ - درگذشت دوک الینگتون از پیانونوازان و آهنگسازان و رهبران ارکستر بزرگ تاریخ موسیقی جاز اهل آمریکا
۱۹۹۵ - درگذشت هارولد ویلسون نخست‌وزیر بریتانیا از سال ۱۹۶۴ تا ۱۹۷۰ و از ۱۹۷۴ تا ۱۹۷۶

در اردن: روز استقلال، در آمریکا: روز ملی کودکان گم‌شده

رویدادها

۱۲۸۷ - اولین اکتشاف نفت در مسجدسلیمان ایران
۱۸۱۰ - آرژانتین با جدا شدن از اسپانیا، به استقلال دست یافت.
۱۹۱۴ - پارلمان انگلستان با تشکیل حکومت داخلی در ایرلند موافقت کرد.
۱۹۴۶ - امارت فرا-اُردن پس از استقلال به «پادشاهی فرا-اردن هاشمی» تغییر نام داد و عبدالله بن حسین، پادشاه آن اعلام شد.
۱۹۶۳ - سازمان وحدت آفریقایی با عضویت کشورهای چاد، موریتانی و زامبیا در آدیس آبابای اتیوپی تشکیل شد.

زادروزها

۱۸۰۳ - زادروز رالف والدو امرسون فیلسوف و نویسنده آمریکایی
۱۸۸۷ - زادروز پادره پیو کشیش کاتولیک، قدیس ایتالیایی
۱۸۸۹ - زادروز ایگور سیکورسکی طراح هواپیما و عامل اصلی توسعه و تکامل بالگردها اهل اوکراین
۱۹۳۸ - زادروز ریموند کارور نویسندهٔ داستان‌های کوتاه و شاعر آمریکایی
۱۹۳۹ - زادروز ایان مک‌کلن (در تصویر) بازیگر انگلیسی
۱۹۶۳ - زادروز مایک مایرز بازیگر کانادایی
۱۹۶۵ - زادروز یحیی جامع رئیس‌جمهور سابق گامبیا

درگذشت‌ها

۹۹۲ - درگذشت میشکو اول لهستان نخستین شاه و مؤسس کشور مستقل لهستان
۱۲۶۱ - درگذشت الکساندر چهارم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم
۱۶۸۱ - درگذشت پدرو کالدرون نمایشنامه‌نویس و شاعر عصر طلایی اسپانیولی
۱۹۵۴ - درگذشت رابرت کاپا عکاس انسان‌گرا و ضدجنگ و فتوژورنالیست مجارستانی
۱۹۸۳ - درگذشت محمد ادریس سنوسی اولین و تنها پادشاه لیبی از سال ۱۹۵۱ تا ۱۹۶۱
۲۰۱۴ - درگذشت وویچخ یاروزلسکی سیاستمدار و نخستین رئیس‌جمهور لهستان، نخست‌وزیر و وزیر دفاع ملی جمهوری مردمی لهستان و دبیر حزب متحد کارگری لهستان

روز استقلال در گینه و گرجستان و روز مادر در لهستان، در ایران: جشن خردادگان

رویدادها

۸۰۰ - هارون الرشید خلیفه عباسی با پیشکش یک صفحهٔ بازی شطرنج به دربار شارلمانی، شطرنج را به جهان غرب معرفی کرد.
۱۵۲۱ - طی حکمی در دادگاه وُرمز آلمان، مارتین لوتر به ارتداد محکوم و نوشته‌های او غیرقانونی اعلام شد.
۱۹۰۸ - برای نخستین بار در خاورمیانه، چاه نفت منطقه نفتون مسجدسلیمان در ایران، در عمق ۳۶۰ متری به نفت رسید و نام این شهر را در صدر فهرست شهرهای نفتی جهان قرار داد.
۱۹۸۱ - شورای همکاری خلیج فارس مرکب از شش کشور عربی تشکیل شد.

زادروزها

۱۵۶۶ - زادروز محمد سوم چهاردهمین سلطان امپراتوری عثمانی
۱۹۰۷ - زادروز جان وین بازیگر، کارگردان و تهیه‌کننده آمریکایی، برنده جایزه اسکار
۱۹۲۶ - زادروز مایلز دیویس نوازنده ترومپت آمریکایی و یکی از تاثیرگذارترین هنرمندان موسیقی جاز
۱۹۶۶ - زادروز هلنا بونهام کارتر بازیگر انگلیسی، همسر تیم برتون کارگردان معروف هالیوود
۱۹۷۷ - زادروز لوکا تونی فوتبالیست ایتالیایی

درگذشت‌ها

۱۴۲۱ - درگذشت محمد یکم سلطان امپراتوری عثمانی از سال ۱۴۱۳ تا ۱۴۲۱ میلادی
۱۵۱۲ - درگذشت بایزید دوم سلطان امپراتوری عثمانی در سال‌های ۱۴۸۱ تا ۱۵۱۲ میلادی
۱۸۸۳ - درگذشت عبدالقادر الجزایری سیاستمدار، صوفی و فرمانده نظامی الجزایری
۱۹۷۶ - درگذشت مارتین هایدگر فیلسوف آلمانی
۲۰۰۸ - درگذشت سیدنی پولاک سینماگر آمریکایی، برنده جایزه اسکار
۲۰۱۴ - درگذشت هوشنگ سیحون معمار، طراح، نقاش و مجسمه‌ساز ایرانی (تصویر)

در نیجریه: روز کودک

رویدادها

۱۳۵۹ ـ افتتاح اولین دورهٔ مجلس شورای اسلامی
۱۷۰۳ - شهر سنت پترزبورگ که بعدها از جایگاه ویژه‌ای در تاریخ روسیه و اتحاد شوروی برخوردار گشت، توسط پتر کبیر بنیان نهاده شد.
۱۹۳۷ - پل گلدن گیت که در زمان تکمیل، طولانی‌ترین پل معلق دنیا محسوب می‌شد، گشایش یافت.
۱۹۶۰ - دولت دموکراتیک ترکیه، طی یک کودتا توسط نظامیان این کشور سقوط کرد.
۲۰۰۵ - ایران به عضویت ناظر در سازمان تجارت جهانی (WTO) پذیرفته شد.

زادروزها

۱۳۳۲ - زادروز ابن خلدون تاریخ‌نگار، جامعه‌شناس، مردم‌شناس و سیاستمدار عرب
۱۸۷۷ - زادروز ایزادورا دانکن رقصندهٔ بالهٔ اهل ایالات متحده آمریکا
۱۹۰۷ - زادروز راشل کارسون نویسنده زیست‌شناسی زیردریایی و محیط زیست اهل آمریکا
۱۹۲۲ - زادروز کریستوفر لی بازیگر انگلیسی
۱۹۲۳ - زادروز هنری کسینجر (در تصویر) دیپلمات آمریکایی و مشاور اسبق امنیت ملی ایالات متحده آمریکا
۱۹۳۱ - زادروز امامعلی حبیبی ، کشتی‌گیر مازندرانی و نخستین قهرمان المپیکی ایران
۱۹۵۵ - زادروز ریچارد شیف بازیگر آمریکایی

درگذشت‌ها

۱۵۶۴ - درگذشت ژان کالون مصلح و متکلم فرانسوی، بنیانگذار کالونیسم
۱۸۴۰ - درگذشت نیکولو پاگانینی نوازنده ویولون، ویولا، گیتار و آهنگساز ایتالیایی
۱۹۱۰ - درگذشت روبرت کخ پزشک آلمانی، کاشف باکتری عامل بیماری‌های وبا و سل، از بنیان‌گذاران رشتهٔ باکتری‌شناسی
۱۹۶۴ - درگذشت جواهر لعل نهرو نخست‌وزیر هند و یکی از رهبران جنبش استقلال این کشور
۱۹۸۸ - درگذشت ارنست روسکا فیزیکدان آلمانی، مخترع میکروسکوپ الکترونی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۸۶

رویدادها

۱۳۱۳ - تصویب قانون تأسیس دانشگاه تهران

۵۸۵ - نبرد هالیس بین لیدی‌ها و مادها، به سبب وقوع یک خورشیدگرفتگی، متوقف شد.
۱۹۱۸ - تشکیل اولین جمهوری ارمنستان در مرزهای ارمنستان شرقی (در تصویر).
۱۹۴۰ - بلژیک در جریان جنگ جهانی دوم، تسلیم نیروهای آلمان نازی شد.
۱۹۶۱ - سازمان عفو بین‌الملل، با هدف آگاهی افکار عمومی از وضعیت حقوق بشر در دنیا و تسریع آزادی زندانیان سیاسی، در لندن تأسیس شد.
۱۹۶۴ - سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) تأسیس شد.

زادروزها

۱۵۲۴ - زادروز سلیم دوم یازدهمین سلطان امپراتوری عثمانی
۱۷۵۹ - زادروز ویلیام پیت جوان‌تر جوان‌ترین نخست‌وزیر تاریخ بریتانیا
۱۹۰۸ - زادروز یان فلمینگ نویسنده انگلیسی و خالق شخصیت مشهور جیمز باند
۱۹۱۲ - زادروز پاتریک وایت نویسنده اهل کشور استرالیا، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۷۳
۱۹۳۸ - زادروز کیوس گوران شاعر و خواننده مازندرانی.
۱۹۶۸ - زادروز کایلی مینوگ خواننده پاپ، ترانه‌سرا و هنرپیشه استرالیایی، خواهر دنی مینوگ

درگذشت‌ها

۱۷۸۷ - درگذشت لئوپلد موتزارت موسیقیدان آلمانی
۱۸۴۹ - درگذشت آن برونته شاعر و نویسنده انگلیسی
۱۹۳۷ - درگذشت آلفرد آدلر روانشناس اتریشی
۱۹۷۲ - درگذشت ادوارد هشتم پادشاه بریتانیای کبیر
۲۰۰۳ - درگذشت ایلیا پریگوژین شیمی فیزیکدان روسی، برندهٔ جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۷۷

در اکوادور: روز استقلال، در نیجریه: روز دموکراسی

رویدادها

۳۶۳ - در جریان نبرد تیسفون بین لژیونرهای رومی و سربازان ایرانی به فرماندهی سپهبد مرنا، در کنار رود دجله، ژولیان امپراتور روم کشته شد.
۱۴۵۳ - ارتش عثمانی به رهبری سلطان محمد دوم به شهر قسطنطنیه یورش برد (در تصویر) که موجب سقوط این شهر و همچنین امپراتوری روم شرقی شد.
۱۹۱۹ - با اندازه‌گیری خمش نور ستارگان در اثر جاذبهٔ خورشید، توسط منجمان، به هنگام مشاهده یک خورشید گرفتگی کامل، بخشی از فرضیهٔ نسبیت عام آلبرت اینشتین (درخصوص تأثیر جاذبه بر انرژی) ثابت شد.
۱۹۴۰ - نروژ در برابر نیروهای آلمانی در جنگ جهانی دوم سقوط کرد.
۱۹۵۳ - ادموند هیلاری نیوزیلندی و تنزینگ نورگای نپالی برای نخستین بار در تاریخ به قله اورست صعود کردند.

زادروزها

۱۶۳۰ - زادروز چارلز دوم پادشاه انگلستان، اسکاتلند و ایرلند از ۱۶۶۰ تا ۱۶۸۵
۱۸۶۰ - زادروز ایساک آلبنیس آهنگساز و نوازنده پیانو اهل اسپانیا
۱۸۸۰ - زادروز اسوالد اشپنگلر فیلسوف آلمانی
۱۹۱۷ - زادروز جان اف. کندی، سی‌وپنجمین رئیس‌جمهور آمریکا
۱۹۲۹ - زادروز پیتر هیگز فیزیک‌دان انگلیسی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۱۳
۱۹۸۱ - زادروز آندری آرشاوین بازیکن تیم فوتبال آرسنال و کاپیتان تیم ملی فوتبال روسیه

درگذشت‌ها

۱۸۲۹ - درگذشت همفری دیوی شیمیدان بریتانیایی
۱۸۹۲ - درگذشت بهاءالله پایه‌گذار دین بهائی
۱۹۵۸ - درگذشت خوآن رامون خیمنس شاعر اسپانیایی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۵۶
۱۹۷۹ - درگذشت مری پیکفورد بازیگر کانادایی
۱۹۹۴ - درگذشت اریش هونکر رئیس حزب کمونیست آلمان شرقی، و رهبر جمهوری دموکراتیک آلمان از ۱۹۷۱ تا ۱۹۸۹
۲۰۱۰ - درگذشت دنیس هاپر بازیگر، فیلمنامه‌نویس، کارگردان، عکاس و نقاش آمریکایی