فدر فون بک

فدر فن بک
زاده	۳ دسامبر ۱۸۸۰ کوسترین، امپراتوری آلمان
درگذشته	۴ مهٔ ۱۹۴۵ (۶۴ سال) اولدنبورگ، آلمان
وفاداری	امپراتوری آلمان (تا ۱۹۱۸) جمهوری وایمار (تا ۱۹۳۳) آلمان
شاخه نظامی	نیروی زمینی
سال‌های خدمت	۱۸۹۸–۱۹۴۵
درجه	فیلد مارشال
فرماندهی	گروه ارتش مرکز
جنگ‌ها و عملیات‌ها	جنگ جهانی اول جنگ جهانی دوم: نبرد لهستان نبرد فرانسه عملیات بارباروسا: نبرد بیاویستوک-مینسک نبرد اسمولنسک نبرد یلنیا نبرد مسکو نبرد رژف مورد آبی
نشان‌ها	پور لو مریت صلیب شوالیه صلیب آهنین

فدر فن بک (به آلمانی: Fedor von Bock) (۳ دسامبر ۱۸۸۰ – ۴ مه ۱۹۴۵) نظامی و فیلد مارشال آلمانی در دوره امپراتوری آلمان، جمهوری وایمار و رایش سوم بود که فرماندهی واحدهای مختلفی را در جریان جنگ جهانی دوم بر عهده داشت.

سال‌های اولیه

فدر فن بک روز ۳ دسامبر سال ۱۸۸۰ در یک خانواده اشرافی پروسی در کوسترین در امپراتوری آلمان متولد شد. پدرش در جریان جنگ پروس و فرانسه از طرف قیصر ویلهلم دوم به مقام نجیب‌زادگی نائل آمده بود. فدر همانند پدر، پس از گذراندن دوران مدرسه راهی دانشسرای نظامی در پوسدام و گروس‌لیشترفلده شد و سال ۱۸۹۸ با درجه ستوان دومی به هنگ ۵ پیاده‌نظام محافظ پیوست. فن بک شخصی بیش از حد جدی، بسیار جاه‌طلب، مغرور، خود رای و خشک توصیف شده‌است. او غیرتی متعصبانه نسبت حرفه خود نشان می‌داد. سال ۱۹۰۴ آجودان یک گردان و سال ۱۹۰۶ آجودان یک هنگ شد. فن بک پس گذراندن دوره دانشکده جنگ سال ۱۹۱۰ موقتاً وارد ستاد کل گشت. سال ۱۹۱۲ جایگاه او در ستاد کل دائمی شد و همان سال به درجه سروانی ترفیع پیدا کرد. در ادامه به عنوان افسر تدارکات سپاه نخبه محافظ منصوب گردید. با آغاز جنگ جهانی اول، ماه سپتامبر سال ۱۹۱۴ افسر عملیات‌های سپاه محافظ شد و سپس با ورود به ستاد ارتش یازدهم ماه مه سال ۱۹۱۵ راهی جبهه شرقی گشت. فن بک ماه ژانویه سال ۱۹۱۶ مدتی فرماندهی یک گردان را در هنگ ۴ پیاده‌نظام محافظ بر عهده داشت. فن بک سپس افسر نخست ستاد لشکر دویستم پیاده‌نظام شد. در این موقعیت‌ها عموماً رابطه خوبی با دیگر افسران ستادی نداشت. به هر صورت، با عملکرد خوب لشکر در جبهه شرق، پایان سال ۱۹۱۶ به درجه سرگردی نائل آمد. فن بک ماه آوریل سال ۱۹۱۷ به عنوان افسر تدارکات گروه ارتش ولیعهد، به فرانسه در جبهه غربی منتقل گشت. او با روپرشت، ولیعهد بایرن و فرمانده این گروه ارتش رابطه دوستانه‌ای داشت. روز ۲۷ ژوئیه همان سال افسر عملیات‌های این گروه ارتش شد. سال ۱۹۱۸ نشان پور لو مریت به فن بک اعطا شد.

رایشسور

با پایان جنگ، فن بک عضوی از کمیسیون صلح نیروی زمینی آلمان بود. با تشکیل رایشسور به ریاست ستاد منطقه نظامی شماره ۳ در برلین رسید. فن بک که به تازگی به درجه سرهنگ دومی ترفبع یافته بود، متهم به همدستی با جریانات ضد حاکمیت جمهوری وایمار شد اما با حضور دادگاه آن را رد کرد. بین سال‌های ۱۹۲۴ تا ۱۹۲۶ فرماندهی گردان ۲ هنگ ۴ پیاده‌نظام در کولبرگ را بر عهده داشت. سپس تا سال ۱۹۲۹ تمامی هنگ ۴ پیاده‌نظام را فرماندهی کرد. فن تا سال ۱۹۳۱ فرمانده لشکر یکم سواره‌نظام و تا سال ۱۹۳۵ فرمانده منطقه نظامی شماره ۲ در اشتتین بود. در این دوره تا درجه سپهبدی پیش رفت.

ترفیع درجات:

• ۱ مه ۱۸۹۸: ستوان دوم
• ۱۰ سپتامبر ۱۹۰۸: ستوان یکم
• ۲۲ مارس ۱۹۱۲: سروان
• ۳۰ دسامبر ۱۹۱۶: سرگرد
• ۱ اکتبر ۱۹۲۰: سرهنگ دوم
• ۱ مه ۱۹۲۵: سرهنگ
• ۱ فوریه ۱۹۲۹: سرتیپ
• ۱ فوریه ۱۹۳۱: سرلشکر
• ۱ مارس ۱۹۳۵: سپهبد (ژنرال پیاده‌نظام)
• ۱ مارس ۱۹۳۸: ارتشبد
• ۱۹ ژوئیه ۱۹۴۰: فیلد مارشال

ورماخت

در این زمان حزب ناسیونال سوسیالیست به رهبری آدولف هیتلر، قدرت را در آلمان به دست گرفت. فن بک به سیاست علاقه‌مند نبود اما از اقدامات هیتلر در حوزه نظامی پشتیبانی می‌کرد. از این رو به چهره‌ای قابل پذیرش برای حاکمیت جدید بدل گشت و شامل نظامیان ارشدی که وادار به بازنشستگی شدند، نگردید. سال ۱۹۳۵ فرماندهی گروه ارتش ۳ در درسدن به او سپرده شد و روز ۱ مارس سال ۱۹۳۸ به درجه ارتشبدی رسید. یگان او که به ارتش هشتم تغییر نام داده بود، مسئولیت عملیات ضمیمه‌سازی اتریش به رایش سوم را به انجام رساند و یگان‌های نیروی زمینی این کشور را جذب ورماخت کرد. به هر صورت از شرکت در مراسم‌های مربوط به این ضمیمه‌سازی اجتناب نمود. همان سال ۱۹۳۸ نیروهای فن بک وارد ناحیه سودتنلند گشتند. در ادامه، فن بک جانشین ارتشبد گرت فن روندشتت در فرماندهی گروه ارتش ۱ شد.

لهستان

برای مشارکت در تهاجم آلمان به لهستان در سال ۱۹۳۹، یگان فن بک به گروه ارتش شمال تغییر عنوان داد. این گروه ارتش شامل حدود ۶۳۰ هزار نفر نیرو می‌شد. قوای او از دالان لهستان گذر کردند و تا برست-لیتوفسک در شرق این کشور پیش رفتند. تا پایان ماه اکتبر تمامی ماموریت‌های محوله در لهستان با موفقیت پایان یافت.

فرانسه

قرارگاه فرماندهی او برای تهاجم به فرانسه به نواحی غربی منتقل گشت. بر مبنای طرح اولیه، یگان فن بک که هم‌اینک گروه ارتش ب نامیده می‌شد، بخش اصلی تهاجم را صورت می‌داد. به هر صورت فن بک نسبت به آن معترض بود؛ چرا که این طرح شباهت زیادی به طرح شلیفن در جنگ جهانی اول داشت که اجرای آن در سال ۱۹۱۴ ناکام بود. در طرح جدیدی که توسط سپهبد اریش فن مانشتاین تنظیم گشت، بار اصلی تهاجم به گروه ارتش آ منتقل گردید و فن بک عهده‌دار نقش ثانویه شد. نیروهای او می‌بایست یک تهاجم ایذایی به کشورهای سفلی صورت می‌دادند تا متفقین را فریب دهند. با آغاز عملیات گروه ارتش او متشکل از دو ارتش ششم و هجدهم، بر هلند و بیشتر بلژیک مسلط شدند و با به اسارت گرفتن ده‌ها هزار نفر، مابقی نیروهای به محاصره‌افتاده دشمن در دانکرک را منهدم کردند. در مرحله دوم عملیات، نیروهای فن بک شامل سه ارتش و دو گروه زرهی، غرب فرانسه را به تصرف درآوردند. در پی تسلیم فرانسه، فن بک روز ۱۹ ژوئیه سال ۱۹۴۰ به درجه فیلدمارشالی رسید.

شوروی

فیلد مارشال فن بک

پس از مدتی فرماندهی نیروهای حفاظتی در فرانسه، قرارگاه فن بک ماه اکتبر سال ۱۹۴۰ به لهستان در شرق منتقل شد. فن بک در جریان عملیات بارباروسا، تهاجم آلمان به شوروی، فرماندهی گروه ارتش مرکز، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین گروه ارتش در این عملیات، را بر عهده داشت. به عقیده دیوید استاهل، تاریخ‌دان زلاندنویی، فن بک مهم‌ترین شخصیت جبهه شرقی در نخستین سال جنگ آلمان و شوروی بود. یگان او هنگام آغاز عملیات شامل 9 لشکر زرهی، 6 لشکر پیاده‌نظام موتوریزه و 35 لشکر پیاده‌نظام بود.

با وجود این که طرح عملیاتی بارباروسا از همان ابتدا مسکو، پایتخت شوروی را در اولویت پایین‌تری نسبت به انهدام نیروهای دشمن در جناحین خط مقدم قرار داده بود، فن بک به شدت معتقد بود مسکو مطمئن‌ترین راه پیروزی در جبهه شرقی است و از تصمیم هیتلر برای چرخش گروه زرهی ۲ هاینتس گودریان به سمت اوکراین و اولویت دادن به کی‌یف نسبت به مسکو متأسف شد.

در پی شکست در مسکو، فن بک از مقام خود در فرماندهی گروه ارتش مرکز خلع شد اما تنها یک ماه بعد به عنوان فرمانده گروه ارتش جنوب مجدداً به جبهه شرقی بازگشت. فن بک بار دیگر ماه ژوئیه سال ۱۹۴۲ از جایگاه خود بر کنار گردید و هیچگاه فرماندهی دیگری به او سپرده نشد.

سال‌های پایانی

فن بک سال ۱۹۴۴ تقاضای توطئه‌گران کودتای ۲۰ ژوئیه علیه هیتلر را رد کرد. فیلدمارشال فدر فن بوک به همراه همسرش روز ۳ مه سال ۱۹۴۵ در شلسویگ-هولشتاین مورد هدف بمباران هواگردهای دشمن قرار گرفت و روز بعد جان باخت.

منابع

• Kemp, Anthony; McBride, Angus (1982). German Commanders Of World War II. Presidio Press. ISBN 0-85045-433-6.

برای مطالعهٔ بیشتر

• Turney, Alfred W. , Disaster at Moscow: Von Bock's Campaigns 1941–1942, Cassell (1971)
• Gerbet, Klaus and Johnston, David. Generalfeldmarschall Fedor von Bock: The War Diary 1939–1945. Schiffer Publishing. ۱ ژانویه ۲۰۰۰
• Beevor, Antony (1998). Stalingrad, The Fateful Siege: 1942–1943. New York: Penguin Books.
• Horner, D. M. , Jukes, Geoffrey. The Second World War — The Eastern Front 1941–1945. Osprey Publishing (۲۵ ژوئیه ۲۰۰۲)
• Scherzer, Veit (2007). Ritterkreuzträger 1939–1945 Die Inhaber des Ritterkreuzes des Eisernen Kreuzes 1939 von Heer, Luftwaffe, Kriegsmarine, Waffen-SS, Volkssturm sowie mit Deutschland verbündeter Streitkräfte nach den Unterlagen des Bundesarchives (in German). Jena, Germany: Scherzers Miltaer-Verlag. ISBN 978-3-938845-17-2.
• Helden der Wehrmacht — Unsterbliche deutsche Soldaten (in German). München, Germany: FZ-Verlag GmbH, 2004. ISBN 3-924309-53-1.