هنری فوندا
هنری فوندا | |
|---|---|
 فوندا در ۱۹۴۰ | |
| نام هنگام تولد | هنری جینز فوندا |
| زادهٔ | ۱۶ مهٔ ۱۹۰۵ گرند آیلند، نبراسکا، ایالات متحده |
| درگذشت | ۱۲ اوت ۱۹۸۲ (۷۷ سال) لس آنجلس، کالیفرنیا، ایالات متحده |
| علت مرگ | ناراحتی قلبی |
| ملیت | آمریکایی |
| پیشه | هنرپیشه |
| سالهای فعالیت | ۱۹۳۵–۱۹۸۲ |
| همسر(ها) | مارگارت سالیوان (۱۹۳۲–۱۹۳۱) فرنسیس فورد سیمور (۱۹۵۰–۱۹۳۶) سوزان بلانچارد (۱۹۵۶–۱۹۵۰) آفردا فرانکتی (۱۹۶۱–۱۹۵۷) شرلی می آدامز (۱۹۸۲–۱۹۶۵) |
| فرزندان | جین فوندا پیتر فوندا امی فیشمن بریجیت فوندا (نوه) |
| جوایز | جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد برای روی گلدن پاند (۱۹۸۱) اسکار افتخاری (۱۹۸۰) ۱۲ مرد خشمگین (۱۹۵۸) گوی طلایی در برکه طلایی (۱۹۸۲) گرمی (۱۹۷۷) تونی (۱۹۴۸) |
هنری جینز فوندا (انگلیسی: Henry Jaynes Fonda؛ ۱۶ مهٔ ۱۹۰۵ – ۱۲ اوت ۱۹۸۲) هنرپیشهٔ سینما، تلویزیون و تئاتر آمریکایی بود. او بیشتر به‌خاطر نقش‌هایش به‌عنوان افراد صریح و آرمان‌گرا مشهور بود.
مؤسسهٔ فیلم آمریکا در سال ۱۹۹۹ نام او را در ردهٔ ششم برترین هنرپیشه‌های مرد تمام دوران قرار داد.
زندگی
[ویرایش]هنری جینز فوندا در ۱۶ مهٔ ۱۹۰۵ در گرند آیلند، نبراسکا زاده شد.
او پدرسالار خانواده‌ای از هنرپیشگان معروف است: پسرش پیتر فوندا، دخترش جین فوندا و نوه‌هایش بریجیت فوندا و تروی گاریتی.
فوندا در طی حضور ۴۷ ساله‌اش در عرصهٔ سینما در کلاسیک‌هایی همچون خوشه‌های خشم، ۱۲ مرد خشمگین، کلمنتاین عزیزم و روزی روزگاری در غرب نقش‌آفرینی کرده‌است.
در سال ۱۹۶۸ سرجو لئونه با ایجاد انقلابی در سبک بازی فوندا کلیشه همیشگی او که بازی در نقش «آدم خوب‌ها» بود را شکست و نقش یک قاتل شیطان صفت را در فیلم روزی روزگاری در غرب به او داد که به عنوان یکی از به یاد ماندنی‌ترین شخصیت‌های منفی سینما شناخته می‌شود.
فوندا در سال ۱۹۸۲ و در سن ۷۶ سالگی به خاطر بازی در فیلم «روی گلدن پاند» جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد را دریافت کرد که از این حیث به عنوان کهن‌سال‌ترین برنده جایزه اسکار شناخته می‌شود. قبل از آن و در سال ۱۹۸۰ نیز یک جایزه اسکار افتخاری دریافت کرده بود.
درگذشت
[ویرایش]وی در ۱۲ اوت ۱۹۸۲ در لس آنجلس، کالیفرنیا بر اثر ناراحتی قلبی در سن ۷۷ سالگی درگذشت.
جوایز
[ویرایش]- برنده جایزه تونی بهترین بازیگر مرد برای فیلم آقای رابرتس
- برنده جایزه بفتا بهترین بازیگر مرد برای فیلم ۱۲ مرد خشمگین
- برنده جایزه اسکار افتخاری در سال ۱۹۸۰
- برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد برای فیلم کنار برکه طلایی
- برنده جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر مرد فیلم درام برای فیلم کنار برکه طلایی
فیلم‌شناسی
[ویرایش]
- کشاورز زن می‌گیرد (۱۹۳۵؛ اولین نقش‌آفرینی فوندا)
- تنها یکبار زندگی می‌کنید (۱۹۳۷)
- جزبل (۱۹۳۸)
- جسی جیمز (۱۹۳۹)
- آقای لینکلن جوان (نقش آبراهام لینکلن) (۱۹۳۹)
- طبل‌ها با چرخش پا (۱۹۳۹)
- خوشه‌های خشم (۱۹۴۰)
- لیلیان راسل (۱۹۴۰)
- بانو ایو (۱۹۴۱)
- حیوان نر (۱۹۴۲)
- داستان‌های منهتن (۱۹۴۲)
- خیابان بزرگ (۱۹۴۲)
- حادثه آکس‌بو (۱۹۴۳)
- کلمنتاین عزیزم (نقش وایات ارپ) (۱۹۴۶)
- فراری (۱۹۴۷)
- دیزی کنیون (۱۹۴۷)
- دژ آپاچی (۱۹۴۸)
- آقای رابرتس (۱۹۵۵)
- جنگ و صلح (۱۹۵۶)
- مرد عوضی (۱۹۵۶)
- ۱۲ مرد خشمگین (۱۹۵۷)
- ستاره حلبی (۱۹۵۷)
- عشق بازیگری (۱۹۵۸)
- وارلاک (۱۹۵۹)
- طولانی‌ترین روز (۱۹۶۲)
- چگونه غرب تسخیر شد (۱۹۶۲)
- کوهستان اسپنسر (۱۹۶۳)
- بهترین مرد (۱۹۶۴)
- وضعیت رفع خطر (نقش رئیس‌جمهور) (۱۹۶۴)
- سکس و دختر مجرد (۱۹۶۴)
- راندرز (۱۹۶۵)
- در راه خطر (نقش چستر نیمیتز)(۱۹۶۵)
- بازی کثیف (۱۹۶۵)
- نبرد تانک‌ها (۱۹۶۵)
- به عصر سختی‌ها خوش آمدید (۱۹۶۷)
- روزی روزگاری در غرب (۱۹۶۸)
- مال من مال تو مال ما (۱۹۶۸)
- برای قهرمانان خیلی دیر است (۱۹۷۰)
- گاهی فکری بزرگ (۱۹۷۱)
- چهارشنبه خاکستر (۱۹۷۳)
- به من می‌گویند هیچ‌کس (۱۹۷۳)
- آخرین روزهای موسولینی (۱۹۷۴)
- میدوی (نقش چستر نیمیتز) (۱۹۷۶)
- قطار هوایی (۱۹۷۷)
- سد معبر بزرگ دودی (۱۹۷۷)
- یورش بزرگ (۱۹۷۸)
- کلاه شاپو (۱۹۷۸)
- حمله زنبورها (۱۹۷۸)
- شهاب‌وار (۱۹۷۹)
- کنار برکه طلایی (۱۹۸۱؛ برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد؛ آخرین نقش‌آفرینی فوندا)
تلویزیون
[ویرایش]- ریشه‌ها: نسل‌های بعدی (۱۹۷۹)
منابع
[ویرایش]پیوند به بیرون
[ویرایش]
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
| نهادهای پژوهش هنری | |
| واژه‌نامه‌های زندگی‌نامه‌ای | |
| پایگاه‌های دادهٔ علمی | |
| سایر | |
- آمریکاییهای فریسیتبار
- اجراکنندگان ودویل
- افراد آمریکایی اسکاتلندیتبار
- افراد آمریکایی انگلیسیتبار
- افراد آمریکایی ایتالیاییتبار
- افراد آمریکایی نروژیتبار
- افراد آمریکایی هلندیتبار
- افسران نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا
- اهالی گرند آیلند، نبراسکا
- بازیگران تئاتر مرد اهل ایالات متحده آمریکا
- بازیگران فیلمهای وسترن
- بازیگران قراردادی فاکس قرن بیستم
- بازیگران مرد اهل اوماها، نبراسکا
- بازیگران مرد اهل ایالات متحده آمریکا
- بازیگران مرد ایتالیاییتبار
- بازیگران مرد تلویزیونی اهل ایالات متحده آمریکا
- بازیگران مرد سده ۲۰ (میلادی) اهل ایالات متحده آمریکا
- بازیگران مرد فیلم اهل ایالات متحده آمریکا
- بازیگران مرد فیلمهای وسترن
- بازیگران مرد فیلمهای وسترن اسپاگتی
- برندگان جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد
- برندگان جایزه بفتا
- برندگان جایزه تونی
- برندگان جایزه گرمی
- برندگان جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر مرد فیلم درام
- برندگان جایزه گلدن گلوب یک عمر فعالیت هنری
- برندگان جایزه مرکز کندی
- برندگان خارجی جایزه بفتا بهترین بازیگر نقش اول مرد
- پیادهروی مشاهیر هالیوود
- پیشاهنگی عقاب
- خانواده فوندا
- باورمندان پیشین علم مسیحی
- دانشآموختگان دانشگاه مینهسوتا
- درگذشتگان ۱۹۸۲ (میلادی)
- دریافتکنندگان جایزه اسکار افتخاری
- دریافتکنندگان مدال ستاره برنزی
- دموکراتهای اهل کالیفرنیا
- راهیافتگان به تالار مشاهیر تئاتر آمریکا
- زادگان ۱۹۰۵ (میلادی)
- زنبوردارهای اهل ایالات متحده آمریکا
- سربازان اهل ایالات متحده آمریکا
- کاتولیکها
- مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلب و عروق در کالیفرنیا
- ندانمگرایان اهل ایالات متحده آمریکا
- نظامیان اهل نبراسکا
- نظامیان ایالات متحده آمریکا در جنگ جهانی دوم
- نظامیان نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا در جنگ جهانی دوم
- راویان کتاب صوتی
- لیبرالیسم در ایالات متحده آمریکا