سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

با سپاه (یگان نظامی) اشتباه نشود.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
نشان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پرچم‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
بنیان‌گذاری	۹ اسفند ۱۳۵۷ (تشکیل) ۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ (۴۳ سال پیش) (تأسیس رسمی)
کشور	ایران
وفاداری	نظام جمهوری اسلامی ایران
رسته	ستاد مشترک نیروی زمینی (نزسا) نیروی هوافضا (نهسا) نیروی دریایی (ندسا) نیروی قدس بسیج سپاه حفاظت و امنیت هسته‌ای
اندازه	تخمین سال ۲۰۲۰: ≈۱۹۰٬۰۰۰ نیروی فعال ۱۵۰٬۰۰۰ نفر (نیروی زمینی و نیروی قدس) ۱۵٬۰۰۰ نفر (نیروی هوافضا) ۲۰٬۰۰۰ نفر (نیروی دریایی) ۴۰٬۰۰۰ نفر نیروی شبه‌نظامی (نظامیان بسیج)
بخشی از	نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران
مرکز فرماندهی	تهران، ایران
نام(های) مستعار	سپاه
پشتیبان	وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
شعار(ها)	(به عربی: وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ)، (به فارسی: هر نیرویی در قدرت دارید، برای مقابله با آن‌ها (دشمنان)، آماده سازید) [قرآن انفال ۶۰]
بودجه	۸۹ هزار میلیارد تومان (۱۴۰۰)
درجات	فهرست درجات
نبردها	شورش کردها در ۱۳۵۷ جنگ داخلی لبنان جنگ ایران و عراق نبرد برای هرات کشمکش بلوچستان درگیری ایران و پژاک جنگ داخلی سوریه جنگ داخلی در عراق (۲۰۱۴-اکنون) جنگ با داعش
آذین‌ها	فهرست اختصاصی فهرست مشترک
رسته‌ها	فهرست کامل
وبگاه	پایگاه خبری سپاه‌نیوز
فرماندهان
فرمانده کل قوا	سید علی خامنه‌ای
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح	سرلشکر پاسدار محمد باقری
فرمانده کل سپاه	سرلشکر پاسدار حسین سلامی
جانشین فرمانده کل سپاه	دریادار پاسدار علی فدوی
رئیس ستاد مشترک	سرتیپ بسیجی محمدرضا نقدی

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شاخه‌ای از نیروهای مسلح ایران است که پس از انقلاب ایران به‌دستور سید روح‌الله خمینی در دوم اردیبهشت سال ۱۳۵۸ تأسیس شد. در حالی که ارتش ایران از مرزهای ایران دفاع و نظم داخلی را حفظ می‌کند، بنابر قانون اساسی ایران، سپاه پاسداران برای پاسداری از نظام سیاسی جمهوری اسلامی کشور در نظر گرفته شده‌است. سپاه پاسداران نقش خود را در حفاظت از حکومت اسلامی و همچنین جلوگیری از مداخله و کودتای خارجی توسط ارتش یا «جنبش‌های انحرافی» قرار می‌دهد. نام ایران در آرم سپاه پاسداران وجود ندارد.

تا سال ۲۰۱۱، سپاه پاسداران حداقل ۲۵۰۰۰۰ پرسنل نظامی شامل نیروی زمینی، هوافضا و نیروی دریایی داشت. نیروهای دریایی آن اکنون نیروهای اولیه‌ای هستند که وظیفه کنترل عملیاتی خلیج فارس را برعهده دارند. همچنین شبه نظامیان بسیج را که حدود ۹۰۰۰۰ پرسنل فعال دارد، را کنترل می‌کنند. و بازوی رسانه ای آن سپاه نیوز است.

ارتش پاسداران انقلاب اسلامی از زمان پیدایش خود به‌عنوان یک نیروی شبه نظامی با محوریت ایدئولوژیک، تقریباً در همه ابعاد جامعه ایران نقش بیشتری را ایفا کرده‌است. رویترز در سال ۲۰۱۹ اظهار داشت که «این همچنین یک امپراتوری صنعتی با نفوذ سیاسی است.» نقش اجتماعی، سیاسی، نظامی و اقتصادی گسترده آن در دولت محمود احمدی‌نژاد - به‌ویژه در زمان انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ و سرکوب اعتراضات پس از انتخابات - بسیاری از تحلیلگران غربی را به این استدلال سوق داده‌است که قدرت سیاسی آن حتی از نظام روحانیت شیعه کشور نیز پیشی گرفته‌است.

فرمانده کل سپاه از سال ۲۰۱۹، حسین سلامی است، که محمدعلی جعفری و یحیی رحیم صفوی به ترتیب از سال ۱۳۸۶ و ۱۳۷۶ پیش از او بودند.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توسط دولت‌های بحرین، عربستان سعودی و ایالات متحده به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته شده‌است.

در ۱۹ فروردین ۱۳۹۸ دولت ایالات متحده آمریکا سپاه را گروهی تروریستی نامید. در واکنش به این اقدام شورای عالی امنیت ملی ایران نیز ستاد فرماندهی ارتش آمریکا در خاورمیانه و شرق آفریقا را تروریستی اعلام کرد. پس از ترور قاسم سلیمانی در طرح سه فوریتی در مجلس پنتاگون، ارتش آمریکا و همه شرکت‌ها و نهادهای زیرمجموعه آن را در فهرست تروریستی جمهوری اسلامی ایران قرار داد. از آن پس دولت موظف شد به جهت تقویت بنیه نظامی، ۲۰۰ میلیون یورو به سپاه قدس اختصاص دهد.

تاریخچه

راه قدس از کربلا می‌گذرد. عکس روی جلد مجله پیام انقلاب

در نخستین روزهای پس از انقلاب بهمن ۵۷، دولت موقت که به علت فروپاشی قوای انتظامی و نظامی فاقد ابزار لازم برای اعمال حاکمیت بر کشور بود، درصدد برآمد تا نیرویی مسلح بنام گارد ملی به وجود آورد. به همین منظور، حسن لاهوتی حکمی از سید روح‌الله خمینی برای تشکیل این نیرو دریافت کرد. با پیشنهاد محمد توسلی نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای آن برگزیده شد. در حکم خمینی تأکید شده بود که سپاه پاسداران زیر نظر دولت موقت فعالیت خواهد کرد. هدف از تشکیل این نهاد نیز کنترل شهرها و روستاها، برای جلوگیری از تحریک، جلوگیری از حمله به موسسات دولتی و ملی و مراکز عمومی و سفارتخانه‌ها، جلوگیری از رسوخ مخالفان جمهوری اسلامی در داخل صفوف مردم، اجرای دستور دولت موقت و اجرای احکام دادگاه‌های اسلامی، ذکر شده بود. دولت موقت ابراهیم یزدی را به عنوان معاون نخست‌وزیر در امور انقلاب، مأمور کرد که با حسن لاهوتی اشکوری برای تشکیل این نیرو همکاری کند. اساسنامه سپاه در اواخر بهمن ۱۳۵۷ در باغشاه و در حین جمع‌آوری سلاح‌های پخش شده در روزهای انقلاب تکمیل شد. در ۹ اسفند ۱۳۵۷ در جلسه‌ای در پادگان عباس‌آباد که با حضور ابوشریف، محسن رفیقدوست، مرتضی الویری، علی محمد بشارتی، محمد غرضی، حسن جعفری، علی فرزین، ضرابی، هاشم صباغیان، تهرانچی و علی دانش منفرد تشکیل می‌شود، علی دانش‌منفرد به عنوان فرمانده سپاه پاسداران انتخاب شد. محسن رفیقدوست مسوول تدارکات، بشارتی مسوول اطلاعات و مرتضی الویری مسوول روابط عمومی سپاه شد. آن‌ها با جلب همکاری عده‌ای از اعضای انجمن‌های اسلامی دانشجویان ایرانی در آمریکا و کانادا ساختمان ساواک در خیابان سلطنت‌آباد (پاسداران کنونی) را مقر اصلی خود قرار دادند و در مراکزی چون هنگ نوجوانان (مکان مورد استفاده برای دانشگاه امام حسین و دافوس کنونی سپاه) و پادگان سعدآباد، با کمک عده‌ای از جمله برخی تکاوران تیپ نوهد، به جذب و آموزش سیاسی، عقیدتی و نظامی داوطلبان پرداختند.

همزمان با تشکیل سپاه پاسداران، گروه‌های مسلح موازی دیگر نیز به‌طور خودجوش برای حفظ انقلاب تشکیل شده بودند همچون:

• گارد انقلاب در پادگان جمشیدیه به سرپرستی عباس آقازمانی و مورد حمایت موسوی اردبیلی
• گارد دانشگاه‌ها یا پاسا به سرپرستی محمد منتظری و مورد حمایت سید محمد بهشتی. این گروه عمدتاً عده‌ای از عناصر مبارز را که در لبنان آموزش چریکی دیده و به کشور برگشته بودند، دربر می‌گرفت. محسن آرمین از جمله اعضا گارد دانشگاه بود.
• نیروهای مسلح سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی به سرپرستی محمد بروجردی و مورد حمایت مرتضی مطهری

وجود این چهار گروه مسلح موازی، اختلاف‌ها و اصطکاک‌هایی را درپی داشت. این مسئله در شورای انقلاب طرح و سرانجام تصمیم گرفته شد که هاشمی رفسنجانی با هماهنگ‌کردن این گروه‌ها و یک‌پارچه‌کردن آنها، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را شکل دهد. پس از تخصیص بودجه ۱۲۰ میلیون تومانی به سپاه از سوی دولت موقت سپاه قدرتمندتر از قبل تصمیم به ادغام سایر نیروها در خود گرفت. در تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۵۸، همه این گروه‌ها با سپاه پاسداران ادغام شدند و یک شورای ۱۲نفره تشکیل گردید که اعضای این شورا عبرت بودن از: عباس زمانی، جواد منصوری، عباس دوزدوزانی، محمد منتظری، یوسف کلاهدوز، محمدکاظم موسوی بجنوردی، مرتضی الویری، محمد بروجردی، محسن رضایی، محسن رفیق‌دوست و علی دانش منفرد، اکبر هاشمی رفسنجانی (از طرف شورای انقلاب)

این شورا جواد منصوری را به عنوان فرمانده سپاه انتخاب کرد. به فاصله اندکی پس از او عباس آقازمانی مشهور به (ابوشریف) فرماندهی سپاه و فرماندهی عملیات آن را بر عهده گرفت. پس از ادغام، محسن رضایی، محسن رفیق‌دوست و عباس دوزدوزانی در اواخر فروردین ۱۳۵۸ به دیدار خمینی در قم رفتند و خواستار استقلال سپاه از دولت موقت شدند.
در این دیدار خمینی برخلاف جهت‌گیری پیشین خود مبنی بر نظارت دولت موقت بر سپاه، دستور تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی زیر نظر شورای انقلاب را صادر کرد. در پی این فرمان، گروه دوازده نفره اساسنامه‌ای را در ۹ ماده و ۹ تبصره تهیه کرد که به تصویب شورای انقلاب رسید. به دنبال آن شورای فرماندهی سپاه تشکیل گردید و اعضای آن احکام خود را از شورای انقلاب دریافت کردند. به این ترتیب در ۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با انتشار بیانیه‌ای رسماً اعلام موجودیت کرد.

درجه‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
نیروها
نیروهای زمینی، هوافضا و قدس	نیروی دریایی
ارتشبد پاسدار	دریابد پاسدار
سپهبد پاسدار	دریاسالار پاسدار
سرلشکر پاسدار	دریابان پاسدار
سرتیپ پاسدار	دریادار پاسدار
سرتیپ دوم پاسدار	دریادار دوم پاسدار
سرهنگ پاسدار	ناوسالار یکم پاسدار
سرهنگ دوم پاسدار	ناوسالار دوم پاسدار
سرگرد پاسدار	ناوسالار سوم پاسدار
سروان پاسدار	ناوسروان پاسدار
ستوان یکم پاسدار	ناوبان یکم پاسدار
ستوان دوم پاسدار	ناوبان دوم پاسدار
ستوان سوم پاسدار	ناوبان سوم پاسدار
رزم‌دار یکم پاسدار	ناودار یکم پاسدار
رزم‌دار دوم پاسدار	ناودار دوم پاسدار
رزم‌آور یکم پاسدار	ناویار یکم پاسدار
رزم‌آور دوم پاسدار	ناویار دوم پاسدار
رزم‌آور سوم پاسدار	ناویار سوم پاسدار
رزم‌یار	سرناوی
سرباز	ناوی

با توجه به اینکه مهم‌ترین مأموریت سپاه، حفاظت از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن بود، این تشکیلات تازه‌تأسیس تیم‌ها، دسته‌ها، گروهان‌ها و گردان‌های عملیاتی را صرفاً برای عملیات شهری و حفظ و ارتقای امنیت داخلی کشور شکل داد. در هر شهر و شهرستانی، سپاه به تناسب نیرویی که جذب می‌کرد و وسعت سرزمینی و حساسیت‌های امنیتی خاصی که آن منطقه داشت، وضعیت خود را سامان می‌داد.
بعد از جواد منصوری و عباس آقازمانی، مدتی عباس دوزدوزانی سرپرستی سپاه را بر عهده گرفت. بعد از آن مرتضی رضایی بود که طی حکمی از سوی ابوالحسن بنی صدر و با تأیید سید روح‌الله خمینی در تیرماه ۱۳۵۹ به عنوان فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب شد. سپس در شهریور ۱۳۶۰ محسن رضایی در ۲۸ سالگی توسط سید روح‌الله خمینی به این سمت منصوب شد. محسن رضائی برای مدت ۱۸ سال فرماندهی این نهاد را بر عهده داشت ولی در سال ۱۳۷۶ از فرماندهی سپاه استعفاء کرد و قائم مقام او سید یحیی صفوی مشهور به رحیم صفوی از سوی سید علی خامنه‌ای به این سمت منصوب شد. در ۱۰ شهریور ۱۳۸۶ دوره مسئولیت ۱۰ ساله وی در فرماندهی سپاه به پایان رسید و سید علی خامنه‌ای به جای وی سرتیپ پاسدار محمدعلی جعفری فرمانده سابق نیروی زمینی سپاه را به فرماندهی سپاه پاسداران برگزید و او را از درجه سرتیپی به درجه سرلشگری ارتقاء داد. بعد از محمدعلی جعفری در ابتدای سال ۱۳۹۸ حسین سلامی به فرماندهی سپاه برگزیده شد.

فرماندهان سپاه

مقالهٔ اصلی: فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

1. جواد منصوری
2. عباس آقازمانی
3. جواد منصوری
4. عباس آقازمانی
5. عباس دوزدوزانی
6. محسن رضایی
7. سید یحیی رحیم‌صفوی
8. محمدعلی جعفری
9. حسین سلامی

ساختار سازمانی

دیدار جمعی از فرماندهان سپاه پاسداران با روح‌الله خمینی در بیت رهبری

اسامی سپاه‌های استانی

ساختار فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به شکلی است که در راس آن فرمانده کل قرار دارد. پس از او جانشین یا قائم مقام قرار می‌گیرد و پس از او نیز رئیس ستاد مشترک حائز اهمیت است که به‌طور مستقیم با فرمانده کل در بالا و با فرماندهان نیروهای پنج‌گانه در پایین مرتبط است. فرمانده کل سپاه مستقیماً توسط رهبری انتخاب می‌گردد و جانشین و فرماندهان ستاد مشترک و نیروها به پیشنهاد فرمانده کل و با تصویب و حکم رهبری انتخاب می‌شوند.

سپاه پاسداران شامل ۵ نیرو، با مأموریت‌های متفاوت است:

1. نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
2. نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
3. نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
4. نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
5. سازمان بسیج مستضعفین

و همچنین ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که مسئولیت هماهنگی و فرماندهی نیروهای پنجگانه را بر عهده دارد. دو ساختار دیگر در سپاه به نام‌های حوزه نمایندگی ولی فقیه و سازمان حفاظت اطلاعات وجود دارد که اولی کاملاً مستقل از ساختار فرماندهی و مستقیماً زیر نظر رهبری قرار دارد و دومی نیز تقریباً مستقل از فرماندهی است و فرمانده آن را رهبری با پیشنهاد فرمانده سپاه انتخاب می‌کند و فرمانده آن مستقیماً با دفتر عمومی حفاظت اطلاعات در دفتر رهبری و شخص رهبر مرتبط است و به او گزارش می‌دهد.

محمدعلی جعفری با دسته‌بندی تهدیدات علیه جمهوری اسلامی به تهدیدهای نرم، نیمه‌سخت (شورش‌های مردمی بدون سلاح گرم، تهدیدهای اقتصادی-سیاسی داخلی و خارجی) و سخت (شورش‌های مسلحانه، جنگ داخلی و جنگ خارجی) وظیفه مبارزه با تهدید نرم را به بسیج غیرنظامی، نیمه‌سخت را به بسیج نظامی و سخت را به نیروی زمینی سپاه و بسیج محول می‌کند.

قرارگاه‌ها

• قرارگاه کربلای جنوب غرب (۱۳۶۰)-ولی عصر خوزستان، ابوالفضل لرستان و فتح کهگیلویه و بویراحمد
• قرارگاه مدینه -امام سجاد هرمزگان، فجر فارس، و امام صادق بوشهر
• قرارگاه قدس جنوب شرق - ثارالله کرمان، و سلمان سیستان و بلوچستان
• قرارگاه سیدالشهدا -صاحب‌الزمان اصفهان، قمر بنی‌هاشم چهار محال و بختیاری، و الغدیر یزد
• قرارگاه غرب نجف اشرف - نبی اکرم کرمانشاه، انصار الحسین همدان، و امیرالمؤمنین ایلام
• قرارگاه شمال غرب حمزه سیدالشهدا - هدای آذربایجان غربی و بیت‌المقدس کردستان
• قرارگاه عاشورا - عاشورای آذربایجان شرقی، انصار المهدی زنجان، و حضرت عباس اردبیل
• قرارگاه شمال شرق ثامن‌الائمه - امام رضای خراسان رضوی، جوادالائمه خراسان شمالی و انصارالرضای خراسان جنوبی
• قرارگاه غدیر شمال- کربلای مازندران، قدس گیلان، و نینوای گلستان
• قرارگاه صاحب‌الزمان - روح‌الله استان مرکزی، علی ابن ابیطالب قم، صاحب‌الامر قزوین، و قائم آل‌محمد سمنان
• قرارگاه ثارالله تهران - محمد رسول‌الله تهران بزرگ، سیدالشهدای شهرستان‌های تهران، سپاه امام حسن استان البرز

فعالیت اقتصادی

همچنین ببینید: فساد در سپاه پاسداران، فایل صوتی محرمانه فرماندهان سپاه، و برادران قاچاقچی

رژه سپاه در سال ۱۳۹۱

طبق ماده ۱۰ اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یکی از مأموریت‌های سپاه «مشارکت در عملیات امدادی به هنگام بروز بلایا و حوادث و انجام خدمات امدادی، آموزشی، تولیدی و جهاد سازندگی به درخواست دولت و با رعایت کامل موازین عدل اسلامی در زمان صلح در حدی که به تشخیص شورای عالی سپاه، آمادگی رزمی لازم را برای انجام مأموریت‌های خود از دست ندهد.»

بر اساس تحقیقات مؤسسه رند، سپاه پاسداران ایران از زمان پایان جنگ ایران و عراق تا کنون با انعقاد ۷۶۵۰ قرارداد از طریق مؤسسات وابسته به خود فعالیت‌های اقتصادی گسترده‌ای داشته‌است.

روزآنلاین از تحلیل‌گران اقتصادی ایران نقل کرده که درآمد حاصل از فعالیت سپاه در «عرصه‌های قانونی اقتصاد» تا ۱۲ میلیارد دلار در سال می‌رسد. البته هیچ گزارش مالی دربارهٔ فعالیت‌های اقتصادی سپاه منتشر نمی‌شود و بودجه آن نیز محرمانه‌است.

این نهاد در حوزه‌های نفت و گاز، راه‌سازی، سدسازی و ساخت تونل، کشاورزی، مخابرات (به عنوان سهامدار عمده شرکت مخابرات ایران)، ساختمان‌سازی و حتی جراحی‌های سرپایی با لیزر حضور فعال دارد. به علاوه با در اختیار داشتن ۴۵٪ سهام شرکت بهمن در تولید خودروی مزدا شریک است.

همچنین علی لاریجانی در نشستی با فرماندهان و مسئولین قرارگاه خاتم‌الانبیا به آنان توصیه کرد که فعالیت‌های سپاه پاسداران رقابت‌سوز نباشد بلکه به دنبال رقابت‌سازی باشد.

سپاه گاه برای ابراز ناخرسندی خود از انعقاد قراردادهای اقتصادی دست به نمایش قدرت می‌زند. به عنوان مثال در سال ۲۰۰۴ دولت سید محمد خاتمی هنگام افتتاح فرودگاه بین‌المللی امام خمینی در تهران مجبور شد قراردادی را که با یک شرکت ترکیه‌ای بسته بود لغو کند زیرا پاسداران، خشمگین از اینکه خود طرف قرارداد نبودند، باند فرودگاه را در روز افتتاح اشغال کردند. همچنین یکی از نمایندگان مجلس ایران در جلسه علنی مجلس، در مورد وجود ۶۰ بندر غیرقانونی متعلق به این نهاد نظامی دست به افشاگری زد.

قاچاق

مقالهٔ اصلی: برادران قاچاقچی

علی آلفونه، پژوهشگر مؤسسه آمریکن اینترپرایز در واشینگتن و متخصص مسائل سپاه پاسداران می‌گوید، اسکله‌های غیرمجاز محلی برای واردات کالا و صادرات نفت توسط سپاه پاسداران است، «مثلاً از اسکله‌های کوچک برای قاچاق لوازم الکترونیک و مشروبات الکلی و از اسکله‌ها و بنادر بزرگ‌تر برای صادرات نفت سوبسید شدهٔ ایران به بازار جهانی ازجمله به پاکستان استفاده می‌کنند که این از منابع درآمد فوق‌العاده بزرگ سپاه پاسداران است.» خبرگزاری ایسنا، در گزارشی با عنوان «اسکله‌های دردسرساز»، نام ۸۰ اسکله غیرمجاز را در استان‌های هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان، خوزستان و مازندران منتشر کرده‌است.

محمود احمدی‌نژاد هم در تابستان سال ۱۳۹۰ با اشاره به «برادران قاچاقچی خودمان» گفته بود «مرزهای غیرقانونی باید بسته شود و هیچ‌کس نباید مصونیت داشته باشد، اگر کالایی دفاعی، امنیتی و اطلاعاتی است، اشکال ندارد از مرز قانونی وارد شود، هیچ وزارتخانه‌ای حق ندارد اسکله و مرزی داشته باشد، خارج از کنترل گمرک.»

سجاد حق پناه از فرماندهان پیشین حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران به نشریه تایمز گفته‌است که قاچاق مواد مخدر در نزد فرماندهان سپاه پاسداران ایران به امری فراگیر تبدیل شده‌است. وی گفت شماری از فرماندهان سپاه پاسداران مستقیماً در قاچاق مواد مخدر دست دارند. او تشریح کرد که سپاه تریاک افغانستان را در داخل ایران به هروئین و مرفین تبدیل و در همکاری با باندهای تبهکار به سرتاسر جهان قاچاق می‌کند و برای اینکار شرکت‌های کشتیرانی و هواپیمایی خاص خود را استفاده می‌کند. در تاریخ ۷ مارس ۲۰۱۲ وزارت خزانه داری آمریکا، سرتیپ غلامرضا باغبانی فرمانده نیروی قدس سپاه در شهر زاهدان را به اتهام مشارکت در قاچاق مواد مخدر در فهرست قاچاقچیان مواد مخدر آمریکا قرار داد. دولت آمریکا می‌گوید که سرتیپ باغبانی در مقابل استفاده از قاچاقچیان افغان برای رساندن اسلحه به طالبان، اجازه می‌داد که آنها تریاک به داخل ایران قاچاق کنند.

روز پنجشنبه ۱۶ اسفند ۱۳۹۷ حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران اعلام کرد سپاه پاسداران در مرزهای جنوبی کشور «از هر ده قاچاق یکی را می‌گیرد.»

به نوشته روزنامه تایمز قاچاق مواد مخدر، سالانه میلیاردها دلار نصیب سپاه پاسداران ایران می‌کند که هم انحصار قاچاق مواد مخدر در ایران را در دست گرفته و هم با شبکه‌های تبهکار در جهان ارتباط دارد. ابوالفضل اسلامی دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی به تایمز گفته‌است که قاچاق مواد مخدر توسط سپاه پاسداران با موافقت عالیترین مقامات حکومت ایران برای تأمین نیازهای مالی سپاه صورت می‌گیرد.

قاچاق مواد مخدر و افزایش شمار معتادان

بر پایهٔ برخی از آمارها در سال ۱۴۰۰ و در دورهٔ نظام جمهوری اسلامی ایران بیش از ۱۲ میلیون معتاد به مواد مخدر در ایران هست که به ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تن از آن‌ها جزو مصرف‌کنندگان دائمی هستند و نیز ۱۰ درصد از معتادان، زنان بوده و هزاران تن از آنان نیز کودکان هستند و آمارهای رسمی و برخی از کارشناسان داخلی، شمار معتادان به مواد مخدر در کشور را دست کم ۴ الی ۵ میلیون نفر اعلام کرده‌اند.

ایران، یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های قاچاق مواد مخدر در جهان است و بیشتر مواد مخدر تولیدی در کشورهای توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به کشورهای اروپایی قاچاق می‌شود.

در همین راستا و در یک گزارش محرمانه سازمان ملل متحد در خرداد ۱۳۸۸، تصریح شده که حکومت جمهوری اسلامی ایران، بزرگ‌ترین قاچاقچی مواد مخدر در جهان است.

یکی از دلایل اصلی مخالفت حکومت جمهوری اسلامی با تصویب لوایح FATF، تن ندادن به حسابرسی دربارهٔ نقش سپاه پاسداران در زمینهٔ قاچاق مواد مخدر و نیز پول‌شویی منابع حاصل از آن است که حسن روحانی (یکی از رئیسان جمهور حکومت پیش‌گفته) درین باره، به گونهٔ کنایی و غیر مستقیم، گفته بود:

«وقتی مواد مخدر هست، پول کثیف هم هست، این پول کثیف کجا می‌رود؟! یعنی یک گوشه و کناری [دارد] پول‌شویی انجام می‌گیرد».

قاچاق نفت

زنجیره قاچاق سوخت توسط عناصری از دولت ایران به خصوص سپاه پاسداران و برخی شرکت‌های خصوصی مستقر در کشورهای حومه خلیج فارس انجام می‌شود وبخش دریایی سپاه کنترل شدیدی بر مرزهای دریایی و تأسیسات بندری دارد، آندریاس کریگ، مدرس ارشد دانشکده مطالعات امنیتی در کینگز کالج لندن به واشینگتن پست می‌گوید «سپاه یک نهاد بسیار فاسد است. اگر به میزان قاچاق سالانه نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که در مورد میلیون‌ها بشکه صحبت می‌کنیم.»

بحث‌های سیاسی در مورد فعالیت اقتصادی سپاه

در اسفند ماه ۱۳۹۳ رئیس‌جمهور حسن روحانی بدون نام‌بردن از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تمرکز قدرت در یک نهاد را عاملی برای ایجاد فساد دانست. روحانی گفت: «اگر اطلاعات، تفنگ، پول، سرمایه، سایت، روزنامه و خبرگزاری را همه یکجا جمع کنیم ابوذر و سلمان هم فاسد می‌شوند.» سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حال حاضر بر بسیاری از نهادهای اقتصادی، سرویس‌های اطلاعاتی و گروه‌های رسانه‌ای ایران تسلط دارد. روحانی پیش از این گفته بود «من شایعاتی را که دربارهٔ سپاه مطرح می‌شود اصلاً قبول ندارم که می‌خواهند سپاه را رقیب مردم قرار بدهند، سپاه رقیب مردم و بخش خصوصی نیست، سپاه پیمانکاری همانند پیمانکارهای معمولی نیست و نبوده‌است. سپاه امروز باید پروژه‌های بسیار مهمی را که بخش خصوصی قادر به انجام آن نیست، انجام دهد. سپاه توان نیروی انسانی، تجهیزات و برنامه‌ریزی دارد.» اما اسحاق جهانگیری معاون دولت در ۲۲ آذرماه ۹۵ در همایش سراسری مدیران قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا اظهار داشت «قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء باید متولی اجرای چند کار بزرگ و ماندگار در تاریخ کشور شود، البته قرارگاه نباید عرصه را برای فعالیت بخش خصوصی تنگ کند و باید در طرح‌هایی که بخش خصوصی توان اجرای آن را ندارد، شاهد حضور قرارگاه و اجرای طرح‌های مهم و ماندگار باشیم.» اما ناصر موسوی لارگانی عضو هیئت رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت «در موضوعات اقتصادی و آن جایی که نیاز کشور بوده سپاه ورود کرده فقط برای اینکه آبروی نظام را بخرد و حفظ کند، پروژه‌هایی که میراثی شده و بیشتر از ۳۰ تا ۴۰ سال طول کشیده ورود کرده تا به دولت در اتمام آنها کمک کند، به نظرم بی انصافی است به این شکل سپاه مورد حجمه قرار بگیرد.»

اما در واکنش به موضع انتقادی رئیس‌جمهور، فرمانده سپاه پاسداران، محمدعلی جعفری گفت: «سپاه هرگز متقاضی کار اقتصادی نبوده‌است. ما به درخواست دولت‌ها و با اصرار آن‌ها و بدون اینکه حتی دولت، به بسیاری از تعهدات خود در قبال سپاه عمل کنند، وارد عرصه سازندگی شدیم.» او همچنین گفت سپاه فعالیت اقتصادی و انتفاعی نمی‌کند، فعالیت‌های آن‌ها در عرصه محرومیت زدایی، سازندگی و خنثی سازی راهبردهای دشمن برای فشار اقتصادی به کشور است. او همچنین گلایه کرد «نمی‌شود که آقایان کارهای سخت را با کمترین منافع به سپاه واگذار کنند و به پروژهایی که سپاه می‌سازد افتخار کنند، اما در مقابل و در حالیکه هزاران میلیارد تومان بابت پروژه‌ها بدهکارند علیه سپاه با بی انصافی حرف بزنند.»

فعالیت سیاسی

مقالهٔ اصلی: مداخله نیروهای نظامی ایران در امور سیاسی کشور

افراد طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و دستور سید روح‌الله خمینی و سید علی خامنه‌ای سپاهیان تا هنگامی که در سازمان سپاه خدمت می‌کنند حق فعالیت در زمینه‌های سیاسی را ندارند.

محمدباقر ذوالقدر معاون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود و در دولت نهم (محمود احمدی‌نژاد) به سمت معاونت وزارت کشور و معاون امنیتی انتظامی این وزارتخانه منصوب شد. روابط عمومی وزارت کشور اعلام کرد چون سردار ذوالقدر با حکم سید علی خامنه‌ای در سمت «جانشین فرماندهی کل سپاه» فعالیت داشت، با کسب مجوز از وی به سمت جدید منصوب شد.

اتهامات

اتهام جاسوسی در کویت

یک گروه هفت نفرهٔ متهم به جاسوسی برای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در کویت دستگیر شدند. در خانه یکی از این افراد که به اتهام خود اعتراف کرده‌اند، یک رشته اسناد، دستگاه پیشرفته ارتباطات و ۲۵۰ هزار دلار پول یافت شده‌است. افراد دستگیرشدهٔ مظنون به جاسوسی وابسته به سپاه پاسداران جمهوری اسلامی، در مورد جمع‌آوری اطلاعاتی در مورد پایگاه‌های آمریکا در کویت و نهادهای حساس کویتی به کار گمارده شده بودند.

اتهام بمب‌گذاری در عربستان

با انتشار اسناد بسیار محرمانه دولت بیل کلینتون، مشخص شد او در تابستان ۱۹۹۹ در پیامی کتبی به محمد خاتمی همتای ایرانی خود، سپاه پاسداران را مسئول بمب‌گذاری برج‌های خبر در عربستان سعودی دانسته و خواستار استرداد متهمین این حادثه بوده‌است. در مقابل دولت وقت ایران اتهام‌های آمریکا را نادرست و غیرقابل پذیرش می‌خواند و تأکید می‌کند هیچ سازمان وابسته به جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گونه دخالتی در طراحی، پشتیبانی یا اجرای این بمبگذاری نداشته‌است. البته ویلیام پری، وزیر دفاع آمریکا در زمان بیل کلینتون، در سال ۲۰۰۷ اعلام کرد به این نتیجه رسیده‌اند که بمب‌گذاری کار القاعده بوده و نه ایران البته هیچ‌گاه ثابت نشد که این کار توسط سپاه انجام شده باشد عده‌ای معتقدند که این کار سازمان موساد و سیا برای تخریب چهره سپاه بوده‌است.

بمب‌گذاری در هند

به گزارش یک روزنامه هندی، پلیس این کشور اعلام کرده‌است که عاملان سوءقصد نافرجام به جان یک دیپلمات اسرائیلی در دهلی نو، اعضای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران بوده‌اند. در این سوء قصد که ماه فوریه گذشته صورت گرفت، همسر وابسته نظامی اسرائیل در دهلی به شدت زخمی شد. به گزارش رادیو فردا روزنامه «تایمز آو ایندیا» روز دوشنبه نوشت: پلیس هند پس از تحقیقات گسترده، به این نتیجه رسیده‌است که پنج تن از اعضای سپاه پاسداران ایران با همکاری یک روزنامه‌نگار هندی این سوءقصد را اجرا کردند. بر اساس این گزارش، سردسته این گروه «هوشنگ افشار ایرانی» نام دارد و هدایت‌کننده سوء قصد علیه اسرائیلی‌ها در تایلند و گرجستان نیز بوده‌است. پلیس بین‌المللی (اینترپل) در ماه مارس برای چهار تن از این متهمان حکم جلب بین‌المللی صادر کرده بود ولی این نخستین بار است که هند اعلام می‌کند که این افراد اعضای سپاه پاسداران هستند. روزنامه «تایمز آو ایندیا» نوشته‌است که «جزئیات مربوط به این متهمان در اختیار ایران قرار گرفته‌است». پلیس هند می‌گوید که توطئه گران اصلی با ویزای گردشگری وارد این کشور شده بودند و پس از انجام عملیات خاک هند را ترک کردند.

اتهام بمب‌گذاری در بحرین

در ۲۲ مرداد ۹۴، دولت بحرین پنج نفر را به جرم بمب‌گذاری در منامه پایتخت این کشور دستگیر و آن‌ها را متهم به ارتباط با سپاه پاسداران کرد و اظهار داشت که آن‌ها روش بمب‌گذاری را از سپاه یادگرفته بودند. این بمب‌گذاری منجر به کشته و زخمی شدن تعدادی از نیروهای امنیتی بحرین شد. اما ایران ضمن محکوم کردن این حادثه دست داشتن ایران در آن را رد کرد. بحرین همواره ایران را به تحریک شیعیان این کشور به ناآرامی متهم می‌کند و گاهی از نیروی نظامی عربستان سعودی برای سرکوب معترضان استفاده کرده‌است. ایران هم در مقابل می‌گوید که حکومت بحرین حقوق اکثریت شیعه کشور را نقض می‌کند. یک ماه پیش از این حادثه بحرین روحانی شیعه این کشور، شیخ عیسی قاسم را سلب تابعیت کرده بود و برخی مقام‌های ایران به شدت از دولت بحرین به دلیل این اقدام انتقاد کردند و حتی قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه تهدید کرد که این کار منجر به «مقاومت مسلحانه» در بحرین و «سقوط رژیم» خواهد شد.

اتهام همدستی با محمد مُرسی

دادستانی مصر او را به اتفاق ۳۵ نفر دیگر به همکاری با جنبش فلسطینی حماس، گروه لبنانی حزب‌الله و سپاه پاسداران ایران برای انجام حملات تروریستی در مصر متهم کرده‌است.

رابطه با طالبان

همچنین ببینید: روابط ایران و طالبان

رئیس امنیت ملی هرات با صدور اعلامیه‌ای اعلام کرد که مولوی شفیع مشهور به «حافظ عمری» مسئول نظامی و عضو رهبری طالبان در حالیکه از خودروی سپاه پاسداران پیاده می‌شدند در استان هرات دستگیر شد. اغلب حملات تروریستی و ترورهای هدفمند و همچنین حمله به تأسیسات عمومی در استان هرات با فرماندهی او انجام شده‌است.

دخالت در انتخابات نظام پزشکی

بر پایه برخی منابع، سپاه پاسداران در انتخابات سازمان نظام پزشکی دخالت کرده و حتی بر آن، تسلط است.

فعالیت خارجی

یک موشک بالستیک "قدر H" متعلق به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

مقالهٔ اصلی: نیروی قدس

حضور در جنگ داخلی سوریه

مقالهٔ اصلی: مداخله ایران در جنگ داخلی سوریه

همچنین ببینید: نقض حقوق‌بشر در جنگ داخلی سوریه و جنگ داخلی سوریه

ایران و سوریه دو متحد استراتژیک هستند. در ادبیات سیاسی نظام ایران، سوریه عضو محور مقاومت ضدصهیونیسم و پل ارتباطی با حزب‌الله لبنان است. در پی جنگ داخلی سوریه، جمهوری اسلامی ایران با هدف اینکه دولت بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه استقامت خود را حفظ کند، با ارتش سوریه همکاری می‌کند و با مخالفان بشار اسد به‌صورت پنهانی از طریق سپاه قدس وارد جنگ می‌شود. سال ۲۰۱۱ همگام با ناآرامی‌ها و اعتراضات مردم سوریه در شهرهای درعا و حلب علیه بشار اسد، روزنامه آمریکایی وال استریت جورنال گزارش داده بود که تهران تجهیزاتی در اختیار دمشق می‌گذارد تا بتواند از اجتماع تظاهرکنندگان جلوگیری کند. افزون بر آن، ایران از تلاش‌های سوریه برای جلوگیری از ارتباط‌های تظاهرکنندگان از طریق اینترنت، تلفن‌های همراه و پیامک پشتیبانی می‌کند.

به گزارش ورلد تریبیون از مخالفین بشار اسد - رئیس‌جمهور سوریه - ایران نیروهای سپاه پاسداران را جهت سرکوبی هزاران تظاهرات‌کننده مخالف بشار اسد فرستاده‌است. آن‌ها می‌گویند سپاه پاسداران صدها کوماندو را به‌وسیلهٔ بالگرد به شهر درعا اعزام کرده‌است. در درگیری‌های درعا در ۱۸ مارس ۲۰۱۱، ۵ شهروند سوریه‌ای کشته شده‌اند.

به گزارش خبرگزاری فرانسه در سال ۲۰۱۱، مقامات آمریکایی مدعی هستند که تهران برای کمک به سرکوب اعتراضات ضد حکومتی در سوریه، سلاح در اختیار رژیم بشار اسد قرار می‌دهد. به گفته این منابع، سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی ویژه قدس وابسته به سپاه پاسداران در ماه ژانویه در پایتخت سوریه حضور داشته و با مقامات رژیم دمشق از جمله بشار اسد دیدار کرده‌است. مقامات آمریکایی گفتند، حضور فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران در سوریه برای بررسی اوضاع بحرانی این کشور و راه‌های کمک به رژیم بشار اسد جهت سرکوب اعتراضات ضد حکومتی در سوریه بوده‌است. به گفته این مقامات آمریکایی، دیدار سردار قاسم سلیمانی از سوریه به‌خوبی نشان می‌دهد که تهران کمک‌های نظامی و تجهیزات امنیتی در اختیار رژیم دمشق می‌گذارد تا از آن برای سرکوب مخالفان سوری استفاده کند.

اسماعیل قاآنی، جانشین فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، در مصاحبه‌ای با خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا» اعتراف کرد که جمهوری اسلامی ایران در عملیات نظامی، شبه‌نظامی و غیرنظامی در سوریه همگام با رژیم بشار اسد شرکت دارد. متن این مصاحبه کوتاه پس از قرار گرفتن بر روی خروجی سایت خبرگزاری «ایسنا» حذف گردید و پس از آن نیز هیچ توضیحی از سوی مقام‌های رسمی جمهوری اسلامی ایران در مورد اظهارات این فرمانده ارشد سپاه قدس داده نشد. سردار قاآنی در این مصاحبه گفته‌است: «اگر جمهوری اسلامی در سوریه حضور نداشت، کشتار مردم آن چند برابر شده بود».

در مرداد ۱۳۹۱ برابر با اوت ۲۰۱۲ معارضان سوری سه پهباد ایرانی درحال تعمیر را در آزمایشگاهی در شهر حلب سوریه پیدا کردند. پژوهشگر بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها بر این باور است که حضور سپاه در سوریه اولین حضور این نهاد نظامی در بیرون از خاک ایران نیست؛ هر چند حمایت از اسد و جنایات جنگی که علیه مردم کشورش مرتکب می‌شود، شاید بارزترین سندی است که ثابت می‌کند سپاه پاسداران بزرگ‌ترین تشکل دولتی حامی تروریسم در جهان است.

حضور در خاک عراق

مقالهٔ اصلی: مداخله ایران در عراق (۱۳۹۳–تاکنون)

همچنین ببینید: تظاهرات ۲۰۱۹–۲۰۱۸ عراق، اعتراضات ۲۰۲۰–۲۰۱۹ عراق، آتش‌زدن کنسولگری ایران در نجف، و حشد شعبی

سپاه پاسداران، در عراق حضور لجستیکی-نظامی دارد؛ برای مثال، قاسم سلیمانی، فرمانده کل نیروی قدس سپاه پاسداران، در جریان علمیات آزادسازی شهر تکریت از دست داعش، حضور داشت و عکس او هم در رسانه‌ها، منتشر شده‌است.

با این حال، بر پایهٔ برخی از منابع، نظام جمهوری اسلامی ایران (افزون بر ارتباط با القاعده و طالبان) با داعش نیز ارتباط دارد و نقش قاسم سلیمانی و نظام جمهوری اسلامی ایران در فروپاشی داعش، افسانه است و بلکه آن‌ها یکی از علل و تقویت داعش نیز بوده‌اند.

۲۸ نوامبر ۲۰۱۹ نیروهای امنیتی عراق سرکوب خونینی در شهرهای نجف و ناصریه براه انداختند و به روی مردم معترض آتش گشوده و ۴۴ نفر را کشتند؛ بعد از این حادثه و با پیام سید علی سیستانی، عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق تصمیم به استعفا گرفت. ایالات متحده و اسرائیل، مدعی شدند که در رأس فرماندهی سرکوب خونین عراق، قاسم سلیمانی و ابومهدی مهندس فرمانده حشدالشعبی قرار دارند. اعتراضات عراق در ابتدا علیه فساد، بیکاری و مسائل اقتصادی آغاز شد. معترضان نسبت به رژیم جمهوری اسلامی ایران، که با احزاب سیاسی مهم در عراق ارتباط نزدیکی دارد و چندین گروه شبه نظامی قدرتمند حمایت می‌کند، خشمگین هستند. معترضان عراقی همچنین می‌گویند جمهوری اسلامی سعی دارد مشابه تجربه تضعیف ارتش خود و تقویت سپاه پاسداران را در عراق با تضعیف ارتش رسمی آن کشور و تقویت حشدالشعبی، یا بسیج مردمی عراق، انجام دهد. بسیاری از معترضان شبه نظامیان موسوم به حشدالشعبی را، که در سال ۲۰۱۴ برای مبارزه با دولت اسلامی داعش تشکیل شد، به اقداماتی مانند حمله به معترضان بنا بر دستور رژیم جمهوری اسلامی، و همچنین به فعالیتهای درآمدزا و حفاظت از سیاستمداران فاسد و اقدامات خلاف بدون ترس از مجازات متهم می‌کنند. شبکه فاکس نیوز گزارش داده بود که فعالان عراقی می‌گویند ایران کاری کرده که در کشور خودشان با آنها مانند «بیگانگان» رفتار می‌شود.

مداخله در جنگ یمن

مقالهٔ اصلی: جنگ داخلی یمن (۲۰۱۵–تاکنون)

نیروهای نظامی (سپاهی) نظام جمهوری اسلامی ایران، افزون بر دخالت نظامی و سیاسی… در سوریه و عراق و افغانستان و لبنان…، در امور و جنگ کشور یمن نیز دخالت می‌کند.

عملیات شهید سلیمانی

مقالهٔ اصلی: عملیات شهید سلیمانی

فعالیت موشکی

تولید موشک بالستیک

یک موشک متعلق به سپاه در حین رزمایش (موشک بالستیک قدر H)

به گفته آنتونی کوردزمن، سپاه پاسداران جهت اغراق در تعداد و کاراکتر موشک‌هایش در یک رزمایش، اقدام به استفاده از نرم‌افزار فتوشاپ برای دستکاری فیلم ضبط شده کرد.

تولید سوخت جامد موشک

خبرگزاری رویترز گزارشی با استناد به اسنادی که بدست آورده‌است و گفته‌های امیر مقدم (مسئول سابق روابط عمومی و رابط پارلمانی معاونت اجرایی ریاست جمهوری اسلامی ایران) منتشر کرده‌است که براساس آن سپاه پاسداران یک مرکز مخفی در گوشه‌ای از بیابان اطراف جاجَرم، در استان خراسان شمالی دارد که کاربرد این واحد، تولید پودر آلومینیوم برای تولید سوخت جامد موشک‌ها است. این واحد «مخفی» در کنار یک کارخانه آلومینیوم و در نزدیکی یک معدن «بوکسیت» (سنگ رسوبی حاوی آلومینیوم) قرار دارد، پیشتر تسنیم نوشته بود که از اوائل دهه ۶۰ تحقیق و بررسی در مورد سوخت جامد زیر نظر حسن طهرانی مقدم شروع شده و موشک نازعات نخستین نمونه از موشک‌های سوخت جامد بود. رویترز اشاره می‌کند بیش از ۱۰ سند مشاهده کرده که حاوی مدارک تولید پودر آلومینیوم و افراد دخیل در این پروژه در فاصله سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ می‌باشد.

دانشگاه‌های سپاه

• دانشگاه امام حسین
• دانشکده علوم و فنون زرهی
• دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله
• دانشگاه علوم و فنون زمینی امیرالمؤمنین
• دانشگاه علوم و فنون دریایی امام خامنه‌ای
• دانشگاه علوم و فنون هوافضای عاشورا
• دانشگاه فرماندهی و ستاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

فساد

• مقالهٔ اصلی: فساد در سپاه پاسداران
• مستعان ۱۱۰

اتهام جنایات جنگی و تحریم‌های بین‌المللی

مقالهٔ اصلی: مداخله ایران در جنگ داخلی سوریه

همچنین ببینید: نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی ایران

همچنین ببینید: جنایت جنگی

فیلم اعتراضات صدها هزار نفر از مردم حمات علیه بشار اسد در ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۱ با شعار الشعب یرید اسقاط النظام که منجر به محاصره ۲۰۱۱ حمات شد

دیدار سید علی خامنه‌ای و بشار اسد.

مرگ کودکان بر اثر حملات نیروهای بشار اسد

قربانیان حمله با سلاح‌های شیمیایی در غوطه

برخی کارشناسان و رسانه‌های مخالف جمهوری اسلامی معتقدند که جمهوری اسلامی ایران به دلیل پشتیبانی از دولت بشار اسد برای سرکوب اعتراضات ۲۰۱۱ سوریه سبب آغاز جنگ داخلی سوریه شده‌است.

در جنگ داخلی سوریه بیش از ۵۱۱٬۰۰۰ (پانصد و یازده هزار) نفر (فقط) کشته‌اند و نیز میلیون‌ها تن زخمی و زندانی و بیش از ۱۲ (دوازده) میلیون نفر هم، آواره شده‌اند.

اتحادیه اروپا طی تصمیم مورخ ۲۳ فروردین ۱۳۹۰ (۱۳ آوریل ۲۰۱۱)، ۳۲ مقام ایرانی از جمله حسین همدانی را به دلیل نقض حقوق شهروندان ایرانی و همچنین به دلیل همکاری با بشار اسد از ورود به کشورهای این اتحادیه محروم کرد. کلیه «دارایی‌های» حسین همدانی نیز در اروپا توقیف شد.
پس از مرگ او روزنامه گاردین در مقاله‌ای عنوان کرد که کشته شدن حسین همدانی، نقش فزاینده حکومت ایران در حمایت از دولت بشار اسد در سوریه را روشن می‌کند. مه ۲۰۱۱ برابر با اردیبهشت ۱۳۹۰ مقامات وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا، قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را متهم به همکاری با نیروهای امنیتی سوریه در جریان اعتراضات در این کشور و سرکوب مخالفان بشار اسد کردند. در پی این اتهام وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا، قاسم سلیمانی را تحریم کرد.

در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۱ (۳ تیر ۱۳۹۰)، روزنامهٔ رسمی اتحادیه اروپا گزارش کرد که کشورهای عضو اتحادیه، سه تن از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، یعنی محمدعلی جعفری، قاسم سلیمانی، حسین طائب و نیز چند شهروند و مؤسسه اقتصادی سوریه را در واکنش به ادامه سرکوب خشونت‌آمیز معترضان سوری توسط حکومت سوریه و سپاه قدس جمهوری اسلامی ایران، تحریم کرده‌اند. اما ایران این ادعا را تکذیب کرده‌است.

عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی در سپتامبر ۲۰۱۵ میلادی در گفتگوی تلویزیونی با شبکه العربیه می‌گوید: «ایران باید آخرین کشوری باشد که دربارهٔ ثبات در سوریه سخن می‌گوید، زیرا همه می‌دانند که عامل ویرانی و بدبختی مردم سوریه، ایران است.»

اتحادیه اروپا روز چهارشنبه اوت ۲۰۱۱–۲ شهریور ۱۳۹۰ سپاه قدس، واحد برون مرزی سپاه پاسداران ایران را به اتهام ارائه کمک و پشتیبانی به حکومت بشار اسد برای سرکوب معترضان سوری مورد تحریم قرار داد. . و نام قاسم سلیمانی و حسن چیذری در فهرست تحریم قرار گرفت.

تحریم دو عضو نیروی قدس

وزارت خزانه‌داری آمریکا روز سه‌شنبه اول آبان ۱۳۹۷ (۲۳ اکتبر ۲۰۱۸) دو عضو نیروی قدس سپاه پاسداران ایران را در لیست تحریم‌های تروریستی خود قرار داد. این دو نفر محمد ابراهیم اوحدی و اسماعیل رضوی نام دارند و گفته شده‌است که از طرف نیروی قدس سپاه پاسداران امکانات مالی و تکنولوژیک در اختیار نیروهای طالبان افغانستان قرار می‌دادند. محمد ابراهیم اوحدی، یک افسر نیروی قدس سپاه پاسداران است که در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) طی دیداری در شهر بیرجند با عبدالله صمد فاروقی، معاون حاکم در سایه ولایت هرات و چهره شاخص طالبان، به توافق رسیدند که نیروهای طالبان حملاتی را علیه حکومت افغانستان در استان هرات انجام دهند و پشتیبانی مالی و پول آن را نیروی قدس تأمین کند. در بیانیه وزرات خزانه‌داری آمریکا گفته شده‌است که آمریکا با همکاری شش کشور عربستان سعودی، بحرین، کویت، عمان، قطر و امارات متحده عربی این تحریم‌ها را علیه ۶ چهره کلیدی طالبان و دو نفر نیروی قدس وضع کرده‌است.

توقیف دامنه اینترنتی

روز چهارشنبه ۷ اکتبر ۲۰۲۰ وزارت دادگستری آمریکا با انتشار بیانیه‌ای از ضبط و توقیف ۹۲ دامنه اینترنتی مورد استفاده «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» که اطلاعات نادرست منتشر می‌کردند، خبر داد. در بیانیه آمده‌است چهار دامنه از این ۹۲ دامنه ضبط شده، با پنهان‌کاری خود را رسانه‌های خبری معتبر معرفی می‌کردند. وب سایت‌هایی که توسط وزارت دادگستری آمریکا توقیف شدند «توسط سپاه پاسداران کنترل می‌شدند».

وزارت دادگستری آمریکا با صدور بیانیه‌ای ۲۷ وب سایت مرتبط با سپاه پاسداران ضبط و مسدود کرد. در بیانیه آمده‌است که این وب‌سایت‌ها اطلاعات نادرست منتشر می‌کردند.

تحریم‌های بین‌المللی

• بر اساس توافق وزیران خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا، تمام حساب‌های بانکی که به اعضا و وابستگان سپاه پاسداران تعلق دارند مسدود خواهد شد.
• استرالیا، نام رستم قاسمی، فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیا سپاه پاسداران، را در فهرست تحریم‌های یک‌جانبه این کشور قرار داد.
• وزارت خزانه‌داری آمریکا در چارچوب اجرای قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت علیه ایران، فرمانده سپاه و وزیر دفاع ایران را به همراه نیروی هوایی و فرماندهی موشکی سپاه و شرکت مهندسی نفت و گاز سپانیر و شرکت راه ساحل وابسته به قرارگاه خاتم‌الانبیا در فهرست تحریم خود قرار داد. محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران، محمدرضا نقدی، فرمانده سابق بسیج، و احمد وحیدی، وزیر دفاع، در فهرست افراد مورد تحریم قرار گرفتند.
• روز ۲۸ دی ۱۳۹۸ وزارت خارجه آمریکا حسن شاهوارپور فرمانده قرارگاه ولی عصر سپاه پاسداران در استان خوزستان را به دلیل نقض عمده حقوق بشر در برخورد با معترضین آبان‌ماه تحت تحریم قرار داد.
• وزارت خزانه داری آمریکا روز پنجشنبه ۷ فروردین ۱۵ شخص حقیقی و پنج شرکت تجاری وابسته به سپاه پاسداران را مورد تحریم قرار داد، آنها متهم به همکاری با سپاه قدس و ارسال اسلحه به شبه نظامیان وابسته به ایران از جمله «کتائب حزب‌الله» و «عصائب اهل‌الحق» شده‌اند. شرکت سهامی خاص متاجر نوین مدائن، شرکت سامان شیمی خاورمیانه. ستاد بازسازی عتبات عالیات، شرکت بهجت الکوثر و شرکت خدمات حمل و نقل دریایی الخمائل مشمول تحریم‌های تازه آمریکا شده‌اند.
• وزارت خزانه داری آمریکا با صدور بیانیه فردی بنام «امیر دیانت» را به اتهام همکاری با نیروی قدس سپاه پاسداران تحریم کرد، وی سال‌هاست که از عملیات قاچاق نیروی قدس در زمینه قاچاق اسلحه و موشک از ایران به یمن حمایت و همکاری می‌کند. این فرد به نام «امیر عبدالعزیز جعفر المثاجی» نیز شناخته می‌شود.

تحریم اینستاگرام

• اینستاگرام بعد از کشته شدن قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی زیر مجموعه سپاه پاسداران، این سازمان را در لیست سیاه خود قرار داد، به طوری که هر کسی، پستی که مستقیم به فعالیت سپاه پاسداران اشاره دارد بگذارد پس از مدتی پست پاک می‌شود.

شناسایی به‌عنوانِ سازمانِ تروریستی

سپاه پاسداران توسط برخی از کشورها در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار گرفته‌است. اولین کشورهایی که سپاه را در لیست تروریستی خود قرار دادند بحرین و عربستان سعودی در اکتبر سال ۲۰۱۸ بودند. همچنین ایالات متحده در آوریل سال ۲۰۱۹ سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی خود قرار داد. کانادا نیز در اکتبر همان سال سپاه پاسداران را پس از رای‌گیری در پارلمان به فهرست گروه‌های تروریستی خود وارد کرد.

ورود به فهرست تروریستی ایالات متحده

ایالات متحده آمریکا در تاریخ هشتم آوریل ۲۰۱۹ سپاه پاسداران ایران را در لیست گروه‌های تروریستی قرارداد. این نخستین بار است که ایالات متحده واحد نظامی یک دولت را به عنوان یک گروه تروریستی شناخته‌است. این امر، قرار دادن بخشی از نیروی نظامی رسمی یک کشور در فهرست تروریستی، از سوی ایالات متحده حتی در زمان اوج خصومت با شوروی نیز رخ نداده‌است. پس از وضع تحریم‌های مختلف، این اقدام بزرگ‌ترین اقدام علیه جمهوری اسلامی تا به امروز ارزیابی شد.

• روز جمعه هفتم شهریور (۲۸ اوت) وزارت دادگستری آمریکا با انتشار بیانیه‌ای مسدود شدن سه شرکت ایرانی «مبین اینترنشنال»، «صحار فایول» و «عمان فایول» را اعلام کردِ، این شرکت‌ها در انتقال محموله سوخت سپاه پاسداران که در لیست تروریستی آمریکا قرار دارد، یاری رسانده‌اند.
• سنای ایالات متحده روز ۴ مه ۲۰۲۲ با ۶۲ رای موافق دولت بایدن را از لغو نام تروریستی سپاه پاسداران منع کرد.

واکنش‌ها

ایران

شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی نیز در تاریخ نوزدهم فروردین ۱۳۹۸، در اقدامی متقابل، فرماندهی مرکزی آمریکا موسوم به سنتکام و تمامی نیروهای وابسته به آن را "تروریستی" اعلام کرد. در واکنش به این اقدام ایران، حساب توئیتری فرماندهی ارتش آمریکا تصویری از عبور تفنگداران دریایی تیم ۲۲ این کشور در حال عبور از تنگه هرمز منتشر کرد و در توضیح عکس نوشت «ما همیشه مشغول نظارت و پایش هستیم.»

قرار گرفتن سپاه در فهرست تروریستی آمریکا با واکنش‌هایی از سوی سیاستمداران داخل ایران و فرماندهان سپاه همراه بود. محمدعلی جعفری، از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با واکنش برابر قرار دادن نام سپاه در این لیست اظهار کرد نیروهای آمریکایی در غرب آسیا "دیگر آرامش امروز را نخواهند داشت".

نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز در اقدامی نمادین برای حمایت از سپاه دراقدامی هماهنگ اقدام به پوشیدن یونیفرم‌های یک رنگ سبز سپاه در یک جلسه علنی مجلس کردند.

آمریکا

• دونالد ترامپ این اقدام را تنها بخشی از "کمپین فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی" خواند و در در بیانیه تحریم سپاه گفت:

  «این گام بی‌سابقه که تحت رهبری وزارت خارجه برداشته می‌شود، موید این واقعیت است که [رژیم] ایران نه تنها یک حامی حکومتی تروریسم است، بلکه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فعالانه در تروریسم، به عنوان یک ابزار حکومتداری، مشارکت کرده و آن را تأمین مالی و ترویج می‌کند. سپاه پاسداران ابزار اصلی دولت ایران برای هدایت و اجرای کارزار تروریسم بین‌المللی آن [رژیم] است. این اقدام، گستره و میزان فشار حداکثری ما بر رژیم ایران را به مقدار چشمگیری گسترش خواهد داد. اگر شما با سپاه پاسداران داد و ستد می‌کنید، در حقیقت در حال پشتیبانی مالی از تروریسم هستید.»

• مایک پنس معاون رئیس‌جمهوری آمریکا گفت:

  «ما به اقداماتمان برای مقابله با آیت‌الله‌ها در ایران به خاطر فعالیتهای ویرانگرشان ادامه خواهیم داد. ما هم‌زمان در کنار مردم ایران خواهیم ماند؛ مردمی که امسال هم به خیابان می‌آیند (ببینید: تظاهرات ۱۳۹۶ ایران و تظاهرات ۱۳۹۷ ایران). آن‌ها خواستار برقراری آزادی در کشورشان هستند».

• مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده، در جریان اعلام قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی گفت:

  «این کار آمریکا نباید هیچ‌کس را غافلگیر کند. سپاه پاسداران از شماری باجگیر تشکیل شده و نه انقلابی‌ها. حالا و با این اقدام همه می‌فهمند چقدر سپاه پاسداران خود را در اقتصاد ایران تنیده‌است. سپاه پاسداران ۴۰ سال است خود را به شکل یک بخش نظامی نشان داده درحالیکه از هر راه ممکن برای صدورانقلاب استفاده می‌کند».

پمپئو روز بعد در جریان مصاحبه‌ای گفت از نظر او بین قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ابوبکر البغدادی رهبر داعش تفاوتی نیست و هر دو تروریست هستند. او همچنین در حاشیه یک جلسه در سنای آمریکا مدعی شد که جمهوری اسلامی ایران با القاعده ارتباط دارد.

• برایان هوک نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران، سپاه پاسداران را مسئول بسیاری از سرکوب‌ها، دستگیری‌ها و کشتارها در داخل ایران و تنش‌آفرینی در منطقه دانست. و گفت:

  «اگر به مناطق بی‌ثباتی در خاورمیانه مثل عراق، سوریه، لبنان، یمن یا بحرین نگاه کنید، می‌بینید که سپاه پاسداران در آنجاست. ضمن اینکه در عراق ۶۰۳ نیروی آمریکایی به دست سپاه پاسداران کشته شدند. دستیابی به صلح و ثبات در خاورمیانه بدون از قدرت انداختن سپاه پاسداران و تضعیف رژیم، ممکن نیست.»

• جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید در پیامی در توئیتر گفت:

  «با قراردادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروه‌های تروریستی خارجی که کار درستی بود، باید برای همه خطر حمایت از سپاه پاسداران واضح و مشخص شده باشد. ایران به استفاده از تروریسم برای هدف قرار دادن ایالات متحده، متحدان و شرکای ما، ادامه می‌دهد.» او همچنین گفت نباید سپاه و به ویژه نیروی قدس را، که سلیمانی فرمانده آن است و در سراسر عراق و سوریه ویرانی به بارمی‌آورد دستکم گرفت. وی ارزیابی جیمز استاوریدیس افسر عالیرتبه بازنشسته نیروی دریایی آمریکا را ارزیابی کاملاً درست خواند، استاوریدیس گفته بود «قاسم سلیمانی یکی از خطرناک‌ترین افراد در جهان است».

• شماری همچون لیندسی گراهام، تد کروز، تاد یانگ، میت رامنی، تام کاتن، کوین کریمر، سام گریوز، آدام کینزینگر، گای رشنتالر، مایکل مککال و ویلیام هورد از این اقدام پشتیبانی کردند.

بریتانیا و فرانسه

• دو روز بعد در تاریخ ۲۱ فروردین ماه نیروی دریایی فرانسه، نیروی دریایی پادشاهی بریتانیا و نیروی دریایی آمریکا در منطقه، با مسئولیت سنتکام رزمایشی تحت عنوان «نیزه سه‌شاخ آرتمیس ۱۹» در آب‌های خلیج فارس برگزار کردند.

اسراییل

• بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل پس از صدور این دستور که دو روز پیش از برگزاری انتخابات اسرائیل انجام شد، فقط به عبری توییت کرد که این فرمان ترامپ، انجام یکی دیگر از خواسته‌های مهم وی بوده‌است.

پیامدها

• با توجه به نفوذ سپاه پاسداران در اقتصاد ایران، که به علت عدم شفافیت رقم دقیقی وجود نداشته اما چیزی بین ۲۰ تا ۵۰ درصد تخمین زده می‌شود، معامله و تعامل با شرکت‌های وابسته به سپاه پاسداران، از سکوی آمریکا، نه تنها با خطر نقص تحریم که با خطراتی جدی‌تر چون «حمایت از تروریسم» و عقوبتی چون بازداشت، استرداد، یا زندانی شدن افراد مسئول در آمریکا منجر شود. از همین روی این اقدام مانعی جدی‌تر از قبل بر سر معامله با ایران را ایجاد می‌کند چرا که هر معامله ای می‌تواند در نهایت منجر به روبرو شدن شرکت یا فرد مربوط با سپاه شود.
• با توجه به سابقه تنش میان قایق‌های سپاهی و نیروی دریایی آمریکا و با در نظر گرفتن اینکه در موازین ایالات متحده مذاکره با تروریست‌ها جایی ندارد، درصورت اتفاق افتادن تقابل مجدد با قایق‌های سپاه، دیگر نیروی دریایی آمریکا نمی‌تواند با هشدار صرف به قایق‌های فوق مماشات کند و از آنجایی که عدم پاسخگویی از سوی ایالات متحده موضوعی حیثیتیست و با توجه به عدم وجود امکان برای مذاکره، از این جهت احتمال وقوع درگیری و جنگ بین طرفین بالا می‌رود. یکی از دلایل عمده مخالفت پنتاگون با این اقدام ریاست جمهوری وقت، دونالد ترامپ، نیز همین مسئله ارزیابی شد.
• این حرکت ایجاد سازوکار مالی اروپا را که چندان نیز کارآمد نبود ضعیفتر کرد.
• این اقدام احتمال اجرایی شدن لوایحی چون اف ای تی اف (گروه ویژه اقدام مالی) و کنوانسیون پالرمو (کنوانسیون مبارزه با جرائم سازمان‌یافته فراملی) و اجرایی شدن سی اف تی (کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم) در ایران را به حداقل رساند.

فهرست

کشورهایی که تاکنون سپاه را تروریستی قلمداد کردند.

شماره	کشور	تاریخ
۱	عربستان سعودی	۲۳ اکتبر ۲۰۱۸
۲	بحرین	۲۳ اکتبر ۲۰۱۸
۳	ایالات متحده آمریکا	۸ آوریل ۲۰۱۹
۴	کانادا	۲ اکتبر ۲۰۱۹

اتهام نقض حقوق بشر و تحریم‌های بین‌المللی

برای آگاهی از این بخش فهرست ایرانیان تحت تحریم بین‌المللی به دلیل نقض حقوق بشر را ببینید.

همچنین ببینید: متهمان نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران و نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی ایران

دخالت سپاه پاسداران در اعدام‌های سال ۶۷

بر پایه برخی از منابع، سپاه پاسداران نیز در اعدام‌های سیاسی سال ۶۷ دخالت داشته‌است.

جستارهای وابسته

• دانشگاه امام حسین
• مداخله ایران در جنگ داخلی سوریه
• قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی از سوی دولت آمریکا
• بازداشتگاه ۵۹ سپاه پاسداران
• فهرست دانشگاه‌های نظامی ایران

پیوند به بیرون

• پایگاه خبری سپاه پاسداران (سپاه نیوز)
• موقعیت سپاه پاسداران در ساخت قدرت ۱
• موقعیت سپاه پاسداران در ساخت قدرت ۲ - ۷
• از ویرانه‌های ساواک تا شبه ارتشی عظیم(۱)
• از ویرانه‌های ساواک تا شبه ارتشی عظیم(۲)
• سرلشکر موسوی (یوتوب)
• سپاه پاسداران از سواحل جنوبی و ارتش از سواحل شمالی ایران دفاع می‌کند
• مافیای نظامی - صنعتی سپاه پاسداران
• ?What Do Structural Changes in the Revolutionary Guards Mean بایگانی‌شده در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine