اروپا

ویرایش پیوندها
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
برای دیگر کاربردها اروپا (ابهام‌زدایی) را ببینید.
اروپا
Europe orthographic Caucasus Urals boundary (with borders).svg
Europe orthographic Caucasus Urals boundary.svg
مساحت۱۰٬۱۸۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۳٬۹۳۰٬۰۰۰ مایل مربع) (قاره)[a]
جمعیت۷۴۱٬۴۴۷٬۱۵۸ (۲۰۱۶; فهرست قاره‌ها براساس جمعیت)[۱]
ترکم جمعیت72.9/km2 (188/sq mi) (2nd)
GDP (nominal)$۲۱٫۷۹ تریلیون (۲۰۱۹؛ سومین)[۲]
GDP (PPP)$۲۹٫۰۱ تریلیون(۲۰۱۹؛ دوم)
نام اهلیتاروپایی
کشورهاکشور و سرزمین‌های وابسته در اروپا
کشور و سرزمین‌های وابسته در اروپا
متعلقاتکشور و سرزمین‌های وابسته در اروپا
زبان‌هازبان‌های اروپایی:
منطقه زمانییوتی‌سی ۱:۰۰- تا یوتی‌سی ۵:۰۰+
بزرگترین شهرهابزرگ‌ترین مناطق شهری:

قارهٔ اروپا (به انگلیسی: Europe)، شبه‌جزیره بزرگی است که به‌طور متعارف به‌خاطر اندازه فیزیکی و اهمیت تاریخی و سنت‌هایش، به عنوان یک قاره در نظر گرفته شده‌است. اروپا همچنین به عنوان یک شبه قاره اوراسیا در نظر گرفته می‌شود و به‌طور کامل در نیمکره شمالی و بیشتر در نیمکره شرقی قرار دارد. اروپا از شمال با اقیانوس منجمد شمالی، از غرب با اقیانوس اطلس، از جنوب با دریای مدیترانه و از شرق با آسیا همسایه است. اروپا معمولاً توسط حوزه کوه‌های اورال، رود اورال، دریای خزر، قفقاز بزرگ، دریای سیاه و تنگه‌های ترکیه، از آسیا جدا می‌شود.

اروپا حدود ۱۰/۱۸ میلیون کیلومتر مربع (۳/۹۳ میلیون مایل مربع) یا ۲ درصد از کره زمین (۶/۸ درصد از خشکی‌های زمین) را تشکیل می‌دهد که آن را به دومین قاره کوچک جهان تبدیل می‌کند (با استفاده از مدل هفت قاره). از نظر سیاسی، اروپا به حدود پنجاه دولت مستقل تقسیم شده‌است که روسیه بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین آنهاست که ۳۹ درصد از قاره را در بر می‌گیرد و ۱۵ درصد جمعیت آن را شامل می‌شود. اروپا در سال ۲۰۲۱ دارای جمعیت کل حدود ۷۴۵ میلیون نفر (حدود ۱۰ درصد از جمعیت جهان) بود. آب و هوای اروپا تا حد زیادی تحت تأثیر جریان‌های گرم اقیانوس اطلس است که زمستان‌ها و تابستان‌ها را در بیشتر قاره معتدل می‌کند. فرهنگ اروپایی ریشه تمدن غربی است که نسب آن به یونان باستان و روم باستان بازمی‌گردد. سقوط امپراتوری روم غربی در سال ۴۷۶ پس از میلاد و دوره مهاجرت متعاقب آن، پایان تاریخ باستان اروپا و آغاز قرون وسطی بود. اومانیسم، کاوش و اکتشاف، هنر و علم رنسانس به دوران مدرن منتهی می‌شود. از عصر اکتشاف که توسط اسپانیا و پرتغال آغاز شد، اروپا نقشی غالب در امور جهانی داشت. بین قرن‌های ۱۶ و ۲۰، قدرت‌های اروپایی در زمان‌های مختلف قاره آمریکا، تقریباً تمام آفریقا و اقیانوسیه و اکثریت آسیا را مستعمره کردند.

عصر روشنگری، پس از آن انقلاب فرانسه و جنگ‌های ناپلئونی از اواخر قرن هفدهم تا نیمه اول قرن نوزدهم، این قاره را از نظر فرهنگی، سیاسی و اقتصادی شکل دادند. انقلاب صنعتی که در پایان قرن هجدهم در بریتانیای کبیر آغاز شد، موجب تغییرات بنیادین اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در اروپای غربی و در نهایت در کل جهان شد. هر دو جنگ جهانی بیشتر در اروپا اتفاق افتاد و به کاهش تسلط اروپای غربی در امور جهانی در اواسط قرن بیستم منجر شد، زیرا اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده آمریکا اهمیت پیدا کردند. در طول جنگ سرد، اروپا در امتداد پرده آهنین بین ناتو در غرب و پیمان ورشو در شرق تقسیم شد، تا اینکه انقلاب‌های ۱۹۸۹، فروریختن دیوار برلین و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی موازنه را به سمت غرب برهم زد. در سال ۱۹۴۹، شورای اروپا با ابتکار اتحاد اروپا برای دستیابی به اهداف مشترک و جلوگیری از جنگ‌های آینده تأسیس شد. ادغام بیشتر در اروپا توسط برخی کشورها منجر به تشکیل اتحادیه اروپا (EU) گردید، یک نهاد سیاسی جداگانه که بین یک کنفدراسیون و یک فدراسیون قرار دارد. اتحادیه اروپا از اروپای غربی سرچشمه گرفت، اما از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱، به سمت شرق در حال گسترش است. منطقه شینگن اتحادیه اروپا کنترل‌های مرزی و مهاجرتی را بین اکثر کشورهای عضو خود و برخی از کشورهای غیرعضو لغو می‌کند. یک جنبش سیاسی وجود دارد که طرفدار تکامل اتحادیه اروپا به یک فدراسیون واحد است که بیشتر قاره را در بر می‌گیرد.

واژه[ویرایش]

واژهٔ اروپا را برگرفته از واژهٔ سامی به‌معنی غروب دانسته‌اند که از ریشهٔ اکدی erebu وارد زبان‌های اروپایی شده‌است.[۳]

منشأ نام اروپا به نخستین دوره‌های تاریخی مربوط می‌شود در زبان سامی جهت طلوع آفتاب را آچو (Acu) یا آسو (Asu) و سمتی را که خورشید غروب می‌کرد ارب (Erb) یا اریب (Irib) می‌نامیدند. همین واژگان به محض آنکه از زبان فنیق‌ها به زبان یونانیان نفوذ کرد به واژهٔ آسیا و اروپا تبدیل گردید. به این ترتیب که واژهٔ اولی به سرزمین‌های مشرق دریای اژه و واژهٔ اروپا به ممالک مغرب دریای اژه اطلاق می‌گردد.[۴]

جغرافیا[ویرایش]

مقالهٔ اصلی: جغرافیای اروپا
نقشهٔ توپوگرافیک قارهٔ اروپا.

پس از قارهٔ اقیانوسیه قارهٔ اروپا با ۱۰ میلیون کیلومتر مربع کوچک‌ترین قارهٔ زمین است. اروپا از شمال به اقیانوس منجمد شمالی و از جنوب به دریای مدیرانه و دریای سیاه و از طرف غرب به اقیانوس اطلس محدود شده‌است و مشخص کردن سمت شرقی به قارهٔ آسیا متصل است.

قارهٔ اروپا در میان مدارهای ۳۵ تا ۷۵ جغرافیایی قرار گرفته‌است.

در مناطق شمالی اروپا کوه‌ها از نظر زمین‌شناسی فرسوده و قدیمی‌اند، ارتفاع آن‌ها کم است و دارای قلّه‌های گنبدی شکل‌اند. در این مناطق، جلگه‌های پهناور و دریاچه‌های بسیاری وجود دارد. به این منطقه از اروپا که فرسایش، طی یک دورهٔ بسیار طولانی، بلندی‌های آن را صاف کرده و ناهمواری‌های ملایم در آن به وجود آورده‌است، اروپای پیر می‌گویند.[۵]

در جنوب اروپا چین‌خوردگی‌ها و رشته‌کوه‌های بلند دیده می‌شود قلهٔ کوه‌ها نوک‌تیز و دامنهٔ کوه‌ها اغلب داری شیب تند درهای تنگ می‌باشد به این منطقه اروپا که در آن آتش‌فشان‌ها و زمین‌لرزه‌هایی نیز رخ می‌دهد (اروپای جوان) می‌گویند.

آبِ فراوان موجب پیدایش جنگل‌های سرسبز و رواج کشاورزی و دامداری در این قاره شده‌است. از این رو، این سرزمین پرآب و سرسبز از گذشته‌های دور، محل زندگی انسان و بسیاری از جانوران بوده‌است و به همین علت به این قاره، قارهٔ سبز گفته می‌شود.[۶]

تعریف سیاسی اروپا[ویرایش]

فهرست کشورها[ویرایش]

کشورهای مستقل اروپا که عضو سازمان ملل هستند و به رسمیت شناخته شده‌اند.
پرچم نشان نام عضو

اتحادیه اروپا؟

مساحت

(کیلومتر مربع)

جمعیت پایتخت
آلبانی Coat of arms of Albania.svg آلبانی خیر ۲۸٬۷۴۸ ۲٬۸۶۵٬۰۹۵ تیرانا
آندورا Coat of arms of Andorra.svg آندورا خیر ۴۶۸ ۷۷٬۴۷۹ آندورا لا ولا
ارمنستان Coat of arms of Armenia.svg ارمنستان خیر ۲۹٬۷۴۳ ۲٬۹۷۲٬۵۸۹ ایروان
اتحادیه اروپااتریش Austria Bundesadler.svg اتریش بله ۸۳٬۸۵۸ ۹٬۰۷۰٬۲۵۶ وین
جمهوری آذربایجان Emblem of Azerbaijan.svg آذربایجان خیر ۸۶٬۶۰۰ ۱۰٬۳۱۱٬۹۹۳ باکو
بلاروس Coat of arms of Belarus (2020–present).svg بلاروس خیر ۲۰۷٬۵۶۰ ۹٬۴۳۰٬۸۵۸ مینسک
اتحادیه اروپابلژیک Great coat of arms of Belgium.svg بلژیک بله ۳۰٬۵۲۸ ۱۱٬۶۷۴٬۰۲۶ بروکسل
بوسنی و هرزگوین Coat of arms of Bosnia and Herzegovina.svg بوسنی و هرزگوین خیر ۵۱٬۱۲۹ ۳٬۲۴۷٬۲۳۵ سارایوو
اتحادیه اروپابلغارستان Coat of arms of Bulgaria.svg بلغارستان بله ۱۱۰٬۹۱۰ ۶٬۸۳۶٬۸۵۲ صوفیه
اتحادیه اروپاکرواسی Coat of arms of Croatia.svg کرواسی بله ۵۶٬۵۴۲ ۴٬۰۵۵٬۷۰۲ زاگرب
اتحادیه اروپاقبرس Coat of arms of Cyprus (2006).svg قبرس بله ۹٬۲۵۱ ۱٬۲۲۴٬۵۸۳ نیکوزیا
اتحادیه اروپاجمهوری چک Coat of arms of the Czech Republic.svg جمهوری چک بله ۷۸٬۸۶۶ ۱۰٬۷۳۸٬۱۹۲ پراگ
اتحادیه اروپادانمارک National Coat of arms of Denmark.svg دانمارک بله ۴۳٬۰۹۴ ۵٬۸۳۸٬۱۷۰ کوپنهاگن
اتحادیه اروپااستونی Estonia coatofarms.png استونی بله ۴۵٬۲۲۶ ۱٬۳۲۱٬۳۵۸ تالین
اتحادیه اروپافنلاند Coat of arms of Finland.svg فنلاند بله ۳۳۸٬۴۵۵ ۵٬۵۵۶٬۰۵۹ هلسینکی
اتحادیه اروپافرانسه Coat of arms of the French Republic.svg فرانسه بله ۵۴۷٬۰۳۰ ۶۵٬۶۰۷٬۷۲۱ پاریس
گرجستان Greater coat of arms of Georgia.svg گرجستان خیر ۶۹٬۷۰۰ ۳٬۹۶۶٬۸۸۹ تفلیس
اتحادیه اروپاآلمان Coat of arms of Germany.svg آلمان بله ۳۵۷٬۱۶۸ ۸۳٬۸۸۱٬۰۷۰ برلین
اتحادیه اروپایونان Coat of arms of Greece.svg یونان بله ۱۳۱٬۹۵۷ ۱۰٬۳۰۸٬۳۹۸ آتن
اتحادیه اروپامجارستان Coat of arms of Hungary.svg مجارستان بله ۹۳٬۰۳۰ ۹٬۶۰۱٬۸۶۰ بوداپست
ایسلند Coat of arms of Iceland.svg ایسلند خیر ۱۰۳٬۰۰۰ ۳۴۵٬۷۰۲ ریکیاویک
اتحادیه اروپاجمهوری ایرلند Coat of arms of Ireland.svg ایرلند بله ۷۰٬۲۸۰ ۵٬۰۲۶٬۱۱۲ دوبلین
اتحادیه اروپاایتالیا Emblem of Italy.svg ایتالیا بله ۳۰۱٬۳۳۸ ۶۰٬۲۲۶٬۰۴۶ رم
اتحادیه اروپالتونی Coat of arms of Latvia.svg لتونی بله ۶۴٬۵۸۹ ۱٬۸۴۵٬۹۹۷ ریگا
لیختن‌اشتاین Staatswappen-Liechtensteins.svg لیختن اشتاین خیر ۱۶۰ ۳۸٬۴۰۹ فادوتس
اتحادیه اروپالیتوانی Coat of arms of Lithuania.svg لیتوانی بله ۶۵٬۳۰۰ ۲٬۶۵۷٬۲۰۸ ویلنیوس
اتحادیه اروپالوکزامبورگ Greater coat of arms of the grand-duchy of Luxembourg.svg لوکزامبورگ بله ۲٬۵۸۶ ۶۴۳٬۵۴۸ لوکزامبورگ
اتحادیه اروپامالت Coat of arms of Malta.svg مالت بله ۳۱۶ ۴۴۴٬۲۲۳ والتا
مولدووا Coat of arms of Moldova.svg مولداوی خیر ۳۳٬۸۴۶ ۴٬۰۱۱٬۴۶۳ کیشیناو
موناکو Coat of arms of Monaco.svg موناکو خیر ۲ ۳۹٬۸۱۷ موناکو-ویل
مونته‌نگرو Coat of arms of Montenegro.svg مونته‌نگرو خیر ۱۳٬۸۱۲ ۶۲۷٬۹۰۶ پودگوریتسا
اتحادیه اروپاهلند State coat of arms of the Netherlands.svg هلند بله ۴۱٬۵۴۳ ۱۷٬۲۱۶٬۷۷۵ آمستردام
مقدونیه شمالی Coat of arms of North Macedonia.svg مقدونیه شمالی خیر ۲۵٬۷۱۳ ۲٬۰۸۰٬۹۷۶ اسکوپیه
نروژ Coat of arms of Norway.svg نروژ خیر ۳۸۵٬۲۰۳ ۵٬۵۱۸٬۷۱۰ اسلو
اتحادیه اروپالهستان Herb Polski.svg لهستان بله ۳۱۲٬۶۸۵ ۳۷٬۷۳۱٬۴۵۱ ورشو
اتحادیه اروپاپرتغال Coat of arms of Portugal.svg پرتغال بله ۹۲٬۲۱۲ ۱۰٬۱۳۶٬۱۸۲ لیسبون
اتحادیه اروپارومانی Coat of arms of Romania.svg رومانی بله ۲۳۸٬۳۹۷ ۱۸٬۹۹۹٬۹۰۴ بخارست
روسیه Coat of Arms of the Russian Federation.svg روسیه خیر ۱۷٬۰۹۸٬۲۴۶ ۱۴۵٬۷۹۳٬۹۳۳ مسکو
سان مارینو Coat of arms of San Marino.svg سان مارینو خیر ۶۱ ۳۴٬۰۸۵ سان مارینو
صربستان Coat of arms of Serbia.svg صربستان خیر ۸۸٬۳۶۱ ۸٬۶۴۶٬۲۶۲ بلگراد
اتحادیه اروپااسلواکی Coat of arms of Slovakia.svg اسلواکی بله ۴۹٬۰۳۵ ۵٬۴۶۰٬۰۹۵ براتیسلاوا
اتحادیه اروپااسلوونی Coat of arms of Slovenia.svg اسلوونی بله ۲۰٬۲۷۳ ۲٬۰۷۸٬۰۰۲ لیوبلیانا
اتحادیه اروپااسپانیا Escudo de España (mazonado).svg اسپانیا بله ۵۰۵٬۹۹۰ ۴۶٬۷۱۲٬۷۸۴ مادرید
اتحادیه اروپاسوئد Coat of arms of Sweden.svg سوئد بله ۴۵۰٬۲۹۵ ۱۰٬۲۲۸٬۲۹۱ استکهلم
سوئیس Coat of arms of Switzerland.svg سوئیس خیر ۴۱٬۲۸۵ ۸٬۷۸۳٬۰۰۷ برن
ترکیه Emblem of Turkey.svg ترکیه خیر ۷۸۳٬۳۵۶ ۸۵٬۶۴۲٬۵۰۹ آنکارا
اوکراین Lesser Coat of Arms of Ukraine.svg اوکراین خیر ۶۰۳٬۶۲۸ ۴۳٬۰۹۵٬۴۴۹ کی‌یف
بریتانیا Royal Coat of Arms of the United Kingdom (1952-2022).svg بریتانیا عضو سابق ۲۴۴٬۸۲۰ ۶۸٬۵۴۶٬۲۰۶ لندن
واتیکان Coat of arms of the Vatican City.svg واتیکان خیر ۰٫۴۴ ۸۰۷ واتیکان سیتی
فهرست کشورهای مستقل اروپا که عضو سازمان ملل نیستند و چند کشور آنها را به رسمیت نمی‌شناسد.
پرچم نشان نام مساحت

(کیلومتر مربع)

جمعیت پایتخت
آبخاز Coat of arms of Abkhazia.svg آبخاز ۸٬۶۶۰ ۲۴۰٬۷۰۵ سوخومی
کوزوو Emblem of the Republic of Kosovo.svg کوزوو ۱۰٬۹۰۸ ۱٬۷۶۸٬۶۸۲ پریشتینا
قبرس شمالی Coat of arms of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg قبرس شمالی ۳٬۳۵۵ ۳۲۶٬۰۰۰ نیکوزیای شمالی
اوستیای جنوبی Coat of arms of South Ossetia.svg اوستیای جنوبی ۳٬۹۰۰ ۵۳٬۵۳۲ تسخینوالی
ترانس‌نیستریا Coat of arms of Transnistria.svg ترانس‌نیستریا ۴٬۱۶۳ ۴۷۵٬۶۶۵ تیراسپل
 جمهوری آرتساخ جمهوری آرتساخ ۱۱٬۴۵۸ ۱۴۵٬۰۵۳ استپاناکرت

جمعیت‌شناسی قاره اروپا[ویرایش]

جمعیت اروپا ۷۴۷٬۵۴۳٬۸۳۷ میلیون نفر برآورد شد که کمی بیش از یک نهم جمعیت جهان است. یک قرن پیش، اروپا تقریباً یک چهارم جمعیت جهان را داشت .جمعیت اروپا در قرن گذشته افزایش یافته‌است، اما در سایر مناطق جهان (به ویژه آفریقا و آسیا) جمعیت بسیار سریعتر رشد کرده‌است. در میان قاره‌ها، اروپا دارای تراکم جمعیت نسبتاً بالایی است که پس از آسیا در رتبه دوم قرار دارد. بیشتر اروپا در حالت باروری فرعی قرار دارد، به این معنی که هر نسل جدید (-متولد) جمعیت کمتری نسبت به نسل‌های قدیمی دارد. پرجمعیت‌ترین کشور اروپا نسبت به مساحت آن کشور کوچک موناکو موناکو است. اروپا در جنگ جهانی دوم بیشترین خسارت‌ها را در جهان داشت و باعث مرگ میلیون‌ها نفر در اروپا شد. جمعیت اروپا در سال ۱۹۵۰ ۵۴۹٬۳۲۸٬۸۸۳ بوده و الان در سال ۲۰۲۲ ۷۴۷٬۵۴۳٬۸۳۷ نفر رسیده. بیشترین جمعیت متولد شده در اروپا در سال ۱۹۶۲ ۶٬۱۰۲٬۰۹۴ نفر بوده‌است. جمعیت متولد در اروپا در سال ۲۰۲۲ منفی ۲۰۳٬۵۶۳- که با کاهش جمعیت روبه رو بوده‌است. اروپا با نرخ رشد منفی جمعیت روبه رو است و در حال کاهش جمعیت است و طبق پیش‌بینی‌ها جمعیت اروپا در سال ۲۰۵۰ به ۷۱۰٬۴۸۶٬۳۱۳ نفر کاهش پیدا خواهد کرد. اوج کاهش جمعیت اروپا در سال ۲۰۶۲ به منفی ۲٬۳۱۷٬۱۷۱- نفر می‌رسد. جمعیت اروپا در این سال به ۶۸۴٬۱۵۷٬۶۷۰ کاهش پیدا خواهد کرد. طبق پیش‌بینی‌ها از سال ۲۰۶۲ تا سال ۲۰۹۷ از ۲٬۳۱۷٬۱۷۱- به ۸۶۰٬۶۴۳- کاهش پیدا خواهد کرد. و خبر خوبی برای اروپا هست. اما متأسفانه از سال ۲۰۹۸ دوباره نرخ کاهش جمعیت افزایش پیدا می‌کند و به ۸۶۵٬۷۷۵- نفر افزایش پیدا می‌کند و تا پایان قرن به ۸۹۴٬۴۹۵- نفر خواهد رسید. جمعیت اروپا در سال ۲۱۰۰ به ۶۲۹٬۵۶۲٬۵۳۲ کاهش پیدا خواهد کرد. از ۴۸ کشور اروپا ۲۴ کشور رشد جمعیت و ۲۳ کشور کاهش جمعیت و یک کشور جمعیتی ثابت دارد.

کشورهای نرخ رشد منفی جمعیت اروپا[ویرایش]

کشورهای نرخ رشد مثبت جمعیت اروپا[ویرایش]

تاریخ اروپا[ویرایش]

مقالهٔ اصلی: تاریخ اروپا

در اعصار کهن اروپا در واقع وجود نداشت، بلکه امپراتوری روم در اطراف دریای مدیترانه بود که از ۳۹۵ میلادی به دو بخش شرقی و غربی تقسیم می‌شد و در آن‌ها به‌ترتیب به زبان‌های یونانی و لاتین تکلم می‌شد. در آن زمان سرحدات اروپا رون و دانوب بودند، در جنوب و مغرب آن ایالات متمدن امپراتوری قرار داشت و در شمال و شرق آن هم مردمان بدوی و وحشی ژرمن می‌زیستند. وقتی رومیان صحبت از آفریقا می‌کردند منظور آن‌ها تونس و الجزایر کنونی بود و آسیا هم در نظر آن‌ها شبه‌جزیره آسیای صغیر بود و عنوان «اروپا» از آن نظر که چندان معنایی نداشت تقریباً به کار برده نمی‌شد. در عرض پانصد سال از قرن پنجم تا قرن دهم میلادی بود که برای نخستین بار اروپا به عنوان قاره‌ای مشخص و از آسیا و آفریقا متمایز شد و مردم آن سروسامانی خاص خود یافتند.[۷]

یونانیان[ویرایش]

یونان باستان از صدها دولت‌شهر مستقل تشکیل می‌شد. از سدهٔ هشتم پیش از میلاد، یونانی‌ها ساخت شهرهای جدید در سراسر مدیترانه را آغاز کردند. این مستعمره‌های یونانی با شاهنشاهی نیرومند ایران در تماس بودند. در نتیجه تشنج بین یونان و ایران افزایش یافته و در سال ۵۰۰ (پیش از میلاد)، جنگی بین آن‌ها درگرفت. در سال ۴۷۹ (پیش از میلاد) ارتش متحد دولت‌شهرهای یونان، از ارتش قدرتمند ایران شکست خورد.

آکروپولیس[ویرایش]

باقیمانده‌های آکروپولیس، آتن امروزی را در بر می‌گیرد. آتن ثروتمندترین و بزرگ‌ترین ناحیهٔ شهری یونان بود. شهروندان این شهر از یک دموکراسی ابتدایی (دولت مردمی) برخوردار بودند. تا پیش از سدهٔ پنجم پیش از میلاد، ناحیهٔ شهری اسپارت بیشتر نواحی جنوب یونان را تحت کنترل داشت. این ناحیه را منطقهٔ «پلویونی» می‌نامند. زندگی اسپارتی‌ها در جنگ می‌گذشت. همهٔ شهروندان مذکر و بالغ، اعضای تمام‌وقت ارتش محسوب می‌شدند. زن‌ها آموزش‌های فیزیکی می‌دیدند تا بتوانند فرزندانی قوی و نیرومند به دنیا بیاورند. هنگامی که شهروندان اسپارتی مشغول پرداختن به امور جنگی بودند، بردگان روی زمین‌ها کشاورزی می‌کردند. نخستین مسابقات المپیک، در شهر المپیا، در جنوب یونان برگزار شد.

رومیان[ویرایش]

امپراتوری روم در اوج اقتدار خود در ۱۱۷ میلادی در زمان تراژان

حکومت نخستین امپراتور روم، آگوستوس، در سال ۲۷ (پیش از میلاد) آغاز شد. این حکومت شاهد آغاز پاکس رومانا، یا دوران ثبات سیاسی و شکوه و جلال فراوان که حدود ۲۰۰ سال ادامه داشت، بود. در طول این دوره، امپراتور روم بر مدیترانه و بخش اعظم اروپای غربی حکومت می‌کرد. امپراتوری به شکل کاملی سازمان‌دهی شده بود و به‌خوبی اداره و کنترل می‌شد. یک شبکه از راه‌ها، سرزمین‌های امپراتوری را به پایتخت، رم، متصل می‌کرد. لژیون آموزش‌دیدهٔ روم از تمام نقاط بحرانی در طول مرزهایش دفاع می‌کرد. شهروندان رومی از یک قانون مشترک، فرهنگ مشترک و زبان مشترک لاتینی، بهره‌مند بودند.

تا سال ۴۵۰ رومیان باستان، انگلستان را ترک کرده بودند و به جای آن‌ها تعداد زیادی از مردم شمال اروپا در آنجا اقامت داشتند. اقوامی که در آنجا سکونت داشتند متعلق به چهار قبیلهٔ آنگلها، یوتها، فرزینها و ساکسون‌ها بودند. این ساکنان، «آنگلوساکسون» نامیده شدند. قبرهای منطقهٔ ساتن هو با یادداشت‌های راهبانی مثل عالی‌جناب «بید»، اطلاعات مربوط به تاریخ آن‌ها را بیان می‌کند. سده‌ها بعد، شاهان آنگلوساکسون مانند آلفردِ کبیر با مهاجمان وایکینگ جنگیدند. در دنیای رومی‌ها سایو بودن افراد (شهروند رومی)، اهمیت زیادی داشت. ابتدا، مقام شهروند فقط به افرادی که در درون شهرها زندگی می‌کردند، داده می‌شد. در سال ۸۹ (پیش از میلاد)، مقام شهروند به تمام ایتالیایی‌ها اعطا شد. تا پیش از ۲۱۲، مقام شهروند رومی به همهٔ مردان آزادی که در محدودهٔ امپراتوری روم زندگی می‌کردند، اعطا شد. مقام شهروندی به بردگان و زن‌ها داده نمی‌شد.

اروپای قرون وسطی[ویرایش]

تا سدهٔ ۱۳ (میلادی)، قلعه‌های متعلق به شوالیه‌ها بیش از هرچیز دیگری در پهنهٔ اروپا خودنمایی می‌کرد. شوالیه‌ها از زندگی مرفهی برخوردار بودند که با زندگی دهقانانی که روی زمین‌های آن‌ها کار می‌کردند، تفاوت زیادی داشت. شهرهایی در اطراف قلعه‌ها به وجود آمدند و توسعه یافتند. بازرگانان برای تجارت از راه‌های سخت گذر سفر می‌کردند. زائران سفرهایی طولانی را برای زیارت اماکن مقدس انجام می‌دادند. زندگی دشوار بود و جنگ، قحطی و طاعون همواره جان مردم را تهدید می‌کرد. در اواخر سدهٔ پانزدهم میلادی، آخرین بخش از قلمرو مسلمانان اسپانیایی گرانادا یا همان شهر قرناطه در اندلس، به حکمرانان مسیحی آن دیار، فرناندوی دوم، پادشاه آراگون و ایزابل یکم[نیازمند ابهام‌زدایی] فرمانروای ملکه کاستیا، تسلیم شد. در همان سال، با حمایت مالی فرناندو و ایزابلا، کریستف کلمب از اقیانوس اطلس گذشت و به جزایر هند غربی (در نزدیکی سواحل آمریکا) رسید. در اروپای قرون وسطی، کاری که مردم انجام می‌دادند، غذایی که می‌خوردند، لباسی که می‌پوشیدند و محلی که در آن زندگی می‌کردند، همگی بستگی به جایگاه اجتماعی آن‌ها داشت. حدوداً از تاریخ ۸۰۰ تا ۱۰۵۰ به مدت سه سده، جنگجویان وایکینگ با کشتی‌های دراز و براق خود، اروپا را به وحشت می‌انداختند. آن‌ها از اسکاندیناوی برای جست‌وجوی نقره، بردگان و زمین به دریا می‌رفتند. گروهی به بریتانیا و فرانسه حمله می‌کردند، در حالی‌که دیگران روسیه و رودخانه‌های دوردست آسیا را مورد تاخت‌وتاز قرار می‌دادند. وایکینگ‌ها کاشفان دلیر و شجاعی بودند. آن‌ها با شجاعت از میان امواج خروشان اقیانوس اطلس عبور کرده، ایسلند و گروئنلند را کشف کردند و حتی به شمال آمریکا نیز قدم گذاشتند.

دورهٔ جنگ‌های صلیبی[ویرایش]

اثر تذهیبی متعلق به سده ۱۵ام که پاپ اوربان دوم را در حال موعظه جمعیت برای بازپس‌گیری سرزمین‌های مقدس نشان می‌دهد.
مقالهٔ اصلی: جنگ‌های صلیبی

در سال ۱۰۹۵ «پاپ اوربان دوم» همهٔ مسیحیان اروپایی را مجبور کرد تا علیه ترکان مسلمان قیام کنند و شهر اورشلیم (بیت‌المقدس فعلی) واقع در فلسطین را بازپس گیرند. در همان سال، سپاه بزرگی مهیا و رهسپار نخستین جنگ صلیبی گردید. در سال ۱۰۹۶، بالغ بر ۱۵۰ هزار اروپایی به‌راستی تصمیم گرفتند که به صف نخست جنگجویان صلیبی بپیوندند. جنگ‌های صلیبی یکی از پرشورترین وقایع قرون وسطی بوده‌است. در آن سال، بزرگ‌ترین سپاه‌هایی که اروپا تا آن زمان به چشم ندیده بود، به رهبری شوالیه‌های جوشن‌پوش، با بیرق‌های در اهتزازی که تقریباً نشان تمامی خانواده‌های اصیل اروپای غربی را بر خود داشت، سه هزار مایل راه را تا فلسطین پیمودند تا به نام کلیسای کاتولیک رومی، سرزمین مقدس را فتح کنند. آن‌ها تمامی خطرها را به جان خریدند تا شهر مقدس اورشلیم (بیت المقدّس) را فتح کنند. تعداد زیادی از جنگجویان صلیبی در طول سفر خطرناک از اروپا تا خاورمیانه جان خود را از دست دادند. آن‌ها که زنده ماندند در سال ۱۰۹۹ بیت‌المقدس را تسخیر کردند. در بین سال‌های ۱۰۹۹ تا ۱۲۵۰، شش جنگ صلیبی دیگر رخ داد اما در هیچ‌یک از آن‌ها صلیبیان موفقیتی به دست نیاورند. مسلمانان اسپانیا را به تصرف خود درآوردند

اروپای فئودالی[ویرایش]

از حدود سال ۸۰۰ تا ۱۳۰۰، بیشتر مناطق اروپای غربی توسط سیستم فئودالی سازماندهی شده بود. پادشاه، مالک تمام زمینی بود که به مناطقی به نام ملک اربابی تقسیم می‌شد و ارباب هر ملک، خراج‌گزار پادشاه محسوب می‌شد. او سوگند وفاداری یاد می‌کرد و متعهد می‌شد که برای حفاظت از اموال پادشاه، سربازانی (مردان جنگی) استخدام کند. رعیت‌ها در روستاها زندگی می‌کردند. آن‌ها سهمی از محصولات خود را به املاک شاه (خراج‌گزار شاه) می‌دادند. پاپ یکی از قدرتمندترین حاکمان اروپایی فئودالی محسوب می‌شد. او رئیس کلیسای کاتولیک رومی بود که مقدار زیادی زمین تحت مالکیت خود داشت. پاپ از همهٔ پادشاهان انتظار داشت از او اطاعت کنند. اما هنگامی که قدرت پادشاهان و امپراتورها زیادتر شد، سعی کردند با کلیسا مبارزه کنند.

رنسانس[ویرایش]

با نوشته شدن کمدی الهی توسط دانته آلیگیری، رنسانس آغاز می‌شود.

دانش و هنر پیشرفت‌های عظیمی در ایتالیای سدهٔ ۱۵ (میلادی) و سده ۱۶ (میلادی) به وجود آورد. این احیای فرهنگی به رنسانس (یعنی «نوزایی») مشهور شده‌است. دانشمندان، شعرا و فیلسوفانی ظهور کردند که با الهام از میراث اصیل روم و یونان باستان، با دیدگاهی تازه‌تر به جهان می‌نگریستند. نقاش‌ها به مطالعهٔ آناتومی (علم تشریح) پرداختند و اعضای بدن انسان را به شیوه‌ای واقع‌گرایانه نقاشی کردند. فرمانروایان ساختمان‌ها و آثار بزرگ هنری را سفارش دادند. این عقاید تازه به‌زودی در سراسر اروپا گسترش یافت. مطلوب «انسان عصر رنسانس»، فرد درخشان و همه‌فن‌حریفی بود که در موضوعات فراوانی کارآزموده باشد. لئوناردو دا وینچی و میکل آنژ مشهورترین آنان هستند؛ دستاوردهای آنان احترام‌شان را در جامعه افزایش داد.

اروپا در سده‌های ۱۶ و ۱۷[ویرایش]

مردم اروپا در طول سدهٔ ۱۶ (میلادی) و سدهٔ ۱۷ (میلادی)، عقاید سنتی را زیر سؤال بردند. دانشمندانی همچون گالیله و آیزاک نیوتن روش‌های جدید را توسعه داده و بر مبنای مشاهدات و تجارب خود به کشفیات فراوانی دست یافتند. در بسیاری از شاخه‌های دانش از جمله فیزیک، کالبدشناسی، نجوم، و ریاضیات، پیشرفت‌های بزرگی حاصل شد. نیکولاس کوپرنیک ستاره‌شناس لهستانی، کتاب «گردش افلاک آسمانی» را منتشر کرد. او در این کتاب، عقاید جدید خود را مبنی بر گردش سیارات به دور خورشید، بر خلاف نظریهٔ گردش سیارات به دور زمین، مطرح کرد. در سدهٔ ۱۷ (میلادی)، دانشمندان متوجه این مسئله شدند که سیارات به دور خورشید حرکت می‌کنند. مدل‌های مکانیکی منظومهٔ شمسی برای نشان دادن این موضوع ساخته می‌شدند. این دستگاه‌های جهان‌نما به نام «ارری» مشهور شد زیرا نخستین بار برای «ارل ارری» ساخته شد.

انقلاب فرانسه[ویرایش]

مقالهٔ اصلی: انقلاب فرانسه
لویی شانزدهم

در ۱۴ ژوئیه ۱۷۸۹، جماعتی از گرسنگان به زندان «باستیل» در پاریس، حمله کردند. فقرای پاریس که سان کولوت نامیده می‌شدند، از سیاست‌های لویی شانزدهم، پادشاه فرانسه، به خشم آمده بودند. لویی که با بحران مالی شدیدی دست به گریبان بود، از مجلس طبقات عمومی درخواست کرد تا مالیات‌ها را افزایش دهد. این امر، موجب بروز انقلاب فرانسه شد و به مدت ۱۰ سال این کشور را دچار هرج‌ومرج کرد. در ۱۷۹۱، دو سال پس از انقلاب فرانسه، حکومت دستگاه جدیدی را برای اعدام در ملأ عام به خدمت گرفت. این دستگاه که گیوتین نامیده می‌شد، برای قطع سر انسان با سرعت و بدون درد، طراحی شده بود. این ابزار اما به زودی تبدیل به سمبل خوفناک دوره ترور شد. لویی شانزدهم در سال ۱۷۹۲ اعدام (با گیوتین) شد و سرانجام، در سال ۱۷۹۹، هنگامی که ژنرال ناپلئون بناپارت به قدرت رسید، انقلاب پایان پذیرفت.

نقشه اروپا در نقشه ساموئل دان

انقلاب صنعتی[ویرایش]

با اختراع ماشین بخار انقلاب صنعتی آغاز شد.

تغییرات بزرگی که در سدهٔ ۱۸ (میلادی) در انگلستان رخ داد به نام انقلاب صنعتی شناخته می‌شود. اختراعات جدیدی مثل ماشین بخار، کالاها را سریع‌تر و ارزان‌تر از پیش تولید می‌کرد. در سدهٔ نوزدهم، گسترش صنعت به بقیه اروپا و سرزمین آمریکا رسید. راه‌آهن سرعت مسافرت را زیاد کرد. مردم زیادی در کارخانه‌ها کار و در شهرها زندگی می‌کردند.

جنگ جهانی اول[ویرایش]

مقالهٔ اصلی: جنگ جهانی اول
Chateau Wood Ypres 1917.jpg
نقشهٔ اروپا در سال ۱۹۴۶

در ماه اوت ۱۹۱۴ جنگ عظیمی در اروپا بین آلمان، رهبر دول محور، و نیروهای متفقین به رهبری فرانسه و بریتانیا درگرفت. هیچ‌یک از دو طرف نتوانستند به پیروزی کامل دست یابند و جنگ تا چهار سال به طول انجامید. پیش از پیروزی متفقین در نوامبر ۱۹۱۸ حدود ۱۰ میلیون نفر کشته شدند. هنگامی که در ماه اوت ۱۹۱۴ جنگ اعلام شد، میلیون‌ها تن از مردم شادمان در خیابان‌های شهرهای مهم اروپا شروع به رقص و پایکوبی کردند. مردم تصمیم حاکمان خود برای رفتن به جنگ را مورد حمایت قرار دادند. مردان جوان داوطلب برای جنگیدن، هجوم می‌آورند. با این وجود، صحنه‌های وحشت‌انگیز جنگ جهانی اول، نگرش مردم به جنگ را تغییر داد؛ یک نسل کامل از مردان جوان به خاک و خون کشیده شدند. جنگ جهانی اول، چهار امپراتوری را نابود کرد؛ امپراتوری آلمان تاج‌وتخت را از دست داد و جمهوری وایمار جایگزین آن شد. امپراتوری‌های شکست‌خورده امپراتوری اتریش - مجارستان و عثمانی از هم گسیختند و امپراتوری روسیه نیز به دست انقلابی‌های بلشویک افتاد.

جنگ جهانی دوم[ویرایش]

سربازان آلمانی در نبرد استالینگراد
مقالهٔ اصلی: جنگ جهانی دوم

در سدهٔ بیستم بین دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ بسیاری از کشورهای اروپایی از دموکراسی دست کشیدند. حزب نازی به رهبری آدولف هیتلر در آلمان به قدرت می‌رسد و فاشیست‌ها به رهبری موسولینی بر ایتالیا حکومت می‌کنند. ابتدا بریتانیا و فرانسه کوشیدند با این دیکتاتورهای جنگ‌طلب سازش کنند. اما عاقبت در سال ۱۹۳۹ در برابر تهاجم هیتلر ایستادند و اروپا به جنگ جهانی دوم کشیده شد. در سپتامبر ۱۹۳۹، جنگ جهانی دوم در اروپا آغاز شد. آدولف هیتلر، می‌خواست تا رایش سوم به یک قدرت مطلقه در اروپا تبدیل شود. در آغاز تاکتیک حملات برق‌آسا موفقیت‌آمیز می‌نمود. اما پس از سال ۱۹۴۳، قوای متفقین، متشکل از نیروهای آمریکا، شوروی و انگلستان، بر آلمان برتری یافتند. سرانجام، آلمان در ماه مه ۱۹۴۵، نه روز پس از خودکشی هیتلر، تسلیم شد. بیش از بیست میلیون اروپایی در این جنگ کشته شدند.

اتحادیهٔ اروپا[ویرایش]

نمودار مشارکت کشورهای اروپایی در توافق‌نامه‌های مهم اروپایی. رنگ سبز: حوزه پولی یورو، رنگ قرمز: کشورهای عضو پیمان شِنگِن، رنگ آبی: کشورهای عضو اتحادیه اروپا، رنگ بنفش: حوزهٔ اقتصادی اروپا، رنگ زرد: انجمن تجارت آزاد اروپا.

اتحادیهٔ اروپا یک اتحادیهٔ اقتصادی-سیاسی است که از ۲۸ کشور اروپایی تشکیل شده‌است. منشأ اتحادیهٔ اروپا به جامعهٔ اقتصادی اروپا که در سال ۱۹۵۷ با توافق‌نامه رم بین ۶ کشور اروپایی شکل گرفت، بازمی‌گردد. از آن تاریخ با اضافه شدن اعضای جدید، اتحادیهٔ اروپا بزرگ‌تر شده‌است. در سال ۱۹۹۳، توافق ماستریخت چارچوب قانونی کنونی اتحادیه را پایه‌گذاری کرد. اتحادیهٔ اروپا در سال ۱۹۹۹ واحد پول مشترکی به نام یورو را معرفی کرد که تاکنون در ۱۷ کشور جایگزین پول‌های ملی شده‌است. اتحادیهٔ اروپا با ۵۰۰ میلیون شهروند ۳۱٪ تولید ناخالص داخلی سال ۲۰۰۷ در جهان را تولید کرده‌است. (۱۵٫۸ تریلیون دلار)

جانوران[ویرایش]

در اروپا جانورانی مانند خرس، گوزن، گربه وحشی، خرگوش، روباه، گرگ، سنجاب، گراز و پرندگانی مانند عقاب، کرکس، لک‌لک، شانه‌به‌سر، مرغ سقا و بسیاری دیگر زندگی می‌کنند.[۶]

مردم[ویرایش]

                         زبان‌های ژرمنی شمالی                     زبان‌های ژرمنی غربی
                    زبان‌های سلتی
                         زبان‌های اسلاوی شرقی                     زبان‌های اسلاوی غربی
               زبان‌های اسلاوی جنوبی
          زبان‌های بالتیک
               فینو-پرمیک      زبان مجاری      زبان‌های اوگری

مردم ساکن اروپا، از اقوام گوناگون هستند و به زبان‌های مختلفی از جمله انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، هلندی، پرتغالی، ترکی، یونانی، روسی، مجاری، فنلاندی و سوئدی حرف می‌زنند.[۶] بنا بر اعلام سازمان جهانی بهداشت، ساکنان اروپا بیشترین میزان مصرف الکل را در سراسر جهان دارند و به همین دلیل میزان مرگ‌ومیر به دلیل نوشیدن الکل نیز در این قاره بیش از دیگر نقاط جهان است.[۸]

ادبیات[ویرایش]

نویسندگانی مانند هانس کریستین آندرسن دانمارکی، چارلز دیکنز و خواهران برونته انگلیسی، لئو تولستوی روسی، سیمون دو بووار و ویکتور هوگو فرانسوی، آسترید لیندگرن سوئدی و اریش کستنر، فریدریش نیچه و شوپنهاور آلمانی، در بین مهم‌ترین شخصیت‌های ادبیات جهان جای دارند.[۶]

صنعت[ویرایش]

برندهای مشهوری مانند ایرباس، پژو، رنو، سیتروئن، میشلن، لورئال، لویی ویتون، ایکیا، بنز، بی ام و، اریکسون؛ فولکس واگن، آدیداس، نیوآ، زیمنس، بوش، ب‌آاس‌اف، بایر، رولکس، فراری، لامبورگینی، فیات، ورساچه، پرادا، رولزرویس؛ بنتلی، آدیداس و نوکیا در کشورهای اروپایی قرار دارند.[۶]

منابع و پانویس[ویرایش]

  • Blanchard, Raoul, and Raymond E. Crist. 1935. A geography of Europe. New York: H. Holt and Co.
  • Gottmann, Jean. 1962. A geography of Europe. New York: Holt, Rinehart and Winston.
  1. ↑ "World Population Prospects: The 2017 Revision". ESA.UN.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Retrieved 10 September 2017.
  2. ↑ "{{جا:PAGENAME}}". International Monetary Fund. 2019. Retrieved 6 March 2019.
  3. ↑ Online Etymology Dictionary, 2001-2010 Douglas Harper
  4. ↑ قره نژاد، حسن (2536 شاهنشاهی). مقدمه‌ای بر جغرافیای طبیعی اروپا. اصفهان: قائم. صص. ۶. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  5. ↑ جغرافیا سال دوم دوره راهنمایی تحصیلی
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ روزنامه اطلاعات ۶ تیر ۱۳۹۳
  7. ↑ روزول پالمر، رابرت (۱۳۸۶). تاریخ جهان نو. تهران: امیر کبیر. ص. ۳۱.
  8. ↑ fa.euronews.com https://fa.euronews.com/2019/01/03/eurostat-european-union-countries-households-spend-most-alcohol. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۰۴. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=اروپا&oldid=37245019»