آسیا

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
alt=Globe centered on Asia, with Asia highlighted. The continent is shaped like a right-angle triangle, with اروپا to the west, occupied east, and اقیانوسیهto the south-east.
مساحت۴۴٬۵۷۹٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۱۷٬۲۱۲٬۰۰۰ مایل مربع)[۱]
جمعیت۴٬۷۰۶٬۳۶۱٬۹۰۰ (فهرست قاره‌ها براساس جمعیت)[۲]
ترکم جمعیت87/km2 (225/sq mi)
نام اهلیتآسیایی
کشورها۴۸ عضو سازمان ملل متحد ۱۲ کشور دیگر (فهرست کشورها)
متعلقات
مناطق ناشناخته
زبان‌هافهرست زبان‌ها
منطقه زمانییوتی‌سی ۲:۰۰+ تا یوتی‌سی ۱۲:۰۰+
اینترنت دامنه سطح‌بالا.asia
بزرگترین شهرهافهرست شهرهای آسیا

آسیا دربارهٔ این پرونده /ʌsɪɒ/ بزرگترین و پرجمعیت‌ترین قاره در جهان است. آسیا بخشی از پهنه خشکی اوراسیا و مجموعه خشکی آفرو-اوراسیا است. مساحت آسیا ۴۴/۵۷۹/۰۰۰ کیلومتر مربع (۱۷/۲۱۲/۰۰۰ مایل مربع) است که حدود ۳۰٪ از مساحت خشکی‌ها و ۸/۷٪ از مساحت کل کره زمین را شامل می شود. این قاره، که مدت‌ها سکونت‌گاه اکثریت جمعیت بشری بوده است، خاستگاه بسیاری از نخستین تمدن ها محسوب می‌شود. جمعیت این قاره ۴/۷ میلیارد نفر است که تقریباً ۶۰٪ جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد. جمعیت این قاره بزرگ از مجموع همه قاره‌های دیگر بیشتر است.

به طور اجمالی، آسیا از شرق به اقیانوس آرام، از جنوب به اقیانوس هند و از شمال به اقیانوس منجمد شمالی محدود می‌شود. مرز آسیا با اروپا یک ساختار تاریخی و فرهنگی است، زیرا هیچ جدایی فیزیکی و جغرافیایی مشخصی بین آنها وجود ندارد. این مرز تا حدودی تاریخی و قراردادی است و از دوران باستانی کلاسیک نشات گرفته است. تقسیم اوراسیا به دو قاره؛ نشان‌دهنده تفاوت‌های فرهنگی، زبانی و قومی شرقی-غربی است. کانال سوئز یک مرزبندی پذیرفته شده است که‌ آسیا را در از آفریقا جدا می‌کند. تنگه‌های ترکیه، کوه‌های اورال و رود اورال، و در جنوب کوه‌های قفقاز و دریای خزر و دریای سیاه، آسیا را از اروپا جدا می‌کند.

کشورهای چین و هند از سال ۱ تا ۱۸۰۰ پس از میلاد به عنوان بزرگترین اقتصادهای جهان جایگزین شدند. چین یک قدرت اقتصادی بزرگ بود و بسیاری را به شرق جذب کرد و برای بسیاری ثروت و شکوفایی افسانه‌ای فرهنگ باستانی هند سمبل و نشان آسیا بود که تجارت، اکتشاف و استعمار اروپا را به خود جذب کرد. کشف تصادفی یک مسیر اقیانوس اطلس از اروپا به قاره آمریکا توسط کریستف کلمب در حالی که در جستجوی مسیری به هند بود، این جذابیت عمیق را نشان می دهد. در طول تاریخ، جاده ابریشم به اصلی ترین مسیر تجاری شرق به غرب در نواحی داخلی آسیا تبدیل شد، در حالی که تنگه مالاکا به عنوان یک مسیر دریایی اصلی بود. آسیا پویایی اقتصادی (به ویژه آسیای شرقی) و همچنین رشد جمعیت قوی در طول قرن بیستم را دارا بوده است، اما رشد کلی جمعیت آسیا از آن زمان کاهش یافته است. آسیا زادگاه اکثر ادیان اصلی جهان من جمله هندوئیسم، زرتشتی، یهودیت، جینیسم، بودایی، کنفوسیوس، تائوئیسم، مسیحیت، اسلام، سیک و همچنین بسیاری دیگر از ادیان بوده است.

با توجه به وسعت این قاره و تنوع آن در مفهوم‌های مختلف، قاره آسیا نامی که قدمت آن به دوران باستان برمی‌گردد؛ ممکن است در واقع بیشتر با جغرافیای انسانی ارتباط داشته باشد تا جغرافیای طبیعی، فرهنگ‌ها، کشورها، اقوام، اقتصاد، پیوندهای تاریخی و سیستم‌های دولتی. آسیا دارای اقلیم‌های مختلف است که اقلیم استوایی در جنوب، اقلیم بیابانی در خاورمیانه، اقلیم مناطق معتدل در شرق و مرکز قاره تا اقلیم مناطق وسیع زیر قطبی و قطبی در سیبری را شامل می‌شود.

ریشه‌شناسی[ویرایش]

آسیا برگرفته از واژه "Ἀσία’ " از یونان باستان است. در ابتدا از آن برای اشاره به ساحل شرقی دریای اژه استفاده شد، اما بعدها برای اشاره به منطقه آناتولی به کار رفت. رومیان قبل از کاربرد گسترده خود از آن برای اشاره به منطقه ی آسیا از لیدیان استفاده می کردند. همچنین می‌تواند ریشهٔ این واژه از "Asis" به معنای گل یا "Asu" در زبان سامی است که به معنای روشنایی یا افزایش باشد.

جغرافیا[ویرایش]

آسیا بزرگ‌ترین قاره جهان، دارای شکلی تقریباً سه گوشه است که شبه‌جزایر زیادی دارد و به‌جز کشور اندونزی، دیگر قسمت‌های این قاره تماماً در نیمکره شمالی واقع شده‌است. طول شمالی جنوبی این قاره برابر ۷۶ درجه عرض جغرافیایی است زیرا که جنوبی‌ترین نقطه آن یعنی سنگاپور که در جزیره کوچکی در انتهای جنوبی شبه جزیره ماداکا قرار دارد، یک درجه در شمال واقع است و شمالی‌ترین نقطه آن یعنی دماغه چلیوسکینی (Chelyuskin) در مدار ۷۷ درجه عرض شمالی قرار گرفته‌است.[۳] کوه‌های اورال، دریای خزر، دریای سیاه و دریای آزوف آسیا را از اروپا جدا می‌نمایند، مرز بین آسیا و آفریقا کانال سوئز است و تنگه برینگ آمریکای شمالی را از این قاره جدا می‌سازد. آسیا در بین دو اقیانوس منجمد شمالی و هند قرار دارد.[۴][۵] بلندترین قلهٔ زمین اورست به ارتفاع ۸٬۸۴۸ متر در این قاره قرار دارد.

نقشه قدیمی از آسیا متعلق به سال ۱۷۰۰ میلادی از گیلوم دلیسه کارتوگراف فرانسوی
در این نقشه به نام خلیج فارس با عنوان فرانسوی Golfe Persique اشاره شده‌است. نام دریای خزر نیز کاسپین ذکر شده‌است.

۴٫۳٪ از مساحت قاره آسیا را کوه‌های بلند و تپه‌ها تشکیل می‌دهند، بلندترین رشته‌کوه‌های این قاره عبارتند از هیمالیا، قراقروم، پامیر، تیانشان، هندوکش، قفقاز بزرگ، آلتایی و البرز. همچنین رشته‌کوه نسبتاً کوچک‌تری در این قاره واقع بوده که مهم‌ترین آن‌ها را رشته‌کوه‌های تبت، ایران، ارمنستان و آسیای صغیر تشکیل می‌دهند. قاره آسیا در کنار اروپا می‌باشد. بیشتر جمعیت آسیا را چین و هند تشکیل می‌دهد. فلات‌های آسیا از غرب به شرق عبارت‌اند از آناتولی، ایران، تبت و مغولستان.

ناهمواری‌های آسیا

  1. فلات‌ها:شامل فلات‌های بلند با ارتفاع زیاد و فلات‌های کم ارتفاع قدیمی
  2. سرزمین‌های پهناور و پست جلگه‌ای در شمال و جنوب آسیا
  3. سرزمین‌های دارای کوه‌های آتش فشانی

اطلاعات آماری[ویرایش]

مساحت: ۴۳ میلیون کیلومتر مربع به همراه جزایر
تعداد کشورهای آسیا: ۵۲ کشور مستقل و ۸ کشور مستعمره پرتغال و انگلیس
ارتفاع متوسط از سطح دریا:۹۶۰متر
بلندترین نقطه: اورست ۸٬۸۴۸ متر
پست‌ترین نقطه: بحر المیت به عمق ۲۰۰ متر پایینتر از سطح دریا
گودترین نقطه: گودال «ماریانا» به عمق بیش از ۱۱هزار متر واقع در اقیانوس آرام که ۲۰۰۰۰ متر با کوه اورست بلند ترین نقطه ی زمین اختلاف ارتفاع دارد
متراکم‌ترین نقطه: جزیره جاوه در کشور اندونزی

جمعیت‌شناسی قاره آسیا[ویرایش]

اساس تجزیه و تحلیل این گزارش از داده‌های بهداشت، آموزش و درآمد، آسیای شرقی قوی‌ترین بهبود شاخص کلی توسعه انسانی (HDI) را در بین هر منطقه در جهان داشته‌است و میانگین دستیابی به HDI در ۴۰ سال گذشته تقریباً دو برابر شده‌است. چین که از سال ۱۹۷۰ تاکنون دومین کشور برتر جهان از نظر پیشرفت HDI است، تنها کشوری است که در فهرست «۱۰ جابجایی برتر» به دلیل درآمد به جای دستاوردهای بهداشتی یا آموزشی است. درآمد سرانه آن طی چهار دهه گذشته ۲۱ برابر افزایش یافته‌است و همچنین صدها میلیون نفر را از فقر درآمدی نجات داده‌است. با این حال، در بهبود ثبت نام مدارس و امید به زندگی در بین بهترین عملکردهای منطقه نبود. نپال کشوری در جنوب آسیا، از سال ۱۹۷۰ به عنوان یکی از سریع‌ترین جابجایی‌ها در جهان ظاهر شد که عمدتاً به دلیل دستاوردهای بهداشتی و آموزشی است. امید به زندگی فعلی آن ۲۵ سال بیشتر از دهه ۱۹۷۰ است. بیش از چهار نفر از هر پنج کودک در سن مدرسه در نپال در حال حاضر به مدرسه ابتدایی می‌روند، در حالی که ۴۰ سال پیش تنها یک نفر از هر پنج کودک در این کشور به مدرسه می‌روند. هنگ کنگ در میان کشورهای گروه‌بندی شده در HDI بالاترین رتبه را دارد (شماره ۷ در جهان، که در رده «توسعه انسانی بسیار بالا» قرار دارد)، پس از آن سنگاپور (۹)، ژاپن (۱۹) و کره جنوبی (۲۲) قرار دارند). افغانستان (۱۵۵) در بین ۱۶۹ کشور ارزیابی شده، پایین‌ترین رتبه را در میان کشورهای آسیایی دارد. آسیا پس از جنگ جهانی دوم سریع‌ترین رشد جمعیت را داشته. در سال ۱۹۵۰ جمعیت آسیا ۱٬۴۰۴٬۹۰۹٬۰۲۱ میلیار نفر بوده‌است. و الان در سال ۲۰۲۲ به ۴٬۷۱۷٬۱۵۵٬۶۱۸ نفر رسیده که رشد سریع را در جهان داشته. افراد متولد در آسیا در سال ۱۹۸۸ ۶۲٬۴۱۴٬۳۰۲ میلیون نفر که بیشترین میزان تولد بود. درسال ۲۰۲۲ میزان تولد به ۳۷٬۴۹۵٬۰۱۰ کاهش پیدا کرده و انتظار می‌رود این روند کاهشی باشد. اوج جمعیت آسیا در سال ۲۰۵۵ به ۵٬۳۰۱٬۶۵۴٬۵۵۵ میلیار نفر و تا سال ۲۱۰۰ به ۴٬۷۱۹٬۴۱۵٬۵۶۶ کاهش پیدا خواهد کرد. از ۵۲ کشور آسیایی بدون احتساب (روسیهروسیه) ۴۸ کشور با رشد جمعیت و ۳ کشور با رشد منفی جمعیت مواجه شده‌اند. کشورهایی که با کاهش جمعیت مواجه هستند:(ژاپنژاپن)، (گرجستانگرجستان)، (لبنانلبنان) تا سال ۲۰۲۳کره جنوبیکره جنوبی و چینچین به کشورهای رشد منفی اضافه خواهند شد.

فهرست کشورها[ویرایش]

پرچم نشان نام جمعیت
مساحت
(کیلومتر مربع)
زبان رسمی حکومت پایتخت
ایران Emblem of Iran.svg ایران ۸۶٬۱۷۶٬۲۲۹ ۱٬۶۴۸٬۲۹۷ فارسی جمهوری اسلامی ریاستی متمرکز تهران
جمهوری آذربایجان Emblem of Azerbaijan.svg آذربایجان ۱۰٬۳۱۱٬۷۸۳ ۸۶٬۶۰۰ آذربایجانی جمهوری باکو
اردن Coat of arms of Jordan.svg اردن ۱۰٬۳۰۵٬۷۴۰ ۸۹٬۳۴۲ عربی پادشاهی مشروطه امان
ارمنستان Coat of arms of Armenia.svg ارمنستان ۲٬۹۷۲٬۵۷۹ ۲۹٬۷۴۳ ارمنی جمهوری ایروان
ازبکستان Emblem of Uzbekistan.svg ازبکستان ۳۴٬۴۵۲٬۴۴۴ ۴۴۷٬۴۰۰ ازبکی جمهوری پارلمانی تاشکند
امارت اسلامی افغانستان افغانستان ۴۰٬۸۹۶٬۸۰۸ ۶۴۷٬۵۰۰ پشتو و دری امارت دیوبندی اسلامی متمرکز کابل
امارات متحده عربی Emblem of the United Arab Emirates.svg امارات متحده عربی ۱۰٬۰۹۵٬۹۵۱ ۸۳٬۶۰۰ عربی پادشاهی مشروطه مجلسی ابوظبی
اسرائیل

Emblem of Israel.svg

اسرائیل ۸٬۹۴۲٬۸۶۵ ۲۲٬۱۴۵ عبری جمهوری پارلمانی اورشلیم (بخش غربی)
اندونزی National emblem of Indonesia Garuda Pancasila.svg اندونزی ۲۷۹٬۵۴۹٬۴۱۳ ۱٬۹۰۴٬۵۶۹ اندونزیایی جمهوری پارلمانی جاکارتا
بحرین Emblem of Bahrain.svg بحرین ۱٬۷۸۹٬۴۳۲ ۷۶۰ عربی پادشاهی مشروطه مجلسی منامه
میانمار State seal of Myanmar.svg برمه (میانمار) ۵۵٬۲۹۲٬۷۶۶ ۶۷۶٬۵۷۸ برمه‌ای حکومت متمرکز نظام پارلمانی جمهوری نایپیداو
ماکائو Regional Emblem of Macau.svg ماکائو ۶۶۸٬۸۷۱ ۱۱۸ چینی پرتغالی بخش خودمختار ماکائو
برونئی Emblem of Brunei.svg برونئی ۴۴۶٬۰۱۴ ۵٬۷۶۵ مالایی حکومت متمرکز اسلامی پادشاهی مطلقه بندر سری بگاوان
بنگلادش National emblem of Bangladesh.svg بنگلادش ۱۶۸٬۱۲۵٬۷۷۰ ۱۴۷٬۵۷۰ بنگالی جمهوری پارلمانی داکا
بوتان (کشور) Emblem of Bhutan.svg بوتان ۷۸۹٬۱۶۵ ۳۸٬۳۹۴ دزونگخا پارلمانی متمرکز پادشاهی مشروطه تیمفو
پاکستان State emblem of Pakistan.svg پاکستان ۲۳۰٬۱۳۵٬۲۰۱ ۷۹۶٬۰۹۵ اردو جمهوری اسلامی فدرال اسلام‌آباد
تاجیکستان Emblem of Tajikistan.svg تاجیکستان ۹٬۹۸۹٬۱۵۳ ۱۴۳٬۱۰۰ تاجیکی جمهوری پارلمانی دوشنبه
تایلند Emblem of Thailand.svg تایلند ۷۰٬۰۹۶٬۰۷۳ ۵۱۳٬۱۲۰ تایی مشروطه سلطنتی بانکوک
تایوان National Emblem of the Republic of China.svg تایوان ۲۳٬۸۹۳٬۵۲۹ ۳۶٬۱۹۳ ماندارین معیار جمهوری نیمه ریاستی تایپه
ترکمنستان Emblem of Turkmenistan.svg ترکمنستان ۶٬۲۱۴٬۶۰۸ ۴۸۸٬۱۰۰ ترکمنی جمهوری عشق‌آباد
ترکیه Emblem of Turkey.svg ترکیه ۸۵٬۶۴۱٬۰۸۷ ۷۸۳٬۵۶۲ ترکی جمهوری ریاستی با پارلمان واحد آنکارا
تیمور شرقی Coat of arms of East Timor.svg تیمور شرقی ۱٬۳۷۳٬۳۲۶ ۱۵٬۰۰۷ تتوم و پرتغالی جمهوری دیلی
چین National Emblem of the People's Republic of China.svg چین ۱٬۴۴۹٬۰۴۶٬۹۰۶ ۹٬۵۹۷٬۰۰۰ ماندارین معیار دولت سوسیالیستی تک‌حزبی پکن
روسیه Coat of Arms of the Russian Federation.svg روسیه ۱۴۵٬۷۹۴٬۲۱۳ ۱۷٬۰۹۸٬۲۴۲ روسی جمهوری نیمه ریاستی فدرال مسکو
ژاپن Imperial Seal of Japan.svg ژاپن ۱۲۵٬۴۷۳٬۴۶۴ ۳۷۷٬۹۱۵ ژاپنی مشروطه سلطنتی توکیو
سری‌لانکا Emblem of Sri Lanka.svg سری‌لانکا ۲۱٬۵۸۹٬۰۴۹ ۶۵٬۶۱۰ سینهایی و تامیل جمهوری نیمه ریاستی متمرکز کلمبو
سنگاپور Coat of arms of Singapore.svg سنگاپور ۵٬۹۵۰٬۴۱۵ ۶۹۷ چینی، مالایی و تامیل جمهوری سنگاپور
سوریه Coat of arms of Syria.svg سوریه ۱۹٬۵۳۲٬۰۵۱ ۱۸۵٬۱۸۰ عربی نظام تک حزبی جمهوری نیمه ریاستی دمشق
عراق Coat of arms of Iraq.svg عراق ۴۲٬۳۱۴٬۵۳۶ ۴۳۸٬۳۱۷ عربی و کردی نظام پارلمانی جمهوری بغداد
عربستان سعودی Emblem of Saudi Arabia.svg عربستان سعودی ۳۵٬۹۲۳٬۵۸۸ ۲٬۱۴۹٬۶۹۰ عربی پادشاهی مطلقه اسلامی متمرکز ریاض
عمان National emblem of Oman.svg عمان ۵٬۳۳۹٬۶۵۴ ۳۰۹٬۵۰۰ عربی مشروطه سلطنتی مسقط
فلسطین Coat of arms of Palestine (alternative).svg فلسطین ۵٬۳۶۴٬۳۲۱ ۶٬۲۲۰ عربی و عبری جمهوری پارلمانی بیت‌المقدس (اورشلیم)(شرقی)/غزه/رام‌الله
فیلیپین Coat of arms of the Philippines.svg فیلیپین ۱۱۲٬۷۳۷٬۶۲۲ ۳۰۰٬۰۰۰ فیلیپینو جمهوری متمرکز مانیل
قبرس Cyprus coat of arms.png قبرس ۱٬۲۲۴٬۵۶۱ ۹٬۲۵۱ ترکی و یونانی جمهوری پارلمانی نیکوزیا
قرقیزستان Emblem of Kyrgyzstan.svg قرقیزستان ۶٬۷۴۳٬۷۹۱ ۱۹۹٬۹۵۱ قرقیزی جمهوری پارلمانی بیشکک
قزاقستان Emblem of Kazakhstan.svg قزاقستان ۱۹٬۲۳۸٬۱۵۱ ۲٬۷۲۴٬۹۰۰ قزاقی جمهوری پارلمانی آستانه
قطر Emblem of Qatar.svg قطر ۲٬۹۸۷٬۶۴۸ ۱۱٬۵۸۶ عربی حکومت متمرکز پادشاهی مشروطه دوحه
کامبوج Royal arms of Cambodia.svg کامبوج ۱۷٬۲۰۲٬۵۰۴ ۱۸۱٬۰۳۵ خمر مشروطه سلطنتی پنوم‌پن
کره جنوبی Emblem of South Korea.svg کره جنوبی ۵۱٬۳۲۹٬۸۹۹ ۱۰۰٬۲۱۰ کره‌ای جمهوری سئول
کره شمالی Emblem of North Korea.svg کره شمالی ۲۶٬۰۰۶٬۴۸۰ ۱۲۰٬۵۳۸ کره‌ای جمهوری تک‌حزبی جوچه پیونگ‌یانگ
کویت Emblem of Kuwait.svg کویت ۴٬۳۸۸٬۴۶۵ ۱۷٬۸۱۸ عربی حکومت متمرکز پادشاهی مشروطه کویت
گرجستان Greater coat of arms of Georgia.svg گرجستان ۳٬۹۶۶٬۹۲۰ ۶۹٬۷۰۰ گرجی جمهوری پارلمانی تفلیس
لائوس Emblem of Laos.svg لائوس ۷٬۴۹۶٬۸۱۷ ۲۳۶٬۸۰۰ لائوسی حکومت متمرکز دولت سوسیالیستی مارکسیسم وین‌تیان
لبنان Coat of arms of Lebanon.svg لبنان ۶٬۶۷۱٬۵۵۵ ۱۰٬۴۰۰ عربی جمهوری پارلمانی بیروت
مالدیو Emblem of Maldives.svg مالدیو ۵۴۰٬۶۱۰ ۲۹۸ دیوهی جمهوری ماله
مالزی Coat of arms of Malaysia.svg مالزی ۳۳٬۲۴۴٬۹۷۵ ۳۲۹٬۸۴۷ مالایی پادشاهی مشروطه فدرال با دو مجلس قانون‌گذاری کوالالامپور
مغولستان State emblem of Mongolia.svg مغولستان ۳٬۳۸۵٬۷۳۱ ۱٬۵۶۴٬۱۱۶ مغولی جمهوری پارلمانی اولان‌باتور
مصر مصر ۱۰۶٬۴۴۶٬۹۵۲ ۱٬۰۰۱٬۰۰۰ عربی جمهوری عربی مصر قاهره
نپال نپال ۳۰٬۳۱۱٬۵۵۷ ۱۴۷٬۱۸۱ نپالی جمهوری کاتماندو
ویتنام Emblem of Vietnam.svg ویتنام ۹۹٬۰۷۴٬۶۷۲ ۳۳۱٬۲۱۲ ویتنامی جمهوری سوسیالیستی حکومت متمرکز هانوی
هند Emblem of India.svg هند ۱٬۴۰۸٬۶۷۷٬۳۶۰ ۳٬۲۸۷٬۲۶۳ هندی جمهوری پارلمانی دهلی نو
هنگ کنگ Regional Emblem of Hong Kong.svg هنگ کنگ ۷٬۶۱۲٬۰۳۹ ۱٬۱۰۴ چینی انگلیسی منطقه خودمختار هنگ کنگ
یمن Emblem of Yemen.svg یمن ۳۱٬۲۵۷٬۳۱۶ ۵۲۷٬۹۶۸ عربی جمهوری عربی یمن صنعا

نقشه‌های تاریخی[ویرایش]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. National Geographic Family Reference Atlas of the World. Washington, D.C.: National Geographic Society (U.S.). 2006. p. 264.
  2. "Continents of the World". The List. Worldatlas.com. Archived from the original on 22 July 2011. Retrieved 25 July 2011.
  3. «آزمایش زمین به صورت یک منبع طبیعت با نمونه‌هایی از آسیا». جغرافیا. انجمن جغرافیدانان ایران. ۲۵۳۷ شاهنشاهی. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  4. "Asia". eb.com, Encyclopædia Britannica. Chicago: Encyclopædia Britannica, Inc. 2006.
  5. National Geographic Atlas of the World (7th ed.). Washington, DC: National Geographic. 1999. ISBN 978-0-7922-7528-2. "Europe" (pp. 68–9); "Asia" (pp. 90–1): "A commonly accepted division between Asia and Europe is formed by the Ural Mountains, Ural River, Caspian Sea, Caucasus Mountains, and the Black Sea with its outlets, the Bosporus and Dardanelles."

سفر به آسیا