دادارباوری
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. (چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید) |
| خدا |
|---|
|
ویژگی‌های |
دادارباوری[نیازمند منبع] یا خداانگاری (به انگلیسی: Deism) یا دئیسم، این باور است که خدا وجود دارد و به عنوان یک آفریننده و دادار، گیتی فیزیکی را خلق کرده‌است؛ امّا در عمل‌کرد آن مداخله نمی‌کند. دادارباوری مرتبط با فلسفه دینی و جنبشی است که وجود خدا را از عقل استنتاج می‌کند. دادارباوری دربارهٔ این که خدا در خارج از گیتی چه انجام می‌دهد، هیچ‌گونه موضع‌گیری نمی‌کند. این تفکر در شکل اغراق شده ی آن برخلاف اصل اعتمادگرایی در دین‌های اسلام، مسیحیت، یهودیت است که بر وحی در کتاب‌های مقدّس تکیّه میکنند.[۱]
خداانگاران بیشتر، وقایع فراطبیعی مانند معجزه و پیش‌گویی را رد کرده و یا برای آنها توضیحات علمی و منطقی ارائه میکنند و معتقد هستند که خدا در زندگی انسان‌ها خارج از چهارچوب قوانین طبیعی گیتی مداخله نمی‌کند. آنچه که آئین‌های سازمان‌دهی‌شده، وحی و کتاب آسمانی می‌نامند، خداانگاران متعصب تفسیرهای افراد دیگر می‌دانند. به باور خداانگاران بزرگ‌ترین هدیه‌ای که خدا به انسان داده‌است، دین نیست، بلکه قدرت استنتاج است.
دادارباوری در قرن ۱۷ و ۱۸ در دوره روشنگری به‌ویژه در فرانسه، پادشاهی متحده و ایالات متحده رواج بسیار یافت. به‌ویژه در میان مسیحیانی که نمی‌توانستند مفاهیمی مانند سه‌گانگی خدا، الٰهی بودن مسیح، معجزه‌ها، بی‌خطایی نوشته‌ها یا عصمت وحی را قبول کنند، امّا به خدای یکتا اعتقاد داشته باشند. در ابتدا گروه خاصّی تشکیل نشده بود، ولی این بینش بعدها باعث به به وجود آمدن آیین‌هایی مانند توحیدگرایی و جهان‌گرایی توحیدگرا شد و تا امروز به شکل‌های دادارباوری مدرن و دادارباوری کلاسیک ادامه دارد.
پیرامون دادارباوری[ویرایش]
دادارباوری خود زیر مجموعه‌ای از خداشناسی است. هر دو شامل باور به خدا هستند. مانند خداشناسی، دادارباوری باوری بنیانی است که ادیان می‌توانند بر آن بنا شوند. مانند ادیان یهودیت، مسیحیت، اسلام که بر اساس خداشناسی بنا شده‌اند؛ آیین‌های جهان‌گرایی توحیدگرا و کنفوسیانیسم نیز بر اساس دادارباوری ایجاد شده‌اند. همچنین دادارباوری به یک سری اعتقادات شخصی دربارهٔ نقش طبیعت در معنویّت نیز منسوب می‌شود.
باورهای دادارباوری دربارهٔ موضوعات دینی گوناگون، دیدگاه‌های متفاوت بسیاری دارند.
پانویس[ویرایش]
جستارهای وابسته[ویرایش]
 |
این یک مقالهٔ خرد فلسفه است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
