دادارباوری
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
| خدا |
|---|
|
ویژگی‌های |
|
دادارباوری[۱]، خدااِنگاری (به انگلیسی: Deism) یا دئیسم برگرفته از واژه لاتین deus به معنای خدا، اعتقادی فلسفی است که می گوید خدا وجود دارد و به عنوان آفریننده و دادار، عامل خلق همه چیز است؛ اما وحی الهی یا مداخله مستقیم خداوند در عملکرد جهان را رد می کند. دادارباوری مرتبط با فلسفه دینی و جنبشی است که وجود خدا را از عقل استنتاج می‌کند. دادارباوری دربارهٔ این که خدا در خارج از گیتی چه انجام می‌دهد، هیچ‌گونه موضع‌گیری نمی‌کند. این برخلاف اصل اعتمادگرایی در ادیان اسلام، مسیحیت، یهودیت است که بر وحی در کتاب‌های مقدّس تکیّه می‌کنند.[۲] خداانگاران بیشتر، رویدادهای فراطبیعی را مانند معجزه و پیش‌گویی رد می‌کند و باورمندند که خدا در زندگی انسان‌ها و قوانین طبیعی گیتی مداخله نمی‌کند. آنچه که آئین‌های سازماندهی‌شده، وحی و کتاب آسمانی می‌نامند، خداانگاران تفسیرها و برداشت‌های افراد دیگر می‌دانند. به باور خداانگاران بزرگ‌ترین هدیه‌ای که خدا به انسان داده‌است، دین نیست، بلکه قدرت درک و استنتاج و نتیجه‌گیری است.
دادارباوری در قرن ۱۷ و ۱۸ در دوره روشنگری به‌ویژه در فرانسه، پادشاهی متحده و ایالات متحده رواج بسیار یافت. به‌ویژه در میان مسیحیانی که نمی‌توانستند مفاهیمی مانند سه‌گانگی خدا، الٰهی بودن مسیح، معجزه‌ها، بی‌خطایی نوشته‌ها یا عصمت وحی را قبول کنند، امّا به خدای یکتا اعتقاد داشته باشند. در ابتدا گروه خاصّی تشکیل نشده بود، ولی این بینش بعدها باعث به وجود آمدن آیین‌هایی مانند توحیدگرایی و جهان‌گرایی توحیدگرا بودن شد، و تا امروز به شکل‌های دادارباوری مدرن و دادارباوری کلاسیک ادامه دارد.
پیرامون دادارباوری[ویرایش]
دادارباوری خود زیر مجموعه‌ای از خداشناسی است. هر دو شامل باور به خدا هستند. مانند خداشناسی، دادارباوری باوری بنیانی است که ادیان می‌توانند بر آن بنا شوند. مانند ادیان یهودیت، مسیحیت، اسلام که بر اساس خداشناسی بنا شده‌اند؛ آیین‌های جهان‌گرایی توحیدگرا و کنفوسیانیسم نیز بر اساس دادارباوری ایجاد شده‌اند. همچنین دادارباوری به یک سری اعتقادات شخصی دربارهٔ نقش طبیعت در معنویّت نیز منسوب می‌شود.
باورهای دادارباوری دربارهٔ موضوعات دینی گوناگون، دیدگاه‌های متفاوت بسیاری دارند.
پانویس[ویرایش]
- ↑ [فرهنگ علوم انسانی، داریوش آشوری، نشر مرکز، چاپ اول، ۱۳۷۴، تهران، ص ۹۱، مدخل Deism]
- ↑ Catechism of the Catholic Church - Man's capacity for God
جستارهای وابسته[ویرایش]
اندیشهٔ خدامحورانه | ||
|---|---|---|
| ||
 |
این یک مقالهٔ خرد فلسفه است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
