توحید (اسلام)
 |
| رده:خدا در اسلام |
| خدا در اسلام |
|---|
 |
توحید به معنای یکتاپرستی مهم‌ترین اصل از اصول دین اسلام است. دین الهی و هر آنچه در آن است از یک آغاز برخوردار است و آن معرفت الله است. تا شناخت خدا نباشد هیچ مفهوم دیگری از دین شکل نمی‌گیرد، بدون دست‌یابی به پایگاه معرفت توحیدی، رسالت و نبوت معنایی ندارد، چه این که پیامبر پیام او را ابلاغ می‌کند پس جلوه‌ای از توحید است. معاد نیز چنین است، زیرا برای تحقّق آن، خدای رحمان بندگان را به حیات آخرت باز می‌گرداند تا برپایی عدل و قسط را محقّق گرداند و به همین ترتیب اصل امامت هم جهت دیگری از توحید است که ولایت و هدایت الهی را آمیخته با یکدیگر محقّق می‌گرداند.[۱]
محتویات
تاریخچه یکتاپرستی[ویرایش]
قرآن انسان را به‌طور ذاتی و از ابتدا یکتاپرست می‌داند:
پس روی خود را با گرایش تمام به حق، به سوی این دین کن، با همان سرشتی که خدا مردم را بر آن سرشته‌است. آفرینش خدای تغییرپذیر نیست. این است همان دین پایدار، ولی بیشتر مردم نمی‌دانند. (روم ۳۰)[۲]
اقسام توحید[ویرایش]
- توحید ذاتی
- توحید صفاتی
- توحید افعالی
- توحید عبادی
- توحید خالقیت
- توحید در ربوبیت
- توحید مالکیت
- توحید حاکمیت
- توحید در قانون گذاری[۳]
کیفیت یکتاپرستی[ویرایش]
آمده‌است گروهی نزد پیامبر اسلام آمدند و از او خواستند خداوند را برای ایشان توصیف نماید. در پاسخ سؤال کنندگان سوره توحید نازل شد:[۴]
بگو او خداوند یگانه‌است (۱) خداوند صمد (۲) نه فرزندی دارد و نه از کسی زاده‌است (۳) و او را هیچ‌کس همتا نیست (۴) (توحید)[۵]
معنای توحید ذات این است که خدا یکی است و دومی برای او تصوّر نمی‌شود؛ به بیان دیگر ذات پاک خداوند هیچ‌گونه شبیه و مثل و نظیر ندارد؛ و از هر جهت یکتا و بی‌همتا است وینسنت کرنل، اسلام پژوه، در شرح مفهوم توحید در اسلام جملات زیر را از علی بن ابی‌طالب نقل می‌کند:
این سخن که خداوند یکی است، بر چهار قسم است: دو قسم از آن چهار قسم بر خداوند جایز نیست، دو قسم در مورد خداوند صحیح است.
اما آن دو قسمی که صحیح نیست، سخن کسی است که با گفتن یک، عدد را در نظر گرفته‌است. این جایز نیست زیرا [خداوند] چیزی که یک بوده و دومی ندارد، در مبحث اعداد وارد نمی‌شود. مگر نمی‌بینی که هر کس بگوید: خداوند یکی از سه نفر است کافر است و [نیز] کسی که بگوید: او یکی از مردم است و قصدش نوعی از جنس باشد در مورد خداوند صحیح نیست. زیرا این شباهت دادن است و پروردگار ما، از این سخن بالاتر است.
اما آن دو قسمی که در مورد او صحیح است، سخن کسی است که می‌گوید: او، یگانه‌ای است که در میان اشیا، شبیهی برای او وجود ندارد. پروردگار ما این چنین است و سخن کسی که می‌گوید: او در معنا و حقیقت یگانه‌است به این معنا که در وجود و در عقل و خیال [هیچ‌کس] تقسیم‌پذیر نیست [قابل درک نیست]. پروردگار ما این چنین است.[۶]
اهمیت یکتاپرستی[ویرایش]
از دیدگاه قرآن، یکتاپرستی شرط لازم برای بخشیده شدن در روز قیامت است:
مسلماً خدا، این را که به او شرک ورزیده شود نمی‌بخشاید و غیر از آن را برای هر که بخواهد می‌بخشاید، و هر کس به خدا شرک ورزد، به یقین گناهی بزرگ بربافته‌است. (نسا ۴۸)[۷]
پانویس[ویرایش]
- ↑ صفحه توحید در سامانه نورالمجتبی
- ↑ قرآن، ترجمه فولادوند
- ↑ مرتضی مطهری. مجموعه آثار استاد شهید مطهری (۲). انتشارات صدرا.
- ↑ تفسیر نمونه، جلد ۲۷ صفحه ۴۲۸ ذیل سوره توحید. پیوند به متن تفسیر.
- ↑ قرآن، ترجمه خرمشاهی
- ↑ Vincent J. Cornell, Encyclopedia of Religion, Vol 5, pp.356۱–۳۵۶۲. حدیث فوق در کتاب توحید صدوق باب ۳، روایت سوم است. متن عربی حدیث به نقل از توحید صدوق
إِنَّ الْقَوْلَ فِی أَنَّ اللَّهَ وَاحِدٌ عَلَی أَرْبَعَةِ أَقْسَامٍ فَوَجْهَانِ مِنْهَا لَا یَجُوزَانِ عَلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ وَجْهَانِ یَثْبُتَانِ فِیهِ فَأَمَّا اللَّذَانِ لَا یَجُوزَانِ عَلَیْهِ فَقَوْلُ الْقَائِلِ وَاحِدٌ یَقْصِدُ بِهِ بَابَ الْأَعْدَادِ فَهَذَا مَا لَا یَجُوزُ لِأَنَّ مَا لَا ثَانِیَ لَهُ لَا یَدْخُلُ فِی بَابِ الْأَعْدَادِ أَ مَا تَرَی أَنَّهُ کَفَرَ مَنْ قَالَ ثالِثُ ثَلاثَةٍ وَ قَوْلُ الْقَائِلِ هُوَ وَاحِدٌ مِنَ النَّاسِ یُرِیدُ بِهِ النَّوْعَ مِنَ الْجِنْسِ فَهَذَا مَا لَا یَجُوزُ عَلَیْهِ لِأَنَّهُ تَشْبِیهٌ وَ جَلَّ رَبُّنَا عَنْ ذَلِکَ وَ تَعَالَی وَ أَمَّا الْوَجْهَانِ اللَّذَانِ یَثْبُتَانِ فِیهِ فَقَوْلُ الْقَائِلِ هُوَ وَاحِدٌ لَیْسَ لَهُ فِی الْأَشْیَاءِ شِبْهٌ کَذَلِکَ رَبُّنَا وَ قَوْلُ الْقَائِلِ إِنَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَحَدِیُّ الْمَعْنَی یَعْنِی بِهِ أَنَّهُ لَا یَنْقَسِمُ فِی وُجُودٍ وَ لَا عَقْلٍ وَ لَا وَهْمٍ کَذَلِکَ رَبُّنَا عَزَّ وَ جَل
- ↑ قرآن، ترجمه فولادوند
جستارهای وابسته[ویرایش]
کتاب‌شناسی[ویرایش]
- الاعتقادات شیخ محمد بن علی بن بابویه القمی (الصدوق)
- التوحید شیخ محمد بن علی بن بابویه القمی (الصدوق)
پیوند به بیرون[ویرایش]
- توحید، وبگاه حوزه
- جهانبینی توحیدی و توسعه - از وابستگی به پیوستگی
| اصول |  | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| فروع | |||||
| عقاید برجسته | |||||
| چهارده معصوم | |||||
| صحابه |
| ||||
| علما | |||||
| رویدادها | |||||
| آیات و روایات | |||||
| ادعیه و مناسک | |||||
| کتابها | |||||
| مکانهای مقدس |
| ||||
| روزهای مقدس | |||||
| شاخهها | |||||
| منابع اجتهاد | |||||
| وابسته | |||||
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون اسلام است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
