تفسیر قمی: تفاوت میان نسخه‌ها
Farhangirani (بحث | مشارکتها) ←نویسنده: حذف لقب علامه از کسی که در جامعه و نیز در نزد حوزویان، به هیچ وجه، علامه نیست |
Farhangirani (بحث | مشارکتها) ←اعتبار روایات: حذف لقب علامه از کسی که در جامعه و نیز در نزد حوزویان، به هیچ وجه، علامه نیست |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
نویسنده این تفسیر در مقدمه کتاب گفته است که همه روایات آن را از افراد ثقه و مورد اعتماد آورده است، لذا بعضی از علمای بزرگ شیعه همه روایات آن را معتبر دانسته‌اند. عده‌ای هم به جهت همین حرف قبول کرده‌اند که همه راوی‌های این کتاب ثقه هستند، در حالی که افراد ضعیف زیادی در بین آن‌ها وجود دارد که این فرضیه را باطل می‌کند. |
نویسنده این تفسیر در مقدمه کتاب گفته است که همه روایات آن را از افراد ثقه و مورد اعتماد آورده است، لذا بعضی از علمای بزرگ شیعه همه روایات آن را معتبر دانسته‌اند. عده‌ای هم به جهت همین حرف قبول کرده‌اند که همه راوی‌های این کتاب ثقه هستند، در حالی که افراد ضعیف زیادی در بین آن‌ها وجود دارد که این فرضیه را باطل می‌کند. |
||
علمای بزرگ شیعه در مورد معتبر بودن با نبودن همه روایات‌های این تفسیر اختلاف نظر دارند و به نظر می‌رسد جامع‌ترین نظر را |
علمای بزرگ شیعه در مورد معتبر بودن با نبودن همه روایات‌های این تفسیر اختلاف نظر دارند و به نظر می‌رسد جامع‌ترین نظر را علی ریاحی نبی داشته باشد. او معتقد است با توجه به این که به‌طور قطع نویسنده همه تفسیری که به دست ما رسیده، نمی‌تواند [[علی بن ابراهیم]] |
||
باشد، معلوم نیست که این توثیق هم نوشته او باشد و ممکن است نوسته [[علی بن حاتم]] باشد که با توجه به این که او از ضعفا نقل حدیث می‌کرده، توثیقش معتبر نیست و نیز ممکن است نوشته [[عباس بن محمد]] یا فرد دیگری باشد که توثیق آن‌ها چه دربارهٔ افراد و چه در اعتبار احادیثشان معتبر نیست، لذا سایر بحث‌ها در این باره بی‌فایده است و نه می‌توان همه روات آن را ثقه دانست و نه همه روایات آن را معتبر، بلکه باید تک تک روایات آن را بررسی و اظهار نظر کرد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.ehtejaj.com/main/?p=4329|عنوان=تفسیر القمی – تقریرات درس |
باشد، معلوم نیست که این توثیق هم نوشته او باشد و ممکن است نوسته [[علی بن حاتم]] باشد که با توجه به این که او از ضعفا نقل حدیث می‌کرده، توثیقش معتبر نیست و نیز ممکن است نوشته [[عباس بن محمد]] یا فرد دیگری باشد که توثیق آن‌ها چه دربارهٔ افراد و چه در اعتبار احادیثشان معتبر نیست، لذا سایر بحث‌ها در این باره بی‌فایده است و نه می‌توان همه روات آن را ثقه دانست و نه همه روایات آن را معتبر، بلکه باید تک تک روایات آن را بررسی و اظهار نظر کرد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.ehtejaj.com/main/?p=4329|عنوان=تفسیر القمی – تقریرات درس علی ریاحی نبی | ناشر =سایت رسمی گروه تحقیقاتی علوم و معارف اسلامی احتجاج |تاریخ۲۱/۱۳۹۳/۱|تاریخ بازبینی=}}</ref> |
||
== منابع == |
== منابع == |
||
نسخهٔ ۳۱ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۲۴
کتاب التفسیر معروف به تفسیر قمی و تفسیر علی بن ابراهیم قمی، تفسیری از قرآن به شیوه روائی است که علاوه بر روایات امامان شیعه، توضیحات نویسنده کتاب را هم دربردارد. غالب روایات این کتاب از علی بن ابراهیم قمی و ابوجارود است.
این تفسیر پایه و اساس بسیاری از تفاسیر شیعه است و بسیاری از روایات آن از جعفر صادق و محمد باقر، با واسطه‌های کمی روایت شده‌است. علت اینکه در بعضی از کتابها نام این تفسیر را «تفسیر الصادقین» نوشته‌اند همین است.
نویسنده
شیخ نجاشی (ش ۶۸۰) و شیخ طوسی (ش ۳۸۰) وجود این کتاب را تأیید کرده‌اند اما در تفسیر فعلی حدیث‌هایی وجود دارد که از راویان بعد از علی بن ابراهیم است یا با دو واسطه از پدر علی بن ابراهیم روایت شده‌است در حالی که علی بن ابراهیم مستقیماً از پدرش روایت می‌کرده‌است.
آقا بزرگ تهرانی در الذریعه معتقد است که تفسیر فعلی نوشته عباس بن محمد از سادات موسوی است که برای ترویج ابن کتاب در مازندران که جارودی مذهب بودند، روایاتی از ابوجارود را به آن افزوده است.[۱] علی ریاحی نبی، این نظریه را مردود می‌داند چرا که در بعضی جاهای کتاب آمده است «حدثنی محمد بن عباس» که معلوم می‌شود حداقل در این موارد نویسنده شخصی غیر از او است.
آیت الله شبیری زنجانی نویسنده این کتاب را علی بن حاتم قزوینی می‌داند که به علت آن که بیشتر روایات آن از علی بن ابراهیم بوده، به نام او معروف شده‌است. علی ریاحی نبی این مطلب را قابل قبول تر می‌داند. او معتقد است که تفسیر فعلی ترکیبی از کتاب تفسی علی بن ابراهیم است که با تفسیر علی بن حاتم، عباس بن محمد موسوی و شاید افراد دیگر آمیخته است و به همین دلیل بررسی‌های رجالی در آن اهمیت زیادی دارد.
- علی بن ابراهیم قمی
علی بن ابراهیم از راویان بزرگ و ثقه شیعه در قرن سوم و چهارم ه.ق بوده که تا سال ۳۰۷ ه.ق زنده بوده‌است. همه علمای شیعه او را توثیق کرده‌اند.
- علی بن حاتم قزوینی
علی بن ابی سهل حاتم بن ابی حاتم قزوینی معروف به علی بن حاتم از افراد مورد اعتماد رجالیون شیعه است اما نجاشی گفته است هر چند ثقه است اما از افراد ضعیف روایت نقل می‌کرده‌است.[۲]
- عباس بن محمد موسوی
عباس بن محمد بن قاسم بن حمزه بن موسی بن جعفر در کتاب‌های رجالی اشاره‌ای به او نشده‌است و مجهول است. روایت‌های ابوجارود را او به تفسیر علی بن ابراهیم افزوده است.[۱]
لازم ذکر است این کتاب ابتدا با تحقیق سید طیب جزایری در نجف و سپس در دو جلد به زبان عربی به همت مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، در بیروت چاپ شده‌است.[۳][۴] این کتاب هم‌اکنون دارای دو چاپ حروفی است: یکی از این دو با تقریظ شیخ آقا بزرگ تهرانی و مقدمه، تصحیح و تعلیق سید طیب جزایری همراه است. به نظر می‌رسد از چاپ اول کتاب با این اوصاف حدود ۳۰ سال بگذرد، چراکه تاریخ نگارش مقدمه ۱۳۸۶ ق و تاریخ تقریظ آقا بزرگ تهرانی اواخر عمر ایشان به سال ۱۳۸۷ ق است. مقدمه‌ای که جزایری نگاشته است مشتمل بر معرفی مؤلف و راویان مشهور روایات کتاب است و جدا از این، به ارائة توضیحاتی دربارة تفسیر تأویلی (که غالب مطالب کتاب بر این منوال است) و تبیین بعضی از ابهامات پرداخته است.
چاپ دیگر این کتاب که با حروفی چشم‌نواز و تصحیح مؤسسة اعلمی بیروت منتشر شده‌است، در سال ۱۴۱۲ ق انتشار یافته‌است. تفاوت این چاپ با چاپ قبل، جز حذف تعلیقات و از حد توضیح پاره‌ای از لغات و ارائة آدرس آیات و… جز آن فراتر نرفته است. جدا از این دو نسخة رایج، مرحوم آقا بزرگ تهرانی به دو نسخة چاپ سنگی اشاره کرده‌است که یکی از آن‌ها در سال ۱۳۱۳ ق و دیگری همراه تفسیر امام عسکری در سال ۱۳۱۵ ق به چاپ رسیده است. سید طیب جزایری در تصحیح از دو نسخة خطی دیگر هم استفاده کرده که یکی در کتابخانة آیت الله حکیم و دیگری در کتابخانة مرحوم کاشف الغطاء بوده‌است.[۵]
اعتبار روایات
نویسنده این تفسیر در مقدمه کتاب گفته است که همه روایات آن را از افراد ثقه و مورد اعتماد آورده است، لذا بعضی از علمای بزرگ شیعه همه روایات آن را معتبر دانسته‌اند. عده‌ای هم به جهت همین حرف قبول کرده‌اند که همه راوی‌های این کتاب ثقه هستند، در حالی که افراد ضعیف زیادی در بین آن‌ها وجود دارد که این فرضیه را باطل می‌کند.
علمای بزرگ شیعه در مورد معتبر بودن با نبودن همه روایات‌های این تفسیر اختلاف نظر دارند و به نظر می‌رسد جامع‌ترین نظر را علی ریاحی نبی داشته باشد. او معتقد است با توجه به این که به‌طور قطع نویسنده همه تفسیری که به دست ما رسیده، نمی‌تواند علی بن ابراهیم باشد، معلوم نیست که این توثیق هم نوشته او باشد و ممکن است نوسته علی بن حاتم باشد که با توجه به این که او از ضعفا نقل حدیث می‌کرده، توثیقش معتبر نیست و نیز ممکن است نوشته عباس بن محمد یا فرد دیگری باشد که توثیق آن‌ها چه دربارهٔ افراد و چه در اعتبار احادیثشان معتبر نیست، لذا سایر بحث‌ها در این باره بی‌فایده است و نه می‌توان همه روات آن را ثقه دانست و نه همه روایات آن را معتبر، بلکه باید تک تک روایات آن را بررسی و اظهار نظر کرد.[۶]
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ الذریعه، شیخ آقا بزرگ تهرانی، نشر اسماعیلیان و کتاب‌خانه اسلامیه، قم و تهران، ش ۱۳۱۶
- ↑ کتاب رجال، نجاشی، جامعه مدرسین قم، ش ۶۸۸
- ↑ [www.askquran.ir/.hthread45196tml "تفاسیر روایی شیعه به ترتیب قرن تالیف"].
{{cite web}}: Check|url=value (help) - ↑ "بررسی سندی تفسیر علی بن ابراهیم".
- ↑ "پژوهشی دربارهٔ تفسیر علی بن ابراهیم قمی".
- ↑ «تفسیر القمی – تقریرات درس علی ریاحی نبی». سایت رسمی گروه تحقیقاتی علوم و معارف اسلامی احتجاج.
- سیدمحمدجواد شبیری. «تفسیر علی بن ابراهیم قمی ». دانشنامه جهان اسلام.
- «[[علی ریاحی نبی|علامه ریاحی]]». گروه تحقیقاتی علوم و معارف اسلامی احتجاج. تداخل پیوند خارجی و ویکی‌پیوند (کمک)
پیوند به بیرون
- متن کتاب تفسیر قمی (جلد اول) دریافت به صورت فشرده.
- متن کتاب تفسیر قمی (جلد دوم) دریافت به صورت فشرده.
جوامع روایی شیعه | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| جوامع حدیثی |
|  | ||||
| محدثین | ||||||
 | این یک مقالهٔ خرد قرآن است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |