نحل

حجر	سورهٔ نحل	اسراء
شمارهٔ کتابت: ۱۶ جزء : ۱۴ نزول شمارهٔ نزول: ۷۰ محل نزول: مکه اطلاعات آماری تعداد آیات: ۱۲۸ تعداد کلمات: ۱۸۵۱ تعداد حروف: ۷۸۳۸

نسخه خطی آیات ۷۳ تا ۸۸ از سوره نحل به خط حجازی متعلق به قرن اول هجری که در کتابخانه جامع کبیر صنعا نگهداری می‌شود.

نحل: دلیل نام‌گذاری این سوره به این نام اشاره به نحل (زنبور عسل) و وحی ویژه خداوند به آن است.

نِعَم: نام دیگر این سوره «نِعَم» (جمع نعمت) است، چراکه محور اصلی این سوره ذکر نعمت‌های الهی است.[۱]

ترتیب و محل نزول: این سوره مکی است و به ترتیب مصحف شانزدهین، و به ترتیب نزول، هفتادمین سوره قرآن است.[۲]

تعداد آیات و حجم: این سوره به اتفاق آراء دارای ۱۲۸ آیه و ۱۸۵۱ کلمه و ۷۸۳۸ حرف است. از نظر حجم از سوره‌های مئون و متوسط قرآن و سه چهارم یک جزء قرآن را دربردارد. سومین سوره از سوره‌های چهارده‌گانه سجده است که آیه ۴۸ آن سجده مستحب دارد.

وجه تسمیه

نحل در زبان عربی به معنی زنبور عسل است که نام سوره ۱۶ از قرآن است و ۱۲۸ آیه دارد. بخشی از این سوره مکی و بخشی مدنی است. در این سوره بیش از هر بحثی، پیرامون نعمت‌های خدا است و به همین دلیل این سوره نعم (جمع نعمت) نیز نامیده شده‌است. نام مشهور این سوره نحل است به دلیل آنکه به هنگام شمردن نعمت‌های خدا به زنبور عسل نیز اشاره کرده‌است. از بحث‌های دیگر سوره به توحید و معاد و احکام اسلامی مانند دعوت به عدل، انفاق، هجرت، جهاد، نهی از منکر و ستم و پیمان‌شکنی و دعوت به شکرگزاری می‌توان اشاره کرد.

فضائل و خواص

در فضیلت سوره از پیامبر اسلام نقل شده: هر که سوره نحل را قرائت نماید، خدای بلند مرتبه هر نعمتی را که به او داده‌است حساب نکند و اجر او به اندازه کسی است که بمیردو وصیتی از خود به یادگار گذارد و اگر در آن روز بمیرد او را چندان ثواب است مانند کسی که در هنگامه مرگ به بهترین‌ها وصیت کند. در روایت از محمد باقر: هر کس سوره نحل را در هر ماه یک بار بخواند از زیان مالی (قرض) در دنیا و نیز از هفتاد نوع بلا که سبک‌ترین آنها دیوانگی، جذام و پیسی باشد ایمن باشد و آخرت در بهشت عدن (محلی در وسط بهشت) باشد.

پیوند به بیرون

• متن سوره به همراه ترجمهٔ فارسی
• فضیلت و خواص سوره نحل
• علی در قرآن - سوره نحل، آیه ۲۲
• آیه ۷۱ سوره نحل