شمس (سوره)
این مقاله نیازمند تمیزکاری است. لطفاً تا جای امکان آنرا از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید، سپس این برچسب را بردارید. محتویات این مقاله ممکن است غیر قابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد. |
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
شمس | |||||
---|---|---|---|---|---|
دستهبندی | مکی | ||||
اطلاعات آماری | |||||
ترتیب در قرآن | ۲۶ | ||||
جزء | ۳۰ | ||||
شمار آیهها | ۱۵ | ||||
شمار واژهها | ۵۷ | ||||
شمار حرفها | ۲۷۵ | ||||
متن سوره | |||||
|
|
سوره شمس نود و یکمین سورهٔ قرآن است که در مکه نازل شده و دارای ۱۵ آیه است. کلمه شمس در عربی به معنی خورشید است و بهطور متعدد در قرآن به کار رفتهاست.
نزول
[ویرایش]بعد از سوره قدر (و به نقل برخی بعد از سوره حج) در سال دوم بعثت در مکه نازل شدهاست.[۱]
محتوای سوره
[ویرایش]این سوره در حقیقت سوره تهذیب نفس است. در آغاز سوره به ۱۱ موضوع مهم از عالم خلقت و ذات پاک خداوند برای اثبات این که رستگاری در گرو تهذیب نفس است قسم یاد شده، و بیشترین سوگندهای قرآن را (بهطور جمعی) در خود جای دادهاست.[نیازمند منبع]
و در پایان به ذکر قوم ثمود، نمونهای از اقوام گردنکش میپردازد؛ که به خاطر ترک تهذیب نفس و کشتن ناقه ای که خداوند به عنوان معجزه پیامبرشان فرستاده بود، در شقاوت ابدی فرورفتند و خداوند آنها را به مجازات شدیدی گرفتار کرد.
متن و معنی سوره شمس
[ویرایش]بِسمِ اللهِ الرّحمنِ الرّحیم
وَالشَّمسِ وَ ضُحیها*وَاَلقَمَرِ اِذا تَلیها*وَالنَّهارِ اِذاجَلّیها*وَالَّلیلِ اِذایَغشیها*وَالسَّماءِوَما بَنیها*وَالاَرضِ وَما طَحیها*وَ نَفسٍ وَما سَوّیها*فَاَلهَمَها فُجُورَها وَ تَقویها*قَد اَفلَحَ مَن زَکّیها*وَقَد خابَ مَن دَسّیها*
کَذَّبَت ثَمُودُ بّطَغویها*اِذِانبَعَثَ اَشقیها*فَقالَ لَهُم رَسُولُ اللهِ ناقَةَاللهِ وَسُقیها*فَکَذَّبوُهُ فَعَقَرُوها فَدَمدَمَ عَلَیهم رَبُّهُم بِذَنبهم فَسَوّیها*وَلا یَخافُ عُقبیها*
قسم به آفتاب وتابش آن هنگام رفعتش*قسم به ماه که پیرو آفتاب تابان است*وقسم به روز هنگامی که جهان را روشن سازد*وبه شب وقتی که عالم را در پرده سیاهی کشد*وقسم به آسمان بلند و آنکه این کاخ رفیع را بنا کرد*وبه زمین و آنکه آن را بگسترد*وقسم به نفس وآنکه آن را نیکو بیافرید*وبه او شر و خیر او را الهام کرد*که هرکس نفس ناطقه خود را از گناه و بد کاری پاک و منزه سازد به یقین رستگار خواهد بود*وهرکه او را به کفر و گناه پلید گرداند البته زیانکار خواهد گشت*طایفه ثمود از غرور و سرکشی پیغمبر خود صالح را تکذیب کردند*هنگامی که شقی ترینشان برانگیخته شد*ورسول خدا صالح به او گفت این ناقه آیت خداست از خدا بترسید و او را سیراب گردانید*آن قوم رسول را تکذیب و ناقه او را پی کردند خدا هم آنان را به کیفر ظلم و گناهشان هلاک ساخت و شهرشان را با خاک یکسان نمود*وهیچ باک از هلاک آنها نداشت*
تفسیر سوره
[ویرایش]در روایتی از جعفر صادق دربارهٔ کلام خداوند آمدهاست که منظور از آیه والشمس و ضحاها (سوگند به خورشید و تابندگی اش)، محمد است که خداوند به وسیله او دین را برای مردم آشکار کرد؛ و منظور از آیه والقمر اذا تلاها (سوگند به ماه که از پی خورشید رود) علی است که خداوند علم را در او قرار داد و او از پی محمد درآمد؛ و منظور از والنهار اذا جلاها (سوگند به روز چون زمین را روشن گرداند) حسن و حسین و فرزندان فاطمه از نسل محمد تا مهدی هستند که تاریکی جور و ستم را روشن میگردانند و هرکس که دربارهٔ دین خدا از ایشان سؤال بپرسد آن را روشن میگرداند؛ و منظور از آیه واللیل اذا یغشاها (سوگند به شب چو پرده بر آن پوشد) پیشوایان جور هستند، کسانی که بدون توجه به محمد و خاندانش در جایگاهی نشستند که ایشان (محمد و خاندانش) به آن سزاوارتر بودند و اینگونه دین خدا را با جور و ستم پوشاندند؛ و منظور از والسماءوما بناها (سوگند به آسمان و آنکس که آنرا برافراشت) محمد است.[۲]
فضیلت سوره
[ویرایش]- در حدیثی از محمد آمدهاست:
هرکس آن را بخواند گوئی به تعداد تمام اشیائی که خورشید و ماه برآنها میتابد، در راه خدا صدقه دادهاست.
- جعفر صادق:
هر کس سوره شمس را قرائت کند در روز قیامت تمامی اعضای بدن او و اشیای کنار او به سود او گواهی میدهند و خداوند میفرماید: شهادت شما در مورد بنده ام میپذیرم و به او پاداش میدهم او را تا بهشت همراهی کنید تا هر آنچه که دوست دارد برگزیند نعمتهای بهشتی بر او گوارا باشد.
جستارهای وابسته
[ویرایش]پیوند به بیرون
[ویرایش]- متن سوره بایگانیشده در ۱۱ دسامبر ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine
- پایگاه تخصصی قرآن کریم
منابع
[ویرایش]- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سورهها (شناخت سورههای قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
- ↑ محمد هادی معرفت (۱۳۹۴). علوم قرآنی. جلد 1: سازمان سمت. ص. ۱۶۷. شابک ۹۷۸۶۰۰۰۲۰۱۵۶۲.
- ↑ علامه سید هاشم بحرانی. البرهان فی تفسیر القران. موسسه الاعلمی للمطبوعات بیروت.