قرآن و معجزه‌ها

با اعجاز قرآن، دربارهٔ اعجاز یا غیرقابل تقلید بودن قرآن، اشتباه نشود.

در جامعه امروزی مسلمانان، بیشتر تمرکزی که روی مرتبط کردن اسلام و علم وجود دارد درگیر با تفسیرهای علمی قرآن است (و گاهی سنت) و نه بر اساس ترجمه ساده. یکی از این موارد ادعای مراجع حوزوی اسلامی به علمی بودن اعجاز قرآن یا به ادعای ایشان «اعجاز علمی قرآن» است که البته از طرف مراجع علمی تأیید نشده‌است. البته آنها این را که تمام علوم در قرآن بوده باشد را مردود می‌دانند اما مدعی اشاره قرآن به موضوعات طبیعی هستند هرچند در آیات مطرح شده به‌طور مستقیم به آن موضوعات اشاره نشده‌است. این تفسیرها ادعا می‌کنند که این منابع نشان‌دهنده اظهارات پیش‌گویانه دربارهٔ طبیعت گیتی، رشد بیولوژیکی و زیستی و دیگر پدیده‌هایی که بعداً بواسطه تحقیقات علمی تأیید شده هستند می‌باشند، تا بدین گونه گواهی از ریشه الهی قرآن را ارائه کنند (و گاهی سنت). دانشمندان و فیلسوفان، این تلاش‌ها را با عنوان «مغلطه» و سفسطه در منطق، غیر علمی بودن، و تناقض داشتن با تئوری‌های علمی در حال گسترش نقد کرده‌اند.

تفسیرها

طبیعت به عنوان نشانه در قرآن: ﴿سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنْفُسِهِمْ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ ۗ أَوَلَمْ يَكْفِ بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ﴾: «آیات خود را در دوردست‌ها و در درون خودشان به آنان نشان خواهیم داد تا جایی که برای آنان روشن شود که این قرآن حق است»

حرکت خورشید

تفسیرهای آیات قرآن با ترکیب بخش‌های آیات مختلف چنین مطرح کرده‌اند که «خورشید رو به قرارگاهی روان است» اشاره به حرکت وضعی و درونی (درون‌جرمی) خورشید و «هر کدام -خورشید- در سپهری شناورند» اشاره به حرکت انتقالی خورشید و «خورشید و ماه هر دو در حال حرکت هستند» اشاره به حرکت طولی خورشید و….

آیه ۳۸ تا ۴۰ سوره یس می‌گوید:

و خورشید برای جایگاهش در جریان و روان است برای آنکه فرمان دانای عزیز است(۳۸) و برای ماه منزل‌هایی تعیین کردیم تا مانند شاخه کهنه خرما باریک شود(۳۹) نه خورشید سزاوار است که به ماه برسد و نه شب بر روز پیشی گیرد، همگی در مداری شناورند(۴۰)

آیه ۴۰ سوره یس دربارهٔ چرخش خورشید و ماه در مدار خودشان صحبت می‌کند و در هیچ‌یک از آیات قرآن از چرخش زمین به دور خورشید یا به دور خودش و اینکه زمین گرد باشد صحبتی نشده‌است. قرآن زمین را به فرش تشبیه می‌کند، آیه ۳ سوره رعد از مسطح بودن و امتداد یافتن زمین و آیه ۳۰ نازعات از گسترده شدن زمین می‌گویند، همچنین آیه ۵۳ سوره طه، ۶ و ۷ سوره نباء، ۱۹ سوره نوح، آیه ۲۲ سوره بقره و ۴۷ سوره کهف.

تفسیرهای دیگر

جاذبه عمومی

از نظر بعضی مفسرین معاصر، با توجه به آیه دوم سوره رعد: «خدا همان کسی است که آسمان را بدون ستونی که قابل رؤیت باشد - آفرید» جاذبه عمومی ثابت می‌شود و با توجه به روایتی از علی بن موسی الرضا، آیه به وجود ستونهای نامرئی (نیروی جاذبه) اشاره شده‌است.

انبساط فضا

در سال ۱۹۲۹ ادوین هابل ستاره‌شناس معروف آمریکایی با استفاده از اثر انتقال سرخ، کشف کرد کلیه کهکشان‌ها از هم دور می‌شوند و فضا منبسط می‌شود. به عبارتی ابعاد جهان پیوسته توسعه می‌یابد. تا پیش از آن تصور می‌شد که جهان در ابعاد و سایر پارامترها کاملاً ساکن است. در قرآن آمده‌است وَالسَّمَاءَ بَنَیْنَاهَا بِأَیْدٍ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ (الذاریات: ۴۷) «و آسمان را به قدرت بنا کردیم و ما [همواره] وسعت دهنده (آن) هستیم.»

انفجار بزرگ

در پی کشف انبساط فضا به لحاظ منطقی این فرض پیش‌آمد که در گذشته همه چیز به هم نزدیکتر بوده‌اند. محاسبات نشان دادند با عقب رفتن بیشتر در زمان نهایتاً همه چیز از جمله زمین در یک نقطه بی‌نهایت متراکم جمع می‌شدند که در حالتی فوق بحرانی تا ابعادی در حد صفر منقبض بود. سپس در انفجاری بزرگ همه چیز از جمله زمان، فضا، ماده و انرژی به شکل امروزی تکامل یافته و از همان نقطه تشکیل و تفکیک شده. در قرآن آمده است أَوَلَمْ یَرَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ کَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ کُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ أَفَلَا یُؤْمِنُونَ (الأنبیاء: ۳۰) «آیا کافران ندانسته‌اند که آسمان‌ها و زمین به هم چسبیده و یکپارچه بودند و ما آنها را شکافته و از هم باز کردیم و هر چیز زنده‌ای را از آب آفریدیم؟ پس آیا ایمان نمی‌آورند؟»

همچنین آیه ۳۷ سوره الرحمن نیز می‌گوید فَإِذَا انْشَقَّتِ السَّمَاءُ فَکَانَتْ وَرْدَةً کَالدِّهَانِ «پس آنگاه که آسمان از هم شکافد و چون چرم گلگون گردد.»

اعجاز ریاضی قرآن

نوشتار اصلی: قرآن و ریاضیات

جستارهای وابسته

• نگرش‌های اسلامی به علم
• طب نبوی
• دیدگاه اسلامی به معجزه
• اعجاز قرآن
• نقد قرآن