طغرایی

طُغرایی حسین بن علی بن عبدالصمد اصفهانی
زادروز	۱۰۶۱/ ۴۵۳ق اصفهان
درگذشت	۱۱۲۱/ ۵۱۵ق در جنگی نزدیک همدان
محل زندگی	اصفهان
پیشه	ادیب، شاعر، زبان‌شناس و شیمی‌دان (کیمیاگری)
نقش‌های برجسته	منصب‌های گوناگون در دربار سلجوقی

حسین بن علی بن عبدالصمد دؤلی كنانی اصفهانی با کنیهٔ ابواسماعیل و لقب‌های فخرُ الکُتّاب و مؤیِّدّ الدین، شهرت‌یافته به طغرایی (انتساب به طُرّه یا طغرا) (۱۰۶۱ - ۱۱۲۱) ، کیمیاگر، طبیعت‌شناس، شاعر، زبان‌شناس و ادیب عربی ایرانی بود که به وزارت سجلوقیان رسید و وزیر مسعود سلجوقی، امیر موصل شد.

آثار

لامیّةالعجم

طغرایی بیشتر به‌خاطر قصیدهٔ معروفش، لامیّةلعجم، که در ۱۱۱۱–۱۱۱۲ میلادی در بغداد سروده، مشهور است. کتاب‌های مختلفی در باب کیمیا به او منسوب است: کتاب الجوهر النّظیر فی صِناعة الإکسیر، جامع‌الاسرار و تراکیب‌الانوار، مفاتیح‌الرحمة و مصابیح‌الحکمة، حقایق‌الإستشهاد (فی الکیمیا) و غیره. وی عقاید تردیدآمیز ابن‌سینا را دربارهٔ کیمیا مورد مناقشه و طعن قرار داده‌است.

منابع

• گلشن ابرار، ج۱۲، مقالهٔ محمدعلی نجفی.
• جورج سارتون. مقدمه بر تاریخ علم. ترجمهٔ غلامحسین صدری افشار. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.