حکیم مجریطی
مَسلمه مَجریطی (مادریدی) معروف به حکیم مجریطی (زادهٔ ۹۵۰ – مرگ ۱۰۰۷ میلادی)، مترجم، منجم، فیلسوف، شیمی‌دان، اقتصاددان و ریاضی‌دان مسلمان در قرن چهارم هجری (قرن نهم میلادی) بود. عمدهٔ شهرت وی به دلیل نوشته‌های هرمسی و آثاری است که در علوم غریبه از خود به‌جای گذاشته‌است.[۱]
تخصص
[ویرایش]تخصص مجریطی در علم ریاضی، فلسفه، کیمیا (شیمی)، نجوم و هیئت، حساب، هندسه، افلاک و رصد کواکب و منطق بوده‌است. مهارت عمده وی در ریاضیات بوده‌است به طوری که او را امام الریاضیین فی الاندلس یعنی رهبر ریاضی دانان اسپانیا نام نهاده‌اند. وی علم کیمیا را از خرافات زدود و همچنین در زمینه اکسید جیوه نیز ابداعاتی داشت.
آثار
[ویرایش]از وی چندین تألیف تا زمان ما باقی‌مانده‌است. همچون غایة الحکیم که ان را در فاصله سال‌های ۲۴۳ ق شروع کرده و در سال ۲۴۸ ق به اتمام رسانده‌است. وی رتبه الحکیم را قبل از غایه الحکیم نوشته‌است و هلموت ریتر آن را تصحیح کرده‌است. غایة الحکیم توسط پادشاه اسپانیا و آراگون، آلفونسو در سال ۱۲۵۲ م تحت عنوان Picatrix به لاتین ترجمه شد. رساله‌ای در اسطرلاب، ثمارالعدد در حساب، «اختصار تعدیل الکواکب من زیج التبانی»، «کتاب الاحجار» و شرح بر تسطیح‌الاٴُکر بطلمیوس (که توسط هرمان دالماسیایی چاپ شده) از دیگر آثار وی است.
درگذشت
[ویرایش]حکیم مجریطی به سال ۳۹۷ ق/۱۰۰۷ میلادی در سن بیش از هفتاد سالگی در قرطبه (کوردوبا) دار فانی را وداع گفت.
بازماندگان
[ویرایش]از حکیم مجریطی طبق برخی منابع تاریخی، فرزندی به نام فاطمه بر جای مانده‌است.
مذهب
[ویرایش]اگر چه آثار مجریطی در زمینه عقاید دینی نیست و نیز جو و زمانه اندلس طرفدار اهل سنت و اموی منش‌ها بوده و دانشمندان شیعی ان دیار مجبور به تقیه بوده‌اند ولی از لابلای کتب باقی‌مانده مجریطی به راحتی تشیع وی اثبات می‌شود. و برخی از اهل فن مانند آقابزرگ تهرانی نیز در نوابغ الروات خود وی را شیعه شمرده‌است.[نیازمند منبع]
از نگاه دیگران
[ویرایش]هولمیارد در کتابش «سازندگان کیمیا» می‌نویسد؛ «إن أبا القاسم المجریطی یکفیه فخرا أنه انتبه إلی قانون بقاء المادة آلتی لم ینتبه إلیها أحد قط من الکیمیائیین السابقین له» یعنی همین برای افتخار مجریطی کافی است که او قانون بقای ماده و پایستگی جرم را برای اولین بار کشف کرد و بدان التفات حاصل نمود.
متن کتب
[ویرایش]- متن جلد اول کتاب غایه الحکیم:
noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18390
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ نصر، سید حسین (۱۰ فروردین ۱۳۹۲). «علم نجوم در تمدن اسلامی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ اکتبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۴ اکتبر ۲۰۱۴.
- اخترشناسان جهان اسلام قرون وسطی
- اخترشناسان عرب قرون وسطی
- اسلامشناسان مسلمان سده ۱۰ (میلادی)
- افراد اندلس (اسلامی)
- اهالی اندلس در سده ۱۰ (میلادی)
- اهالی اندلس
- اهالی مادرید
- عالمان علوم خفیه
- درگذشتگان ۱۰۰۷ (میلادی)
- درگذشتگان ۳۹۷ (قمری)
- ریاضیدانان اسلام قرون وسطی
- ریاضیدانان عرب قرون وسطی
- زادگان ۹۵۰ (میلادی)
- عالمان شیعه
- عربهای سده ۱۰ (میلادی)
- عربهای سده ۱۱ (میلادی)
- کیمیاگران قرون وسطی اسلام
- هرمسیون