فرج بعد از شدت

فرج بعد از شدت (به عربی: الفرج بعد الشدة) کتابی به زبان عربی نوشته قاضی ابوعلی مُحَسَّن بن علی تَنوخی در قرن سوم هجری است.

حکایت‌های این کتاب برای بسیاری نویسندگان و شعرا و اهل ذوق که بعد این قرن زندگی کرده‌اند، مایه الهام بوده و بسیاری در آثار خود حکایات آن را نقل به مضمون کرده‌اند. مطابق شرح مثنوی بدیع‌الزمان فروزانفر، از بزرگانی که به شدت وامدار این کتاب بوده یکی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی است که به کرات حکایت‌های ساده این کتاب را نقل کرده و با شیوه منحصربه‌فرد خود تأویل کرده‌است.

این کتاب، نخستین‌بار توسط محمد عوفی به فارسی ترجمه شد که از آن ترجمه اثری در دست نیست مگر حکایاتی که وی از این کتاب در جوامع الحکایات نقل کرده‌است. ترجمه بعدی فارسی آن، به قلم حسین ابن اسعد دهستانی در قرن هفتم انجام شد که وی اشعاری فارسی را نیز به آن افزود.

همچنین نویسنده آرژانتینی خورخه لویس بورخس، چندین داستان او را به سبکی مدرن باز نویسی کرده و با اینکه چیزی به ان نیفزوده میان داستانهای او به سبک مدرن در امده

همان‌گونه که از عنوان کتاب برمی‌آید، فرج بعد از شدت، مشتمل بر داستان‌هایی از انسان‌های گرفتار است که هریک به نوعی نجات یافته و به آسایش رسیده‌اند. هدف نویسنده، ذکر تأثیر رفتار انسانی و اخلاقی قهرمانان داستان‌هایش در رهایی آن‌ها از مشکلات است. انتشار اولیه این کتاب در سال ۱۳۴۵ توسط چاپ اسلامیه واقع در تهران خیابان بوذرجمهوری چاپ شد. این کتاب توسط انتشارات پیکان و با تصحیح اسماعیل حاکمی والا در سال ۱۳۸۴ به چاپ جدید رسیده است.

برخی حکایات این کتاب در مجموعه تلویزیونی هشت‌بهشت به فیلم درآمده‌اند.