نظامیه بغداد
| نوع | نظامیه |
|---|---|
| بنیانگذاری شده | ۱۰۶۵م/ ۴۵۹ق (دورهٔ سوم عبّاسی) |
| بنیان گذار | نظام‌الملک |
| ارائه دهنده رشته‌های | علوم اسلامی برپایهٔ فقه شافعی و علوم ادبی عربی |
| موقعیت | بغداد |
نظامیهٔ بغداد به‌دستور نظام‌الملک در شهر بغداد در سال ۱۰۶۵م/ ۴۵۹ق ساخته شد. این نخستین مدرسهٔ بزرگ اسلامی در شرق شمرده می‌شد؛ آموزش در آن رایگان بود و شاگردان آن مقرری دریافت می‌نمودند.[۱] نظامیهٔ بغداد در تاریخ آموزش در شرق اسلامی بسیار تأثیرگذار نامبرده می‌شود، و تبدیل به یکی از مراکز برجسته علمی شد. مشهورترین مدرّس نظامیه بغداد ابوحامد محمد غزالی بود که به دعوت نظام‌الملک در ژوئیه ۱۰۹۱م/ ذی‌القعده ۴۸۳ق در آن تدریس می‌کرد.[۲] از اوایل سدهٔ نهم هجری به بعد، اطلاعی از سرگذشت نظامیه یا ساختمان آن در متون ذکر نشده‌است. برنامه آموزشی نظامیه بغداد در ابتدا بر مطالعات مذهبی، قوانین اسلامی، ادبیات عرب و حساب تمرکز داشت و بعدها تاریخ، ریاضیات، علوم مادی و موسیقی را نیز شامل شد.[۳] حمدالله مستوفی مورخ ایرانی از این مدرسه بزرگ به نام «امّ المدارس» یاد کرده است. به نظر مستشرق انگلیسی، لسترنج، نظامیه بغداد تا نیمه های قرن چهاردهم میلادی باقی و پابرجا بوده است.[۴]
ساخت و گشایش
[ویرایش]این مدرسه در بخش شرقی بغداد، در ساحل دجله و در میان بازار معروف به سوق الثلاثاء، نزدیک دروازهٔ باب‌الأزج، پیوسته به مدرسهٔ مرجان در ۱۰۶۲م/ ۴۵۶ق ساخته شد و در سال ۱۰۶۵م/ ۴۵۹ق گشایش یافت.
ابن جوزی در المنتظم پس از ذکر تاریخ گشایش این مدرسه، نوشته‌است که «روز شنبه دهم ذی‌القعده، عمید ابوسعد قاضی [متولی بنای نظامیه بغداد از سوی نظام‌الملک] طبقات مختلف مردم را به مدرسهٔ نظامیه که نظام‌الملک در بغداد برای شافعیان بنا کرده بود فراخواند.»
جستارهای وابسته
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ Black, A. A History of Islamic Political Thought – From the Prophet to the Present. Cambridge: Edinburgh University Press, 2001.
- ↑ Guntern, Gottlieb (2010). The Spirit of Creativity: Basic Mechanisms of Creative Achievements (به انگلیسی). University Press of America. p. 379. ISBN 978-0-7618-5051-9.
Persian polymath Al-Ghazali (1058-1111) published several treatises on the theory of atornism, on medicine, ...
- ↑ B.G. Massialas & S.A. Jarrar (1987), "Conflicts in education in the Arab world: The present challenge", Arab Studies Quarterly: "Subjects such as history, mathematics, physical sciences, and music were added to the curriculum of Al-Nizamiyah at a later time."
- ↑ غنیمه، عبدالرحیم، "تاریخ دانشگاه های بزرگ اسلامی، ترجمه دکتر نورالله کسایی. تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران، 1394، 978-694-03-4023-3
منابع
[ویرایش]- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «المدرسة النظامیة». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای عربی، بازبینی‌شده در اکتبر ۲۰۱۶.
.jpg)
