شرکت نفت ایران و انگلیس
| نوع | نفت |
|---|---|
| بنا نهاده | ۱۹۰۹: شرکت نفت انگلیس و پرشیا ۱۹۳۵: شرکت نفت ایران و انگلیس ۱۹۵۴: بریتیش پترولیوم |
| بنیانگذاران | ویلیام ناکس دارسی |
| از بین رفته | ۱۹۵۴ |
| دفتر مرکزی | لندن، بریتانیا |
| رئیس هیئت مدیره | جان کدمن (۱۹۲۵-۱۹۳۲) |
| محصولات | نفت خام |
| خدمات | اکتشاف نفت استخراج نفت |
| مالک | شرکت نفت برمه |
| شرکت‌های وابسته | شرکت نفت ترکیه شرکت نفت عراق |
شرکت نفت ایران و انگلیس (به انگلیسی: Anglo-Iranian Oil Company) شرکت نفتی ایرانی-بریتانیایی بود، که در پی اکتشاف میدان نفتی مسجدسلیمان، در جنوب‌غربی ایران، با هدف اکتشاف، توسعه میادین، بهره‌برداری و استخراج نفت خام، در تاریخ ۱۴ آوریل ۱۹۰۹ توسط شرکت بریتانیایی نفت برمه تأسیس شد. این شرکت در سال ۱۹۵۴ در پی ملی‌سازی نفت ایران، منحل شد و از دارایی‌های آن، دو شرکت ملی نفت ایران و بی‌پی تاسیس گردید.
تاریخچه
پس از این‌که ویلیام ناکس دارسی امتیاز ۶۰ سالهٔ نفت ایران را از مظفرالدین شاه گرفت، حق خود را به شرکت نفت برمه فروخت. این شرکت شرکت جدیدی به نام Anglo-Persian Oil Company را به عنوان یکی از شاخه‌های خود تأسیس کرد. قبل از جنگ جهانی اول، وزارت دریاداری بریتانیا به هدایت وینستون چرچیل، اکثریت سهام این شرکت را در اختیار گرفت و در جریان هر دو جنگ جهانی، نفت ارزان ایران، کشتی‌های جنگی بریتانیا را تأمین سوخت می‌کرد.
شرکت نفت ایران و انگلیس تا سال ۱۹۵۱ که نفت در ایران ملی شد همه امور مربوط به نفت ایران را ابتدا بر اساس قرارداد دارسی و بعد بر اساس قرارداد ۱۹۳۳ در دست داشت و ظاهراً ۱۶% از سود سالانه خود را به دولت ایران می‌پرداخت، هر چند که دولت ایران هیچ نظارتی بر میزان فروش و درآمد و سود این شرکت نداشت.
پس از سقوط رضاشاه به تدریج این امکان پیدا شد که ایرانیان خواستار حق بیشتری از درآمد نفت شوند. نهضت ملی شدن نفت ایران به رهبری محمد مصدق، نفت را در ایران ملی کرد. شرکت که حاضر به قبول اصل ملی شدن نفت نبود، عملیات خود را در ایران متوقف کرد.
منوچهر فرمانفرمایان در مقابل معتقد است مصدق به دلیل عدم اطلاع از هزینه‌های تولید نفت، بهایی غیرواقعی را به طرف مقابل پیشنهاد نمود. او رقم پیشنهادی مصدق برای سهم ایران از هر بشکه یعنی ۲۵ سنت را در آن زمان که قیمت هر بشکه یک دلار بود مبلغ چشمگیری می‌داند. به علاوه او از مصدق به دلیل آنکه از ادعاهای ایران در مورد درآمد شرکت‌های تابعه شرکت نفت ایران و انگلستان صرف‌نظر کرد نیز انتقاد می‌کند.[۱] پس از وقوع کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ که با توافق و همکاری دولت‌های بریتانیا و آمریکا انجام شد، قرارداد جدیدی معروف به قرارداد کنسرسیوم امضا گردید. در این قرارداد شرکت نفت ایران و انگلیس، که دیگر به نام جدید شرکت نفت بریتانیا نامیده می‌شد ۴۰% سهم داشت. شرکت نفت بریتانیا (British Petroleum) که امروز با نام تجاری بی‌پی (BP) نامیده می‌شود و یکی از شرکت‌های بزرگ نفتی جهان می‌باشد، که از دارایی‌های شرکت نفت ایران و انگلیس تشکیل شده است.[۲][۳]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ خون و نفت، خاطرات منوچهر فرمانفرمایان، انتشارات ققنوس، ص ۳۲۶-۳۲۷
- ↑ Andrew Beattie. "The World's Top 10 Oil Companies". Investopedia (به انگلیسی). Retrieved 2019-05-29.
- ↑ "BP on the Forbes Global 2000 List". Forbes (به انگلیسی). Retrieved 2019-05-29.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Anglo-Persian Oil Company». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۱ مه ۲۰۱۴.
| بخش‌ها | |
|---|---|
| امکانات | |
| حمایت‌های مالی | |
| افراد | |
| اختلافات | |
| سایر | |
| ||||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small} | این یک مقالهٔ خرد ایران است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
- شرکت نفت ایران و انگلیس
- بنیانگذاریهای ۱۹۰۸ (میلادی) در ایران
- بی‌پی
- تاریخ اقتصاد ایران
- روابط ایران و بریتانیا
- زیرمجموعههای بی‌پی
- شرکت‌های انرژی بنیانگذاریشده در ۱۹۰۸ (میلادی)
- شرکت‌های بنیانگذاریشده در ۱۹۰۸ (میلادی)
- شرکت‌های چندملیتی
- شرکت‌های منبع تجدیدناپذیر بنیانگذاریشده در ۱۹۰۸ (میلادی)
- شرکت‌های نفت و گاز بریتانیا