مرزهای ایران

پل قطور :بزرگترین پل قطار خاورمیانه بین مرزی ایران و ترکیه

پایگاه ارتش ترکیه در مرز رازی خوی

جاده نوار مرزی آستارا- قلعه آستارا

جاده پایانه رازی خوی - ایران - ترکیه

مرزهای ایران در اواخر دوره قاجار در نقشه ایران و توران در دوره قاجاریه

مرزهای ایران اصطلاحی است که در جغرافیای سیاسی از آن برای مشخص کردن مرزهای جغرافیای ایران استفاده می‌شود و مفهوم آن خطوطی است فرضی که محدوده کشور ایران را با کشورهای همسایه معین می‌کند. ایران بیش از ۶۰۰۰ کیلومتر با کشورهای ترکیه، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، پاکستان، عراق، افغانستان و ارمنستان مرز مشترک (خشکی) دارد. ایران همچنین دارای ۲۷۰۰ کیلومتر مرز آبی در دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان می‌باشد. ایران طولانی‌ترین مرز را با عراق و کوتاه‌ترین مرز را با ارمنستان دارد.

استان‌های مرزی

از ۳۱ استان ایران، ۱۶ استان مرزی هستند که از میان آنها، ۹ استان تنها مرز زمینی (آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، خراسان رضوی، خراسان شمالی، کرمانشاه، کردستان، ایلام و خراسان جنوبی) دارند. ۳ تای آنها فقط از راه دریا (مازندران، هرمزگان و بوشهر) مرز دارند و ۴ تا از استان‌ها هم هر دو مرز زمینی و دریایی (گیلان، گلستان، سیستان و بلوچستان و خوزستان) را دارا می‌باشند.

با جمهوری آذربایجان

نوشتار اصلی: مرز ایران–جمهوری آذربایجان

استان‌های گیلان، اردبیل و آذربایجان شرقی با خاک اصلی جمهوری آذربایجان و استان‌های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی با جمهوری خودمختار نخجوان مرز مشترک دارند.

با ارمنستان

نوشتار اصلی: مرز ایران–ارمنستان

آذربایجان شرقی با ارمنستان مرز مشترک دارد.

با افغانستان

نوشتار اصلی: مرز ایران–افغانستان

استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان با افغانستان هم‌مرز هستند.

با پاکستان

نوشتار اصلی: مرز ایران–پاکستان

استان سیستان و بلوچستان تنها استان ایران است که با پاکستان هم‌مرز است.

با ترکمنستان

نوشتار اصلی: مرز ایران–ترکمنستان

استان‌های گلستان، خراسان شمالی و خراسان رضوی با جمهوری ترکمنستان مرز اشتراکی دارند.

با ترکیه

نوشتار اصلی: مرز ایران–ترکیه

آذربایجان غربی تنها استان جمهوری اسلامی ایران است که با ترکیه مرز اشتراکی دارد.

با عراق

نوشتار اصلی: مرز ایران–عراق

استان‌های آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام (طولانی‌ترین مرز) و خوزستان با عراق مرز مشترک دارند.

از طریق دریای خزر

استان‌های گیلان، مازندران و گلستان از طریق دریای خزر با کشورهای دیگر مرز مشترک دارند.

از طریق خلیج‌فارس

استان‌های خوزستان، بوشهر و هرمزگان از طریق خلیج فارس با کشورهای دیگر همسایه هستند.

از طریق دریای عمان

استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان از طریق دریای عمان با کشورهای دیگر همسایه هستند.

طول مرز ایران با کشورهای همسایه

• عراق: ۱۴۵۸ کیلومتر
• ترکمنستان: ۹۹۲ کیلومتر
• افغانستان:۹۳۶ کیلومتر
• پاکستان: ۹۰۹ کیلومتر
• جمهوری آذربایجان: ۷۵۹ کیلومتر
• ترکیه: ۴۹۹ کیلومتر
• ارمنستان: ۳۵ کیلومتر
• مرزهای آبی: ۲۴۴۰ کیلومتر

گذرگاه‌های مرزهای زمینی

گذرگاه‌های مرزی با کشور ترکیه

• گذرگاه مرزی بازرگان (مرز گوربولاغ)
• گذرگاه مرزی رازی (مرز کاپی کوی)
• گذرگاه مرزی سِرو (مرز اسن دره)

گذرگاه‌های مرزی با کشور ارمنستان

• مرز نوردوز در سمت ایران (نام شهر مرزی کشور ارمنستان)

گذرگاه‌های مرزی با کشور جمهوری آذربایجان

• گذرگاه مرزی آستارا
• گذرگاه مرزی بیله‌سوار
• گذرگاه مرزی جلفا
• گذرگاه مرزی پلدشت (صنم بلاغی)

گذرگاه‌های مرزی با کشور ترکمنستان

• گذرگاه مرزی باجگیران-قوچان
• گذرگاه مرزی لطف آباد شهرستان درگز
• گذرگاه مرزی شهرستان سرخس
• گذرگاه مرزی اینچه‌برون استان گلستان

گذرگاه‌های مرزی با کشور افغانستان و عراق و پاکستان

• مرز دوغارون مرز میلک زابل/نیمروز مرز فراه- مرز شمتیغ

گذرگاه‌های مرزی با کشور عراق

• گذرگاه مرزی خسروی (منذریه، دولت مرکزی عراق)
• گذرگاه مرزی چذابه (الشیب)
• گذرگاه مرزی شلمچه
• گذرگاه مرزی مهران (زرباطیه)
• گذرگاه مرزی سومار (مندلی)
• گذرگاه مرزی تمرچین (اقلیم کردستان عراق) - (حاجی عمران)
• گذرگاه مرزی پرویزخان (خانقین، دولت مرکزی عراق)
• گذرگاه مرزی باشماق (اقلیم کردستان عراق)
• گذرگاه شیخ صالح (دولت مرکزی عراق)
• گذرگاه مرزی کیله سردشت، سیرانبند بانه و سیف سقز که در سه مورد اخیر و در مرزهای تمرچین پیرانشهر و باشماق مریوان، ایران و اقلیم کردستان عراق دارای شهرک‌های مشترک صنعتی نیز هستند.

گذرگاه‌های مرزی با کشور پاکستان

• گذرگاه مرز میر جاوه تفتان
• گذرگاه مرز ریمدان
• گذرگاه مرز پسابندر

جستارهای وابسته

• اطلس ایران در انبار [۱]
• مرز ایران و افغانستان
• جغرافیای ایران

پیوند به بیرون

• «آشنایی با کشورهای همسایه». معاونت صدور اسناد و مدارک بین‌المللی. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژانویه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۱.
• «مرزهای جغرافیایی و سیاسی ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۱.