قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا
 | |
| نوع | مهندسی |
|---|---|
| بنا نهاده | ۱۳۶۸ |
| بنیانگذاران | محسن رضایی |
| دفتر مرکزی |
 تهران، ایران |
| محدودهٔ فعالیت | ایران |
| مدیر عامل | عبادالله عبداللهی |
| رئیس هیئت مدیره | محمدعلی جعفری |
| محصولات |
پتروشیمی نفت خام و گاز طبیعی و آب و نیرو |
| خدمات |
خط لوله انتقال ساخت‌وساز |
| مالک | سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران |
| کارکنان | ۱۵۰٫۰۰۰ نفر (۲۰۱۶) |
| شرکت‌های وابسته | قرب قائم، قرب کربلا، سپاسد، سپانیر، قرب نوح، گروه تخصصی رجایی، گروه تخصصی سماوات و … |
| وبگاه | www.khatam.com |
قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء، قرارگاهی از زیرمجموعه‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است، که در حال حاضر «بزرگترین پیمانکار پروژه‌های دولتی ایران» می‌باشد.[۱] قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء پس از پایان جنگ ایران و عراق و به دستور سید علی خامنه‌ای و با حکم محسن رضایی تشکیل شد و هدف از تأسیس آن «آب‌رسانی، صدور نفت و گاز، پروژه‌های سدسازی، انتقال آب و نیرو و راه‌سازی» بود. این شرکت تحت تحریم‌های شدید بین‌المللی قرار دارد. بنا به گفته فرمانده قرارگاه در سال ۹۳، قرار گاه خاتم ۱۳۵هزار نفر نیرو دارد که فقط دوهزار و ۵۶۰ نفر نیروی رسمی هستند و ۳۵ هزار نفر از ۱۳۵هزار نیرو، در سطح مهندس، فوق‌لیسانس و دکترا هستند و بقیه نیروها نیز به لحاظ فنی ماهر و باتجربه محسوب می‌شوند.[۲]
محتویات
مسئولان[ویرایش]
قرارگاه خاتم که برای امور سازندگی فعالیت می‌کند، نه مدیرعامل دارد و نه رئیس؛ بلکه فرمانده دارد. شخصی که به‌عنوان فرمانده قرارگاه معرفی می‌شود، جانشین فرمانده کل سپاه در قرارگاه خاتم است؛ بنابراین فرماندهان کل سپاه را می‌توان فرمانده اصلی قرارگاه دانست. هرچند همه این فرماندهان مهندسی را در دانشگاه نخوانده‌اند؛ ولی آنهایی که مهندسی نخوانده‌اند، هم در زمان جنگ با فعالیت در یگان‌های رزمی تجربیاتی کسب کرده‌اند:
- محمد وفایی: او نخستین فرمانده قرارگاه خاتم است. او از ۶۸ تا سال ۱۳۷۳ فرمانده قرارگاه بود. اولین قرارداد قرارگاه در سال ۱۳۶۸ و با مبلغ ۳۰ میلیون تومان با موضوع تصحیح اراضی بین دارخوین و خرمشهر امضا شد. وی دومرتبه از سال ۸۰ تا ۸۵ فرمانده قرارگاه شد.[۳]
- محمدباقر قالیباف: وی در سال ۱۳۷۳ توسط سردار محسن رضایی فرمانده وقت سپاه به‌عنوان فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیا منصوب شد. اجرای پروژه‌هایی مانند راه‌آهن مشهد-سرخس ازجمله اقدامات صورت‌گرفته در دوره مدیریت قالیباف بر قرارگاه به شمار می‌رود.
- حسن دانایی فر: وی به مدت چهار سال از سال ۷۶ تا ۸۰ فرماندهی قرارگاه را بر عهده داشت.[۳]
- عبدالرضا عابد: وی فارغ‌التحصیل دوره اکتشاف نفت و از اهالی جنوب است. اواخر دوران تحصیلش هم‌زمان شد با پیروزی انقلاب اسلامی که باعث شد او به ایران بازگردد. سال ۱۳۵۹ وارد سپاه شد و سال‌های جنگ را در جبهه سپری کرد. پس از پایان جنگ وارد عرصه سازندگی در سپاه شد. فعالیت‌های سازندگی را از ساخت اتوبان تهران- ساوه شروع کرد. سپس به قرارگاه کربلا و بعد هم به قرارگاه خاتم‌الانبیا رفت. وی سال ۸۵ به این سمت منصوب شد و نزدیک به دو سال فرمانده قرارگاه بود.
- رستم قاسمی: سردار رستم قاسمی دی‌ماه ۱۳۸۶ به عنوان فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا منصوب شد. او پیش از پذیرش این مسئولیت قرارگاه سازندگی نوح را برعهده داشت. وی تا سال ۱۳۹۰ و انتصاب به وزرات نفت این سمت را عهده‌دار بود.
- ابوالقاسم مظفری شمس: وی مرداد ۱۳۹۰ جایگزین رستم قاسمی شد. او پیش از برعهده‌گرفتن این مسئولیت، ریاست هیئت‌مدیره «شرکت توسعه آب و نیرو ایران» و ریاست «انجمن تونل ایران» را بر عهده داشت. مدت زمان فرماندهی او، یکی از کوتاه‌ترین مدت‌های فرماندهی قرارگاه است. مرداد ۱۳۹۰ تا اسفند ماه ۱۳۹۱.
- محمد شریف زاده : وی از اسفندماه ۱۳۹۱ این سمت را بر عهده گرفت. شریف زاده بیش از ۹۲ ماه سابقه حضور در جبهه و بیش از ۱۵ سال سابقه فرماندهی در رده‌های رزمی دارد. او هم مهندس است؛ با مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد مهندسی عمران. سردار شریف زاده پیش از این فرماندهی قرب کربلا را بر عهده داشته و از مدیران مؤثر سپاه در راه‌اندازی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا بوده است.[۲]
گروه‌های اصلی[ویرایش]
| سپاه پاسدارانانقلاب اسلامی |
|---|
 |
| فرماندهی |
| فرمانده کلفهرست فرماندهان |
| نیروهای چهارگانه |
| نیروی زمینینیروی دریایینیروی هوافضانیروی قدس |
| سازمان‌ها |
| سازمان بسیج مستضعفینسازمان اطلاعاتسازمان حفاظت اطلاعات |
| نهادهای دیگر |
| دژبان کلسپاه ولیامرقرارگاه سازندگی خاتمالانبیابنیاد تعاون |
| نهادهای سابق |
| ستاد مشترکوزارت سپاه |
| دانشگاه‌ها |
| فرماندهی و ستادجامع امام حسین افسری و تربیت پاسداریعلوم پزشکی بقیةالله |
| پرسنل |
| رسته‌های تخصصیدرجههای نظامی |
 رده |
- گروه کربلا
- گروه نوح
- گروه قائم
- گروه سپاسد
- گروه سپانیر
- گروه نیروگستر
- گروه ویژه شهید رجایی
- گروه سماوات
- گروه کوثر
شرکت‌ها و موسسات وابسته[ویرایش]
- شرکت مهندسی نفت و گاز سپانیر
- شرکت مهندسی سپاسد[۴]
- مؤسسه نور[۵]
- مؤسسه سماء[۶]
- مؤسسه مهندسین مشاور ایمن‌سازان
رابطه با نهادهای دولتی[ویرایش]
محمود احمدی‌نژاد، در بهمن ۱۳۸۲ در مقام شهرداری تهران، چند قرارداد با سپاه بست[۷] و در پاسخ به خبرنگارانی که علت چنین تصمیمی را بدون برگزاری تشریفات مناقصه می‌پرسیدند گفت: پیمانکاران دولتی به دلیل داشتن تجربه در کار و ارائه قیمت پایین، مورد قبول شهرداری هستند.
سال ۱۳۸۵ نیز شرکت اورینتال اویل با تمام تجهیزات و سرمایه به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء واگذار شد. ارزش دارائی‌های این شرکت ۹۰ میلیون دلار بود. یک سال پیش از آن مدیرعامل این شرکت خصوصی، تحت پیگرد قضایی قرار داشت، اما در دادگاه تجدید نظر تبرئه و شرکتش در قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء ادغام شد.
طرح توسعه فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی در مرداد ۱۳۸۵ به صورت ترک تشریفات قانونی، به قرارگاه خاتم‌الانبیاء واگذار شد. ارزش مالی این قرارداد ۲ میلیارد و ۹۷ میلیون دلار بود. رویکرد دولت نهم (احمدی‌نژاد) در واگذاری پروژه‌های بزرگ کشور به نهادهای نظامی، قرارگاه خاتم‌الانبیاء را به یکی از بزرگترین پیمانکاران ایران بدل کرده‌است.[۷] بخش خصوصی پیوسته به این رویکرد دولت انتقاد و اعتراض داشته‌اند.
رستم قاسمی، فرمانده پیشین قرارگاه خاتم‌الانبیاء (وزیر نفت سابق) گفته‌است که تأمین مالی عملیات در فازهای ۱۵ و ۱۶ میدان مشترک گازی پارس جنوبی در گرو برداشت یک میلیارد دلاری از حساب ذخیره ارزی است.
شرکت ملی گاز ایران در یک قرارداد ساخت خط لوله ۲۷۰ کیلومتری با ارزش حدود ۲۵۰ میلیون دلار را به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء واگذار نمود. بخش اول این خط لوله در سال ۱۳۸۵ به ارزش ۱ میلیارد ۳۰۰ میلیون دلار نیز به این قرارگاه واگذار شده بود.[۸]
بر اساس طرحی از دولت محمود احمدی‌نژاد برای آب دریای خزر به استان سمنان قرارگاه خاتم‌الانبیاء به عنوان پیمانکار این طرح انتخاب شد. در این طرح که ۱۵۰ میلیون اعتبار برای آن در نظر گرفته شده، سالانه ۵۰۰ میلیون متر مکعب آب دریای خزر از طریق لوله‌کشی و کانال به استان سمنان و کویر لوت منتقل می‌شود.[۹]
مسئول قرب در پاسخ به سؤالی در خصوص نحوه واگذاری پروژه‌های عمرانی به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء گفت: قبول دارم که در دولت آقای احمدی‌نژاد که خودش هم به پرکاری معروف بود، به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء پروژه‌های بیشتری واگذار شد، اما این پروژه‌ها به دلیل این که دیگران نمی‌توانستند آن را انجام دهند به ما سپرده می‌شد.[۱۰]
با روی کار آمدن دولت حسن روحانی بخش عمده‌ای از پروژه‌های مهم گازی و نفتی از قرارگاه بازپس گرفته شد و به شرکت‌های پیمانکاری داخلی و خارجی واگذار گردید؛ که به همین منظور نیز قرارگاه اقدام به تسویه حساب با خیل کثیری از پرسنل خود نمود.[۱۱] در این راستا در وزارت کار بخشی به همین عنوان جهت بررسی شکایت‌های پرسنل قرارگاه ایجاد و با اولویت به موضوع رسیدگی می‌گردد.[نیازمند منبع] از جمله دلایل عدم تمایل دولت روحانی با این شرکت را می‌توان عدم توانایی مالی دولت در دوران پسابرجام در تأمین منابع کافی برای پیمانکاران پروژه‌های عمرانی، از جمله این شرکت دانست؛ از اینرو؛ مشارکت دادن شرکت‌های بزرگ عمرانی بین‌المللی همچون دوو که با کمک هزینه‌های مالی، در پروژه‌های دولتی ایران مشارکت می‌کنند، در دستور کار قرار گرفت.[۱۲]
تحریم‌های بین‌المللی[ویرایش]
در ماه مه ۲۰۱۰ قرارگاه خاتم‌الانبیاء، شرکت‌های زیرمجموعه آن و فرمانده آن رستم قاسمی، تحت تحریم دولت ایالات متحده آمریکا قرار گرفتند. در ۹ ژوئن همین سال نیز شورای امنیت سازمان ملل با صدور قطعنامه‌ای این قرارگاه و چهار مؤسسه زیرمجموعه آن به‌نام‌های مکین، رهاب، فاطر و مهندسین مشاور ایمن‌سازان را به همراه ۴۰ شرکت و مؤسسه ایرانی دیگر، در فهرست تحریم‌های خود قرار داد. بر اساس این قطعنامه دارایی‌های این شرکت‌ها در بانک‌های خارجی باید مسدود شود و مسئولان آن‌ها حق مسافرت بین‌المللی ندارند.[۱۳]
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ سپاه پاسداران اموال دولتی را تصاحب می‌کند؟، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «همه‌چیز دربارهٔ قرارگاه خاتم». شرق. ۱۳ دی ۹۵.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Behnegarsoft.com. «ندای انقلاب - قرارگاه خاتم در یک نگاه». www.nedayeenghelab.com. بازبینی‌شده در 2017-01-02.
- ↑ http://sepasad.ir
- ↑ http://m-noor.ir
- ↑ http://samaamlak.ir
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ http://www.iranglobal.info/I-G.php?mid=2-66628
- ↑ «قرارداد ۲۵۰میلیون دلاری شرکت ملی گاز با قرارگاه خاتم‌الانبیاء» (فارسی). بی‌بی‌سی فارسی. بازبینی‌شده در ۲۰ مرداد ۱۳۸۹.
- ↑ «طرح دولت ایران برای انتقال آب از خزر به سمنان» (فارسی). بی‌بی‌سی فارسی. بازبینی‌شده در ۱۹ مهر ۱۳۸۹.
- ↑ پروژه‌هایی واگذار شدند که دیگران نمی‌توانستند، انجام دهند
- ↑ اعتراف قرارگاه خاتم به بیکاری ۶۰۰۰ نفر در پارس جنوبی
- ↑ رویترز:گرایش دولت روحانی به شرکت‌های خارجی منافع سپاه را به خطر انداخته است العربیه
- ↑ قطعنامه جدید شورای امنیت علیه ایران تصویب شد بی‌بی‌سی فارسی، ۹ ژوئن ۲۰۱۰
منابع[ویرایش]
پیوند به بیرون[ویرایش]
- وبگاه رسمی قرارگاه خاتم‌الانبیاء
- فرماندهان سپاه برای این منافع کودتا کردند سایت cnn ireport
- دیکتاتوری شبه دولتی‌ها چگونه شکل می‌گیرد؟ سایت الف
