کاسیان
کاسیان یا کاسی‌ها (به اکدی: کاشی) (به انگلیسی: Kassites) مردمانی باستانی بوده‌اند که منشا آنها در زاگرس بوده و در فاصله سده‌های ۱۲ تا ۱۶ پیش از میلاد بر بابل فرمانروایی کردند. محل سکونت دقیق شان مشخص نیست ولی بیشتر پژوهشگران بر این باورند که ریشه و منشاء این مردمان در رشته کوه‌های زاگرس در شرق بابل بوده است.[۱] بعضی از پژوهشگران چون ارنست هرتسفلد کاسیان و کاسپی‌ها را همریشه قلمداد کرده‌اند.[۲] بنابر جلد دوم کتاب تاریخ ایران کمبریج کاسیان در سده ۱۸ پیش از میلاد در منطقه لرستان امروزی زیست می‌کردند و بازماندگانی از این مردم تا دوره اسکندر مقدونی با نام کاسایی (Cossaei) در منطقه حضور داشتند.[۳]
گواه منشأ قومی کاسیان قریب پنجاه کلمه و نام خاص است که با ترجمه اکدی در متون آشوری و بابلی محفوظ است و همچنین مقداری اسامی خاص که در اسناد تجاری و اقتصادی بابلی باقی مانده و کتیبه‌های شاهان کاسی مانند آگوم دوم مربوط به هزارهٔ دوّم پ.م. است.[۴] اصالت لرها به ایلامیان و کاسی‌ها می‌رسد.[۵]
تاریخ[ویرایش]
گمان می‌رود که کاسیان از دوران دیرین که کس به یاد ندارد، در ناحیهٔ مذکور زندگی می‌کردند؛ همچنانکه ایلامیان که همسایه و محتملا خویشاوند ایشان بودند در سرزمین خویش می‌زیستند. به هر تقدیر، کاسیان از آغاز هزارهٔ سوم پ.م. در آن مکان زندگی می‌کردند و بعدها به دامداری و زندگی نیمه اسکان یافته در کوه‌ها اشتغال داشتند.
مع‌الوصف در قرن دوم هزاره دوم پ.م. بخشی از کاسیان در حرکت و انتقال قبایل شرکت جسته از کوه‌های درّهٔ رود دیاله نفوذ کردند و از آنجا گاه و بیگاه به بابل دست‌برد می‌زدند. اکثر محققان این فعالیت کاسیان را به ظهور اسب و حمل و نقل مربوط می‌سازند.
در حدود ۱۸۹۶ پیش از میلاد حمله‌ای نافرجام از جانب کاسی‌ها به بابل رخ داد. در سال ۱۷۵۰ پ.م. گانداش پیشوای کاسی از طریق دشت ذهاب و شمال ایلام به بابل حمله کرد و بابل را فتح نمود و در سال بعد ۱۷۴۹ پیش از میلاد بابل توسط کاسی‌ها کاملاً تسخیر شد و در همان سال جایگزین دولت بابل شد و به سلطنت جانشینان حمورابی خاتمه داد[۶] و تا سال ۱۷۳۴ پیش از میلاد دوره پادشاهی گانداش از نسل کاسی در بابل آغاز گشت.[۶] سیادت نسل کاسی بر بابل ۵۰۰ سال ادامه داشت.[۷]
کاسیان بر ایلام نیز تسلط یافتند و شوش را مدت‌ها اداره نمودند. در شمال میانرودان با دولت تازه تأسیس آشور که در اواسط قرن پانزدهم پیش از میلاد بنیان نهاده شد نیز جنگیدند. طبق آثار بدست آمده کاسیان از هزارهٔ‌یکم پیش از میلاد به نواحی دور دست ماد دست یافتند. آنها در نیمه دوّم هزارهٔ‌یکم پیش از میلاد تا حاشیه کویر مرکزی و نواحی اصفهان و کاشان و حتی نواحی استان تهران و مرکزی نفوذ کردند. پس از فتح پادشاهی ماد آینده آن را کاردونیاش نامیدند و در آن سُکنا گزیدند.
زبان و فرهنگ[ویرایش]
کاسیان قبایلی بودند کوهستانی و پیشهٔ دامداری داشتند و به‌زبانی که با ایلامی قرابت داشت سخن می‌گفتند.[۸] در کتاب لرستان و تاریخ قوم کاسی به نقل از راولینسون آمده «واژهٔ کاسی به شکل کوسایورلیی بوده و در زمان اسکندر یونانیان آن را به مردم زاگرس و درهٔ سیمره اطلاق می‌کرده‌اند».[۹]
زمانی این عقیده رایج بود که کاسیان هندواروپایی بوده، یا لااقل چنان روابط تماس نزدیک با عناصر قومی هندواروپایی داشتند که زبان و فرهنگ و تمدن ایشان به نحوی مشهود از آن متأثر گشته‌است ولی مدارکی که به نفع مناسبات هندواروپایی کاسیان وجود دارد چنان سست است که باالضروه باید کاسیان را یا فاقد رابطه با هندواروپاییان شمرد یا غیر مستقیم و بسیار دورادور با عناصر اخیرالذکر مربوط دانست.
هنر[ویرایش]
کاسیان در هنر فلزکاری که آهن هم در ردیف آنها بود، مهارت بسیار داشتند و نیز در سوارکاری از اقوام دیگر چالاک‌تر و ماهرتر بودند و همین قوم «کاسی» بود که نژاد اصیل اسب را به میانرودان آورد و این نژاد اسب از آنچه سومری‌ها داشتند، برتری یافت و نیز نوشته‌ها و دستورهایی دربارهٔ تعلیم و نگهداری اسب از آنان باقی مانده‌است که نشانهٔ عشق و علاقهٔ آنان به اسب و سوارکاری است.[۱۰]
مفرغ کاری کاسیان به صورت جدید و بدیع نمود یافت. محصولات مفرغی اوائل هزارهٔ دوم بالاخص مربوط به زین افزار سواری، یعنی دهانه و مهار و حلقه‌هایی که تسمهٔ افسار از آنها می‌گذشت و به بدنهٔ ارابه‌ها وصل می‌شد بسیار عالی بود. همچنین آلات و ادواتی مانند تبر و گرز که سر آنها نیز به شکل سر اسب ساخته می‌شد و همه مشخصات اسب مثل چشم و یال و گوش و … بر آنها ترسیم می‌گردید.[۱۱]
نگارخانه[ویرایش]
کتیبه آگوم کاک‌ریمه
مفرغ‌های لرستان موزه لوور
تیغه تبر مفرغی
لگام مفرغی
لگام با نقش بز بالدار
صورتک مفرغی هزار پ.م.
مفرغ لرستان موزه بریتانیا
آدمک مفرغی
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ KASSITES, a people who probably originated in the Zagros and who ruled Babylonia in the 16th-12th centuries BCE.The original abodes of the Kassites are not known. The commonly held opinion that they originated from the Zagros mountains east of Babylonia (see, e.g., Balkan, 1986, p. 8; Heinz, 1995, p. 167), (Ran Zadok), “KASSITES” Encyclopædia Iranica, online edition
- ↑ The Caspians have generally been regarded as a pre-Indo-European, that is, a pre-Iranian, people and have even been identified by some scholars with the Kassites (e.g., Herzfeld, loc. cit.), (Rüdiger Schmitt), “CASPIANS” Encyclopædia Iranica, online edition
- ↑ گرشویچ، ایلیا؛ میخایلوویچ دیاکونوف، ایگور؛ سولیمیرسکی، تادئوش؛ مالوان، مکس؛ هیو بیوار، آدریان دیوید؛ بیلی، هرلد والتر (۱۹۸۵). THE CAMBRIDGE HISTORY OF IRAN Volume 2 THE MEDIAN AND ACHAEMENIAN PERIODS. Cambridge University Press. ص. ۳۹. شابک ۰۵۲۱۲۰۰۹۱۱.
- ↑ به اکدی کاشی Kašši و کاسیت‌ها یا کاششوها یا کاشیان یا کاشوها
- ↑ Grugni, V; Battaglia, V; Hooshiar Kashani, B; Parolo, S; Al-Zahery, N et al. (2012). "Ancient Migratory Events in the Middle East: New Clues from the Y-Chromosome Variation of Modern Iranians". PLoS ONE. 7 (7): e41252. doi:10.1371/journal.pone.0041252. PMC 3399854. PMID 22815981.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ص 4 کتاب ایران پیش از آریایی‌ها
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ نوامبر ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۲۹ ژانویه ۲۰۰۸.
- ↑ G. Husing Die sprache Elams, Breslau. 1908
- ↑ پیرنیا، حسن، تاریخ قدیم ایران باستان، انتشارات دنیای کتاب، تهران ۱۳۶۲
- ↑ کالیکان (۱۳۸۷). مادی‌ها و پارسی ها. ص. ۱۴.
- ↑ کالیکان (۱۳۸۷). مادی‌ها و پارسی ها. ص. ۱۵.
منابع[ویرایش]
- دیاکونوف، ایگور میخائیلوویچ (۱۳۸۶). تاریخ ماد. ترجمهٔ کریم کشاورز. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۴۵-۱۰۶-۵.
- گرانتوسگی: تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز، ترجمه کریم کشاورز، تهران، ۱۳۴۵.
- پیگولووسکایا: تاریخ ایران از عهد باستان تا قرن ۱۸، ترجمه کریم کشاورز، تهران، ۱۳۵۳.
- کاسی‌ها PDFh
- علی‌نیا، امیر، (۱۳۹۶)، کاسیان در ایران زمین، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
پیوند به بیرون[ویرایش]
| دوران تکوین |
| ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| سکنه ماننا |
| ||||||||||||||||
| سکنه ماد |
| ||||||||||||||||
| متجاوزین |
| ||||||||||||||||
| القاب |
| ||||||||||||||||
| منابع کهن |
|  | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
- کاسیان
- اقوام باستانی فلات ایران
- ایالتها و قلمروهای بنیانگذاریشده در سده ۱۶ (پیش از میلاد)
- ایالتها و قلمروهای منحلشده در سده ۱۲ (پیش از میلاد)
- بابل (دولتشهر)
- تاریخ استان لرستان
- تاریخ استان کرمانشاه
- تاریخ استان ایلام
- تاریخ استان خوزستان
- تاریخ ایران
- تاریخ باستان ایران
- تاریخ عراق
- تاریخ کویت
- زبان‌های پیوندی
- عشایر اوراسیا
- قومهای باستانی خاورمیانه
- کشورهای پیشین در آسیا
- کوچگردان ایرانی‌تبار
- عصر برنز آسیا