امتیازنامه دارسی
قرارداد دارسی یا امتیازنامه دارسی قراردادی است که ویلیام ناکس دارسی در سال ۱۹۰۱ (۱۲۸۰ خ) با دولت ایران امضا کرد تا به اکتشاف و استخراج نفت در ایران بپردازد.
از طرف ایران مظفرالدین‌شاه، امین‌السلطان، میرزا نصرالله مشیرالدوله و مهندس‌الممالک (نظام‌الدین غفاری) قرارداد را امضا کردند. مظفرالدین‌شاه این امتیازنامه‌ی ۱۸ ماده‌ای را در کاخ صاحب‌قرانیه در تاریخ ۲۸ مه ۱۹۰۱ میلادی، برابر با ۷ خرداد ۱۲۸۰ خورشیدی، امضا نمود. شرکت نفت دارسی، پس از هفت سال، سرانجام در ۲۶ مه ۱۹۰۸ میلادی در منطقه مسجد سلیمان به نفت رسید. براساس این قرارداد، امتیاز استخراج و بهره‌برداری از نفت در سراسر ایران به استثنای ایالات شمالی شامل گیلان، مازندران، گرگان، خراسان و آذربایجان برای مدت ۶۰ سال به دارسی واگذار گردید. هم‌چنین بر اساس این قرارداد، دارسی متعهد گردید ظرف دو سال، شرکت یا شرکت‌هایی برای بهره‌برداری از این امتیازات تأسیس نماید و سالیانه مبلغ ۲۰ هزار لیره وجه نقد و معادل همین مبلغ از سهام شرکت و نیز ۱۶ درصد از منافع خالص خود را به دولت ایران بپردازد.[۱]
در سال 1311 و در زمان رضاشاه، طرف انگلیسی به تعهدات خود کامل عمل نکرد و تنها سه‌چهارم مبلغ تعهد شده را به ایران پرداخت کرد. رضاشاه در واکنش به این موضوع قرارداد را یکسویه لغو کرد و آن را آتش زد. دولت انگلستان با ارسال نامه‌ای به این موضوع شکایت و تهدید کرد که به دیوان لاهه شکایت خواهد برد؛ اما ایران با توجه به اینکه موضوع را خارج از دستور این دیوان می‌دانست به این تهدید توجهی نکرد. در نهایت موضوع به جامعهٔ ملل کشیده شد و در آنجا وزیر خارجهٔ چکسلواکی مأمور حل و فصل مناقشه شد و با پیشنهاد او دو کشور به گفتگو نشستند و قرارداد جدیدی را تنظیم کردند. مذاکرات در ۱۳۱۲ آغاز شد و به قرارداد ۱۹۳۳ انجامید.[۲]
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=211783
- ↑ تاریخ معاصر ایران. شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران. ۱۳۸۳. ص. ۱۰۰ و ۱۰۱. شابک ۹۶۴۰۵۱۰۰۴۱.
پیوند به بیرون[ویرایش]
 |
متن مربوطه در ویکی‌نبشته: امتیازنامه دارسی |
- جشن لغو قرارداد دارسی (۱۹۳۳ میلادی) shahrefarang.com
| بخش‌ها | |
|---|---|
| امکانات | |
| حمایت‌های مالی | |
| افراد | |
| اختلافات | |
| سایر | |
| میان ایران و سایر کشورها | عهدنامه فینکنشتاین؛ ایران و فرانسه (۱۸۰۷) • عهدنامه مجمل؛ ایران و انگلستان (۱۸۰۹) • عهدنامه مفصل؛ ایران و انگلستان (۱۸۱۲) •
عهدنامه گلستان؛ ایران و روسیه (۱۸۱۳) • عهدنامه ترکمانچای؛ ایران و روسیه (۱۸۲۸) • معاهده پاریس؛ ایران و انگلیس (۱۸۵۶) • قرارداد گلداسمید؛ میان ایران و انگلیس (۱۸۷۲) •پیمان آخال؛ ایران و روسیه (۱۸۸۱) • قرارداد ۱۹۱۹؛ میان ایران و انگلیس (۱۹۱۹) • قرارداد ایران و شوروی (۱۹۲۱) |  |
|---|---|---|
| میان ایران و اتباع و شرکت‌های خارجی | ||
| میان سایر کشورها درباره ایران | ||
| مرتبط | ||
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون تاریخ است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
