حقوق زنان در ایران

حقوق زنان ایرانی در طی دوره‌های سیاسی و تاریخی مختلف تغییرات زیادی کرده‌است. این حقوق شامل حق ازدواج، حق طلاق، حق تحصیل، حق پوشش و حجاب و حقوق سلامت (مانند حقوق باروری ،تنظیم خانواده و سقط جنین) حق رای و حقوق دیگر می‌باشد.

براساس گزارش شکاف جنسیتی سال ۲۰۱۲ مجمع جهانی اقتصاد از بین ۱۳۵ کشور، ایران رتبه ۱۲۷ را در خصوص نابرابری بین زنان و مردان دارد.

حقوق زنان در تاریخ ایران

انقلاب مشروطه ایران

زنان ایرانی نقش پررنگی را در جنبش مشروطه ایران که در تاریخ ۱۲۸۳-۱۲۸۹ هجری (۱۹۱۱-۱۹۰۵ میلادی) بود ایفا کردند. آن‌ها در امور عمومی زیادی شرکت کردند و موقعیت‌های مهم در روزنامه‌نگاری و در مدارس و انجمن‌هایی که در سال‌های ۱۹۱۱-۱۹۲۴ میلادی در ایران رونق پیدا کرده بود شرکت داشتند. از زنان برجسته ایرانی که یک بخش حیاتی در انقلاب ایفا کردند می‌توان از بی‌بی‌خانم استرآبادی، نورالهدی منگنه، محترم اسکندری، صدیقه دولت‌آبادی و قمرالملوک وزیری نام برد. در ابتدای قرن بیستم بسیاری از زنان ایرانی به سمت روزنامه‌نگاری و نویسندگی جذب شدند. مجله دانش اولین مجلهٔ تخصصی بود که بر روی مسایل زنان تمرکز داشت. بعدها شکوفه، نامه بانوان الم نسوان و نسوان وطن‌خواه نیز در تهران انتشار یافت. همینطور نسوان شرق در بندر انزلی ، جهان زنان در مشهد و دختران ایران در شیراز و پیک سعادت نسوان در رشت که به مسایل زنان در ایران می‌پرداختند.

اگر چه با شکست مشروطه خواهان و جنبش مشروطه خواهی (۱۹۲۱-۱۹۲۵) و تحکیم قدرت توسط رضا شاه (۱۹۲۵-۱۹۴۱) مجلات و گروههای اجتماعی زنان تضعیف می‌شوند، اما وضعیت حقوق زنان در طول این سال‌ها با اجرای اصلاحات اجتماعی مانند اصلاحات در آموزش و پرورش عمومی و اشتغال وضعیت برای زنان بهبود میابد.در این دوران رضا شاه سیاست جنجال‌برانگیز کشف حجاب که زنان را از داشتن حجاب در اماکن عمومی منع می‌کند را نیز به اجرا می‌گذارد.

دوران جمهوری اسلامی

نوشتار اصلی: زنان در ایران

زنان در انقلاب ۱۳۵۷ ایران نقش مهمی را ایفا کردند و به‌طور گسترده در انقلاب و سرنگونی شاه مشارکت کردند.

تبعیض در قوانین دولتی

در ۷ مارس ۲۰۱۹ آیت الله سبحانی در یک مراسم مذهبی در قم بر علیه «دیه» مساوی برای قربانیان زن و مرد صحبت کرد و آنرا رد کرد.

موضع‌گیری‌ها

در ۳۰ آوریل ۲۰۱۹ سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، مورگان اورتگس، طی بیانیه‌ای سرکوب مدافعین حقوق زنان در ایران را محکوم کرد و خواستار توقف دستگیری و بازداشت و آزار و اذیت آنان شد.

بیانیه ۱۴ نفره

نوشتار اصلی: بیانیه ۱۴ نفر

در ۲۲وم خرداد ماه سال ۱۳۹۸ ۱۴ نفر از کنشگران سیاسی و مدنی داخل ایران با امضای بیانیه ای ضمن اعلام خواستشان برای اعمال تغییرات بنیادین در قانون اساسی جمهوری اسلامی اعتراضات و نقدهای خودشان را بر علیه وضعیت مدنی کشور بخصوص در حوزه زنان اعلام کردند. به فاصله کمتر از دوماه از انتشار این بیانیه چندین نامه دیگر در حمایت از بیانیه فوق منتشر شد و موضوع به شدت مورد توجه فعالان و کنشگران حقوق زنان در داخل و خارج ایران شد. ۱۴ زن از کنشگران حقوق زن خارج ایران و ۱۴ تن از زنان کنشگر داخل ایران با انتشار و امضای نامه ای حمایت خود را از این بیانیه اعلام داشتند و وضعیت حقوق زنان در دوران جمهوری اسلامی را مورد اعتراض شدید قرار داند.

جستارهای وابسته

• جریان روشنفکری در ایران
• کمپین یک میلیون امضاء
• جدایی جنسیتی در ایران
• جنبش زنان ایران
• زنان ایرانی
• پرسپولیس (فیلم)