کیریارکی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

کیریارکی (انگلیسی: Kyriarchy) یک نظام اجتماعی یا مجموعه‌ای از سیستم‌های اجتماعی مرتبط است که حول سلطه، ستم و تسلیم ساخته شده است. این کلمه توسط الیزابت شوسلر فیورنزا در سال ۱۹۹۲ ابداع شد، تا نظریه خود را در مورد سیستم‌های به هم پیوسته، متقابل و خودگسترش‌کننده سلطه و تسلیم توصیف کند، که در آن ممکن است یک فرد در برخی روابط تحت ستم و در برخی دیگر از اقتدار برخوردار باشد. این مفهوم یک بسط متقاطع از ایده پدرسالاری فراتر از جنسیت است.[۱] کیریارکی شامل جنسیت‌گرایی، نژادپرستی، توانایی، سن‌گرایی، یهودی‌ستیزی، اسلام‌هراسی، کاتولیسیزم‌ستیزی، همجنس‌گراهراسی، تراجنسیت‌هراسی، انگ اجتماعی چاقی، تبعیض طبقاتی، بیگانه‌هراسی، عدالت اقتصادی، استعمار، نظامی‌گری، قوم‌گرایی، زبان‌گرایی و دیگر گونه‌ها است. سلسله مراتب مسلط که در آن تبعیت یک فرد یا گروه به دیگری درونی و نهادینه شده است.[۲][۳]

نام‌شناسی[ویرایش]

این اصطلاح توسط الیزابت شوسلر فیورنزا[۴] در سال ۱۹۹۲ هنگامی که کتاب خود را منتشر کرد ساخته شد. او گفت: شیوه‌های فمینیستی تفسیر کتاب مقدس، به انگلیسی ابداع شده است.[۵] از کیریروس (kyrios؛ به یونانی: κύριος) به معنی «ارباب» و (árcho؛ به یونانی: ἄρχω) به معنی «رهبری» و» حکومت» مشتق شده است.[۵][۲] کلمه kyriarchy (به یونانی: κυριαρχία؛ kyriarchia) قبلاً در یونانی جدید وجود داشت و به معنای «حاکمیت» است.

مورد استفاده[ویرایش]

این اصطلاح ابتدا در چارچوب گفتمان الهیاتی فمینیستی توسعه یافت و در برخی از حوزه‌های دانشگاهی دیگر به‌عنوان توصیف‌گر غیرجنسیتی از نظام‌های قدرت، در مقابل پدرسالاری، استفاده شده است.[۶] همچنین در خارج از زمینه‌های علمی نیز استفاده می‌شود.[۷]

بهروز بوچانی، پناهجوی کُرد ایرانی، زندان جزیره مأنوس که توسط استرالیا اداره می‌شود را به‌عنوان یک نظام پادشاهی توصیف کرده است:[۸] نظامی که در آن اشکال مختلف ظلم تلاقی می‌کنند. ظلم تصادفی نیست، بلکه هدفمند است و برای منزوی ساختن و ایجاد اصطکاک بین زندانیان طراحی شده است، که منجر به ناامیدی و شکست روحی می‌شود.[۹] او این موضوع را در شرح زندگی‌نامه خود از زندان، هیچ دوستی به جز کوهستان، توضیح می‌دهد.

موقعیت‌های ساختاری[ویرایش]

شوسلر فیورنزا «قشربندی‌های متقابل جنسیت، نژاد، طبقه، مذهب، دگرجنس‌گرایی و سن» را به‌عنوان موقعیت‌های ساختاری که در بدو تولد تعیین می‌شوند، توصیف می‌کند.[۵] او پیشنهاد می‌کند که افراد در چندین موقعیت زندگی می‌کنند، و موقعیت‌های دارای امتیاز به نقاط گره‌ای تبدیل می‌شوند که از طریق آن موقعیت‌های دیگر تجربه می‌شوند. برای مثال، در شرایطی که جنسیت موقعیت ممتاز اولیه است (مانند پدرسالاری، مادرسالاری)، به نقطه گره‌ای تبدیل می‌شود که از طریق آن جنسیت، نژاد و طبقه تجربه می‌شود. در شرایطی که طبقه موقعیت ممتاز اولیه است (یعنی طبقه‌گرایی)، جنسیت و نژاد از طریق پویایی طبقاتی تجربه می‌شوند. فیورنزا تأکید می‌کند که این نظام سلسله‌مراتبی نیست، زیرا بر یک نقطه سلطه تمرکز نمی‌کند. در عوض، آن را به‌عنوان یک «سیستم هرمی پیچیده» توصیف می‌کنند که در آن کسانی که در پایین هرم هستند «قدرت کامل ستم‌شاهی» را تجربه می‌کنند. حکومت پادشاهی به‌عنوان وضعیت موجود شناخته می‌شود، بنابراین ممکن است ساختارهای ظالمانه آن به‌رسمیت شناخته نشود.[۵][۱۰]

برای حفظ این نظام، حکومت سلطنتی بر ایجاد طبقه خدمتکار، نژاد، جنسیت یا مردم تکیه دارد. جایگاه این طبقه از طریق «آموزش، اجتماعی شدن و خشونت وحشیانه و عقلانی‌سازی مردانه» تقویت می‌شود.[۵] ترودکالنز پیشنهاد می‌کند که این ساختارهای ستم با ظلم درونی‌شده خودپایدار هستند. کسانی که قدرت نسبی دارند تمایل دارند در قدرت باقی بمانند، درحالی‌که کسانی که بدون قدرت هستند تمایل دارند که از حق رأی خود محروم بمانند.[۲] علاوه بر این، ساختارهای ظلم تقویت می‌شوند و از یکدیگر تغذیه می‌کنند.[۱۰]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. ↑ Kwok Pui-lan (2009). "Elisabeth Schüssler Fiorenza and Postcolonial Studies". Journal of Feminist Studies in Religion. Indiana University Press. 25 (1): 191–197. doi:10.2979/fsr.2009.25.1.191. JSTOR 10.2979/fsr.2009.25.1.191. S2CID 144562065.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ Tēraudkalns, Valdis (2003). "Construction of Masculinities in Contemporary Christianity". In Cimdiņa, Ausma (ed.). Religion and political change in Europe: past and present. PLUS. pp. 223–232. ISBN 8884921414.
  3. ↑ Stichele, Caroline Vander; Penner, Todd C. (2005). Her Master's Tools?: Feminist And Postcolonial Engagements of Historical-critical Discourse (به انگلیسی). BRILL. ISBN 9004130527.
  4. ↑ Schüssler Fiorenza, Elisabeth (2001). "Glossary". Wisdom Ways: Introducing Feminist Biblical Interpretation. New York: Orbis Books. ISBN 1-60833-252-7.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ Schüssler Fiorenza, Elisabeth (2009). "Introduction: Exploring the Intersections of Race, Gender, Status and Ethnicity in Early Christian Studies". In Nasrallah, Laura; Schüssler Fiorenza, Elisabeth (eds.). Prejudice and Christian beginnings: investigating race, gender, and ethnicity in early Christian studies. Minneapolis: Fortress Press. ISBN 978-1-4514-1284-0.
  6. ↑ Morris, Susana (February 4, 2014). Close Kin and Distant Relatives: The Paradox of Respectability in Black Women's Literature. University of Virginia Press. ISBN 978-0-8139-3551-5. Retrieved 8 December 2015.
  7. ↑ Osborne, Natalie (2015). "Intersectionality and kyriarchy: A framework for approaching power and social justice in planning and climate change adaptation". Planning Theory. 14 (2): 132. doi:10.1177/1473095213516443. hdl:10072/57232. S2CID 145700378.
  8. ↑ Boochani, Behrouz (2017). Translated by Omid Tofighian. "A Kyriarchal System: New Colonial Experiments/New Decolonial Resistance". 9th Annual Maroon Conference Magazine. Charles Town, Jamaica: Charles Town Maroon Council: 20–22. ISSN 0799-4354. Retrieved 17 February 2019.
  9. ↑ Manne, Robert (10 August 2018). "No Friend But The Mountains review: Behrouz Boochani's poetic and vital memoir". Sydney Morning Herald. Archived from the original on 30 October 2018. Retrieved 2 February 2019.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Reed-Bouley, Jennifer (Spring 2012). "Antiracist Theological Education as a Site of Struggle for Justice". Journal of Feminist Studies in Religion. 28: 178–189. doi:10.2979/jfemistudreli.28.1.178. S2CID 143768692.

برای مطاله بیشتر[ویرایش]

  • Giannacopoulos, M. "Kyriarchy, Nomopoly, and Patriarchal White Sovereignty." Biography, (2020) 43(4), 736–747. doi:10.1353/bio.2020.0104doi:10.1353/bio.2020.0104
  • Thompson, Margaret Susan. "Circles of sisterhood: formal and informal collaboration among American nuns in response to conflict with Vatican Kyriarchy." Journal of feminist studies in religion 32.2 (2016): 63-82.
  • Thompson, Margaret Susan. "Sacraments as Weapons: Patriarchal Coercion and Engendered Power in the Nineteenth-Century Convent." Journal of Feminist Studies in Religion 38.2 (2022): 89-104.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=کیریارکی&oldid=39183654»