پرش به محتوا

ایلات قوم لک در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
[نسخهٔ بررسی‌شده][نسخهٔ بررسی‌شده]
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
جزبدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
نامی‌وند و عثمان‌وند دو طایفه لک ایل زنگنه هستند.
برچسب‌ها: برگردانده‌شده ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۲۷: خط ۲۷:
* [[ایل بالاوند]]: هلیلان، [[زردلان]]، کاوه‌شهوند، سرفیروزآباد، درودفرامان، قصرشیرین، بخش مرکزی کرمانشاه<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ ایل بالاوند|سال=1398|نام=هادی|نام خانوادگی=اسفندیاری|ناشر=نشر آروان|صفحه=58}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=سازمان امور عشایر ایران|نشانی=https://www.ashayer.ir/index.aspx?pageid=650|وبگاه=www.ashayer.ir|بازبینی=2023-07-09}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ایلات و طوایف کرمانشاه|نام=محمدعلی|نام خانوادگی=سلطانی|صفحه=789}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=نژاد و تیره در استان کرمانشاه - ویکی اطلس فرهنگی ایران|نشانی=http://af.samta.ir/atlas/index.php?title=%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF_%D9%88_%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87|وبگاه=af.samta.ir|بازبینی=2023-07-09}}</ref>
* [[ایل بالاوند]]: هلیلان، [[زردلان]]، کاوه‌شهوند، سرفیروزآباد، درودفرامان، قصرشیرین، بخش مرکزی کرمانشاه<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ ایل بالاوند|سال=1398|نام=هادی|نام خانوادگی=اسفندیاری|ناشر=نشر آروان|صفحه=58}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=سازمان امور عشایر ایران|نشانی=https://www.ashayer.ir/index.aspx?pageid=650|وبگاه=www.ashayer.ir|بازبینی=2023-07-09}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ایلات و طوایف کرمانشاه|نام=محمدعلی|نام خانوادگی=سلطانی|صفحه=789}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=نژاد و تیره در استان کرمانشاه - ویکی اطلس فرهنگی ایران|نشانی=http://af.samta.ir/atlas/index.php?title=%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF_%D9%88_%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87|وبگاه=af.samta.ir|بازبینی=2023-07-09}}</ref>
* عثمانوند: سرفیروزآباد<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سازمان امور عشایر ایران|نشانی=https://www.ashayer.ir/index.aspx?pageid=650|وبگاه=www.ashayer.ir|بازبینی=2023-07-09}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=نژاد و تیره در استان کرمانشاه - ویکی اطلس فرهنگی ایران|نشانی=http://af.samta.ir/atlas/index.php?title=%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF_%D9%88_%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87|وبگاه=af.samta.ir|بازبینی=2023-07-09}}</ref>
* عثمانوند: سرفیروزآباد<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سازمان امور عشایر ایران|نشانی=https://www.ashayer.ir/index.aspx?pageid=650|وبگاه=www.ashayer.ir|بازبینی=2023-07-09}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=نژاد و تیره در استان کرمانشاه - ویکی اطلس فرهنگی ایران|نشانی=http://af.samta.ir/atlas/index.php?title=%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF_%D9%88_%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87|وبگاه=af.samta.ir|بازبینی=2023-07-09}}</ref>
* نامی‌وند<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نگاهی به تغییرات زیستی و اسمی قوم لک به گواهی قدمت تاریخ|نشانی=https://www.ilna.ir/بخش-%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87-103/352905-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%85%DB%8C-%D9%82%D9%88%D9%85-%D9%84%DA%A9-%D8%A8%D9%87-%DA%AF%D9%88%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D9%82%D8%AF%D9%85%D8%AA-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE|وبگاه=خبرگزاری ایلنا|تاریخ=2023-07-10|بازبینی=2023-07-10|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=نژاد و تیره در استان کرمانشاه - ویکی اطلس فرهنگی ایران|نشانی=http://af.samta.ir/atlas/index.php?title=%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF_%D9%88_%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87|وبگاه=af.samta.ir|بازبینی=2023-07-10}}</ref>
* ترکاشوند<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سازمان امور عشایر ایران|نشانی=https://www.ashayer.ir/index.aspx?pageid=650|وبگاه=www.ashayer.ir|بازبینی=2023-07-09}}</ref>
* ترکاشوند<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سازمان امور عشایر ایران|نشانی=https://www.ashayer.ir/index.aspx?pageid=650|وبگاه=www.ashayer.ir|بازبینی=2023-07-09}}</ref>
* پایروند: بیستون و صحنه<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نژاد و تیره در استان کرمانشاه - ویکی اطلس فرهنگی ایران|نشانی=http://af.samta.ir/atlas/index.php?title=%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF_%D9%88_%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87|وبگاه=af.samta.ir|بازبینی=2023-07-09}}</ref>
* پایروند: بیستون و صحنه<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نژاد و تیره در استان کرمانشاه - ویکی اطلس فرهنگی ایران|نشانی=http://af.samta.ir/atlas/index.php?title=%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF_%D9%88_%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87|وبگاه=af.samta.ir|بازبینی=2023-07-09}}</ref>

نسخهٔ ‏۱۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۴:۳۶

مقالهٔ اصلی: مردم لک

لـَک نام قومی ایرانی است که در باختر و جنوب باختری ایران و در شرق و جنوب شرقی عراق زندگی می‌کنند. زبان مادری لک‌ها زبان لکی است و مذهب اکثر آنان شیعه و در بعضی مناطق محدود ایران و عراق یارسان (اهل حق) است.[۱][۲] در یکی از مقاله‌های دانشنامه ایرانیکا برخی از ایلات لک، مانند هلیلان، سلسله، دلفان، طرهان و بیرانوند از کرد‌ها به شمار آورده‌شدند.[۳]در برخی منابع ایل باجولوند عضوی از ایلات قوم لر به شمار رفته اند. [۱][۲] [۴] پیر اوبرلینگ و دانشنامه ایرانیکا، باجلان ها را کرد دانسته‌اند.[۵][۶]همچنین پیر اوبرلینگ در مقالهٔ ایل بیرانوند در دانشنامه ایرانیکا این ایل را لر خوانده‌است.[۷] در کتاب «معین الدین نطنزی» در کتاب (منتخب التواریخ) بیرانوند هارا از طوایف اصلی لر و جدا از لک ها ذکر می کند و می‌نویسد:

چون قوم لر در آن موضع (مانرود) بسیار شدند و بعد از آن هر قبیله به جهت علفخواری (چرای احشام) رو به موضعی نهادند، بعضی به لقب و بعضی به اسم موضعی که قرار گرفتند نام قبیله بدان مشهور شد، مثل روزبهانی، فضلی، داود عباسی، ایازکی، عبدالمالکی و ابوالعباسی که به نام پدر موسوم اند و سلوزی، جنگروی، لک، هسته، کوشکی، کارند، سنوبدی، الانی، زخوارکی، براوند (بیرانوند)، زنگنه، مانکره‌ای، رازی، سلگی و جودکی که به اسم مواضع خود مشهورند.[۸]

حمدالله مستوفی نیز در کتاب تاریخ گزیده که در سال ۷۳۰ هجری قمری نگاشته شده طایفه‌ای به نام ویراوند را یکی از طوایف لر ساکن ایران معرفی می‌کند.[۹]

طوایف

بیرانوند

بیرانوند بزرگترین ایل لک است؛ که جمعیت آن حدود ۴۵۰ هزار نفر است؛ و بجز بخشی از تیره زیدعلی تمام ۶۰ تیره این ایل لک زبان هستند.[۱۰] ایل بیرانوند طوایف فراوانی دارد محل سکونت این ایل استان‌های لرستان. خوزستان و ایلام است.در کتاب «معین الدین نطنزی» در کتاب (منتخب التواریخ) از وجود طایفه بیرانوندبه عنوان طوایف اصی لر در کنار طایفه لک در ایران خبر می‌دهد و می‌نویسد:

چون قوم لر در آن موضع (مانرود) بسیار شدند و بعد از آن هر قبیله به جهت علفخواری (چرای احشام) رو به موضعی نهادند، بعضی به لقب و بعضی به اسم موضعی که قرار گرفتند نام قبیله بدان مشهور شد، مثل روزبهانی، فضلی، داود عباسی، ایازکی، عبدالمالکی و ابوالعباسی که به نام پدر موسوم اند و سلوزی، جنگروی، لک، هسته، کوشکی، کارند، سنوبدی، الانی، زخوارکی، براوند (بیرانوند)، زنگنه، مانکره‌ای، رازی، سلگی و جودکی که به اسم مواضع خود مشهورند.[۱۱]

حمدالله مستوفی نیز در کتاب تاریخ گزیده که در سال ۷۳۰ هجری قمری نگاشته شده طایفه‌ای به نام ویراوند را یکی از طوایف لر ساکن ایران معرفی می‌کند.[۱۲]

زند

طایفه زند بزرگترین طایفه لک در گذشته و یکی از طایفه‌های بزرگ لک و مؤسس سلسله پادشاهی زندیان می‌باشند که از معروف‌ترین چهره‌های این طایفه، کریم خان زند و لطفعلی خان زند را می‌توان نام برد.دانشنامه ایرانیکا معتقد است: زندها طایفه ای از عشایر لک و از شعب لرهای شمالی بودند که بین زاگرس داخلی و دشت همدان در روستاهای پری و کمازان در مجاورت ملایر قرار داشتند..[۱۳][۱۴][۱۵][۱۶]در اکثریت منابع از زند به عنوان ایلی لر تبار نام برده شده‌است.[۱۷][۱۸][۱۹][۲۰][۲۱][۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶][۲۷][۲۸][۲۹] خوانین زند که سلسلهٔ زندیه را تشکیل دادند، خود را لر معرفی می‌کردند.[۳۰]

پراکندگی جغرافیایی

کرمانشاه

  • ایل بالاوند: هلیلان، زردلان، کاوه‌شهوند، سرفیروزآباد، درودفرامان، قصرشیرین، بخش مرکزی کرمانشاه[۳۱][۳۲][۳۳][۳۴]
  • عثمانوند: سرفیروزآباد[۳۵][۳۶]
  • نامی‌وند[۳۷][۳۸]
  • ترکاشوند[۳۹]
  • پایروند: بیستون و صحنه[۴۰]
  • جلالوند: سرفیروزآباد[۴۱]
  • خزل[۴۲]
  • ایتی‌وند یا ایوت‌وند[۴۳]
  • خالوند، شیرازوند، احمدوند، مافی‌وند، دیناروند، فولادوند، باجلوند، سالاروند، همایون‌وند، قلایوند، بهتولی‌وند.[۴۴]

ایلام

ایلات و طوایف بالاوند، بیژنوند، خزل، ریزوندی، قیاسوند، گراوند، آبدامانی، دشتی یا دشتی‌وند، قلم‌مراد‌خانی، کیدخورده‌وند، دیناروند، همایون‌وند، خیروند، شمس الدین و خضروند، دالوند، دینارآوند، کرم علی یا کرم علی‌وند، زینل‌وند، سکوند، کبیر کوهی، زینیوند، کُر، مهکی یا محکی، بادرانی در آبدانان، دهلران، بیک و سوسیان، تمین، کارزان، شیروان، چرداول، هلیلان و...[۴۵]

لرستان

ایلات و طوایف ایتی‌وند، بیرانوند، گراوند، رومان‌وند، آدینه‌وند، قیاسوند (غیاثوند یا قیاثوند)، ماولین یا بوالیند، سکوند، طایفه کُر، پاپی، جاواری، خاوه، عیسوند، فولادوند، باجلوند، دالوند، ترخان، مومیاوند (مومه‌وند یا مالمومه)، کرنالوند، کرناتی، کوشکی، ازدجوند یا ازدج، آزادبخت، گراوند، اولادقباد، سنجابی، نورعلی و احمدوند، میروند، میربگ، موسی‌وند، شاهی‌وند، بهاروند، یوسفوند، حسنوند، کولیوند، فلک الدین، طوایف امرایی، پادروند در دلفان، الشتر، کوهدشت، سلسله، خرم آباد، بروجرد، پلدختر و...[۴۶]

کردستان

ایل چهاردولی، روستای لک قروه، روستای لک خدابنده‌لو قروه و ایل زند در سنندج و گروس، اسفندآباد و منطقه برزاب.[۴۷]

همدان

ایلات و طوایف زند، چهاردولی، فلک الدین، زوله، ترکاشوند، موسی‌وند، غیاثوند، جلیل‌وند، کاکاوند در اسد آباد، نهاوند، تویسرکان، ملایر.[۴۸]

ترکیه

ایل شیخ بزینی و سایر طوایف در مناطق قاره‌مان، کونیا، آسکی شهر، نیغده، قیصری، مرشف جوروم، ویرشهر، جوقراوادنه و نزدیک شهر ادنه[۴۹]

عراق

  • زند: خانقین و کرکوک و سواحل رودخانه دیاله در روستاهای جوسه تپان، للبن، قیچی، قوبه، بان سنوق، کوکز، اجیلر، هودلی و تپه علی.[۵۰]
  • شوانی: کرکوک[۵۱]
  • همه‌وند: سلیمانیه و چمچمال[۵۲]
  • غیاثوند: الحی البدره و الکوت[۵۳]
  • کاکی، کاکاوند یا القیسی: خرماتو و گرمیان[۵۴]

دیاله، موصل، خورماتو، داقون، خانقین، کرکوک، کویه، سلیمانیه، دشت اربیل که بستوره تا قراج چند روستای مستقل در این دشت متعلق به لک‌هاست که عبارتند از: اصحاب لک، قشقه، خورخور، آومار، برایم لک، جدید لک، لک خورماتو، آو دلوک(ئاوده‌ل له‌ک)، دوشیوان و حوشترالوکی قراج و..[۵۵]

منابع

  1. ↑ Ethnologue report for language code:lki
  2. ↑ Anonby, Erik John, Kurdish or Luri? بایگانی‌شده در ۵ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine Laki’s disputed identity in the Luristan province. بازدید: مه ۲۰۱۰. (PDF)
  3. ↑ «KURDISH TRIBES». دانشنامه ایرانیکا. ۱۶ ژوئن ۲۰۰۴. دریافت‌شده در ۳ فوریه ۲۰۱۵.
  4. ↑ ابوالحسن بن محمد امین گلستانه، مجمل التواریخ، ج۱، ص۳۰۰، چاپ مدرس رضوی، تهران ۱۳۵۶ش.
  5. ↑ «KURDISH TRIBES». دانشنامه ایرانیکا. ۱۶ ژوئن ۲۰۰۴. دریافت‌شده در ۳ فوریه ۲۰۱۵.
  6. ↑ پیر اوبرلینگ (۱۵ دسامبر ۱۹۸۸). «BĀJALĀN». دانشنامه ایرانیکا. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ فوریه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۸ مه ۲۰۲۰.
  7. ↑ پیر اوبرلینگ (۱۵ دسامبر ۱۹۸۹). «BAYRĀNAVAND». دانشنامه ایرانیکا. دریافت‌شده در ۱۱ مه ۲۰۲۰.
  8. ↑ نطنزی، منتخب التواریخ، ۵۳.
  9. ↑ تاریخ گزیده ، نویسنده: حمدالله مستوفی . ص.۵۵۰.
  10. ↑ یادکرد خالی (کمک) =http://www.farsnews.ir/newstext.php?nn=13930705001462
  11. ↑ نطنزی، منتخب التواریخ، ۵۳.
  12. ↑ تاریخ گزیده ، نویسنده: حمدالله مستوفی . ص.۵۵۰.
  13. ↑ «KARIM KHAN ZAND». Encyclopædia Iranica. ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲ مارس ۲۰۱۶.
  14. ↑ «کریم‌خان زند چگونه به موقوفات توجه نشان می‌داد». www.cgie.org.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۰۵.
  15. ↑ «روزنامه هگمتانه | محله‌های همدان در دوران زندیه». www.hegmataneh-news.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۰۵.
  16. ↑ «کریم خان زند دائرة المعارف بزرگ اسلامی». www.cgie.org.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۰۵.
  17. ↑ مجمل التواریخ، ابوالحسن بن محمد امین گلستانه(۴۷۶).
  18. ↑ سفرنامه کارستن نیبور، ترجمه پرویز رجبی، (ص۱۶۸).
  19. ↑ سفرنامه مسعودمیرزا ظل سلطان (ص۹۷).
  20. ↑ کریم خان زند، پناهی سمنانی، (ص۲۵).
  21. ↑ مسافرت به ایران و ارمنستان، پ.آ. ژوبر، ترجمه محمود هدایت (ص۱۳۵).
  22. ↑ تاریخ ایران از دوران باستان تا قرن هیجدهم میلادی، پیگولوسکایا، ترجمه کریم کشاورز(۶۱۴).
  23. ↑ نسخه خطی کتاب نامهٔ خسروان، نوشتهٔ جلال‌الدین میرزا قاجار در دوران ناصرالدین شاه است (صفحه 412 و 413، چاپ سنگی).
  24. ↑ تاریخ محمدی، احسن التواریخ، (ص۱۴۰).
  25. ↑ هزارفامیل، علی شعبانی، (ص۵ و ۳۲).
  26. ↑ تاریخ ایران باستان تا امروز، ترجمه کیخسرو کشاورزی، (۲۹۹).
  27. ↑ کریم خان زند، دکتر عبدالحسین نوائی (فصل۲ص۱).
  28. ↑ لطفعلیخان زند، پناهی سمنانی (ف۲).
  29. ↑ مردم‌شناسی ایران، هنری فیلد، ترجمه عبدالله فریار (ص۱۳۳).
  30. ↑ صدر کشاورز، محمدعلی (۱۳۶۹). عقاب کمازان. تهران: چاپ خوشه. ص. صفحه ۴۵ و ۶۸.
  31. ↑ اسفندیاری، هادی (۱۳۹۸). تاریخ ایل بالاوند. نشر آروان. ص. ۵۸.
  32. ↑ «سازمان امور عشایر ایران». www.ashayer.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۰۹.
  33. ↑ سلطانی، محمدعلی. ایلات و طوایف کرمانشاه. ص. ۷۸۹.
  34. ↑ «نژاد و تیره در استان کرمانشاه - ویکی اطلس فرهنگی ایران». af.samta.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۰۹.
  35. ↑ «سازمان امور عشایر ایران». www.ashayer.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۰۹.
  36. ↑ «نژاد و تیره در استان کرمانشاه - ویکی اطلس فرهنگی ایران». af.samta.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۰۹.
  37. ↑ «نگاهی به تغییرات زیستی و اسمی قوم لک به گواهی قدمت تاریخ». خبرگزاری ایلنا. ۲۰۲۳-۰۷-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۰.
  38. ↑ «نژاد و تیره در استان کرمانشاه - ویکی اطلس فرهنگی ایران». af.samta.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۰.
  39. ↑ «سازمان امور عشایر ایران». www.ashayer.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۰۹.
  40. ↑ «نژاد و تیره در استان کرمانشاه - ویکی اطلس فرهنگی ایران». af.samta.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۰۹.
  41. ↑ «جلالوند | دائرةالمعارف بزرگ اسلامی | مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی». www.cgie.org.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۰۹.
  42. ↑ «نگاهی به تغییرات زیستی و اسمی قوم لک به گواهی قدمت تاریخ». خبرگزاری ایلنا. ۲۰۲۳-۰۷-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۰.
  43. ↑ "ایوتوند". ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد. 2023-06-28.
  44. ↑ «نگاهی به تغییرات زیستی و اسمی قوم لک به گواهی قدمت تاریخ». خبرگزاری ایلنا. ۲۰۲۳-۰۷-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۰.
  45. ↑ «نگاهی به تغییرات زیستی و اسمی قوم لک به گواهی قدمت تاریخ». خبرگزاری ایلنا. ۲۰۲۳-۰۷-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۰.
  46. ↑ «نگاهی به تغییرات زیستی و اسمی قوم لک به گواهی قدمت تاریخ». خبرگزاری ایلنا. ۲۰۲۳-۰۷-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۰.
  47. ↑ «نگاهی به تغییرات زیستی و اسمی قوم لک به گواهی قدمت تاریخ». خبرگزاری ایلنا. ۲۰۲۳-۰۷-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۰.
  48. ↑ «نگاهی به تغییرات زیستی و اسمی قوم لک به گواهی قدمت تاریخ». خبرگزاری ایلنا. ۲۰۲۳-۰۷-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۰.
  49. ↑ «نگاهی به تغییرات زیستی و اسمی قوم لک به گواهی قدمت تاریخ». خبرگزاری ایلنا. ۲۰۲۳-۰۷-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۰.
  50. ↑ «نگاهی به تغییرات زیستی و اسمی قوم لک به گواهی قدمت تاریخ». خبرگزاری ایلنا. ۲۰۲۳-۰۷-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۰.
  51. ↑ «نگاهی به تغییرات زیستی و اسمی قوم لک به گواهی قدمت تاریخ». خبرگزاری ایلنا. ۲۰۲۳-۰۷-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۰.
  52. ↑ «نگاهی به تغییرات زیستی و اسمی قوم لک به گواهی قدمت تاریخ». خبرگزاری ایلنا. ۲۰۲۳-۰۷-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۰.
  53. ↑ «نگاهی به تغییرات زیستی و اسمی قوم لک به گواهی قدمت تاریخ». خبرگزاری ایلنا. ۲۰۲۳-۰۷-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۰.
  54. ↑ «نگاهی به تغییرات زیستی و اسمی قوم لک به گواهی قدمت تاریخ». خبرگزاری ایلنا. ۲۰۲۳-۰۷-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۰.
  55. ↑ «نگاهی به تغییرات زیستی و اسمی قوم لک به گواهی قدمت تاریخ». خبرگزاری ایلنا. ۲۰۲۳-۰۷-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۰.
  • کتاب آمار ایران در سال ۱۳۶۱
  • آیت محمدی. سیری در تاریخ سیاسی کرد. انتشارات پرسمان. ۱۳۸۲
  • جمشید صداقت کیش. کردان پارس و کرمان

تاریخ حکومت پشتکوه، ۴۲۵

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «شهرستان سلسله». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲ مهٔ ۲۰۱۱.

آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد استان لرستان است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

  • حبیب‌الله محمودیان، ۱۳۸۳، معرفی اجمالی قلعه‌های باستانی استان ایلام، بخش دوم، انتشارات گویش
آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد ایران است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد یکی از آثار باستانی ایران است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد یکی از آثار باستانی ایران است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد یکی از آثار باستانی ایران است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

  • واژه کولیوند در لغتنامه دهخدا
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=ایلات_قوم_لک_در_ایران&oldid=37490628»