کوهدشت
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
| کوهدشت کویَشت | |
|---|---|
 | |
| کشور |  ایران |
| استان | لرستان |
| شهرستان | کوهدشت |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) دیگر | شهر مفرغ و بلوط |
| نام(های) پیشین | کوزشت، قوتل، الی پی |
| سال شهرشدن | ۱۳۳۱ |
| مردم | |
| جمعیت | ۸۹٬۰۹۱ نفر (۱۳۹۵)[۱] |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۱٬۱۹۵ |
| آب‌وهوا | |
| میانگین بارش سالانه | ۵۵۰mm |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | سجاد طرهانی[۵] |
| ره‌آورد | گلونی، کَت، انار، نان ساجی، گرده، شلکینه، روغن حیوانی، کره محلی، عسل، دوغ و ماست، شیراز، کشک، بلوط و سقز کوهی |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۶۶[۴] |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران۴۱ س، ۴۱ و |
| کد آماری | ۱۴۹۵ |
  کوهدشت | |
کوهدَشت یک شهر در استان لرستان است و مرکز شهرستان کوهدشت است که در غرب ایران قرار دارد.
نام گذاری
در شمال شهرستان کوهدشت خرابه‌های شهری نمایان است که شاید همان شهر قدیمی کوزشت باشد که حمدالله مستوفی به آن اشاره کرده‌است. از سوی دیگر کوهدشت در دشت بزرگی واقع شده‌است که اطراف آن را کوه‌ها احاطه کرده‌اند و ممکن‌است دلیل نامگذاری آن همین باشد.[۶]
زبان
ساکنان کوهدشت به زبان لری و لکی صحبت می‌کنند.[۶]
مردم‌شناسی
مذهب مردمان این شهر اکثریت شیعه و اقلیتی نیز اهل حق هستند. از حیث طایفه و تیره‌های موجود در این شهرستان تنوع فراوانی وجود دارد که اکثراً به زبان زبان لری و لکی تکلم می‌کنند؛ که شامل: ۱- آدینه وند ۲- رئیس وند ۳- ایتیوند ۴- اولادقباد ۵- امرایی ۶- بازوند ۷- پادروند ۸- چهار قلعه ۹- خوشناموند ۱۰- دراویش که خود دو گروه هستند الف: دراویش بلوران و دراویش داود رشید، میشنان و رود بار ۱۱- رومیانی ۱۲- ریکا ۱۳- آزادبخت ۱۴- رشنو (طایفه) ۱۵- زالی ۱۶- زیو دار ۱۷- سادات که خود ۵ گروه هستند (سادات درب گنبد – سادات کره لان – سادات ابوالوفا – سادات ضرون – سادات آتش بگی) ۱۸- سوری ۱۹- شیراوند ۲۰- شاهیوند ۲۱- ضرونی ۲۲- عبدولی ۲۳- قرعلیوند ۲۴- کوشکی ۲۵- کونانی ۲۶- کولیوند ۲۷- گراوند ۲۸- گرمه‌ای ۲۹- میربگ ۳۰- مهکی ۳۱- نورعالی ۳۲- خلیفه (جز ایتیوند می‌باشند). ۳۳-طولابی و (تعدادی آهنگر نیز در سطح منطقه پراکنده‌اند). (عده‌ای نیز از لوطی‌ها و کولی‌ها زندگی می کنند.
مذهب
بیشینهٔ مردم کوهدشت مسلمان و پیرو مذهب شیعهٔ دوازده‌امامی هستند و بخشی از شهر هم پیرو آییین یارسان. در گذشته اکثریت مردم پیرو آیین یارسان بودند و با تبلیغات روحانیون شیعه در ابتدای و اواسط قاجاریه به اسلام و مذهب شیعه گرویدند.[۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]
جمعیت
کوهدشت با داشتن ۸۹٬۰۹۱ نفر جمعیت بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ چهارمین شهر پرجمعیت استان لرستان بعد از خرم‌آباد، بروجرد و دورود محسوب می‌شود.
پیشینه
قدیمی ترین آثار بدست آمده در شهرستان کوهدشت توسط کارشناسان میراث فرهنگی مربوط ١۵ تا ١٧ هزار سال پیش در غار همیان ٢ کوهدشت است.[۱۴]
دومین اثر قدیمی شهرستان کوهدشت نقاشی های ۱١ هزار ساله غار میرملاس است. نشانه‌های بدست آمده در کاوش‌ها و بررسی‌های دیرینه شناسای و باستان‌شناسی غار میرملاس نشان دهنده سکونت ١۴٨ هزار ساله انسان در این غار است. [۱۵]
حمدالله مستوفی در کتابش تاریخ گزیده ، از کوهدشت و طرحان نام برده که قرن‌ها قبل از ورود عرب‌ها از بین رفته بودند وی در این زمینه می‌نویسد:
«کوزشت شهری بزرگ بوده و اکنون خراب شده‌است.
جغرافیای کشاورزی شهرستان کوهدشت
مهمترین شاخص‌های شهرستان کوهدشت در بخش‌های مختلف اقتصادی بر اساس ارزیابی اداره کل آمار معاونت بر نامه ریزی استانداری استان لرستان در شهریور ۱۳۸۸ ماه به شرح ذیل می‌باشد. کل مساحت اراضی کشاورزی شهرستان ۱۹۱٬۵۷۲ هکتار، معادل ۲۵ درصد اراضی زراعی استان که از آن ۱۹۲۹۷ هکتار آبی و ۱۷۲۲۷۵ هکتار دیگر دیم می‌باشد که سالانه ۱۵۴۱۴۵ هکتار از آن زیر کشت محصولات کشاورزی می‌رود؛ میزان ۳۰۹۲۰۵ تن تولید یعنی ۷/۱۶د تولید محصولات زراعی استان و همچنین با ۲٬۳۹۴ هکتار سطح باغات مثمر با تولید سالانه ۲۸۰۰۰ تن یعنی معادل ۵/۱۲ درصد تولید باغات استان و با دارا بودن ۶۵۰ هزار واحد دامی با تولید ۲۵ هزار تن محصولات دامی را به خود اختصاص داده‌است. همچنین بیش از ۹۰ درصد باغات انار استان لرستان در شهرستان کوهدشت وجود دارد که عمدتاً در بخش طرهان و بخش کوهنانی به ویژه منطقهٔ زیرتنگ سیاب، چقاپیت سفلی چقاپیت علیا، گراب و رودبار قرار دارند.
اقلام زراعی که در این شهرستان کشت می‌شود، عبارتند از گندم، جو، برنج، ذرت، چغندرقند، نخود، عدس، کلزا، سبزیجات، محصولات جالیزی، میوه جات سردرختی از قبیل انار، سیب، انگور، هلو، شلیل، انجیر و زردآلو، توت است. همچنین طبق تحقیقات به دست آمده زمین‌های کشاورزی مستعد وشرایط آب وهوای مناسب، شرایط کشت زعفران و پسته را نیز داراست. دامپروری نیز به شیوه‌های صنعتی و سنتی در این شهرستان رواج کامل دارد.
از لحاظ منابع طبیعی دارای ۲۷۹۰۸۴ هکتار مرتع و جنگل است که ۱۵۹۶۰۹ هکتار آن مرتع و ۱۱۹۴۷۵ هکتار دیگر جنگل می‌باشد؛ یعنی معادل ۱۴/۵ درصد جنگل و مرتع استان را به خود اختصاص داده‌است.
محله ها
گدارپهن،شهرک پاسداران،شهرک امام،شهرک فرهنگیان،بوعلی،تازه آباد،باهنر، مسکن مهر
کوه‌های مرتفع
- کوه کَلخانی در ۲۵ کیلومتری جنوب غرب کوهدشت واقع در میشنان
- کوه تنگ قلعه در ۱۰ کیلومتری شمال کوهدشت
- کوه هِنجس در ۲۱ کیلومتری شمال کوهدشت
- کوه سر گلان در ۱۷ کیلومتر جنوب شرقی کوهدشت
- کوه نعل شکسته در ۱۰ کیلومتری جنوب شرقی کوهدشت
- کوه خلیف در ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی کوهدشت
- کوه مَپل در ۱۷ کیلومتری شمال کوهدشت
- کوه چنگری در ۷ کیلومتری غرب کوهدشت
- کوه وره زرد در ۳۰ کیلومتری شمال غرب کوهدشت
- کوه بلوران در ۳۵ کیلومتری جنوب غربی کوهدشت
- کوه سرسرخین در ۱۶ کیلومتری شمال کوهدشت
منابع
- ↑ «جمعیت و خانوار کشور به تفکیک استان، شهرستان». مرکز آمار ایران. دریافت‌شده در ۱۴ مارس ۲۰۱۷.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ «پایگاه خبری، تحلیلی لک پرس - آثار تاریخی و جاهای دیدنی کوهدشت». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۷ ژوئن ۲۰۱۲.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ کوهدشت
- ↑ «پیش‌شماره شهرستان‌های استان لرستان» (PDF). وبگاه مخابرات استان لرستان. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۴.
- ↑ https://www.irna.ir/news/85165802
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ "اطلاعات آماری و جغرافیایی (گویش مردم کوهدشت)". فرمانداری شهرستان کوهدشت. Archived from the original on 29 July 2017. Retrieved 2017-04-30.
- ↑ Rüdiger Schmitt: Die iranischen Sprachen in Gegenwart und Geschichte. Wiesbaden (Reichert) 2000,.
- ↑ Rüdiger Schmitt (Hg.): Compendium Linguarum Iranicarum. Wiesbaden (Reichert) 1989,
- ↑ ethnologue: Laki
- ↑ Britannica Online Encyclopedia: Kurdish language
- ↑ آیت محمدی. سیری در تاریخ سیاسی کرد. انتشارات پرسمان. ۱۳۸۲
- ↑ ناتل خانلری
- ↑ فرهنگ کردی کرمانشاهی، علی اشرف
- ↑ «دوقلوهای همیان در کوهدشت». خبرگزاری ایسنا. ۱٩ اسفندماه ۱۳٩٣. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «نقوس رسم شده بر روی دیواره‌های غار میرملاس قدیمی‌ترین نمود از نقاشی در ایران است». باشگاه خبرنگاران جوان. ٢١ مهرماه ۱۳٩۶. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک)
| مرکز |    | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| شهرستانها | |||||
| شهرها | |||||
| جاذبههای گردشگری |
| ||||
