حسنوند

حسنوند نام یکی از ایلات لک است. محل سکونت این ایل لرستان و ایلام است این ایل بخشی از ایل بزرگ سلسله است. مردم آن به زبان لکی تکلم می‌کنند.

خاستگاه قومی

برخی نسب حسنوندها را به اسیران نهاوندی می‌رسانند که سال‌ها در میان قبایل عرب زندگی کرده‌اند و سپس به لرستان بازگشته‌اند و در الشتر، مجاور نهاوند سکنی گزیده‌اند. به روایت دیگر آنان فرزندان اردشیر بابکان هستند که تا زمان نادرشاه افشار در منطقه ایلام زندگی می‌کردند اما نادر به پاس جنگ آن‌ها علیه عثمانی منطقه شمال لرستان را به آنان بخشید. بنابر اسناد تاریخی هیچ‌یک از این نظرات نمی‌تواند درست باشد.

جمعیت

قدیمیترین آمار از جمعیت حسنوندها در دهه ۱۸۷۰ میلادی توسط شیندلر منتشر شده‌است و او جمعیت حسنوندها را حدود ۲٬۵۰۰ ذکر کرده‌است. نویسنده کتاب جغرافیای لرستان در ۱۸۸۳ میلادی جمعیت آن‌ها را حدود ۸۵۰ خانوار نوشته‌است. جمعیت این ایل در دهه ۱۹۳۰ میلادی پنج هزار خانوار و در دهه ۱۹۶۰ میلادی ۱٬۵۰۰ خانوار بوده‌است.

شجرنامه ایل حسنوند

ایل حسنوند دارای طوایف زیر است:

طایفه کاکولوند

این طایفه دارای ۲۵ تیره به نام‌های: رومی، مرادجان، میرزاجان، ابراهیم‌جان، حیدر، محمدجان، امان‌جان، دیتنه‌وند، پولاد، زیودار (زیار)، اوررضا، روسی، سالار، قل نره‌شی، بوه (بابا)، منظمی، ملکی، رحمتی، صادقی، اتابک، سیاهپوش، نوراللهی، فرج‌اللهی، نصراللهی، فتح‌اللهی، ذکراللهی است.

طایفه دولتشه

طایفهٔ دولتشه یا دولتشاهی دارای تیره‌های: پشم، رحمان‌شه، کل (کوتاه)، پهلوان قلی می‌باشد.

طایفهٔ خمسه

تیره‌های طایفهٔ خمسه (اولاد اسکندر) عبارتند از: ۱. تیرهٔ میمی دارای اولاد: حسین، احمد، صیدنظر. ۲. تیرهٔ توخن دارای اولاد: مشل، گردل، نوم‌خدا، چوچل ۳. تیرهٔ زهووی (زهابی) دارای اولاد: وشنی و حمدبک ۴. تیرهٔ گرزبین شامل اولاد: گرزبین، گنجی ۵. تیرهٔ باباحسین.

طایفه میفر (محمدفر)

این طایفه از تیره‌های صاعالی، ندر، جوانمرد، سفرعلی، عوضعلی و حیدر تشکیل شده‌است.

طایفهٔ بسوم

طایفهٔ بسوم یا بسطام نیز از دو تیره تشکیل گردیده که هریک دارای زیرتیره‌هائی به‌شرح زیر می‌باشد:

- تیرهٔ چراغ بگ شامل اولاد: غلامحسین، یمین گل‌رضا، زرینی، امرائی، ابناخ، کرد، آهنگر می‌باشد.

- تیرهٔ یوسف بگ شامل اولاد: رحمت‌علی، دمدار، امرائی، بختوبگ، خسروبگ، بوه، گل‌حسین، اسماعیل‌وند، حاجی، هومنی، پوس‌بگ است.

جغرافیای سکونت

این ایل در سال ۱۳۱۱، پنج هزار خانوار جمعیت داشته‌است. محل سکونت اصلی ایل حسنوند شهرستان سلسله است. پراکندگی جمعیتی این ایل در شهرستان‌های سلسله، خرم‌آباد، پلدختر، کنگاور، کوهدشت، بروجرد، کلاردشت، قزوین و بخش دینور می‌باشد.

منابع

• معجزی والیزاده، محمدرضا (۱۳۸۰). تارخ لرستان: روزگار قاجار: از تأسیس تا کودتای ۱۲۹۹. تهران: انتشارات حروفیه. شابک ۹۶۴-۹۲۱۸۵-۷-۲.
• حیدری، حجت اله (۱۳۸۱). ایل حسنوند. امیرکبیر خرم‌آباد: افلاک. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۶۴۳۱-۳۸-۶.
• اقبالی، رضا (۱۳۹۱). امنیت و انتظامات در لرستان: از صفویه تا پهلوی. تهران: ائمه (ع). شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۰۶-۲۷-۸.
• پهلوان، کیوان (۱۳۸۵). رضاشاه «از الشتر تا الاشت» نیای لر رضاشاه. تهران: آرون. شابک ۹۶۴-۷۲۱۷-۶۷-۶.
• حیدری، حجت اله (۱۳۵۵). ریشه‌های نژادی لر. تهران: کتابفروشی فردوسی.
• رحمتی، حشمت الله (۱۳۹۱). خدایی خان: ایلخانی از پیشکوه لرستان. خرم‌آباد: شاپورخواست. شابک ۹۷۸-۶۰۰۲-۶۰۰۲-۲۶.
• رحمتی، حشمت الله (۱۳۸۶). قوم لُر در آینه تاریخ. خرم‌آباد: شاپورخواست. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۲۷۰۷-۲۴-۹.
• ذبیح‌الله منصوری، هرتز فیلد گیرشمن و ماریژان موله. سرزمین جاوید. تهران: انتشارات زرین. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۰۷۰-۴۲-۶.

جستارهای وابسته

• مردمان لر
• لرستان