شهرستان الیگودرز

شهرستان اَلیگودَرز
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	لرستان
مرکز شهرستان	الیگودرز
نام‌های پیشین	آل گودرز
سال شهرستان شدن	۱۳۴۵
مردم
جمعیت	۱۳۷٬۵۳۴نفر
مذهب	شیعه
جغرافیای طبیعی
مساحت	۵۸۷۰ کیلومتر مربع
ارتفاع از سطح دریا	۲۰۲۲ متر از سطح دریا
آب‌وهوا
بارش سالانه	۳۰۰–۹۰۰ میلی‌متر
روزهای یخبندان سالانه	۱۲۰روز
داده‌های دیگر
فرماندار	حمید کشکولی
پیش‌شماره تلفنی	۰۶۶
شهرها
الیگودرز، شول‌آباد،شاپور آباد ، چمن سلطان
تعداد بخش‌ها
مرکزی، زز و ماهرو، زلقی، بربرود شرقی، بربرود غربی

شهرستان الیگودرز یکی از شهرستان‌های استان لرستان است در در شرق این استان قرار گرفته‌است. جمعیت این شهرستان ۱۳۱٬۵۳۴ هزار نفر است و پس از خرم‌آباد، بروجرد، دورود، کوهدشت و دلفان ششمین شهرستان لرستان از نظر جمعیت است. الیگودرز در ناحیهٔ کوهستانی و با آب و هوایی بسیار سرد در شرق استان لرستان واقع شده و همچنین از شهرهای مرتفع و مناطق سردسیر ایران است. دیرینگی آن به بیش از ۴۰۰ سال می‌رسد.

الیگودرز در گذشته از چهار محلهٔ ورزندان، مجیان، ده تیرانی و ده محمدرضا تشکیل شده بود هرچند که توسعه اخیر شهر این مرز بندی را نامحسوس کرده‌است. این شهر از سال۱۳۵۹ دارای نماینده در مجلس شورای ملی می‌باشد.

مشخصات شهرستان

• طول وعرض جغرافیایی: ۴۹ درجه و ۴۲ دقیقه طول- ۳۳ درجه و۲۳ دقیقه عرض جغرافیایی
• ارتفاع از سطح دریا: ۲۰۲۲ متر
• طول راه‌های هم سنگ: ۳۳٫۵۴۶ کیلومتر
• راه فرعی شنی: ۱۴۷ کیلومتر
• راه فرعی آسفالته: ۱۱۹ کیلومتر
• راه آسفالته معمولی اصلی: ۵۲ کیلومتر
• حوزه آبریز: سر شاخه‌های دز
• طول رودخانه‌های شهرستان: ۶۰۰ کیلومتر
• قله‌های بلند: قالیکوه، مندیش کوه و تمندر
• خروجی آب سالانه از شهرستان: ۳۰۵ میلیون متر مکعب
• زمین‌های دیم: ۱۵۰۰۰۰ هکتار
• زمین‌های آبی: ۲۵۰۰۰ هکتار
• متوسط جمعیت خانوار: ۵٬۵

بخش‌ها و دهستانها

• بخش مرکزی
  • دهستان پاچه‌لک شرقی
  • دهستان خمه
• بخش زز و ماهرو
  • دهستان زز شرقی
  • دهستان زز غربی
  • دهستان ماهرو
• بخش زلقی
  • دهستان پیشکوه ذلقی
  • دهستان ذلقی شرقی
  • دهستان ذلقی غربی
• بخش بربرود شرقی
  • دهستان بربرود شرقی
  • دهستان فرسش
• بخش بربرود غربی
  • دهستان بربرود غربی
  • دهستان چشمه پر

انتقال آب

نوشتار اصلی: انتقال آب الیگودرز به قم

پس از اجرای طرح انتقال آب از الیگودرز در شرق استان لرستان به قم که رسانه‌های ایران از آن با عنوان کلی و مبهم «طرح انتقال آب از سرشاخه‌های دز به قم» نام می‌برند، شهرستان الیگودرز اکنون تأمین‌کننده اصلی آب مصرفی (شرب، صنعتی، کشاورزی) شهرهای خوانسار، گلپایگان، خمین، محلات، نیم ور، سلفچگان و قم می‌باشد. به گفته فتاح وزیر وقت نیرو این آب یکی از بهترین آبهای دنیا است.

اعتراض‌ها و خسارت‌ها

انتقال آب از شهرستان الیگودرز به شهرهای خوانسار، گلپایگان، خمین، محلات، نیم ور، سلفچگان و قم باعث پایین رفتن شدید سطح سفره‌های آب زیرزمینی و در نهایت خشک شدن چاه‌های آب این منطقه شده‌است. بیش از ۶۰ حلقه چاه خشک شده و ۱۷۱ حلقه از چاه‌های منطقه نیز در آستانه خشکیدن قرار دارند، اما تاکنون حقابه یی برای این روستاها در نظر گرفته نشده‌است. از سوی دیگر نام‌گذاری این طرح به عنوان مبهم «طرح انتقال آب از سرشاخه‌های دز به قم» و همچنین نام‌گذاری پروژه ساخت و اجرای این طرح با نام پروژه قمرود باعث واکنش‌هایی در میان مردم استان لرستان شد تا جایی که حجت‌الله رحمانی نماینده شهرستان الیگودرز هم نسبت به نام‌گذاری این طرح اعتراض کرد و آن را مجعول خواند. خشک شدن چاه‌ها و چشمه‌های شهرستان الیگودرز علاوه بر خسارات بسیاری که به بخش کشاورزی وارد کرده‌است باعث از بین رفتن مجتمع‌های پرورش ماهی در این شهرستان شده‌است. پرویز فتاح، وزیر نیروی پیشین دولت نهم مدعی شد که وی مدافع حقوق مردم الیگودرز است. این پروژه تنها پروژه ایران است که کلنگ آن برای آنکه باعث مطالبه‌ای از سوی مردم لرستان نشود به جای مبدأ در مقصد طرح به زمین زده شده‌است.

مکان‌های دیدنی و گردشگری

آبشارها

آبشار آب سفید

الیگودرز به دلیل قرار گرفتن در مناطق کوهستانی و همچنین به دلیل برخوردار بودن از منابع آب بسیار و چشمه‌های فراوان موقعیت بسیار خوبی برای به وجود آمدن آبشارهای طبیعی است. در لرستان حدود ۱۱ آبشار مختلف وجود دارد که هر ساله در فصل‌های مختلف علاقه‌مندان بسیاری را به خود جذب می‌کنند. آبشار برنجه (تاف) با ارتفاع ۷۹۶ متر در ۲ کیلومتری غرب روستای پیر امام و همچنین در نزدیکی، روستاهای سرتنگ برزه و در بخش زز و ماهروی شهرستان الیگودرز مرتفع‌ترین آبشار آسیا و سیزدهمین آبشار مرتفع جهان است. همچنین آبشار آب سفید که در جنوب شرقی این استان و در دامنه کوه‌های زاگرس و در کنار کوه بلند قالی کوه در منطقه زلقی از شهرستان الیگودرز قرار گرفته‌است و دسترسی به آن با جاده از شهر الیگودرز امکان‌پذیر است. آب این آبشار از دل تونلی در دل یک کوه سنگی بیرون می‌آید. ارتفاع آبشار ۷۰ متر و عرض تاج آن در فصل پرآبی حدود ۸ متر می‌باشد. آبشار آب‌سفید معروف به عروس آبشارهای ایران می‌باشد.

• آبشار آب سفید
• آبشار چکان
  • آبشار تیندر
• آبشار لوچ
• آبشارهای دورک
• آبشار وارگ
• آبشار چونگ شنه
• آبشار تاف (برنجه)
• آبشار دره ماهی
• آبشار مبارک‌آباد

غار باستانی پشتکوه، کوه و سراب وغار تمندر، غار شاهرود، قبور تاریخی شاهرود، غار باستانی، دژهای هخامنشی و پل‌های باستانی، قلعه باجول و آبشارهاوجنگل‌های دره دورک، امامزاده محمد بن حسن. ، امامزاده‌های فرسش، امامزاده غیفر ابن علی دوزان، امامزاده پیر امام، قلعه مندیش، قلعه دختر تمند، قلعه بادباد، سد تاریخی بند دختر، روستای تاریخی شاپورآباد، سراب ماهیچال، گورستان تاریخی شیر سنگ‌ها در بزنوید، چشمه و سراب گایکان، آبشار وارگ، سراب شاه مکان، منطقه کیگوران، دشت لاله‌های واژگون روستای خلیل‌آباد (که بزرگترین و زیباترین دشت لاله واژگون در جهان است)، جنگل‌های بلوط زز و ماهرو، منطقه مور زرین، منطقه قلیان، کوه رباط، کوه مندیش، قالی کوه از جمله جای‌های دیدنی شهرستان الیگودرز است.

جنگل‌های دره دورک

صنایع

شالیزارهای بزنوید

تعدادی از واحدهای مهم صنعتی شهرستان الیگودرز عبارت‌اند از:

• کارخانه شیشه لرستان
• فولاد الیگودرز
• جهان خودرو
• شرکت عایق فوم گیلانی
• همارشتن
• آذین پنجره (درب و پنجره دو جداره UPVC)
• سیم‌برش
• استخراج سنگ‌های تزیینی ساختمانی از نوع چینی و کریستال
• سنگ‌دانه بندی
• پودر میکرونیزه از سنگ
• فرآوری کربنات کلسیم
• شرکت مقاوم فولاد الیگودرز
• شرکت سیناپلاست
• لاستیک سازی بارز الیگودرز
• کاغذ سازی الیگودرز
• شرکت حجیم پلاست
• محصولات غذایی حسینی

بخشی از تولیدات شهرستان عبارتند از غلات، حبوبات، برنج لبنیات دامی، عسل، ماهی قزل‌آلا، سیب زمینی، آرد، ماکارونی، ویفر و بیسکویت است. عسل الیگودرز از بهترین و طبیعی‌ترین عسلهای ایران و حتی جهان به‌شمار می‌رود، چنان‌که سوغات ناب این شهر نیز محسوب می‌شود. صنایع دستی آن شامل هنرهای سرامیکی، قالیبافی، منبت کاری، سیم بافی، معرق‌کاری، گلیم بافی و جاجیم بافی می‌شود.

سدهای الیگودرز

سد خان‌آباد، شهرستان الیگودرز

• سد رودبار
• سد بختیاری
• سد لیرو
• سد زالکی
• سد خان آباد
• سد حوضیان
• سد ده جانی
• سد عالی محمود
• سد کزنار
• سد اردودر
• سد قشلاق الیگودرز
• سد دار سفید
• سد خمه بالا
• سد کندر
• سد گایکان
• سد چمن سلطان
• سد اسل شاه

معادن

شهرستان الیگودرز دارای بیشترین تراکم سنگ‌های تزئینی در استان لرستان است. سنگ‌های تزئینی در اطراف روستاهای دوزان، عسگران الیگودرز، باد باد، قلعه عبدالرضا شهرک برناباد و شهر الیگودرز بیشترین تراکم را دارد همین معادن سنگ باعث به وجود آمدن کارخانه‌های فراوری سنگ زیادی در این شهرستان شده‌است.

جستارهای وابسته

• استان لرستان
• انتقال آب الیگودرز به قم
• الیگودرز