ایل شقاقی

ایل شقاقی یکی از ایلات کرد ایران است که یکجانشین شده‌اند. شقاقی‌ها در استان‌های آذربایجان شرقی (میانه، سراب، هشترود)، اردبیل (خلخال)، خراسان رضوی (قوچان) و خراسان شمالی (بجنورد) زندگی می‌کنند. شقاقی‌ها از ترکیه به آذربایجانِ ایران کوچانده شده‌اند. شقاقی‌ها به دو زبان کردی و ترکی آذربایجانی صحبت می‌کنند و مسلمان و شیعه هستند. بسیاری از شقاقی‌ها در میان فلسطینی‌ها زندگی می‌کنند و شیعه هستند، ولی هویت عربی به خود گرفته‌اند. از شقاقی‌های مشهور فلسطینی می‌توان به فتحی شقاقی اشاره کرد.

طوایف

• دلیکانلو
• اروانلو
• زفرانلو (اکرانلو)
• بالکانلو(پالکانلو)
• پسیرانلو (پسیانلو)
• بادانلو(بادلانلو)، (بهادری)
• گورانلو (کورانلو)، (گورکانلو)
• یاراحمدلو
• میرسلطانلو
• موصانلو
• فتحعلیخان لو
• توشماللو
• اسپرلو
• شاطرانلو

افراد مشهور

• علی خان شقاقی اولین خان خانات سراب و از ایل شقاقی بود که در ۱۱۶۰ه. ق (۱۷۴۷ تا ۱۷۸۶م) به قدرت رسید.
• صادق خان شقاقی: بیگلربیگی سراب و از سرداران صفویه (نادر شاه افشار و فتحعلی‌خان قاجار نیز هم‌زمان با وی از سرداران سلطان حسین خان صفوی بوده‌اند)
• عزیزخان شقاقی: از نواده‌های صادق خان شقاقی و از روشن‌فکران و مصلحان دورهٔ مشروطه
• میرزا مهدی خان شقاقی ملقب به ممتحن الدوله اولین مهندس معمار (آرشیتکت) ایران
• هادی خان شقاقی (حصن الدوله)، فرزند میرزا مهدی خان شقاقی
• هوشنگ خانشقاقی طراح و سازنده نخستین برج و بنای بلند مرتبه ایران و فرزند هادی خان شقاقی
• کربلایی امامیار شقاقی شاطرانلو: شاعر ترک زبان آذربایجانی
• مهدی بیگ شقاقی: شاعر، از طایفه اسپرلو سراب
• میرزا محمدحسین بالکانلو: شاعر
• مهدی‌خان مهندس: مورخ از ایل شقاقی سراب
• محمد کریم شقاقی گرمرودی: مؤلف لغت‌نامه برهان جامع و همچنین معلم محمدشاه قاجار فرزند عباس میرزا
• میرزا حسن رشدیه: از پیشقدمان نهضت فرهنگی ایران و نخستین مؤسس مدارس جدید در تبریز مشهور به پدر فرهنگ جدید ایران؛ وی فرزند سارا خانم شقاقی نوه صادق خان شقاقی بود.
• سرلشکر عزیزالله ضرغامی شقاقی فرزندحسین پاشاخان شقاقی؛ رئیس ستاد ارتش رضاشاه ۱۳۱۳–۱۳۲۰ و فرمانده دانشکده افسری در اوایل دوران محمدرضا پهلوی
• دکتر مهدی ضرغامی شقاقی فرزند ارتشبد عزیزالله ضرغامی شقاقی؛ استاد مهندسی عمران و از رؤسای دانشگاه صنعتی آریامهر
• اسداله خان شقاقی ملقب به سالارمظفر، از رهبران کانون اتحاد و جمعیت خیریه ملی در میانه که در مقابل جریان فرقه دموکرات در میانه و جنایات غلام یحیی ایستادگی کرد و در ۲۱آذر ۱۳۲۴ به همراه پسرش حبیب‌ا… شقاقی تیرباران شد.
• ویدا شقاقی زبان‌شناس ایرانی و دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی
• امیرحسین شقاقی،خلبان هواپیماهای تجاری و مسافربری و مهندس برق الکترونیک،مالک برند افتربرنر است و اکنون در کنار پرواز در شرکت های هواپیمایی ایرانی مشغول تدریس در دروس خلبانی در صفحه افتربرنر و به صورت خصوصی است.

جستارهای وابسته

• فتحی شقاقی
• شاهسون‌ها
• خانات سراب
• مردم آذربایجان

منابع

• [۱]
• [۲]
• کتاب مآثر مهدیه (نویسنده: مهدیخان مهندس)
• تذکر، شعرای، آذربایجان شرقی، ص ۱۵۸
• همایونفرخ، رکن‌الدین. «دسته گلی تقدیم به دوستداران کتاب»
• کتاب جغرافیای سیاسی کیهان، صفحهٔ ۱۰۸
• لغت‌نامهٔ دهخدا