علی تجویدی

علی تجویدی
اطلاعات پس‌زمینه
تولد	۱۵ آبان ۱۲۹۸ تهران
ملیت	ایرانی
مرگ	۲۴ اسفند ۱۳۸۴ (۸۶ سال) تهران
ساز(ها)	ویولن و سه تار

علی تجویدی (زاده ۱۵ آبان ۱۲۹۸ - درگذشته ۲۴ اسفند ۱۳۸۴) نوازنده ویولن و سه‌تار، آهنگساز، پژوهشگر و مؤلف ایرانی بود.

زندگی‌نامه

علی تجویدی در سال ۱۵ آبان ۱۲۹۸ (۱۵ آوریل ۱۹۱۹) در کوچه ظهیرالاسلام، تهران زاده شد ولی اصالتاً اصفهانی می‌باشند. آموختن موسیقی را از کودکی نزد پدرش هادی‌خان تجویدی که در نقاشی از شاگردان طراز اول کمال‌الملک و در موسیقی از شاگردان مستعد درویش خان بود آغازکرد. پس از مدتی نزد ظهیرالدینی به فراگیری فلوت پرداخت. از ۱۶ سالگی نزد حسین یاحقی به آموزش ویولن پرداخت و پس از دو سال به محضر درس ابوالحسن صبا راه یافت و به مدت هشت سال در مکتب او به فراگیری ویلن و سه‌تار پرداخت. در ضمن مدتی نیز در کلاس درس چند نوازنده ویولن کلاسیک با شیوه نوازندگی غربی آشنایی یافت. پس از آن با راهنمایی صبا، به محفل هنری محمد ایرانی مجرد راه یافت و با بسیاری از هنرمندان بزرگ آشنا شد و از خرمن هنر اساتید گرانقدری چون محمد ایرانی مجرد، اسماعیل قهرمانی، سید حسین طاهرزاده و رکن‌الدین مختاری که به آن محفل آمد و شد داشتند، بهره برد. او استاد هنرمندانی چون هایده و حمیرا نیز بوده‌است. تجویدی یکی از برجسته ترین شاگردان استاد صبا بود و در غیبت ایشان کلاس استاد را اداره میکرد. او استاد مسلم ویلن بود و سالها در هنرستان موسیقی در رشته ویلن تدریس میکرد. آثار بیشماری از نواخته های ایشان در برنامه های ساز سلو و گلهای رنگارنگ و سایر برنامه های موسیقی رادیو ایران موجود است. او در رشته نوازندگی خود صاحب سبکی منحصربفرد بود . قدرت آرشه و تکینک برجسته او در بکارگیری از ظرائف موسیقی کلاسیک مثل پوزیسیونهای بالا تا نزدیک خرک و ارشه پرانی های مخصوص و پزیکاتو و استکاتو تحسین برانگیز است.

علاوه بر نبوغ در نوازندگی ، تجویدی با قریجه و ذوق سلیم در خلق آهنگهای اصیل ایرانی توانسته صدها ترانه زیبا را با صدای هنرمندان نامدار به اجرا در آورد.تجویدی با برجسته‌ترین خوانندگان زمان خود همکاری داشته و آثار بسیاری برای هر یک نوشته است. با اینحال دوران اوج شکوفایی، خلاقیت و نیز شهرت وی به سال‌های همکاریش با دلکش بر می‌گردد. مثلث تجویدی، دلکش و معینی کرمانشاهی در سال‌های ۱۳۳۵–۱۳۴۰ را باید خالق بیادماندنی‌ترین قطعات در موسیقی معاصر ایران دانست.جدای قابلیتهای حرفه‌ای و تکنیکی هر یک از این سه تن در کار خودشان، رابطه عمیق عاطفی که در سالهای دور میان این سه نفر شکل می‌گیرد را باید عامل اصلی خلق چنین آثاری بشمار آورد. همسر تجویدی در مصاحبه‌ای می‌گوید:

"درست همان روزی که دلکش فوت کرد، کسی از لندن با او تماس گرفت و چون من در خانه نبودم، با خودش صحبت کرده و خبر درگذشت او را به تجویدی داده بود. از آن روز به بعد تا سه هفته با هیچ کس حرف نزد. حتی یک کلام. تازگی‌ها حالش کمی بهتر شده است."

علاوه بر اینها زنده یاد تجویدی دهها ترانه جاودانه برای مرضیه ساخته که از آن جمله باید ترانه همیشه ماندگار سنگ خارا که شعر آن از رحیم معینی کرمانشاهی و تنظیم و ارکستراسیون آن از روح الله خالقی و با ارکستر بزرگ گلهااجرا شده و نیز ترانه هایی همچون ترانه رفتم که رفتم ، شاید اگر امشب رود و بسیاری دیگر در زمره کارهای ارزشمند استاد تجویدی است.

وی در ۲۴ اسفند ۱۳۸۴ (۱۵ مارس ۲۰۰۶) در سن ۸۶ سالگی به بیماری سرطان پروستات درگذشت.

آثار

آهنگ‌های زیر از ساخته‌های معروف تجویدی است:

نام ترانه	دستگاه	خواننده	شاعر
یاد کودکی	بیات اصفهان، سه‌گاه و شور	دلکش و علیرضا افتخاری	معینی کرمانشاهی
آتش کاروان	شور	دلکش و علیرضا افتخاری	معینی کرمانشاهی
سفر کرده	چهارگاه	دلکش و علیرضا افتخاری	معینی کرمانشاهی
می‌گذرم	چهارگاه	دلکش و علیرضا افتخاری	معینی کرمانشاهی
آشفته حالی	شور	دلکش و علیرضا افتخاری	معینی کرمانشاهی
بر تربت حافظ	سه‌گاه	دلکش
یاد من کن	ماهور	دلکش
مرا عاشق شیدا	سه‌گاه	غلامحسین بنان
پشیمانم	همایون	حمیرا
صبرم عطا کن	سه‌گاه	حمیرا
داد از دل	سه‌گاه	حسین قوامی (فاخته‌ای)
سنگ خارا	بوسلیک	مرضیه و علیرضا افتخاری
دیدی که رسوا شد دلم	دشتی	مرضیه و علیرضا افتخاری
آزاده	سه‌گاه	هایده
رفتم	دشتی	هایده
بگو چه کنم	ابوعطا	هایده
یادگار استاد	(تکنوازی ویولن و سه‌تار)
چرخ گردون	دشتی	علی‌اصغر شاه‌زیدی
نیایش	سه گاه	بنان و حمیرا	بیژن ترقی
بازگشته	اصفهان	دلکش	معینی کرمانشاهی
نمانده چرا	ابوعطا	الهه و علیرضا افتخاری	معینی کرمانشاهی
می‌میرم	نوا	هایده	رهی معیری
با دلم مهربان شو	سه گاه	حمیرا	بیژن ترقی
بگو که هستی	شور		بیژن ترقی
بس کن	بیات اصفهان	دلکش	معینی کرمانشاهی

جستارهای وابسته

• بزم عاشقان

منابع

• علی تجویدی، 'چهره ماندگار' موسیقی ایرانی درگذشت بی‌بی‌سی فارسی
• ‍ایران ترانه