لیلا کسری

هدیه
نام اصلی	لیلا کسری
زادروز	۷ فروردین ۱۳۱۸ تهران
مرگ	۲۹ اردیبهشت ۱۳۶۸ (۵۰ سال) بیمارستان سنچری سیتی، لس آنجلس، کالیفرنیا سرطان سینه
ملیت	ایرانی
پیشه	شاعر و ترانه سرای
سال‌های نویسندگی	ترانه سرایی (۱۳۶۸–۱۳۵۴)
دیوان سروده‌ها	فصل مطرح نیست
فرزندان	پاشا، جهان‌شاه و علیداد
جوایز فصل مطرح نیست به‌عنوان بهترین کتاب شعر نو در سال ۱۳۴۸

لیلا کسری با نام هنری هدیه (زادهٔ ۷ فروردین ۱۳۱۸ در تهران، درگذشتهٔ ۲۶ اردیبهشت ۱۳۶۸ در لس آنجلس، کالیفرنیا) شاعر و ترانه سرای ایرانی بود.

سالهای نخست زندگی و تحصیلات

لیلا کسری در روز هفتم فروردین ماه سال ۱۳۱۸ در شهر تهران زاده شد. وی که از سنین جوانی به شعر روی آورده بود و یکی از مجموعه‌های شعر او یعنی کتاب فصل مطرح نیست به‌عنوان بهترین کتاب شعر نو در سال ۱۳۴۸ انتخاب شده بود، از سال ۱۳۵۴ به‌پیشنهاد فریدون خشنود به‌عرصه ترانه‌سرایی وارد شد و فعالیت در این عرصه را تا پایان عمر خویش ادامه داد. تحصیلات مقدماتی و دبیرستان خود را در زادگاهش به‌انجام رسانید و سپس برای ادامه‌تحصیل راهی انگلستان شد. وی در لندن در رشته کتاب‌داری در دانشگاه کینز کالج تحصیل نمود و پس از پایان تحصیلات خویش به ایران بازگشت. لیلا کسری پس از بازگشت به ایران در شرکت پتروشیمی ایران استخدام شد و به کار در این شرکت پرداخت.

همکاری هنری

لیلا کسری قبل از انقلاب اسلامی ایران برای خوانندگانی چون نوش آفرین، حبیب، نسرین، ستار، مهستی، ابی، ایرج، گلپا، الهه و بعد از انقلاب برای خوانندگان دیگری همچون هایده، مهستی، معین، ویگن، داریوش، اندی، سیاوش شمس، فرزین و ... ترانه سرود. با این وجود شاخص‌ترین و به‌یادماندنی‌ترین آثار او، کارهایی است که وی با هایده انجام داده‌است. چراکه او ترانه سرای اختصاصی هایده به‌شمار می‌آمد و سرودن اغلب ترانه‌های این خواننده را بر عهده داشت و در طی این مدت با آهنگسازان سرشناس ایرانی و به‌ویژه آهنگساز سرشناس صادق نوجوکی همکاری نمود.

فعالیت در عرصه شعر

لیلا کسری از سنین نوجوانی و جوانی به فعالیت شاعری روی آورد. وی که در سنین جوانی ازدواج کرده بود، پس از به‌دنیا آمدن دو فرزندش، پاشا و جهان‌شاه، مجموعه‌شعر «یک (پاییز)» و «دو (بهار)» را منتشر کرد. وی سپس دو کتاب شعر دیگر با نام‌های فصل مطرح نیست و جشنواره این سوی پل را در سالهای ۴۸ و ۴۹ از خود به یادگار گذاشت.

کتاب «فصل مطرح نیست» به‌عنوان بهترین کتاب شعر نو سال ۱۳۴۸ انتخاب شد. او به‌عنوان شاعر و روزنامه‌نگار در مجله اطلاعات بانوان نیز فعالیت نمود و هر هفته یکی از کارهایش در مجله منتشر می‌شد.

کسری به‌عنوان ترانه‌سرا به پیشنهاد فریدون خشنود در سال ۵۴ به‌این عرصه وارد شد و با نام هنری «هدیه» با خوانندگانی چون نوش‌آفرین، نسرین، ستار، حبیب، مهستی، هایده، ابی، ایرج، گلپا، الهه و بعد از انقلاب اندی، سیاوش شمس، معین، فرزین، ویگن، داریوش و... همکاری نمود.

بیماری و مرگ

لیلا کسری در سال ۱۳۵۶ و پس از آن که فرزند سومش علیداد را به‌دنیا آورد، دچار سرطان سینه شد. لیلا کسری بنابه گفتهٔ خودش در سال ۱۳۵۶ متوجه غده‌ای در سینه خویش شده بود، مدتی بعد برای معالجه به لندن رفت. پس از خروج از کشور و حضور در آمریکا غدد به پهلویش زدند و سرطان روزبه‌روز پیشروی کرد. وی در طی ۱۱ سال با این بیماری که تمام وجودش را چون موریانه بلعید، مبارزه کرد.

لیلا کسری سرانجام در ۲۶ اردیبهشت ۱۳۶۸ و پس از عمری پُربار از ترانه و هنر، در بیمارستان سنچری سیتی Century City کالیفرنیا، به‌دلیل بیماری سرطان سینه از دنیا رفت.

یکی از شاعرانی که در روزهای پایانی عمر لیلا کسری با وی ملاقات کرده بود، می‌گوید: «من شاهد بودم که لیلی کسری شیمی‌درمانی شده بود، و چهره هنرمندانه و جذابش را، باد خزان، دردناک فروشکسته بود.»

در مصاحبه‌ای که دقیقاً چند هفته پیش‌از مرگ او توسط هما احسان همکار قدیمی او در مجله اطلاعات بانوان با وی صورت گرفت، وی درحالی‌که به‌سختی سخن می‌گفت از ۱۷ عمل جراحی خویش سخن به‌میان آورد و از این که چون معده‌ای دیگر نداشت، غذایش جز آب چیز دیگری نیست، خبر داد و از ۱۱سال جنگ با سرطان سینه سخن گفت.

به‌گفته هما احسان که از روزگار قلم‌زنی هدیه در اطلاعات بانوان، با او دوست بود، وی در این مصاحبه هر بار که از گذشته سخن می‌گفت بغض گلویش را می‌گرفت.

ماجرای ترانه قصه من

ترانهٔ «قصهٔ من»، از آخرین ترانه‌های سروده شدهٔ هدیه است، که توسط هایده اجرا شد. این ترانه به‌نوعی سرگذشت خود اوست و ماجرای دست‌وپنجه نرم کردنش با بیماری سرطان را روایت می‌کند. علاوه‌بر مصداق یافتن این ترانه در مورد خود هدیه، خیلی زود و با مرگ نابه‌هنگام هایده این ترانه در مورد خواننده اثر نیز مصداق یافت. در یکی دیگر از آلبوم‌های این سال آلبومی با صدای هایده، ستار و مهستی منتشر می‌شود. از هایده در این آلبوم «نرگس شیراز»، و «قصهٔ من» منتشر شد. لیلا کسری در ترانهٔ «قصهٔ من» داستان زندگی خود را بازگو می‌کند (ماجرای درگیری با سرطان و عمل‌های چندگانه لیلا کسری). اما آنجا که او می‌گوید «منو از تنم بگیری تو ترانه هام می‌مونم»، نوستالژی غریب لیلا کسری برای جوان‌های نسل امروز است، یک غم‌نامه.

مثل باد سرد پاییز غم لعنتی به من زد		حتی باغبون نفهمید که چه آفتی به من زد
رگ و ریشه هام سیاه شد تو تنم جوونه خشکید		اما این دل صبورم به غم زمونه خندید
آسمون مست جنونی، آسمون تشنه خونی		آسمون مست گناهی، آسمون چه روسیاهی
اگه زندگی عذابه، یه حباب روی آبه		من به گریه‌ها می‌خندم میگم این همش یه خوابه
آسمون تو مرگ عشق و توی یاخته هام نوشتی		این یه غمنامه تلخه که تو سر تا پام نوشتی
من به لحظه شکستم اگه نزدیک اگه دورم		از ترحم تو بیزار که خودم سنگ صبورم
آسمون تیشه ت شکسته من دیگه رو پام می مونم		منو از تنم بگیری تو ترانه هام می مونم

ترانه‌ها

نوشتار اصلی: ترانه‌شناسی لیلا کسری

لیلا کسری با نام هنری هدیه در طی سالهای ترانه سرایی خویش برای بیش از ۶۰ آهنگ گوناگون از خواننده‌های مختلف ترانه سروده است. ازجمله ترانه‌های لیلا کسری می‌توان به ترانه‌های زیر اشاره کرد: مجموعه‌ای از ترانه‌های با صدای هایده: دعای سحر، خراباتی، شب عشق، تاریخ عشق، اشاره، شب عید، سیاه‌چشمون، شوریده‌سر، دل دیوونه، قصهٔ من، تو که

منابع

• زندگینامه لیلا کسری در نشریه بین‌المللی شعر زنان

پیوند به بیرون

• «پوستم می‌سوزد...» یکی از سروده‌های لیلا کسری از آلبوم شعرخوانی با صدای او در لوس آنجلس، ۱۹۸۵