عبدالوهاب شهیدی

عبدالوهاب شهیدی
عبدالوهاب شهیدی
اطلاعات پس‌زمینه
نام اصلی	عبدالوهاب شهیدی
نام مستعار	.
تولد	مهر، ۱۳۰۱ میمه، استان اصفهان
ملیت	ایران
سبک‌(ها)	موسیقی سنتی ایرانی
ساز(ها)	عود
همکاری(‌های) مشترک	همکاری با گروه پایور و گروه اساتید موسیقی ایران با خواندن آواز اجرای برنامه‌های متعدد در رادیو با تعداد برنامه بیش تر از ۲۳۰
سازهای برجسته
عود

عبدالوهاب شهیدی (مهر ۱۳۰۱، میمه)، خواننده در سبک سنتی ایرانی، آهنگ ساز، استاد آواز و نوازندهٔ عود است.

عبدالوهاب شهیدی در میمه اصفهان و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. او از اوایل دهه ۱۳۲۰ فعالیت هنری خود را با فراگیری آواز، سنتور و عود نزد اسماعیل مهرتاش آغاز کرد.

عبدالوهاب شهیدی در سال ۱۳۳۹ با برنامه گل‌ها شروع به فعالیت و همکاری در رادیو کرد و تا سال ۱۳۵۷ در بسیاری از این برنامه‌ها شرکت کرد. وی همچنین چندین بار در برنامه‌های جشن هنر شیراز شرکت کرد و در این برنامه‌ها با استادانی چون جلیل شهناز، فرامرز پایور، اصغر بهاری، حسین تهرانی، رحمت‌الله بدیعی، حسن ناهید و محمد اسماعیلی همکاری کرد. عبدالوهاب شهیدی با اجرای بیش از ۲۳۰ برنامه از فعال‌ترین هنرمندان این برنامه بوده و در فهرست هنرمندان با بیش‌ترین اجرا (رتبه سوم) قرار دارد. عبدالوهاب شهیدی در اجرای آوازهای محلی نیز پیشرو بوده است. تصنیف معروف زندگی با مطلع اون نگاه گرم تو از این هنرمند است. وی هم اکنون در ایران زندگی می‌کند.

وی علاوه بر آواز فعالیت‌های هنری دیگری نیز داشته که در جای خود اهمیت بالایی دارند. مثل عود نوازی منحصر به فرد خود یا اجرای آوازهای محلی، در میان آثار وی به ویژه در برنامه‌های گل‌ها ترانه‌ها و آوازهای محلی بسیار زیادی توسط وی خوانده شده‌اند. خود تصنیف زندگی نیز مربوط به آهنگ و آوازی محلی بر روی شعری از هما میر افشار می‌باشد که در دستگاه ماهور با تنظیم فرامرز پایور اجرا شده است، و تصنیف‌های دیگری مثل یار بی وفا، آی سوزه و... هم‌چنین وی قطعات قدیمی معروفی مثلاً آثار عارف قزوینی را نیز اجرا کرده که از میان آن‌ها می‌توان به تصنیف‌های گریه را به مستی بهانه کردم (در آلبوم قدیمی حرف) و گریه کن که گر سیل خون گریی اشاره کرد.

درباره عبدالوهاب شهیدی

زندگی نامه

جلد نوار صوتی حرف (گل‌های رنگارنگ ۲۶۶)، یکی از آثار قدیمی باصدای عبدالوهاب شهیدی

عبدالوهاب شهیدی فرزند میرزا حسن شهیدی ملقب به صدرالاسلام و متخلص به طوبی است. او اول مهرماه سال ۱۳۰۱ در شهر میمه و در خانواده‌ای روحانی به‌دنیا آمده است. عبدالوهاب شهیدی مشوق اصلی خود را پدرش می‌داند و در این باره می‌گوید: «پدر هم از آن جا که موسیقی را خیلی خوب می‌دانست، به من کمک می‌کرد و چند مثنوی را به من یاد داد که ای کاش نرفته بود و من از او بیش تر می‌آموختم. اما ۱۳ ساله بودم که ایشان درگذشت». وی با اسماعیل مهرتاش آشنا شد و این آشنایی منجر به این شد که نزد وی فراگیری موسیقی را شروع کند. ابتدا آوازهای تاج اصفهانی و ادیب خوانساری را آموخته بود اما اسماعیل مهرتاش به او می‌گوید باید همه این‌ها را از ذهنت پاک کنی. بدین ترتیب عبدالوهاب شهیدی صاحب سبک منحصر به فردی شد.

در سال ۱۳۳۵ روابط عمومی ارتش توانست برنامه‌ای در رادیو به خود اختصاص دهد که آن هم موسیقی بود. به‌جز عبدالوهاب شهیدی، حسین قوامی و ایرج هم برنامه داشتند که تا چهارسال در آن جا بودند.

عبدالوهاب شهیدی ابتدا یادگیری ساز سنتور را شروع کرد اما پس از چند سال علاقه مند به ساز عود شد و آن را فرا گرفت. استاد شهیدی معتقد است یک خواننده حتماً باید بر یک ساز موسیقی اشراف داشته باشد. در آن زمان هنرمندانی بودند که در ارکسترها عود می‌نواختند اما سبک عودنوازی آن‌ها عربی بوده و عبدالوهاب شهیدی سبک جدیدی را برای عودنوازی به وجود می‌آورد. وی در این باره گفته است: وقتی من شروع کردم و سبک جدیدی در نوازندگی عود به وجود آوردم سبک عود نوازی از آن به بعد تغییر کرد. یک ابتکار به خرج دادم و مضراب تار را روی عود استفاده کردم و شیوه نوازندگی تار را روی عود پیاده کردم. خیلی تلاش کردم تا این شیوه جا بیفتد. در بسیاری از ساز و آوازهای او صدای عود وی در کنار آوازش به گوش می رشد. استاد شهیدی با گروه‌های زیادی همکاری کرده از جمله با گروه پایور و در بیش تر آن آلبوم‌ها علاوه بر آواز، گروه نوازی‌ها را با عود همراهی می‌کرده. هم چنین آلبوم‌های زیادی از تک نوازی‌های او منتشر شده بودند که از میان آن‌ها آلبوم راز عود امروزه توسط انشتارات سرنا صوت بازنشر شده است. تقریباً در تمام آلبوم‌هایی که از او توسط سرنا صوت به بازار آمده‌اند وی علاوه بر آواز، به عنوان نوازندهٔ عود نیز حضور دارد.

وی دربارهٔ انتشار آثارش پس از انقلاب توسط سرنا صوت گفته که انتشار این آثار بدون رضایت او بوده. این آلبوم‌ها قبلاً روی صفحات ۳۳ دور منتشر شده بودند و امروزه امتیاز آن‌ها از آهنگ روز به سرنا صوت منتقل شده. استاد شهیدی گفته که هیچ‌کدام از این دو ناشر مبلغ کامل را برای خریدن امتیاز این آلبوم‌ها با صاحب اثر پرداخت نکرده‌اند.

تقدیر از عبدالوهاب شهیدی

محمدرضا شجریان در جشن یازدهم خانه موسیقی

استاد محمدرضا شجریان در جشن یازدهم خانه موسیقی در حضور اساتید موسیقی ایران درباره استاد عبدالوهاب شهیدی گفت: او بزرگ‌مرد آواز هنر ایران است و سالیان درازی است که دستش را بوسیده‌ام و در حضور او کُرنش کردم و هیچگاه به خود اجازه ندادم که در حضور او عرض هنر کنم و از این بابت که من آمده‌ام جایزه او را تقدیم کنم متاسفم، استاد مرا ببخش و من در اندازه‌ای نیستم که جایزه شما را بدهم.

همایون شجریان در اولین جشن سالانه موسیقی ما

در اولین جشن سالانه موسیقی ما از هنرمندانی سرشناسی از جمله عبدالوهاب شهیدی تقدیر شد. علی هاشمی از دوستان نزدیک عبدالوهاب شهیدی در این مراسم گفت: عبدالوهاب شهیدی یکی از قدیمی‌ترین دوستان من است که به پاک‌سرشتی او همواره به خود بالیده‌ام. او در ۵۰ سال فعالیتی که در عرصه موسیقی داشت کارهای ارزشمندی کرد که هرگاه به یاد آن‌ها می‌افتم اشک از چشمانم جاری می‌شود. پاکدامنی و درست زندگی کردن استاد شهیدی به حدی بود که یادم می‌آید محمدرضا شجریان در جایی می‌گفت وی و عبدالوهاب شهیدی در زمانی که برای رادیو کار می‌کردند روزه می‌گرفتند و این چیز کمی نبود که بخواهیم این طور راحت از آن عبور کنیم؛ بنابراین من به حضور دوست شریفی چون عبدالوهاب شهیدی افتخار می‌کنم و آرزو می‌کردم ای کاش برنامه طوری چیده می‌شد که هنرمند جوانی چون همایون شجریان لوح تقدیر را به استاد شهیدی تقدیم می‌کرد. پس از این صحبت‌ها همایون شجریان روی صحنه آمد تا لوح سپاس و تندیس طلایی موسیقی ما را به عبدالوهاب شهیدی تقدیم کند که این کار با استقبال حضار همراه شد.

برخی از آثار منتشر شده

جلد آلبوم بی تو به سر نمی‌شود، باصدای عبدالوهاب شهیدی، انتشار در ۱۳۹۳ توسط سرنا صوت

برخی آثار قدیمی

این آثار مربوط به دوران برنامه گل‌ها می‌باشند و تعداد آن هار بی شمار است که در زیر نام برخی از آن‌ها آمده است. برخی از این آثار به علت قدیمی بودن کیفیت پایینی دارند. این آثار در گذشته علاوه بر پخش در رادیو در قالب نوار صوتی نیز منتشر می‌شدند. فهرست برنامه‌های رادیویی باحضور عبدالوهاب شهیدی در ادامه همین بخش مقاله (بعد از بخش آلبوم‌های جدیدتر) آمده است. هم چنین بخشی از این آثار برنامه‌های ویژه‌ای بودند که در تلویزیون ملی پخش می‌شده‌اند:

• حرف (گل‌های رنگارنگ، برنامهٔ شمارهٔ ۲۶۶): دربرگیرندهٔ تصنیف گریه را به مستی بهانه کردم (اثر عارف قزوینی)، گوینده: روشنک و آذر پژوهش، تنظیم کننده: جواد معروفی، آواز و عود عبدالوهاب شهیدی، آهنگ سازان: عارف قزوینی، علی اکبر شیدا و جواد معروفی، اشعار از: عارف قزوینی، عراقی، حافظ شیرازی، رهی معیری.
• بهار غم انگیز (گل‌های تازه، شمارهٔ ۷): در دستگاه اصفهان، هم نوازان آواز: جواد معروفی، همایون خرم و جهانگیر ملک، گوینده: نیکزاد، اشعار از ه. الف. سایه.
• اجرای عبدالوهاب شهیدی و ارکستر سازهای ملی و فرامرز پایور: اثر تصویری، در دستگاه سه گاه، اجرای ارکستر سازهای ملی به سرپرستی فرامرز پایور، آهنگ سازی فرامرز پایور بر روی اشعار مولانا، پخش شده از تلویزیون ملی، تصنیف حیلت رها کن عاشقا (شعر مولانا، اثر پایور) علاوه بر این اجرا در گل‌های تازه شماره ۱۸۱ نیز اجرا شده است.

آلبوم‌های جدیدتر

برخی از آثار قدیمی وی که قبل از انقلاب ۱۳۵۷ روی صفحات ۳۳ دور منتشر شده بودند امروزه توسط انتشارات سرنا صوت بازنشر شده‌اند. از جمله این آثار می‌توان به آلبوم بی تو به سر نمی‌شود اشاره کرد. هم چنین در سال ۱۳۸۳ دو آلبوم به نام‌های آثار استاد روح‌الله خالقی و به پاس نیم‌قرن فعالیت هنری استاد فرامرز پایور که عبدالوهاب شهیدی نیز در آن‌ها حضور دارد. آلبوم آثار استاد روح‌الله خالقی یک آلبوم مشترک بین عبدالوهاب شهیدی و غلام‌حسین بنان می‌باشد و در آلبوم به پاس نیم‌قرن فعالیت هنری استاد فرامرز پایور علاوه بر عبدالوهاب شهیدی خوانندگان سرشناس دیگری چون محمدرضا شجریان و شهرام ناظری نیز حضور دارند. در ادامه شرح آلبوم‌های جدیدتر عبدالوهاب شهیدی آمده است.

آلبوم‌ها
نام آلبوم	سال انتشار	آهنگ‌ساز	نوازندگان	خواننده	ناشر	توضیحات
در مدح علی (ع)		عبدالوهاب شهیدی		عبدالوهاب شهیدی	سرنا صوت
دو بیتی‌های باباطاهر		عبدالوهاب شهیدی	عبدالوهاب شهیدی، سیمین آقارضی، حسن ناهید	عبدالوهاب شهیدی	سرنا صوت	آواز و نوازدگی عود و آهنگ سازی عبدالوهاب شهیدی بر اساس دو بیتی‌های باباطاهر. در این اثر سیمین آقارضی نوازندگی قانون و حسن ناهید نوازندگی نی را بر عهده داشتند.
راز عود		عبدالوهاب شهیدی	عبدالوهاب شهیدی	(بی کلام)	سرنا صوت	عودنوازی استاد عبدالوهاب شهیدی
عود من خداحافظ			عبدالوهاب شهیدی، فرامرز پایور، پرویز یاحقی، جهانگیر ملک	عبدالوهاب شهیدی	سرنا صوت	آواز و عود عبدالوهاب شهیدی - سنتور فرامرز پایور - ویولون پرویز یاحقی - تنبک جهانگیر ملک
گله دارم، شتربانا			عبدالوهاب شهیدی، حسن ناهید، مجید اسماعیلی، رحمت‌الله بدیعی	عبدالوهاب شهیدی	سرنا صوت	شامل تصنیف گله دارم، ساز و آواز شتربانا، و یک ساز و آواز دیگر
نگاه گرم تو (زندگی)		فرامرز پایور	عبدالوهاب شهیدی، فرامرز پایور، حسن ناهید، هوشنگ ظریف، رحمت‌الله بدیعی، محمد اسماعیلی	عبدالوهاب شهیدی	سرنا صوت	آهنگ سازی و تنظیم و سنتورنوازی فرامرز پایور - نی حسن ناهید - تنبک محمد اسماعیلی - تار هوشنگ ظریف - ویولون و کمانچه رحمت‌الله بدیعی - تصنیف معروف زندگی در این مجموعه نیز اجرا شده است. اشعار آلبوم از حافظ شیرازی و هما میر افشار
آثار استاد روح‌الله خالقی	خرداد ۱۳۸۳	روح‌الله خالقی		غلام‌حسین بنان، عبدالوهاب شهیدی	ماهور	در این مجموعه استادان شهیدی و بنان اجرای آواز را برعهده داشتند.
به پاس نیم‌قرن فعالیت هنری استاد فرامرز پایور	تیر ۱۳۸۳	فرامرز پایور	اجرای گروه سازهای ملی	عبدالوهاب شهیدی، اسماعیل ادیب خوانساری، محمود کریمی، محمدرضا شجریان، شهرام ناظری	ماهور	در این مجموعه عبدالوهاب شهیدی تصنیف آهوی وحشی را خوانده است
تنها بیا		عبدالوهاب شهیدی		عبدالوهاب شهیدی	سرنا صوت
بی تو به سر نمی‌شود	۱۳۹۳		عبدالوهاب شهیدی، پرویز یاحقی، فرامرز پایور، جهانگیر ملک و ...	عبدالوهاب شهیدی	سرنا صوت	این اثر شامل ۱۲ قطعه از آثار ماندگار موسیقی ایران است که حاصل نوازندگی چند تن از مشاهیر عرصه موسیقی ایران از جمله پرویز یاحقی (نوازنده ویولون)، فرامرز پایور (نوازنده سنتور) و جهانگیر ملک (نوازنده تنبک) می‌باشد. در این اثر استاد شهیدی علاوه بر آوازخوانی نوازندگی عود (بربط) را بر عهده داشتند.

اجرا در برنامه‌های رادیو

عبدالوهاب شهیدی با اجرای بیش از ۲۳۰ برنامه به همراه گلپایگانی و قوامی، هنرمندانی هستند که بیش‌ترین اجراهارا داشته‌اند. البته بسیاری برنامه‌هایی که وی در آن‌ها حضور داشته مشترک با چند خواننده دیگر بوده‌اند (مثلا بیش تر برنامه‌های گل‌ها) و در برنامه‌های وی خوانندگانی چون استاد محمدرضا شجریان با وی همکاری داشته‌اند. وی در تمامی سلسله‌های برنامه گل‌ها حضور داشته که در ادامه بخشی از اجراهای او در سه برنامهٔ گل‌های تازه، گل‌های رنگارنگ و برگ سبز آمده است:

• برنامهٔ گل‌های تازه: شماره‌های ۱، ۲، ۴، ۷ (بهار غم انگیز)، ۱۱، ۱۵، ۲۱، ۲۶، ۲۹، ۳۴، ۴۰، ۴۹، ۵۰، ۵۱، ۵۹، ۶۲، ۶۴، ۶۷، ۷۳، ۷۸، ۸۰، ۸۲، ۸۴، ۹۰، ۹۳، ۹۶، ۹۸، ۱۰۱، ۱۰۳، ۱۰۵، ۱۱۲، ۱۱۴، ۱۲۲، ۱۲۴، ۱۳۱، ۱۳۷، ۱۵۵، ۱۵۷، ۱۶۱ و ۱۸۱
• برنامهٔ گل‌های رنگارنگ (از شماره ۲۰۰ به بعد): شماره‌های ۲۶۴، ۲۶۶ (حرف)، ۲۷۰، ۲۷۱، ۲۷۵، ۲۷۶، ۲۷۷، ۲۸۲، ۲۸۴، ۲۸۵، ۲۸۸، ۲۹۰، ۲۹۶، ۲۹۷، ۲۹۸، ۳۰۰، ۳۰۲، ۳۰۳، ۳۰۵، ۳۰۸، ۳۰۹، ۳۱۰، ۳۱۱، ۳۱۲، ۳۱۹، ۳۲۲، ۳۲۵، ۳۲۷، ۳۲۹، ۳۳۴، ۳۳۸، ۳۴۲، ۳۴۵، ۳۴۶، ۳۴۸، ۳۵۱، ۳۵۴، ۳۷۰، ۳۷۱، ۳۷۷، ۳۷۹، ۳۸۰، ۳۸۱، ۳۸۳، ۳۸۵، ۳۸۸، ۳۹۵، ۳۹۸، ۴۰۳، ۴۰۷، ۴۰۸، ۴۲۱، ۴۲۶، ۴۲۸، ۴۳۷، ۴۴۳، ۴۵۹، ۴۶۶، ۴۶۹، ۴۸۲، ۴۸۹، ۴۹۴، ۴۹۹، ۵۰۲، ۵۰۴، ۵۱۳، ۵۱۸، ۵۲۳، ۵۲۸، ۵۳۵، ۵۴۴، ۵۵۸، ۵۶۲، ۵۷۱، ۵۷۴ و ۵۷۷
• برنامهٔ برگ سبز: شماره‌های ۱۱۱، ۱۱۲، ۱۲۲، ۱۲۵، ۱۲۷، ۱۳۱، ۱۳۵، ۱۳۸، ۱۶۰، ۱۶۲، ۱۶۷، ۱۹۴، ۲۰۵، ۲۰۶، ۲۰۹، ۲۱۴، ۲۱۷، ۲۲۷، ۲۳۰، ۲۳۳، ۲۳۸، ۲۳۹، ۲۶۰، ۲۶۹، ۲۸۰، ۲۹۶، ۳۰۳ و ۳۱۱

پیوند به بیرون

• گالری عکس‌های عبدالوهاب شهیدی در خبرگزاری مهر