کافور

کافور
نام‌گذاری آیوپاک 177-Trimethylbicyclo[2.2.1]heptan-2-one
نام‌گذاری اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی 177-Trimethylbicyclo[2.2.1]heptan-2-one
دیگر نام‌ها 2-Bornanone; Bornan-2-one; 2-Camphanone; Formosa
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس	۷۶-۲۲-۲ Y, ۴۶۴-۴۹-۳ (R) Y, ۴۶۴-۴۸-۲ (S) Y
پاب‌کم	۲۵۳۷, ۹۵۴۳۱۸۷ (R), ۱۰۰۵۰ (S)
کم‌اسپایدر	۲۴۴۱ Y, ۷۸۲۲۱۶۰ (R) Y, ۹۶۵۵ (S) Y
UNII	5TJD82A1ET Y
شمارهٔ ئی‌سی	200-945-0
شمارهٔ یواِن	2717
دراگ‌بانک	DB01744
KEGG	D00098 Y
MeSH	Camphor
ChEBI	CHEBI:36773 Y
ChEMBL	CHEMBL۱۵۷۶۸ Y
IUPHAR ligand	2422
شمارهٔ آرتی‌ئی‌سی‌اس	EX1225000
کد اِی‌تی‌سی	C01EB02
مرجع بیلشتین	1907611
مرجع جی‌ملین	83275
3DMet	B04729
جی‌مول-تصاویر سه بعدی	Image 1 Image 2
SMILES CC1(C)C2CCC1(C)C(=O)C2 O=C1CC2CCC1(C)C2(C)C
InChI InChI=1S/C10H16O/c1-9(2)7-4-5-10(9,3)8(11)6-7/h7H,4-6H2,1-3H3 Y Key: DSSYKIVIOFKYAU-UHFFFAOYSA-N Y InChI=1/C10H16O/c1-9(2)7-4-5-10(9,3)8(11)6-7/h7H,4-6H2,1-3H3 Key: DSSYKIVIOFKYAU-UHFFFAOYAK
خصوصیات
فرمول مولکولی	C۱۰H۱۶O۱
جرم مولی	۱۵۲٫۲۳ g mol−1
شکل ظاهری	White translucent crystals
چگالی	0.990 g cm−3
دمای ذوب	۱۷۵ تا ۱۷۷ درجه سلسیوس (۳۴۷ تا ۳۵۱ درجه فارنهایت; ۴۴۸ تا ۴۵۰ کلوین)
دمای جوش	‎204 °C, 477 K, 399 °F
انحلال‌پذیری در آب	1.2 g dm−3
انحلال‌پذیری در acetone	~2500 g dm−3
انحلال‌پذیری در acetic acid	~2000 g dm−3
انحلال‌پذیری در diethyl ether	~2000 g dm−3
انحلال‌پذیری در chloroform	~1000 g dm−3
انحلال‌پذیری در ethanol	~1000 g dm−3
log P	2.089
فشار بخار	4 mmHg (at 70 °C)
Chiral rotation [α]D	+44.1°
خطرات
طبقه‌بندی ئی‌یو	F Xn
کدهای ایمنی	R۱۱ R۲۲ R36/37/38
شماره‌های نگهداری	S۱۶ S26
لوزی آتش
نقطه اشتعال	64 °C
محدودیت‌های انفجار	۳٫۵٪
ترکیبات مرتبط
مرتبط با کتون	فنکون، توژون
ترکیبات مرتبط	کامفن، پینن، برنئول، برنئول، Camphorsulfonic acid
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
Y (بررسی) (چیست: Y/N؟)
Infobox references

درخت کافور.

کافور ماده‌ای مومی، سفید و یا شفاف و جامد با فرمول C_۱۰H_۱۶O که دارای بوی بسیار قوی می‌باشد. کافور صمغ درختی بنام Camphor laurel می‌باشد. این درخت همیشه سبز در آسیا و به خصوص در جزیره برنئو و فرمز وجود دارد. درخت کافور تا ۲۵–۳۰ متر رشد می‌کند و ماده کافور در اکثر نقاط آن یافت می‌شود. کافور درختی است همیشه سبز و از شاخه و برگ بسیار برخوردار است دارای گلهایی به رنگ سفید می‌باشد و میوه‌ای قرمز رنگ بسیار شبیه به میوه دارچین دارد.

ریشه‌شناسی

کلمهٔ کافور کلمه‌ای مالایی است؛ و در مالزی به کافور، کاپور باروس می‌گویند که معنای گچ باروس می‌دهد. باروس نام بندری در سوماترا اندونزی می‌باشد که در آنجا کافور تجارت می‌شده‌است.

کاربردها

از کافور امروزه به عنوان نرم‌کننده نیترات سلولز، دافع حشرات، و مومیایی وهمچنین در آتش بازی و داروسازی نیز استفاده می‌شود. در زنجیره غذایی مردم آسیا به عنوان چاشنی در شیرینی استفاده می‌شود. در باور مردم عامیانه مار و سایر خزندگان از بوی کافور می‌ترسند.

ابن سینا معتقد بود اگر آن با صندل و گلاب مخلوط کنند و ببویند شهوت جنسی را قطع می‌کند و اگر آن را بنوشند این اثر بیشتر می‌شود.

احمد بن عبد الرحمن بن مندویه، پزشک قرن چهارم هجری رساله‌ای دربارهٔ کافور و خواص درمانی آن نوشته است که متن عربی این رساله همراه با ترجمه فارسی ان در سال ۱۳۹۲ چاپ و منتشر شده است.

در قرن ۱۸ از آن برای درمان هیجان زدگی استفاده می‌شد در گفتمان عامیانه ایران این تصور وجود دارد که از کافور بعنوان کاهش دهنده تمایلات جنسی در سربازخانه‌ها و پادگان‌ها استفاده می‌شود. در حالیکه تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که مصرف کافور در بالاترین دوز ممکن، می‌تواند حتی باعث افزایش فعالیت جنسی گردد.

سم‌شناسی

کافور ماده‌ای سمی است. اثرات سمی کافور بعد از مصرف ۲ گرم ظاهر می‌شود و مقدار کشنده آن در بزرگسالان ۴ گرم و در کودکان ۱ گرم است. اثرات سمی این ماده عبارتست از: ناراحتی معده، ایجاد گاز معده و قولنج، تهوع و اسهال و استفراغ، اضطراب، هیجان‌زدگی، هذیان گویی، تشنجات صرع‌مانند و انقباض قلب.

منابع

• http://en.wikipedia.org/wiki/Camphor
• مقدس، احسان(۱۳۹۲): دو رساله دربارهٔ کافور و انواع عطرها، انتشارات نیلوبرگ، چاپ اول تهران، بهمن ۱۳۹۲.