کافور

کافور
نام آیوپاک 1,7,7-Trimethylbicyclo[2.2.1]heptan-2-one
نام‌گذاری اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی 1,7,7-Trimethylbicyclo[2.2.1]heptan-2-one
نام‌های دیگر	2-Bornanone; Bornan-2-one; 2-Camphanone; Formosa
شناساگرها
CAS	76-22-2 Y, 464-49-3 (R) Y, 464-48-2 (S) Y
پاب‌کم	2537, 9543187 (R), 10050 (S)
کم‌اسپایدر	2441 Y, 7822160 (R) Y, 9655 (S) Y
UNII	5TJD82A1ET Y
شماره EINECS	200-945-0
شماره UN	2717
دراگ‌بانک	DB01744
KEGG	D00098 Y
MeSH	Camphor
ChEBI	CHEBI:36773 Y
ChEMBL	CHEMBL15768 Y
IUPHAR ligand	2422
شماره RTECS	EX1225000
کد اِی‌تی‌سی	C01EB02
بیلشتین	1907611
Gmelin Reference	83275
3DMet	B04729
Jmol-3D images	Image 1 Image 2
SMILES CC1(C)C2CCC1(C)C(=O)C2 O=C1CC2CCC1(C)C2(C)C
InChI InChI=1S/C10H16O/c1-9(2)7-4-5-10(9,3)8(11)6-7/h7H,4-6H2,1-3H3 Y Key: DSSYKIVIOFKYAU-UHFFFAOYSA-N Y InChI=1/C10H16O/c1-9(2)7-4-5-10(9,3)8(11)6-7/h7H,4-6H2,1-3H3 Key: DSSYKIVIOFKYAU-UHFFFAOYAK
خصوصیات
فرمول مولکولی	C10H16O
جرم مولی	۱۵۲٫۲۳ g mol−1
Exact mass	152.120115134 g mol−1
شکل ظاهری	White, translucent crystals
چگالی	0.990 g cm−3
دمای ذوب	‎175-177 °C, 448-450 K, 347-351 °F
دمای جوش	‎204 °C, 477 K, 399 °F
محلول در آب	1.2 g dm−3
محلول در acetone	~2500 g dm−3
محلول در acetic acid	~2000 g dm−3
محلول در diethyl ether	~2000 g dm−3
محلول در chloroform	~1000 g dm−3
محلول در ethanol	~1000 g dm−3
log P	2.089
فشار بخار	4 mmHg (at 70 °C)
Chiral rotation [α]D	+44.1°
خطرات
طبقه‌بندی EU	F Xn
شماره ایمنی	R۱۱ R۲۲ R36/37/38
شماره نگهداری	S۱۶ S26
لوزی آتش	2 2 0
دمای اشتعال	64 °C
محدودیت انفجار	3.5%
ترکیبات مرتبط
مرتبط با کتون	فنکون, توژون
ترکیبات مرتبط	کامفن, پینن, برنئول, برنئول, Camphorsulfonic acid
Y (verify) (what is: Y/N?) تمامی داده‌ها مربوط به شرایط استاندارد(در  °C۲۵ و  kPa۱۰۰) است، مگر آنکه خلاف آن ذکر شده باشد.
Infobox references

درخت کافور.

کافور ماده‌ای مومی، سفید و یا شفاف و جامد با فرمول C_۱۰H_۱۶O که دارای بوی بسیار قوی می‌باشد. کافور صمغ درختی بنام camphor laurel می‌باشد. این درخت همیشه سبز در آسیا و به خصوص در جزیره برنئو و فرمز وجود دارد. درخت کافور تا ۳۵ متر رشد می‌کند و ماده کافور در اکثر نقاط آن یافت می‌شود. کافور درختی است همیشه سبز و از شاخه و برگ بسیار برخوردار است دارای گلهایی به رنگ سفید می‌باشد و میوه‌ای قرمز رنگ بسیار شبیه به میوه دارچین دارد.

ریشه‌شناسی

کلمهٔ کافور کلمه‌ای مالایی است. و در مالزی به کافور، کاپور باروس می‌گویند که معنای گچ باروس می‌دهد. باروس نام بندری در سوماترا اندونزی می‌باشد که در آنجا کافور تجارت می‌شده‌است.

کاربردها

از کافور امروزه به عنوان نرم کننده نیترات سلولز، دافع حشرات، و مومیایی وهمچنین در آتش بازی و دارو سازی نیز استفاده می‌شود. در زنجیره غذایی مردم آسیا به عنوان چاشنی در شیرینی استفاده می‌شود. در باور مردم عامیانه مار و سایر خزندگان از بوی کافور می‌ترسند.

ابن سینا معتقد است اگر آن با سندل و گلاب مخلوط کنند و ببویند شهوت جنسی را قطع می‌کند و اگر آن را بنوشند این اثر بیشتر می‌شود .

احمد بن عبد الرحمن بن مندویه ، پزشک قرن چهارم هجری رساله ای در باره کافور و خواص درمانی آن نوشته است که متن عربی این رساله همراه با ترجمه فارسی ان در سال 1392 چاپ ومنتشر شده است.

در قرن ۱۸ از آن برای درمان هیجان زدگی استفاده می‌شد در گفتمان عامیانه ایران این تصور وجود دارد که از کافور بعنوان کاهش دهنده تمایلات جنسی در سربازخانه‌ها و پادگان‌ها استفاده می‌شود. در حالیکه تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که مصرف کافور در دوز پایین می‌تواند حتی باعث افزایش فعالیت جنسی گردد.

سم‌شناسی

کافور ماده‌ای سمی است. اثرات سمی کافور بعد از مصرف ۲ گرم ظاهر می‌شود و مقدار کشنده آن در بزرگسالان ۴ گرم و در کودکان ۱ گرم است. اثرات سمی این ماده عبارتست از: ناراحتی معده، ایجاد گاز معده و قولنج، تهوع و اسهال و استفراغ، اضطراب، هیجان‌زدگی، هذیان گویی، تشنجات صرع‌مانند و انقباض قلب.

منابع

• http://en.wikipedia.org/wiki/Camphor
• مقدس، احسان(1392): دو رساله در باره کافور و انواع عطرها، انتشارات نیلوبرگ، چاپ اول تهران، بهمن 1392.