پنج‌انگشت
 | این مقاله نیازمند تمیزکاری است. لطفاً تا جای امکان آنرا از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید، سپس این برچسب را بردارید. محتویات این مقاله ممکن است غیر قابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد. |
| پنج‌انگشت | |
|---|---|
| |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | گیاهان |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | گیاهان گلدار |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | دولپه‌ای‌های نو |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | آستریدها |
| راسته: | نعناسانان |
| تیره: | شاه پسند |
| سرده: | پنج انگشت (سرده) |
| Species: | V. agnus-castus |
| نام علمی | |
| Vitex agnus-castus | |
پنج انگشت یا فلفل کوهی، بنطافلن، درخت عصمت و پاکدامنی یا بنگرو با (نام علمی: Vitex agnus-castus) درختچه زیبایی به ارتفاع یک متر و نیم است که به علت گل‌های زیبایی که دارد گاه به عنوان گیاه تزئینی کاشته می‌شود. بدین علت به آن پنج انگشت گویند که برگ‌های آن پنجه‌ای و پنج‌تایی است. گل‌های آن به رنگ آبی و شبیه سنبله‌ای دراز است که سپس تبدیل به گل می‌شود. این گیاه را فلفل بیابانی نیز می‌نامند و در بسیاری از مناطق ایران می‌روید.[۱]
محتویات
تاریخچه[ویرایش]
در گذشته اعتقاد داشتند که این گیاه باعث کاهش میل جنسی می‌شود و به همین دلیل در قرون وسطی راهبان روی برگ‌های این گیاه تفکر می‌کردند و به همین دلیل ین گیاه به درخت عصمت و پاکدامنی(chasteberry) نیز مشهور است. با این وجود امروزه مشخص شده‌است که این گیاه اثری بر میل جنسی ندارد. b[۲]
خواص دارویی[ویرایش]
میوه این گیاه قابض است و به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند. افرادی که دچار بواسیر یا شقاق باشند می‌توانند از اثرات درمانی آن سود بجویند و در جوشانده این گیاه بنشینند تا عارضه برطرف شود. ضماد میوه و برگ آن ادرار را افزایش می‌دهد و مقدار زیاد آن برای کلیه مضر است. این گیاه در درمان سر درد هم مفید است. این دارو جهت رفع اختلالات قاعدگی و یائسگی به کار می‌رود. پنج انگشت، گیاه بسیار مؤثری برای درمان اختلالات قاعدگی است. از گیاه پنج انگشت، داروهایی به نام‌های ویتاگنوس (VITAGNUS)، فمودین(Femodin) با مقدار ماده مؤثره ۲۰ میلی‌گرم در هر قرص و آگنوگل (Agnugol) تهیه کرده‌اند که عصاره خشک این گیاه می‌باشد. میوه این گیاه اثرات درمانی زیادی برای رحم دارد. قاعدگی را تنظیم می‌کند و برگ این گیاه ورم‌های رحمی را بهبود می‌بخشد و عفونت را پاک می‌سازد. فواید آن به قدری زیاد است که از این گیاه در قرص‌های گیاهی مورد استفاده برای تنظیم قاعدگی و کاهش خون‌ریزی استفاده می‌شود.[۱]
داروشناسی[ویرایش]
مکانیسم دقیق اثر این گیاه مشخص نیست ولی مطالعات نشان داده است که این گیاه تحریک‌کننده(agonist) گیرنده‌های دوپامین نوع دوم(D2) است و باعث کاهش ترشح پرولاکتین می‌شود.[۳][۴] به نظر می‌رسد گیاه پنج انگشت با اثر بر محور هیپوتالاموس ـ هیپوفیز اثر خود را اعمال می‌کند. این گیاه باعث کاهش آزاد شدن FSH* و افزایش آزاد شدن LH** و پرولاکتین از هیپوفیز می‌گردد. هورمون‌های FSH و LH در تولید استروژن (هورمون جنسی زنانه) از تخمدان‌ها و دوره تخمک‌گذاری در خانم‌ها مؤثرند. مطالعات نشان داده است که گیاه پنج‌انگشت حاوی ترکیبات استروژنیک نمی‌باشد و مستقیماً بر روی تخمدان‌ها تأثیر نمی‌گذارد.[۱] برخی مطالعات هم اثر این گیاه بر گیرنده‌های اوپیوئیدی را نشان داده‌اند.[۵][۶]
پانویس[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ "گیاه پنج انگشت". سایت تبیان.
- ↑ "Chasteberry: Benefits and Side Effects". Archived from the original on 13 February 2010.
- ↑ "Pharmacological activities of Vitex agnus-castus extracts in vitro".
- ↑ "Chaste tree (Vitex agnus-castus)--pharmacology and clinical indications".
- ↑ "Vitex agnus-castus (Chaste Tree): Pharmacological and Clinical Data".
- ↑ "Activation of the μ-opiate receptor by Vitex agnus-castus methanol extracts: Implication for its use in PMS".[پیوند مرده]
منابع[ویرایش]
- کتاب‌ها
- میرحیدر، حسین (۱۳۷۳). معارف گیاهی. ۶. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. ص. ۶۴۷.
