چالوس

چالوس
کشور	ایران
استان	مازندران
شهرستان	چالوس
بخش	مرکزی
نام(های) قدیمی	شالوس،سالوس
سال شهرشدن	۱۳۲۵
مردم
جمعیت	۱۲۰۰۰۰نفر(در کل شهرستان)
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا	۰
روزهای یخبندان سالانه	ندارد
اطلاعات شهری
نمایندهٔ مجلس شورای اسلامی	قاسم احمدی لاشکی
شهردار	عليرضا طاهرى نسب
تأسیس شهرداری	۱۳۲۵
ره‌آورد	برنج،کلوچه،مرکبات،صنایع دستی،ماهیگیری
پیش‌شماره تلفنی	۰۱۱-۵۲
وبگاه	www.chalouscity.ir
شناسهٔ ملی خودرو	۷۲ ن
به شهر زیبا ‌و توریستی چالوس خوش آمدید

چالوس از شهرهای قدیمی استان مازندران است که در جلگه میانی سواحل دریای خزر واقع شده است.زبان مردم‌آن گیلکی ومازندرانی است.

تاریخچه

نام این شهر در گذشته‌های دور سالوس یا شالوس بود که در پیرامون آن دو شهر کوچک دیگر به نام کبیره و کچه نیز وجود داشته‌است. بعضی از علمای جغرافیانویس، چالوس را از آبادی‌های طبرستان دانسته‌اند. قیام علویان در طبرستان از یک شورش محلی که در آن ولایت بر ضد بی‌رسمی‌های عمال و حکام طاهریان درگرفت در نواحی کلاروشالوس (=چالوس) روی داد و آرام آرام از دیلمان تا جرجان تقریباً همه جا را فراگرفت. در ورود شورشیان علوی به طبرستان، شورشیان دیلم با وجوه مردم کلار و چالوس و رویان نسبت به امام علوی اظهار وفاداری کردند. محمد بن اویس از امرای دوره تسلط خلفای عرب به دستور خلیفه معتصم به حکمرانی چالوس منصوب شد. محمد بن اویس خود در رویان (قسمتی از طبرستان) استقرار یافت و پسرش احمد را به حکومت چالوس گمارد. شهر چالوس در زمان حمله امیر تیمور تخریب شد و سپس تا قرن‌های متمادی به صورت روستایی کوچک درآمد. در دهه اول قرن حاضر(۱۳۱۰) با پشتیبانی دولت وقت آرام آرام به صورت شهری سازمان یافته در آمد و امروزه به شهری زیبا با امکانات فراوان جهانگردی تبدیل شده‌است. دربارهٔ وجه تسمیه این شهر می‌گویند چون بخش جلگه‌ای نسبت به ارتفاعات پست‌تر دیده می‌شود؛ و به همین دلیل آن را «چاله‌است» یا «چاله‌اس» می‌نامیدند که به مرور زمان به چارلس و چالوس تغییر نام یافت.

لوگوی شهرداری چالوس

آثار تاریخی

کاخ چایخوران (شماره ثبت تاریخی ۱۰۴۵)

نوشتار اصلی: کاخ چای‌خوران

این کاخ که از بناهای دوره پهلوی اول است در جنوب میدان معلم چالوس و در منطقه‌ای موسوم به محوطه کاخ واقع شده و اکنون به عنوان مکان اداره میراث فرهنگی چالوس مورد استفاده قرار دارد. این بنا در محوطه‌ای به مساحت تقریبی ۴۰۰۰ متر مربع در یک طبقه و زیر زمین احداث شده‌است.

کاخ ملکه مادر (کاخ مادر شاه)

نوشتار اصلی: کاخ ملکه مادر

این کاخ که از بناهای دوره پهلوی دوم است که در مجاورت شهر چالوس در روستای مازو پشته، ابتدای جاده ذوات و در ابتدای کمربندی نمک آبرود در کنار جنگل احداث شده است. این کاخ در دو طبقه ساخته شده است و برای اقامت موقت مادر محمدرضا شاه پهلوی تاج‌الملوک آیرُملو (همسر دوم رضا شاه)در مدتی که محمدرضا پهلوی در رامسر به سر می‌برد به دستور وی و توسط بنیاد پهلوی و تحت نظر اسدالله علم ساخته شد.

هتل بنیاد پهلوی چالوس

نوشتار اصلی: هتل بنیاد پهلوی

هتل بنیاد پهلوی در ضلع شرقی میدان معلم شهر چالوس واقع شده‌است. این بنا در دوره پهلوی اول بعنوان هتل در دو طبقه و زیرزمین، در امتداد شمالی و جنوبی احداث گردیده و بعد از انقلاب به سپاه پاسداران واگذار شد و هم اکنون بعنوان درمانگاه تخصصی امام رضا مورد بهره‌برداری می‌باشد.

ویلاهای جنگلبانی

مجموعه‌ای شامل پنج ویلا در ضلع شمالی میدان معلم شهر چالوس درمحوطه سازمان جنگل‌ها و در فاصله اندکی از جانب شرقی رودخانه چالوس واقع شده‌است. این ویلاها تماماً دو طبقه و تنها قسمت کرسی آنها از سنگ‌های تراشیده ساخته شده‌است. علاوه بر سنگ مصالح متداول روز از جمله آجر و چوب و … در ساخت آن‌ها بکار رفته‌است.

پل فلزی چالوس

این پل که در مرکز شهر و بر فراز رود چالوس قراردارد بنای آن در سال ۱۳۱۱ خورشیدی شروع و در سال ۱۳۱۲ به بهره‌برداری رسید. طول پل ۲۰۰ متر و عرض گذرگاه باجان پناه ۶٫۵ متر می‌باشد. قسمت فلزی آن دارای یک چشمه به طول ۶۸٫۵ متر است و در سو به دو دهانه طاق منتهی می‌شود. اتصالات فلزی تماماً پرچ کاری و به گونه تزئینی است. دو طرف پل به صورت پایه چراغ‌ها و مجسمه شیرهای سیمانی آراسته شده‌است.

دبستان پروین اعتصامی

این بنا که در ضلع شمالی خیابان امام واقع شده‌است. در سال ۱۳۱۲ خورشیدی همزمان با احداث کارخانه حریربافی به عنوان رستوران کارخانه بنا گردید و در سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۴ خورشیدی مرکز فرماندهی نیروهای ارتش شوروی سابق بود. پس از خروج متفقین از سال ۱۳۲۵ تاکنون این بنا با نام دبیرستان شاپور و پس از مدتی تحت نام دبستان پروین اعتصامی مورد بهره‌برداری آموزشی است. ساختمان مدرسه از یک طبقه و زیرزمین تشکیل شده‌است و ورودی آن در جهت جنوبی و دارای سردر تزئینی است.

کارخانه حریربافی چالوس

عملیات ساختمانی کارخانه از سال ۱۳۱۲ ش آغاز و در سال ۱۳۱۵ به پایان رسید. حریربافی چالوس که در زمان خود در خاورمیانه بی‌نظیر بوده از سال ۱۳۱۵ تا سال ۱۳۳۷ بکار تولید محصولات ابریشمی طبیعی انواع پارچه، جوراب، پرده و کراوات و غیره به منظور صدور به کشورهای دیگر اختصاص داشت. در این سال کارخانه تعطیل و دستگاه‌های آن به رشت انتقال یافت.

پارک جنگلی نمک آبرود

این پارک بیش از ۲۰۰ هکتار مساحت دارد و مانند سایر پارک‌های جنگلی، درختان خودرو و انبوهی را درخود جای داده‌است. گونه‌های مختلف گیاهان شمشاد آن بیش از ۷۰۰ سال برآورد گردیده‌است. پارک نمک آبرود با طبیعت بکر و وحشی، ضمن حفظ سیستم‌های اکولوژیکی به عنوان یکی از پارک‌های جنگلی زیبای جهان محسوب می‌شود.

راه سنگ‌فرش

این راه که از آن به عنوان راه ناصرالدین شاهی یاد می‌کنند. ۳ متر عرض دارد و از سنگ‌های چیده شده در کنار هم شکل گرفته‌است و اکنون در برخی از نقاط جنوب شهر چالوس نظیر سینوا و مازی پشته می‌توان این راه را مشاهده نمود. گویا این راه چالوس را به منظریه شمیران متصل می‌نموده‌است.

هتل نیمه تمام

این بنا در مرکز شهر می‌باشد و مربوط به دوره پهلوی اول می‌باشد و عملیات احداث آن در سه طبقه توسط شرکت آلمانی در دست انجام بود. اما گویا از آنجا که سازندگان آن نتوانستند رضاخان را در مورد استحکام آن متقاعد سازند، ادامه ساخت آن متوقف و تا به امروز به صورت نیمه تمام باقی‌مانده‌است. امروزه بخش‌هایی از آن توسط برخی نهادها مورد استفاده می‌باشد.

جاذبه‌های طبیعی و گردشگری

رودخانه‌ها

رود چالوس و سردآبرود و کرانه‌های زیبای این دو رود که محلی مناسب برای تفریح می‌باشد.

دریا

بلوار دریا و مجموعه تفریحی ساحل آن در شهر چالوس.

جاده‌ها

جاده جنگلی عباس‌آباد به کلاردشت، جاده معروف کندوان و نقاط متعدد دیدنی مسیر آن نظیر روستای سیاه بیشه، گردنه هزارچم و غیره ... .

منابع

• جایگاه و بلندا
• از چالس تا چالوس (وبگاه شهرداری چالوس)