بخش (تقسیمات کشوری)

بَخش، در تقسیمات کشوریِ ایران و گروهی از دیگر کشورهای جهان، به واحدی گفته می‌شود کوچک‌تر از شهرستان و بزرگ‌تر از دهستان، که دارای محدوده جغرافیایی معین بوده و از به هم پیوستن چند دهستان همجوار مشتمل بر چندین مزرعه، مکان، روستا و احیاناً شهر که در آن عوامل طبیعی و اوضاع اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی واحد همگانی را به وجود می‌آورد به نحوی که با در نظر گرفتن تناسب، وسعت، جمعیت، ارتباطات و دسترسی و سایر موقعیت‌ها، نیل به اهداف و برنامه‌ریزی‌های در جهت احیاء امکانات طبیعی و استعدادهای اجتماعی و توسعه امور رفاهی و اقتصادی آن تسهیل گردد.

هر استان در ایران به چند شهرستان، و هر شهرستان به چندین بخش تقسیم می‌شود. بخش‌ها نیز، به نوبهٔ خود، به دهستان‌های چندی تقسیم می‌شوند.

به ادارهٔ مسئولِ امور یک بخش، بخشداری گفته می‌شود. رئیس یک بخش از هر شهرستان نیز بخشدار نام دارد.

سطوح تقسیمات سیاسی کشور از بالاترین سطح تا پایین ترین آن به ترتیب شامل : استان، شهرستان، بخش و دهستان میباشد. بدینگونه که هر استان از چند شهرستان، هر شهرستان از چند بخش و هر بخش از چند دهستان تشکیل میشود. لازم به ذکر است که هر دهستان نیز شامل تعدادی نقاط روستایی، مکان و مزرعه میباشد که عناصر تقسیماتی نامیده میشوند.

استان: واحدی از تقسیمات كشوری است با محدوده جفرافیایی معین، كه از به هم پیوستن چند شهرستان همجوار با توجه به موقعیت سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و طبیعی تشكیل می‌شود.

شهرستان: واحدی از تقسیمات كشوری است با محدوده جغرافیایی معین كه ار بهم پیوستن چند بخش همجوار كه از نظر عوامل طبیعی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی واحد متناسب و همگنی را به وجود آورده‌اند.

بخش: واحدی است از تقسیمات كشوری كه دارای محدوه جغرافیایی معین بوده و از به هم پیوستن چند دهستان همجوار مشتمل بر چندین مزرعه، مكان، روستا و احیاناً شهر كه در آن عوامل طبیعی و اوضاع اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی واحد همگنی را به وجود می‌آورد به نحوی كه با در نظر گرفتن تناسب، وسعت، جمعیت، ارتباطات و دسترسی و سایر موقعیت‌ها، نیل به اهداف و برنامه‌ریزی‌های دولت در جهت احیاء امكانات طبیعی و استعدادهای اجتماعی و توسعه امور رفاهی و اقتصادی آن تسهیل گردد.

دهستان: كوچك‌ترین واحد تقسیمات كشوری است كه دارای محدوده جغرافیایی معین بوده و از به هم پیوستن چند روستا، مكان، مزرعه همجوار تشكیل می‌شود كه از لحاظ محیط طبیعی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی همگن بوده و امكان خدمات رسانی و برنامه‌ریزی در سیستم و شبكه واحدی را فراهم می‌نماید.

شهر: شهر محلی است با حدود قانونی كه در محدوده جغرافیایی بخش واقع شده و از نظر بافت ساختمانی، اشتغال و سایر عوامل، دارای سیمائی با ویژگی‌های خاص خود بوده به طوری كه اكثریت ساكنان دائمی آن در مشاغل كسب، تجارت، صنعت، كشاورزی، خدمات و فعالیت‌های اداری اشتغال داشته و در زمینه خدمات شهری از خودكفایی نسبی برخوردار و كانون مبالات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی حوزه جذب و نفوذ پیرامون خود بوده و حداقل دارای ده هزار نفر جمعیت باشد.

واحد تقسیمات کشوری	مسئول	نهاد	نوع	مرکز
کشور	وزیر کشور	وزارت کشور	دولتی	پایتخت
استان	استاندار	استانداری		مرکز استان
شهرستان	فرماندار	فرمانداری (ویژه)		مرکز شهرستان
بخش	بخشدار	بخشداری		مرکز بخش
دهستان	بخشدار (قبلاً دهدار)	بخشداری (قبلاً دهداری)		مرکز دهستان
شهر	شهردار	شهرداری	عمومی غیردولتی	–
روستا	دهیار	دهیاری		–

جستارهای وابسته

• فهرست بخش‌های ایران
• فهرست دهستان‌های ایران
• فهرست روستاهای ایران
• راهداری